Prof. zw. dr hab. inż. Celina M.

Olszak

CZY JESTEŚMY

SPOŁECZEŃSTWEM

INFORMACYJNYM?

AGENDA

1. Zarys historyczny rozwoju społeczeństwa

informacyjnego

2. Modele rozwoju społeczeństwa

informacyjnego

3. Wybrane dokumenty związane z

rozwojem społeczeństwa informacyjnego
w Europie i w Polsce

4. Założenia strategii e-Polska
5. Mierniki rozwoju społeczeństwa

informacyjnego - Polska na tle innych
krajów (wybrane dane statystyczne)

6. Podsumowanie

1. Obecnie na świecie ponad 2 mld ludzi jest podłączonych do

sieci, a około 5 mld korzysta z usług telefonii komórkowej;

2. Na początku 2012 r. firma Apple warta była na nowojorskiej

giełdzie 550 mld dolarów i dysponowała kwotą 100 mld
dolarów w gotówce. To więcej niż gotówkowe zasoby rezerwy
federalnej USA;

3. W USA w pierwszej dekadzie XXI wieku 85 % nowych miejsc

pracy powstało w sektorach wymagających złożonych
umiejętności w zakresie przetwarzania wiedzy i kreatywności;

4. W pierwszym kwartale 2012 roku przychody netto wydawców

amerykańskich z tytułu sprzedaży e-booków po raz pierwszy
przekroczyły przychody ze sprzedaży książek papierowych;

5. Według badań Boston Consulting Group polska gospodarka

internetowa osiągnęła w 2009 r. wartość 35,7 mld zł, czyli 2,7
% PKB. Oznacza to, że generuje wartość dodaną większą niż
górnictwo;

6. Około 60 %. gospodarstw domowych w Polsce posiada dostęp

do Internetu.

ŚWIAT SIĘ ZMIENIA…..

Zarys historyczny

• Fritz Machlup (1962) amerykański ekonomista – przewidywał

pojawienie się w gospodarce gałęzi związanych z przetwarzaniem i

wykorzystywaniem informacji;

• Friedrich von Hayek (1937) laureat nagrody Nobla – postrzegał

informacje jako towar (Economics and Knowledge; The use of

knowledge in society);

• Stanisław Lem (lata 60-te XX wieku) – wizja rozwoju

społeczeństwa opartego na rozwoju technik informacyjnych;

• Termin „społeczeństwo informacyjne” (johoka shakai) wprowadził

japoński etnolog Tadao Umesao (1963)  (artykuł o ewolucyjnej

teorii społeczeństwa opartego na informacji);

• Koncepcja przechodzenia od społeczeństwa industrialnego do

społeczeństwa postindustrialnego (usługowego) sformułowana w

1973 roku przez D. Bell’a (Bell, 1973);

• Rozwój społeczno-gospodarczy ludzkości porównywalny przez A.

Tofflera do fal: agrarnej, industrialną, postindustrialnej, w której

podstawowym surowcem jest informacja (Toffler, 1980);

• Podstawowym zasobem ekonomicznym nie jest już kapitał,

bogactwa naturalne czy siła robocza, lecz wiedza (Drucker,

1993);

• (Castells, 1996; Castells, 1997; Castells, 1998)- zwracał uwagę na

rosnący wpływ technologii informacyjnych na współczesny świat.

„Społeczeństwo informacyjne, to takie, w którym

informacja jest intensywnie wykorzystywana w

życiu ekonomicznym, społecznym, kulturalnym i

politycznym; to społeczeństwo, które posiada

bogate środki komunikacji i przetwarzania

informacji, będące podstawą tworzenia większości

dochodu narodowego oraz zapewniające źródło

utrzymania większości ludzi…”

Informacja

Urzędnik

Uczeń

Przedsię

biorca

Klient

Pacjent

Pracownik

Obywatel

Technologiczny

Ekonomiczny

Społeczny

Kulturowy

Substraty Społeczeństwa Informacyjnego

• Informacja i wiedza źródłem tworzenia

dochodu narodowego;

• Dostęp do komputerów powszechny i tani;
• Powszechne korzystanie z usług sieciowych;
• Rozwój różnych modeli e-biznesu (B2B, B2C,

B2A);

• Elektroniczny system zbierania i

rozpowszechniania informacji rządowych,

finansowych, medycznych itp.;

• Nauczanie zdobywane drogą elektroniczną,

nowe zawody i specjalności;

• Spopularyzowanie zwyczaju wykonywania

pracy zawodowej w domu;

• Odmienne konflikty i niebezpieczeństwa.

