PRAWO INSTYTUCJONALNE
UNII EUROPEJSKIEJ

2011/2012

Ź

ródło:

http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_documentation/02/txt_pl.pdf

TEMATYKA ZAJĘĆ I ZAKRES WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH

I.

Prawo instytucjonalne UE

1.

Geneza i rozwój Wspólnot
Europejskich i Unii Europejskiej

2.

Członkowstwo w Unii Europejskiej

3.

System instytucjonalny Unii
Europejskiej

4.

Źródła prawa Unii Europejskiej

5.

System ochrony prawnej UE

INTEGRACJA EUROPEJSKA



Czym jest integracja międzynarodowa?



Warunki i przesłanki integracji

europejskiej.



Motywy integracji:



polityczny,



gospodarczy,



militarny oraz



mieszany.

POCZĄTKI POWOJENNEJ INTEGRACJI



1948 r

. – kongres w Hadze



1949 r.

– powstanie Rady Europy



9 maj 1950 r.

- Deklaracja Roberta Schumana



1952

- projekt utworzenia Europejskiej

Wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty
Politycznej

KU WSPÓLNOTOM EUROPEJSKIM



18 kwietnia 1951r

.

Traktat Paryski

Traktat ustanawiający Europejską

Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS).



1-2 czerwca 1955 r. –rezolucja z Messyny



1956 r. raport Spaaka



25 marca 1957 r. – Traktaty Rzymskie



Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Gospodarczą (EWG)

oraz



Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM)

FUZJA



Traktat o Fuzji

8 kwietnia 1965

roku.

- Ujednolicenie instytucji

funkcjonujących w ramach Wspólnot
Europejskich

JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI

(JAE)



Jednolity Akt Europejski, podpisany w
Luksemburgu 17 lutego i w Hadze 28
lutego 1986 roku.



Akt wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.



W artykule 1 dokumentu, jego
sygnatariusze dają wyraz swej
zdecydowanej woli przekształcania
całości łączących ich stosunków w
Unię Europejską.

TRAKTAT Z MAASTRICHT 7 II 1992

TRAKTAT Z MAASTRICHT 7 II 1992



Umowa międzynarodowa modyfikująca
Traktaty założycielskie (EWG,
EURATOM, EWWIS) oraz ustanawiająca

Unię Europejską



TM wprowadził zmianę nazwy z
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej
na

Wspólnotę Europejską

(TEWG

TWE) .

UNIA EUROPEJSKA

UNIA EUROPEJSKA



Traktat o Unii Europejskiej
podpisany w Maastricht 7 lutego
1992 roku.



Traktat ostatecznie wszedł w
życie po jego ratyfikowaniu przez
wszystkie państwa członkowskie
w dniu 1 listopada 1993 roku.

Ewolucja członkostwa we Wspólnotach
Europejskich /UE

1952

– powstaje EWWiS, jej członkami są: Francja, Republika

Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg

1958

– powstaje EWG i EURATOM, jej członkami są: Francja,

Republika Federalna Niemiec, Włochy, Belgia, Holandia,

Luksemburg
1973 – do Wspólnot Europejskich przystępują: Zjednoczone

Królestwo, Irlandia oraz Dania (Norwegia odrzuca możliwość

przystąpienia)
1981 – do Wspólnot przystępuje Grecja
1986 - do Wspólnot przystępuje Hiszpania i Portugalia
1995 - do Unii przystępuje: Szwecja, Finlandia i Austria

(Norwegowie po raz kolejny odrzucają możliwość

przystąpienia do UE)
2004 – do Unii przystępuje: Polska, Węgry, Czechy, Słowacja,

Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Cypr i Malta
2007 – do Unii przystępuje Bułgaria i Rumunia

TRAKTAT AMSTERDAMSKI

TRAKTAT AMSTERDAMSKI



Podpisany 2 października 1997 roku, wszedł
ostatecznie w życie w dniu 1 maja 1999 roku.



Cel: nowelizacja Traktatów Założycielskich
Wspólnot oraz Unii Europejskiej

TRAKTAT NICEJSKI

TRAKTAT NICEJSKI



Traktat Nicejski nowelizujący Traktat o
UE podpisano 11 grudnia 2000 roku, a
wszedł w życie w 1 lutego 2003 r.



