Wejście naszego kraju do struktur Unii Europejskiej, wymusiło konieczność dostosowania wewnętrznego systemu prawnego do prawa wspólnotowego. W ramach prac mających na celu dostosowanie poszczególnych dziedzin prawa do norm unijnych, dokonano przeniesienia do polskiego systemu prawnego uregulowań Dyrektywy 96/82/WE (Seveso II) z 9 grudnia 1996 r., regulującej zagadnienia zapobiegania poważnym awariom przemysłowym. Rozwiązania zawarte w w/w dyrektywie unijnej zostały przeniesione do polskiego prawa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.). Ustawa ta (wraz z wydanymi na jej podstawie aktami wykonawczymi) wprowadziła nowe regulacje, obowiązki i zadania związane z zapobieganiem poważnym awariom przemysłowym oraz wprowadziła nowy podział zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia awarii. W zależności od rodzaju, kategorii i ilości wykorzystywanej lub magazynowanej substancji niebezpiecznej, zakłady kwalifikuje się do grupy zakładów o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Ustawa szczególną wagę przywiązuje do grupy zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, ponieważ zaliczenie danego zakładu do tej grupy wywołuje szereg obowiązków zarówno dla prowadzącego taki zakład jak i dla określonych w ustawie organów administracji publicznej. Zakłady takie zazwyczaj przynoszą wiele korzyści dla lokalnej społeczności, zapewniają zatrudnienie, utrzymanie, są motorem rozwoju i wspierają inicjatywy społeczne. Jednakże z uwagi na charakter prowadzonej działalności, są także źródłem potencjalnego zagrożenia.
Do najważniejszych obowiązków spoczywających na prowadzącym zakład o dużym ryzyku należy:
zgłoszenie zakładu do odpowiedniego organu Państwowej Straży Pożarnej i Inspekcji Ochrony Środowiska,
sporządzenie programu zapobiegania awariom i przedłożenie go odpowiedniemu organowi PSP (Komendantowi Wojewódzkiemu PSP),
opracowanie i wdrożenie systemu bezpieczeństwa stanowiącego element ogólnego systemu zarządzania i organizacji zakładu,
opracowanie raportu o bezpieczeństwie, który powinien wykazać, że
- prowadzący zakład jest odpowiednio przygotowany do stosowania programu zapobiegania awariom,
- w zakładzie zostały spełnione warunki pozwalające na wdrożenie systemu bezpieczeństwa,
- przeanalizowano możliwość wystąpienia awarii przemysłowej, jak również podjęto wszelkie konieczne środki zapobiegawcze,
- instalacja przemysłowa, w której znajduje się substancja niebezpieczna została zaprojektowana w sposób zapewniający bezpieczeństwo.
opracowanie wewnętrznego planu operacyjno ratowniczego, określającego sposoby prowadzenia działań ratowniczych wewnątrz zakładu.
Właściwym organem Państwowej Straży Pożarnej, który ocenia i zatwierdza dokumentację przedkładaną przez prowadzącego zakład o dużym ryzyku jest właściwy terytorialnie Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej. Na organie tym ciąży również obowiązek opracowania zewnętrznych planów operacyjno - ratowniczych w przypadku, gdy negatywne skutki zdarzeń powstałych na terenie zakładu mogą objąć tereny leżące poza granicami zakładu.
Na terenie miasta Chorzów funkcjonują dwa zakłady zaliczone do kategorii zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej. Są to następujące podmioty gospodarcze:
- "Adipol" Sp. z o. o. (zakład prowadzący działalność w zakresie wytwarzania saletry potasowej, zlokalizowany na terenie Zakładów Azotowych Holding S.A.),
- EMD Polska Sp. z o. o., którego głównym przedmiotem działalności jest magazynowanie i dystrybucja fosforu białego (żółtego). Zakład ten zlokalizowany jest również na terenie Zakładów Azotowych Holding S.A.