Cechy społeczeństwa

informacyjnego

Rozwój technik

przetwarzania informacji

Humanistyc
zna
orientacja
odwzorowań
rzeczywistoś
ci

Materialna
orientacja
odwzorowań

1950 1960 1970 1980 1990 2000
2010 2020

Podstawowe
obliczenia

Złożone obliczenia
matematyczne

Przetwarzanie danych, proste procesy
myślowe w logice klauzul,
wnioskowanie formalne

Systemy ekspertowe,
komunikacja w języku
naturalnym

Inżynieria wiedzy i
samosterowalne roboty

Sieci neuronowe

Myślenie
asocjacyjne
Algorytmy
genetyczne

Wnioskowanie
przez analogię

MODELE SPOŁECZEŃSTWA

INFORMACYJNRGO

Model

Doliny Krzemowej

Model

singapurski

Model fiński

Neoliberalna

polityka

gospodarcza

Interwencjoniz

m państwowy,

autorytaryzm

Lączenie gospodarki

rynkowej, idei SI z

państwem opiekuńczym

Wydarzenia i dokumenty

związane z rozwojem

społeczeństwa

informacyjnego w Europie

• Biała Księga “White Paper on Growth, Competitiveness,

Employment. The Challange and Way Forward into 21st Century”

(1993)

• Raport „Europe and the Global Information Society:

Recommendations to the European Council” (raport M.

Bangemanna, 1994)

• Zielona Księga Komisji Europejskiej “Living and Working in

Information Society. People First” (1996) – orientacja na cele

społeczne i socjalne

• Druga Zielona Księga “Public Sector Information in the

Information Society” (1999) – prawo do informacji, wolność

informacji

• eEurope 2002, eContent
• eEurope 2003, eEurope 2005
• eEurope 2007
• ePolska (strategia na lata 2001-2006; 2007-2013

)

• Zwiększenie dostępności do systemu usług elektronicznych w Polsce

świadczonych zarówno przez sektor publiczny, jak i prywatny do poziomu co

najmniej 80% usług - w przypadku administracji 100% usług świadczonych

online;

• Zwiększenie dostępności polskich zasobów cyfrowych w wersji wielojęzycznej w

Internecie (minimum 80% zasobów przynajmniej w jednym języku obcym);

• Stworzenie warunków dla powszechności edukacji teleinformatycznej Wzrost

liczby użytkowników wykorzystujących Internet w celach szkoleniowych i

edukacyjnych do poziomu minimum 75%;

• Wzrost liczby przedsiębiorstw wykorzystujących aplikacje e-learningu w

doskonaleniu zawodowym swoich pracowników do ponad 90%;

• Wzrost dostępu do szerokopasmowego Internetu do poziomu 90% powierzchni

kraju i co najmniej 75% populacji;

• Stworzenie wewnętrznej, bezpiecznej sieci administracji publicznej;

• Stworzenie ogólnokrajowych, zintegrowanych platform świadczenia usług

elektronicznych administracji wykorzystujących podpis elektroniczny i

identyfikator elektroniczny, w tym platform specjalizowanych (e-zdrowie, e-

turystyka, e-transport);

• Zapewnienie bezpiecznego i skutecznego dostępu online do wszystkich

rejestrów państwowych i systemów ewidencji administracji publicznej.

Cele procesu informatyzacji Polski

w perspektywie roku 2013 (e-Polska)

The Networked Readiness Index – to

wskaźnik opublikowany przez Światowe

Forum Ekonomiczne w 2012 r. i stanowi

ranking 142 państw według czterech

kryteriów:

• otoczenia (politycznego i regulacyjnego,

biznesowego i innowacyjnego),

• gotowości pod względem infrastruktury tj.

jej przystępności i wydajności,

• stopnia korzystania z sieci przez ludzi,

firmy i rząd oraz

• wpływu ICT na otoczenie społeczne i

gospodarcze.

The Networked Readiness Index

Najgorzej oceniono kategorię otoczenia politycznego i regulacyjnego (3,7 pkt)
oraz wpływu gospodarczego i społecznego (3,5pkt).
Najlepiej zaś wypadł subindeks „umiejętności” (5,4 pkt), który obejmuje m.in.
jakość systemu oświaty, przystępność cenowa (5,5 pkt) i użycie indywidualne
(4,6 pkt).

Polskie przedsiębiorstwa

wykorzystujące komputery

2010
rok

2007
rok

Duże i
średni
e

Małe

W 2010 roku polskie przedsiębiorstwa, na tle

innych wybranych krajów europejskich pod
względem wykorzystania komputerów
znalazły się w pobliżu średnie
europejskiej, która wynosiła 96% (za
Polską Łotwa, Grecja, Cypr, Węgry,
Rumunia)

Zdecydowanie najsłabiej wypadła Rumunia

(wskaźnik 80%).