Przygotowywał UE pod względem
instytucjonalnym do działania w
warunkach zwiększenia liczby państw
członkowskich

KONWENT EUROPEJSKI I TRAKTAT USTANAWIAJĄCY

KONSTYTUCJĘ DLA EUROPY

KONWENT EUROPEJSKI I TRAKTAT USTANAWIAJĄCY

KONSTYTUCJĘ DLA EUROPY



Umowa międzynarodowa podpisana przez
państwa członkowskie Unii Europejskiej 29
października 2004 w Rzymie.



Projekt Konstytucji dla Europy opracowany

przez powołany specjalnie w tym celu
Konwent Unii Europejskiej pod
przewodnictwem Valéry'ego Giscard
d'Estaing.



W związku z brakiem ratyfikacji przez
wszystkie strony umowa nie weszła w życie.

TRAKTAT LIZBOŃSKI

TRAKTAT LIZBOŃSKI



umowa międzynarodowa

zakładająca

m.in. reformę instytucji Unii
Europejskiej, podpisana 13 grudnia
2007 roku w Lizbonie.



Traktat wszedł w życie 1 grudnia
2009 r.

CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ



Funkcjonuje w oparciu o instytucje, które
zapewniają realizacje celów zawartych w tych
umowach



Posiada osobowość prawnomiędzynarodową

Posiada:
- prawo do stanowienia wiążących aktów

prawnych

- autonomię sądową
- autonomię finansową



Charakter demokratyczny UE

PODZIAŁ KOMPETENCJI MIĘDZY UNIĄ A
PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI

Art. 5 TUE



Granice kompetencji Unii wyznacza zasada
przyznania. (zasada kompetencji powierzonych)



 Zgodnie z zasadą przyznania

Unia działa

wyłącznie w granicach kompetencji
przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w
Traktatach

do osiągnięcia określonych w nich

celów.



Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w
Traktatach należą do Państw Członkowskich.

TYPOLOGIA KOMPETENCJI

Podział ze wzgl.

na obszar

działania UE

Klasyczny

podział władzy

Traktatowy

podział

• wewnętrzne

• zewnętrzne

• prawodawcze

• wykonawcze

• sądownicze

• Wyłączne

• Dzielone

• Koordynujące,

wspierające i

uzupełniające

KATEGORIE KOMPETENCJI UNII



Wyłączne,



Dzielone,



Koordynujące,



Wspierające,



Uzupełniające.

+ Klauzula elastyczności

WZMOCNIONA WSPÓŁPRACA



 

Państwa Członkowskie, mogą ustanowić

między sobą wzmocnioną współpracę w
ramach kompetencji niewyłącznych
Unii.



Współpraca nie może naruszać rynku
wewnętrznego ani spójności gospodarczej,
społecznej i terytorialnej.



Nie może stanowić przeszkody ani
dyskryminacji w handlu między Państwami
Członkowskimi, ani prowadzić do zakłócenia
konkurencji między nimi.

Wzmocniona współpraca w ramach kompetencji

niewyłącznych Unii

WZMOCNIONA WSPÓŁPRACA W RAMACH
WSPÓLNEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ I
BEZPIECZEŃSTWA

Wniosek kierowany do Rady

Wniosek kierowany do Rady

Wniosek do wiadomości

Parlamentu Europejskiego

PROCEDURA AKCESJI DO UE

PROCEDURA AKCESJI DO UE



Państwo składa Radzie UE wniosek



Rada (po opinii Komisji) jednogłośnie podejmuje
decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych



Projekt traktatu akcesyjnego Rada UE
przedstawia Parlamentowi



Traktat podpisuje państwo kandydujące i
wszystkie państwa członkowskie

PROCEDURA WYSTĄPIENIA Z UE

PROCEDURA WYSTĄPIENIA Z UE



Każde Państwo Członkowskie może, zgodnie ze
swoimi wymogami konstytucyjnymi, podjąć
decyzję o wystąpieniu z Unii.



Państwo Członkowskie, które podjęło decyzję o
wystąpieniu, notyfikuje swój zamiar Radzie
Europejskiej.



W świetle wytycznych Rady Europejskiej Unia
prowadzi negocjacje i zawiera z tym Państwem
umowę określającą warunki jego wystąpienia,
uwzględniając ramy jego przyszłych stosunków z
Unią.

PROCEDURA WYSTĄPIENIA Z UE

PROCEDURA WYSTĄPIENIA Z UE



Traktaty przestają mieć zastosowanie
do tego Państwa:



od dnia wejścia w życie umowy o
wystąpieniu, lub



dwa lata po notyfikacji, chyba że Rada
Europejska w porozumieniu z danym
Państwem Członkowskim podejmie
jednomyślnie decyzję o przedłużeniu tego
okresu.