Zakwalifikowanie w/w zakładów do grupy zakładów dużego ryzyka nastąpiło z uwagi na magazynowanie, wytwarzanie i dystrybucję materiałów niebezpiecznych w ilościach kwalifikujących ich do tej grupy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prowadzący w/w zakłady, opracowali wymaganą dokumentację. Została ona pozytywnie oceniona i zatwierdzona przez Śląskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach.
Analiza dostarczonej dokumentacji oraz weryfikacja przyjętych scenariuszy awaryjnych wykazała, że jedynie w przypadku zakładu EMD Polska Sp. z o. o. powstanie na jego terenie awarii przemysłowej może spowodować wystąpienie negatywnych skutków dla terenów znajdujących się poza granicami zakładu. Reprezentatywny scenariusz awaryjny, który zakłada powstanie zjawiska samozapłonu transportowanego w beczkach fosforu, prowadzi do powstania prognozowanych zasięgów stref toksycznego stężenia tlenków fosforu (produkty spalania w/w substancji), które mogą objąć tereny znajdujące się w odległości do 450 m od granic zakładu. Sytuacja taka ze względu na istniejące na terenie zakładu techniczne i organizacyjne systemy zabezpieczeń jest mało prawdopodobna, jednak nie można jej zupełnie wykluczyć.
Aby w sposób właściwy przygotować służby ratownicze do prowadzenia działań na terenach narażonych na negatywne skutki awarii powstałej w zakładzie EMD Polska
Sp. z o. o. w Chorzowie, w Komendzie Wojewódzkiej PSP w Katowicach opracowany został zewnętrzny plan operacyjno - ratowniczy dla terenów narażonych na negatywne skutki awarii powstałej w tym zakładzie. Plan ten zawiera m.in.:
wskazanie osób upoważnionych do uruchamiania procedur ratowniczych i kierujących działaniami ratowniczymi,
zbiorczy wykaz sił i środków służb ratowniczych oraz służb wspomagających, przewidzianych do prowadzenia działań ratowniczych i usuwania skutków awarii,
opis systemu przedstawiania społeczeństwu informacji o występujących zagrożeniach związanych z działalnością zakładu, podjętych środkach zapobiegawczych i działaniach, które będą podejmowane w razie wystąpienia awarii,
procedury powiadamiania ludności i właściwych organów administracji o zagrożeniu awarią lub jej wystąpieniu,
procedury dotyczące ewakuacji ludności,
procedury udzielania pomocy medycznej osobom poszkodowanym,
procedury postępowania poawaryjnego,
procedurę powiadamiania właściwych organów o wystąpieniu poważnej awarii (Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, Centrum Zarządzania Kryzysowego Wojewody, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, właściwego urzędu gminy/miasta).
Na terenach znajdujących się w prognozowanych strefach toksycznego stężenia tlenków fosforu, znajdują się w głównej mierze obiekty o charakterze technologiczno - przemysłowym oraz budynki biurowe (są one usytuowane na terenie zakładów Azotowych Holding S.A. oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie). Oprócz tego typu obiektów, w prognozowanych strefach zagrożenia znalazł się również Dom Pomocy Społecznej "Republika" zlokalizowany przy ulicy Michałkowickiej 4 oraz dwa budynki mieszkalne znajdujące przy ulicy Brzezińskiej 9 i Langiewicza 8 -10.
Opracowane procedury postępowania, w przypadku prawdopodobieństwa zaistnienia na terenie zakładu awarii i powstania stref toksycznego stężenia tlenków fosforu, przewidują niezwłoczne powiadomienie pracowników zakładów, mieszkańców oraz personelu i pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej i ich ewakuację. W przypadku obiektu Domu Pomocy Społecznej oraz budynków mieszkalnych, znajdują się one w strefie w której stężenie tlenków fosforu osiąga wartość 3mg/m3 (jest to tzw. najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe, na które może być narażony człowiek bez poważnych skutków dla zdrowia). Biorąc pod uwagę, że przy prognozowaniu wielkości poszczególnych stref toksycznego stężenia tlenków fosforu, nie uwzględniono wielu okoliczności wpływających na zasięg stref zagrożenia, wyliczone wielkości stref posiadają duży margines bezpieczeństwa i strefa NDSch będzie traktowana jako ochronna - wymagająca stałego monitoringu stężenia oraz przekazania informacji ludności o pozostaniu w domach i nie otwieraniu okien oraz drzwi. W przypadku rozwoju pożaru - wystąpienia efektu domina, na skutek promieniowaniem cieplnego w sytuacji nieopanowania pożaru beczki (sytuacja mało prawdopodobna) strefa ta jest kolejną strefą przeznaczoną do ewakuacji.:
Ewentualna ewakuacja pensjonariuszy Domu Pomocy Społecznej i mieszkańców budynków mieszkalnych prowadzona będzie przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej, Policji i Straży Miejskiej. Policja w ramach realizowanych zadań będzie zabezpieczała budynki, z których przeprowadzono ewakuację.