Liderami, przekraczającymi średnią

europejską są: Finlandia, Norwegia,
Holandia, Dania.

O ile podstawowe narzędzia ICT są

dość powszechnie wykorzystywane
przez polskich przedsiębiorców, o
tyle ich zaawansowane
odpowiedniki (CRM, ERP, BI), nie
są już tak popularne w porównaniu
do większości krajów UE

• 38% Polaków nigdy nie korzystało z komputera, a

44% z Internetu.

• Wyniki badania „Polacy 50+ wobec Internetu”

wykazały, że z 13 mln Polaków po
pięćdziesiątce10 mln (78%) nie korzysta z
Internetu, mimo że ponad połowa z nich ma taką
możliwość w domu;

• Ze Strategii Polska 2030 wynika, że już w 2020 r.

90 % zawodów będzie wymagało e-kompetencji.

Podsumowanie

• Polska gospodarka internetowa osiągnęła

wartość 2,7 PKB;

• Polska gospodarka internetowa napędzana

jest głównie przez wydatki konsumpcyjne;

• Bankowość, handel detaliczny i turystyka –

to liderzy w wykorzystaniu potencjału e-

gospodarki;

• Polskie przedsiębiorstwa powszechnie

wykorzystują Internet jedynie w

podstawowym zakresie.

• Edukacja społeczeństwa i przełamywanie

barier mentalnych;

• Stymulowanie do lepszego

wykorzystywania ICT (przedsiębiorstwa,
administracja, ochrona zdrowia);

• Wzrost podaży usług elektronicznych;
• Powszechny, tani, bezpieczny i szybki

Internet; Dalszy rozwój infrastruktury
teleinformatycznej, radiofonii i telefonii
cyfrowej;

• Rozwój teleinformatyki w obszarach

wiejskich.

Dalsze kierunki

działań

Czy jesteśmy

społeczeństwem

informacyjnym?

Tak, …….
ale jesteśmy raczej tylko

średniakami

Warianty rozwoju

społeczeństwa informacyjnego

• Społeczeństwo technototalitarne

• Społeczeństwo sieciowe

• Społeczeństwo kontynuacji

SPOŁECZEŃSTWO

TECHNOTOTALITARNE

• Ludzie zdominowani przez ICT

• Integracja człowieka z systemem

kontroli

• Fizyczna i psychiczna izolacja

pracowników

• Pogłębianie się nierówności w

dostępie do informacji

SPOŁECZEŃSTWO

SIECIOWE

• Nowy ład gospodarczy oparty na

logice sieci

• Kolektywna inteligencja (inteligencja

roju)

• Równowaga pomiędzy człowiekiem,

naturą i technologią

SPOŁECZEŃSTWO

KONTYNUACJI

• Zmiany mają charakter ewolucyjny

• Dwoistość społeczeństwa

Gospodarka oparta na wiedzy

(GOW)- ujęcie makroekonomiczne

GOW w ujęciu makroekonomicznym, to

gospodarka, która cechuje się przede

wszystkim rozwojem dziedzin, które związane są

z przetwarzaniem informacji, rozwojem nauki

oraz gałęzi przemysłu zaliczanych do tzw.

wysokiej technologii.

Jest to gospodarka, która bezpośrednio bazuje na

produkcji, dystrybucji oraz wykorzystywaniu

wiedzy i informacji.

Innowacje uznaje się za kluczowe procesy, które

charakteryzują nową rzeczywistość gospodarczą,

a umiejętności i kompetencje za podstawę ich

rozwoju

Gospodarka oparta na wiedzy

(GOW)- ujecie mikroekonomiczne

W ujęciu mikroekonomicznym GOW

oznacza gospodarkę, w której źródłem

przewagi konkurencyjnej większości

przedsiębiorstw są przedsięwzięcia

wiedzochłonne.

Konkurencja sprowadza się do szybkiego

generowania innowacyjnych pomysłów,

dotyczących nie tylko produktów i usług,

lecz także procesów biznesowych, modeli

organizacyjnych oraz otoczenia, w

którym organizacje funkcjonują.

Ważne umiejętności

w społeczeństwie informacyjnym

Docieranie do

elektronicznych zasobów

Analizowanie

i selekcjonowanie

elektronicznych zasobów

Weryfikowanie

i wykorzystywanie

elektronicznych zasobów

FILARY SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO

I GOW

Nauka

Innowacyjność

Edukacja

Infrastruktura

ICT

Dziękuję za uwagę