OBYWATELSTWO UE

OBYWATELSTWO UE



Obywatelem UE jest każda osoba, która
ma obywatelstwo Państwa Członkowskiego



Obywatelstwo UE uzupełnia obywatelstwo
krajowe,

nie

zastępuje

go

jednak

(charakter akcesoryjny)



Obywatelstwo ma charakter dynamiczny,
oznacza to, że można zwiększyć zakres
uprawnień wynikających z jego posiadania



Obywatelem UE jest każda osoba, która
ma obywatelstwo Państwa Członkowskiego



Obywatelstwo UE uzupełnia obywatelstwo
krajowe,

nie

zastępuje

go

jednak

(charakter akcesoryjny)



Obywatelstwo ma charakter dynamiczny,
oznacza to, że można zwiększyć zakres
uprawnień wynikających z jego posiadania

UPRAWNIENIA WYNIKAJĄCE Z

OBYWATELSTWA UE

UPRAWNIENIA WYNIKAJĄCE Z

OBYWATELSTWA UE



Swoboda przemieszczania się i osiedlania



Prawo do opieki dyplomatycznej i konsularnej



Czynne i bierne prawo wyborcze do
Parlament Europejskiego w państwie
zamieszkania a nie obywatelstwa



Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach
samorządowych w państwie zamieszkania a nie
obywatelstwa

UPRAWNIENIA WYNIKAJĄCE Z

OBYWATELSTWA UE



Prawo petycji do PE



Prawo petycji do RPO UE



Prawo dostępu do

dokumentów Rady, Komisji i PE



Inicjatywa prawodawcza (!)

PRZESTRZEŃ WOLNOŚCI, BEZPIECZEŃSTWA I
SPRAWIEDLIWOŚCI



KONTROLA GRANICZNA, AZYL I IMIGRACJA

(minimalne normy)



WSPÓŁPRACA SĄDOWA W SPRAWACH
CYWILNYCH



WSPÓŁPRACA WYMIARÓW
SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWACH
KARNYCH



WSPÓŁPRACA POLICYJNA

WSPÓLNA POLITYKA

ZAGRANICZNA I BEZPIECZEŃSTWA



Ochrona wspólnych wartości, zgodnie z
zasadami Karty Narodów Zjednoczonych



Umacnianie swojego bezpieczeństwa we
wszystkich formach



Zachowanie pokoju i umacnianie
bezpieczeństwa międzynarodowego



Rozwijanie i utrwalanie demokracji i
rządów prawa oraz poszanowania praw
człowieka i podstawowych wolności.

ZAGADNIENIA INSTYTUCJONALNE

ZAGADNIENIA INSTYTUCJONALNE



Art. 13 TUE

Unia funkcjonuje w oparciu o tzw. jednolite ramy

instytucjonalne

Instytucje UE 



- Parlament Europejski,



- Rada Europejska,



- Rada,



- Komisja Europejska (zwana dalej „Komisją”),



- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej,



- Europejski Bank Centralny,



- Trybunał Obrachunkowy.

PODSTAWOWE AKTY PRAWNE



Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(Dz.U.04.90.864/2)



Protokół

w sprawie Statutu Trybunału

Sprawiedliwości Unii Europejskiej
(Dz.U.UE.C.07.306.1)



Regulamin Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot
Europejskich z dnia 19 czerwca 1991 r. ze zm.
(Dz.U. L 91 176. 7)



Praktyczne instrukcje odnoszące się do skarg
bezpośrednich i odwołań (Dz.U.UE.L.04.361.15)

JURYSDYKCJA

TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE



Artykuł 19

TUE



Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej

obejmuje Trybunał

Sprawiedliwości, Sąd i sądy wyspecjalizowane.



Zapewnia on poszanowanie prawa w
wykładni i stosowaniu Traktatów.



Państwa Członkowskie ustanawiają środki
zaskarżenia niezbędne do zapewnienia
skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach
objętych prawem Unii.

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

UNII EUROPEJSKIEJ



Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest

wspólnotową instytucją sądowniczą.



Składa się z trzech sądów:

Trybunału

Sprawiedliwości, Sądu (dawniej: Pierwszej Instancji)

oraz sądów wyspecjalizowanych (np. do spraw

służby publicznej)

, których głównym zadaniem jest

kontrola legalności aktów UE i zapewnienie

jednolitej wykładni i stosowania prawa UE.

