TLENEK

AZOTU

Budowa ogólna



Zbudowany z cząsteczki tlenu i azotu na II

stopniu utlenienia



Pierwiastki połączone są wiązaniem

kowalencyjnym spolaryzowanym



Przyjmuje strukturę wolnego rodnika czyli

posiada niesparowany elektron

Powstawanie

Tlenek azotu powstaje z argininy w wyniku
dzialania enzymu  syntazy tlenku azotu (NOS)
oraz w reakcji metalu z rozcieńczonym kwasem
azotowym V.

3Cu + 8HNO

3(roz)

 → 3Cu(NO

3

)

2

 + 2NO +4H

2

O

Enzym NOS

(syntaza tlenku azotu)

Wystepuje w pięciu formach:

1. Mózgowa ( bNOS ) – cytozolowa, eksprymowana konstytutywnie w
ok. 2% neuronów mózgu a także w nerkach i płucach. Zależny od
 kalmoduliny i aktywują ją jony wapnia związane z kalmoduliną.
 Podniesiony poziom jonów wapnia powstaje w wyniku pobudzenia
receptorów NMDA neuronu przez glutaminian 
2. Endotelialna ( eNOS ) – śródbłonkowa,
poddawana potranslacyjnej obróbce mirystylacji i palmitynacji,eksprym
owana  konstytutywnie w komórkach śródbłonka.Aktywowana przez
kompleks kalmodulina-Ca2+, za podniesiony poziom wapnia w
komórkach śródbłonka odpowiedzialny jest cykl fosfoinozytolowy,
aktywowany przez receptory muskarynowe stymulowane acetylocholiną
3. Hepatocytarna ( hepNOS ) –
indukowalna, eksprymowana w hepatocytach

4. Mitochondrialna ( mtNOS ) – wiadomo tylko, że mitochondria z
wszystkich tkanek potrafią syntetyzować NO, lecz wciąż niewiadomo
jaką ten enzym ma strukturę i jak jest regulowany.
5. Makrofagowa ( macNOS ) – cytozolowa,
indukowalna, eksprymowana w makrofagach,
komórkach Kupfera(makrofagach wątroby), mięśniach gładkich i
chondrocytach.

Rola w układzie
nerwowym

-

hamuje wpływ  na układ współczulny zaangażowany w wytwarzanie

LTP w hipokampie mózgu. LTP jest niezbędny przy powstawaniu
pamięci długotrwałej 
-zaangażowany w powstawanie odruchów przełykowych przy
pobieraniu pokarmu
-Glutaminian działający na receptory NMDA neuronu stymuluje
produkcję NO, który łatwo dyfunduje, by oddziaływać parakrynowo na
pobliskie neurony podnosząc w nich poziom cGMP

błona

presynaptyczna

błona postsynaptyczna

Ca

2+

kanał
Ca

2+

cNOS

arginina

cytrulina

NO

cyklaza guanylanowa

cGMP

Ca

2+

GTP

kinazy

Rola w układzie immunologicznym

Podstawową rola NO w układzie immunologicznym związana jest z
aktywnością makrofagów. Indukcja ekspresji macNOS prowadzi do
produkcji bardzo dużych ilości NO przez makrofagi. Wysokie stężenia
NO stymulują w mitochondriach produkcję O2- i H2O2. NO i O2 które
łączą się z wytworzeniem wysokich stężeń jonu nadazotynowego.

Rola w układzie krwionośnym

W wyniku działania różnych bodźców na komórki śródbłonka (stres,
trombina, ADP, norepinefryna, serotonina,  bradykinina,
histamina, wazopresyna, substancja P i acetylocholina) produkowany
jest NO, którego główną rolą w układzie krwionośnym polega na
rozszerzaniu naczyń krwionośnych.
Oddziałując na mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, pełni rolę
regulatora przepływu i ciśnienia krwi
zwiększa aktywność zależnych od wapnia kanałów potasowych
zarówno z udziałem, jak i bez udziału cGMP

Podsumowanie



należy do neurotransmiterów, małych cząsteczek
przekazujących sygnał między neuronami,



pobudza wytwarzanie endoteliny oraz proliferację mięśni
gładkich



wpływa na motorykę przewodu pokarmowego,



wpływa na lokalny przepływ krwi



udział w regulacji hormonalnej



udział w stanach patologicznych: stanach zapalnych,
procesach oksydacyjno-redukcyjnych, procesach
niedokrwienia i reperfuzji



regulator oddychania mitochondrialnego



regulator aktywności wielu kinaz i czynników
transkrypcyjnych (poprzez cGMP )

Dziękuję za uwagę ;)