Sposób ogłoszenia ewakuacji oraz zasady zachowania się po ogłoszeniu ewakuacji zostały zawarte w "instrukcji postępowania na wypadek zagrożenia", która zamieszczona jest poniżej. Dodatkowo instrukcja taka w formie ulotki zostanie rozprowadzona wśród mieszkańców budynków przewidzianych do ewakuacji.
Więcej informacji na temat zakładów dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej można znaleźć na stronie internetowej Komendy Wojewódzkiej PSP w Katowicach www.katowice.kwpsp.gov.pl i stronie Biuletynu Informacji Publicznej KW PSP w Katowicach http://bip.katowice.kwpsp.gov.pl
Opracował:
st. kpt. mgr Krzysztof Grzesiczak - Komenda Wojewódzka PSP w Katowicach,
st. kpt. mgr inż. Wojciech Nawara - Komenda Wojewódzka PSP w Katowicach.
INSTRUKCJA
POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POWSTANIA AWARII
NA TERENIE ZAKŁADU EMD POLSKA Sp. z o. o. w CHORZOWIE
Sygnały alarmowe - ustalony sygnał wzywający mieszkańców do ewakuacji to: dźwięk przerywany trwający 10 s. powtarzany przez 3 minuty, przerwy pomiędzy dźwiękami 25-30 s.
Miejsca zbiórki dla osób ewakuowanych:
- pracownicy obiektów znajdujących się na terenie Zakładów Azotowych Holding S.A. w zależności od lokalizacji: skrzyżowanie ulic Głównej i Kluczborskiej lub parking przed byłą strażnicą ZSR ul. Narutowicza 15.
- pensjonariusze Domu Pomocy Społecznej "Republika" i mieszkańcy budynków przy ulicy Langiewicza 8-10 i Brzezińskiej 9: skrzyżowanie ulic Głównej i Kluczborskiej.
W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA ZAGROŻENIA
W przypadku zaobserwowania w zakładzie lub jego otoczeniu sytuacji, która mogłaby wskazywać na wystąpienie awarii, np.:
- unoszący się dym,
- wzmożony ruch pojazdów służb ratowniczych,
należy:
pozamykać wszystkie drzwi i okna,
przygotować się do ewentualnej ewakuacji w przypadku usłyszenia sygnału alarmowego lub komunikatu o konieczności opuszczenia budynku.
W PRZYPADKU OGŁOSZENIA EWAKUACJI
1. Po usłyszeniu sygnału alarmowego lub innego wezwania do opuszczenia mieszkania, zachowując spokój, bezzwłocznie:
pozamykaj wszystkie okna i wyłącz wszystkie odbiorniki elektryczne i urządzenia gazowe,
zabierz dokumenty i ciepłą odzież,
opuść mieszkanie i udaj się do wyznaczonego miejsca zbiórki,
otocz szczególną opieką dzieci i osoby starsze.
2. Wykonuj polecenia osób prowadzących ewakuację.
3. Przemieść się z miejsca zbiórki do wyznaczonych miejsc tymczasowego pobytu, wykorzystując udostępniony środek transportu.
UPEWNIJ SIĘ, ŻE WSZYSCY CZŁONKOWIE TWOJEJ RODZINY WIEDZĄ JAK ZACHOWAĆ SIĘ NA WYPADEK POWSTANIA ZAGROŻENIA.
|