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UE



W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzi jeden sędzia z
każdego Państwa Członkowskiego. Trybunał Sprawiedliwości
jest wspomagany przez 8 rzeczników generalnych.



W skład Sądu wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego
Państwa Członkowskiego.



Sędziowie i rzecznicy generalni Trybunału Sprawiedliwości
oraz sędziowie Sądu są wybierani spośród osób o
niekwestionowanej niezależności, mających kwalifikacje
wymagane w ich państwach do zajmowania najwyższych
stanowisk sądowych lub będących prawnikami o uznanej
kompetencji.



Są oni mianowani za wspólnym porozumieniem przez rządy
Państw Członkowskich na okres sześciu lat. Ustępujący
sędziowie i rzecznicy generalni mogą być ponownie
mianowani.

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI



Rzecznicy generalni wspomagają Trybunał.
Ich zadaniem jest przedstawianie, w sposób
bezstronny i niezależny, opinii prawnej w
sprawach, które zostaną im przydzielone.



Sędziowie wybierają ze swojego grona Prezesa
TS na okres trzech lat.



Rzecznicy generalni wybierają Pierwszego
Rzecznika Generalnego.



Sędziowie i RG wspierani są przez
Sekretariat.

MAREK SAFJAN

Sędzia Trybunału Sprawiedliwości od

dnia 7 października 2009 r.

SĄD

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI



Składa się z 27 sędziów



Sąd ten jest właściwy do rozstrzygania m.

in. :



skarg obywateli na działania i zaniechania

organów UE



Skarg wniesionych przeciwko Komisji i Radzie



Spraw pracowniczych (pracowników instytucji

UE)

Irena

Wiszniewska-

Bialecka

sędzia Sądu (Pierwszej Instancji )od

12 maja 2004 r.

SĄD DS. SŁUŻBY PUBLICZNEJ
UE



Właściwość: rozpoznawanie w pierwszej instancji
sporów między Unią a jej pracownikami na
mocy art. 270 TFUE



Skład: 7 sędziów



Izba: 3-osobowa



Sędzia: Irena Boruta

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI



Zasady prawa wypracowane przez
orzecznictwo TS:



bezpośrednie stosowanie prawa UE



bezpośredni skutek



pierwszeństwo prawa UE przed prawem
krajowym



zasada odpowiedzialności Państw Członkowskich
za naruszenie prawa UE

6/64

WYROK TS

1964-07-15

FLAMINIO COSTA V. ENEL (ORZECZENIE
WSTĘPNE)



„W przeciwieństwie do innych

traktatów międzynarodowych Traktat
EWG stworzył swój własny system
prawny, który, z chwilą wejścia w
życie Traktatu, stał się integralną
częścią systemów prawa Państw
Członkowskich i który ich sądy mają
obowiązek stosować.”

C-6/90...

WYROK TS

1991-11-19

ANDREA FRANCOVICH I INNI V. REPUBLIKA WŁOSKA (ORZECZENIE WSTĘPNE)



„Prawo Państwa Członkowskiego, do
którego adresowana jest dyrektywa, do
wyboru spośród kilku możliwych sposobów
realizacji wymaganego przez tę dyrektywę
celu, nie wyklucza możliwości
dochodzenia przez jednostki przed
sądami krajowymi praw, których treść
można ustalić z wystarczającą
dokładnością na podstawie samych
przepisów dyrektywy.”

ROZPRAWA PRZED TRYBUNAŁEM
SPRAWIEDLIWOŚCI

http://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_7055/

JURYSDYKCJA TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE



skargi Komisji i Państw Członkowskich na zaniechanie
zobowiązań traktatowych przez inne Państwa
Członkowskie (art. 258-260 TfUE)



kontrola legalności prawa pochodnego (art. 263-264
TfUE, 269 TfUE)



bezczynność instytucji, (art. 266 TfUE)



pytania prejudycjalne sądów krajowych (art. 267 TfUE)



odpowiedzialności odszkodowawczej Unii Europejskiej
(art. 268 TfUE)



Spory pracownicze (art. 270 TfUE)



Orzekanie na mocy klauzuli arbitrażowej umieszczonej w
umowie prawa publicznego lub prywatnego, zawartej
przez Unię lub w jej imieniu.(art. 272 TfUE)



Spory między Państwami członkowskimi przedłożone mu
w drodze kompromisu ( art. 273 TfUE)

JURYSDYKCJA

TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI UE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej

nie jest właściwy

w

zakresie postanowień dotyczących wspólnej polityki
zagranicznej i bezpieczeństwa ani w zakresie aktów przyjętych
na ich podstawie. Artykuł 275 TfUE

Wyjątek



orzekania w sprawie skarg wniesionych, dotyczących kontroli
legalności decyzji przewidujących środki ograniczające wobec
osób fizycznych lub prawnych przyjętych przez Radę w ramach
Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

W zakresie postanowień dotyczących przestrzeni wolności,

bezpieczeństwa i sprawiedliwości TSUE

nie jest właściwy

w

zakresie kontroli ważności lub proporcjonalności działań policji
lub innych organów ścigania w Państwie Członkowskim ani do
orzekania w sprawie wykonywania przez Państwa Członkowskie
obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i
ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego. Artykuł 276 TfUE

POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI



Strony i uczestnicy postępowania



Język postępowania



Język roboczy



Pełnomocnicy stron

POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI



Fazy postępowania



Reprezentacja stron



Bieg terminów



Skład sądu orzekającego w danej
sprawie

POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI



Struktura i treść skargi oraz odpowiedzi

na skargę



Replika i duplika



Interwencja

POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI



Środki dowodowe



Środki przygotowawcze (środki organizacji

postępowania)



Połączenie spraw do wspólnego

rozpoznania

POSTĘPOWANIE PRZED TRYBUNAŁEM SPRAWIEDLIWOŚCI



Wyroki i postanowienia kończące
postępowanie



Postępowania odrębne



Środki tymczasowe



Procedura przyspieszona



Postępowanie odwoławcze

PYTANIA PREJUDYCJALNE

Artykuł 267 (dawny artykuł 234/177 TWE)

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest

właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym:

 
a) o wykładni Traktatów;
 
b) o ważności i wykładni aktów przyjętych

przez instytucje, organy lub jednostki
organizacyjne Unii;

pytanie prejudycjalne cd.



Pojęcie sądu



Zakres obowiązku sądu zwrócenia
się z pytaniem do TS –
fakultatywny i obligatoryjny



Doktryna



acte eclairé 28-30/62 Da Costa



iacte clair 283/81 CILFIT



Skutki orzeczenia prejudycjalnego

SKARGA NA NIEWYWIĄZYWANIE SIĘ PAŃSTWA
CZŁONKOWSKIEGO ZE ZOBOWIĄZAŃ



Legitymacja czynna:



Komisja



państwo członkowskie



 legitymacja bierna:



państwo członkowskie

SKARGA NA NIEWYWIĄZYWANIE SIĘ PAŃSTWA
CZŁONKOWSKIEGO ZE ZOBOWIĄZAŃ



Fazy postępowania:



Komisja:
pismo ostrzegawcze
uzasadniona opinia
skarga do TS



lub



państwo członkowskie wnosi sprawę do Komisji



jeśli Komisja nie poprze państwa, po 3 miesiącach 
państwo członkowskie może wnieść skargę do TS



TS – zobowiązuje do określonego działania lub
nakłada karę finansową okresowa kara
pieniężna/ryczałt

SKARGA O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI AKTU

UNII



Artykuł 263 TFUE(dawny artykuł 230 TWE )

AKTY PODLEGAJĄCE KONTROLI
LEGITYMACJA CZYNNA:

podmioty uprzywilejowane
podmioty częściowo uprzywilejowane
podmioty nieuprzywilejowane (test
25/62 Plaumanna, 11/82 Piraiki-Patraiki
przeciwko Komisji )

Przesłanki
Legitymacja bierna
Termin na wniesienie skargi



Kontrola legalności rozporządzeń (aktów
legislacyjnych)



Jednostka może wnieść skargę o stwierdzenie nieważności
rozporządzenia:



1. gdy jest ono faktycznie decyzją w formie rozporządzenia,



2. oraz dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.



Sprawy połączone C-789 i C-790/79, Zb. Orz. 1980, s.
1949 Calpak SpA & Società Emiliana Lavorazione
Frutta SpA v. Komisja



C-264/82, Zb. Orz. 1985, s. 849 Timex Corporation v.
Rada i Komisja



Dopuszczalność actio popularis?



Postanowienie Sądu Pierwszej Instancji w sprawie T-585/93,
Zb. Orz. 1995, s. II-2205 (Greenpeace International)

SKUTEK ORZECZENIA Artykuł 264 (dawny artykuł 231

TWE )

 
Jeżeli skarga jest zasadna, Trybunał Sprawiedliwości Unii

Europejskiej orzeka o nieważności danego aktu.

 
Jednakże Trybunał wskazuje, jeśli uzna to za

niezbędne, które skutki aktu, o którego
nieważności orzekł, powinny być uważane za
ostateczne.

 

SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ INSTYTUCJI UNII



Artykuł 265 (dawny artykuł 232 TWE)

Jeśli Parlament Europejski, Rada Europejska,
Rada, Komisja lub Europejski Bank Centralny,
z naruszeniem Traktatów,

zaniechają

działania

, Państwa Członkowskie i inne

instytucje Unii mogą wnieść skargę do
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
w celu stwierdzenia tego naruszenia.
Niniejszy artykuł ma zastosowanie, na tych
samych warunkach, do organów i jednostek
organizacyjnych Unii, które zaniechają
działania.

SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ INSTYTUCJI UNII



Skarga jest dopuszczalna tylko wtedy,
gdy dana instytucja, organ lub jednostka
organizacyjna została uprzednio
wezwana do działania.



Jeśli w terminie dwóch miesięcy od tego
wezwania instytucja, organ lub
jednostka organizacyjna nie zajęła
stanowiska, skarga może być wniesiona
w ciągu następnych dwóch miesięcy.

SKARGA NA BEZCZYNNOŚĆ INSTYTUCJI UNII



Każda osoba fizyczna lub prawna
może wnieść sprawę do Trybunału,
stawiając zarzut jednej z instytucji
lub jednemu z organów lub jednej z
jednostek organizacyjnych Unii, iż
zaniechała wydania aktu
skierowanego do niej, innego niż
zalecenie lub opinia.

SKARGA ODSZKODOWAWCZA PRZECIWKO UNII

Artykuł 268 dawny artykuł 235 TWE)



 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy
do orzekania w sporach dotyczących odszkodowań
określonych w artykule 340 akapity drugi i trzeci.



Artykuł 340 (dawny artykuł 288 TWE)



 Odpowiedzialność umowna Unii podlega prawu
właściwemu dla danej umowy.



W dziedzinie odpowiedzialności pozaumownej
Unia powinna naprawić, zgodnie z zasadami
ogólnymi, wspólnymi dla praw Państw
Członkowskich, szkody wyrządzone przez jej
instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu
ich funkcji.

SKARGA ODSZKODOWAWCZA PRZECIWKO UNII



Roszczenia wynikające
z odpowiedzialności pozaumownej Unii
ulegają przedawnieniu z upływem
pięciu lat od zdarzenia
stanowiącego podstawę tej
odpowiedzialności.



Okres przedawnienia przerywa
wniesienie skargi do Trybunału
Sprawiedliwości lub uprzednie
wniesienie przez poszkodowanego
wniosku do właściwej instytucji Unii.

SKARGA ODSZKODOWAWCZA PRZECIWKO UNII

Przesłanki odpowiedzialności



działanie lub zaniechanie które może
być przypisane Unii



bezprawność



szkoda



związek przyczynowy

PROCEDURALNE ASPEKTY DOCHODZENIA ROSZCZEŃ
ODSZKODOWAWCZYCH Z TYTUŁU NARUSZENIA PRAWA UE PRZEZ
PAŃSTWA CZŁONKOWSKIE



Orzeczenia



C-6/90, C-9/90 Andrea Francovich i
Danila Bonifaci i inni v. Włochy



C-46/93 i C-48/93 Brasserie du
Pęcheur v. Niemcy i The Queen v.
Secretary of State for Transport ex
parte Factortame Ltd i in.,

DROGA SĄDOWA I SĄDY KRAJOWE JAKO UPRAWNIONE

DO ROZSTRZYGANIA O ODPOWIEDZIALNOŚCI



Prawo do sądu musi przysługiwać każdej
jednostce pokrzywdzonej naruszeniem
prawa UE, na takich samych warunkach,
jakie stosowane są w przypadku
naruszenia prawa krajowego



Rozstrzyganie o odpowiedzialności
odszkodowawczej państw
członkowskich z tytułu naruszenia
prawa unijnego należy do sądów
krajowych

PRZESŁANKI ODPOWIEDZIALNOŚCI PAŃSTWA



naruszony przepis prawa unijnego
zmierza do przyznania jednostkom
uprawnień,



naruszenie jest wystarczająco
poważne,



pomiędzy naruszeniem prawa a
powstałą szkodą istnieje bezpośredni
związek przyczynowy.