Molekularne podłoże
odczynów zapalnego i
alergicznego w
zmianach
chorobowych
powodowanych przez
pasożyty zewnętrzne

Miłosz Lorek
gr. 14

Molekularne podłoże reakcji
zapalnej i uczuleniowej

Odczyn zapalny jest wyrazem swoistej,

ukierunkowanej i wzmożonej odpowiedzi
biochemicznej, hematologicznej oraz immunologicznej
na poziomie lokalnym lub ogólnoustrojowym. Reakcja
zapalna stanowi zazwyczaj lokalną odpowiedź
narządów lub tkanek organizmu na wiele czynników
uszkadzających.

Reakcja alergiczna

Jest to patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź

tkanek na alergen, polegająca na reakcji immunologicznej
związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po
związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych
substancji – mediatorów stanu zapalnego. Może się objawiać
łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po
zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć

Nadwrażliwość typu I z
udziałem IgE

W nadwrażliwości typu I antygen jest prezentowany

glikoproteinom CD4 limfocytów Th2 specyficznych dla
antygenu. Stymuluje to limfocyty B do produkcji również
specyficznych dla antygenu przeciwciał IgE. Różnica
pomiędzy reakcją zapalną a nadwrażliwością jest taka, że
w nadwrażliwości typu I przeciwciałami są IgE zamiast
IgA, IgG czy IgM.

Podczas uczulenia, następuje połączenie się

fragmentu Fc przeciwciał IgE obecnych w surowicy
receptorami FcεRI zlokalizowanymi na powierzchni
komórek tucznych oraz granulocytów zasadochłonnych
występujących w skórze, co prowadzi do ich degranulacji
i uwolnienia mediatorów reakcji zapalnej (głównie
histaminy, leukotrienów (LTC4 i LTD4) oraz cytokin).

Mediatory uwalniane w
nadwrażliwości typu I i ich działanie

Rozszerzenie naczyń

krwionośnych i zwiększona

przepuszczalność

 Histamina

 PAF (Czynnik aktywujący

płytki krwi)

 Leukotrieny C4, D4 i E4

 Prostaglandyna D2

 Proteazy

Skurcz mięśni gładkich

 Histamina

 PAF

 Leukotrieny C4, D4 and E4

 Prostaglandyna

Wynaczynienie lekucytów

 Cytokiny (e.g. chemokiny and

TNF)

 Leukotrieny B4

 Czynniki chemotaktyczne dla

neutrofili i eozynofili

Charakterystyka zmian
skórnych powodowanych przez
wybrane pasożyty zewnętrzne



świerzbowce



Nużeniec



Swędzik jesienny



Kleszcze



Wszy



Pchły



Pluskwy



Komary



Meszki

Świerzbowiec ludzki – Sarcoptes
scabiei

Świerzb umiejscawia się w okolicach brzucha, piersi,

narządów płciowych, na rękach między palcami, na nadgarstku,
w pachwinach. Pierwsze objawy mają postać różowych śladów
(korytarzy) na skórze.

Drążenie korytarzy
powoduje świąd. Drapanie
prowadzi do uszkodzeń
skóry, krwawienia i
wyciekania płynu
surowiczego, co stwarza
warunki dla zakażenia
bakteriami ropotwórczymi i
rozprzestrzenianie się
zakażenia na zdrowe części
skóry. W świerzbie
obserwuje się powstawanie
pęcherzyków, grudek,
obrzęku skóry. Niekiedy
bywa mylony z odczynami
uczuleniowymi.

Nużeniec ludzki – Demodex
folliculorum

Lekko nasilona

nużyca przejawia się
jedynie świądem i
nielicznymi wypryskami,
okresowymi ropnymi
krostkami, czerwonymi
plamami, okresowym
uczuciem łaskotania
brwi i powiek, zwłaszcza
u podstawy rzęs.

Nużeniec ludzki – Demodex
folliculorum

Dla zaawansowanej nużycy

charakterystyczne są chroniczny
stan zapalny powiek i spojówek
(opuchnięcie, świąd,
zaczerwienienie, pieczenie,
łzawienie, wysięk ropny lub
tłustawy), chroniczny stan
zapalny skóry narządów
płciowych i ich okolicy
(wypryski, zaczerwienienie,
świąd, ropienie gruczołów prącia
, np. napletka, moszny, okolic
odbytu), krosty i grudki zapalne
na twarzy. U niektórych osób
wraz z objawami
trądzikopodobnymi pojawia się
pokrzywka z wysiękiem i
strupkami.

Swędzik jesienny –
Neotrombicula autumnalis

Zmiany zazwyczaj

występują na skórze
mającej kontakt z
podłożem, a więc na
głowie, uszach,
kończynach i na brzuchu.
Zmianom towarzyszy silny
świąd. Makroskopowo są
one bardzo szczególne, ze
względu na jasno–
pomarańczowe
zabarwienie

Kleszcze - Ixodes

Rumień wędrujący.

W miejscu ukąszenia

przez kleszcza pojawia
się rumieniowa zmiana
na skórze (często
przemieszczająca się
obwodowo); występuje
nie we wszystkich
przypadkach choroby.

Kleszcze - Ixodes

Naciek limfocytarny

Może wystąpić w

dowolnym miejscu na
ciele, wygląda jak
"banieczka" wypełniona
płynem zawierającym
borrelie. Wygląd zbliżony
do odcisku, lecz występuje
w miejscach zazwyczaj nie
narażonych na odciski (np.
płatki uszu).
Odpowiedzialność za
wystąpienie nacieku
przypisuje się
genogatunkowi Borrelia
afzelii

Kleszcze - Ixodes

Zanikowe zapalenie skóry - późny objaw skórny

w boreliozie. Są to nacieczone czerwone plamy, skóra
ulega ścieńczeniu, staje się bibułkowato pomarszczona,
z przeświecającą siecią powierzchownych naczyń.
Zazwyczaj na kończynach, na jednej lub wszystkich. Po
kilku latach zmiany zapalne zmieniają się w zanikowe.
Może pojawiać się nawet 10 lat od zakażenia.

Rumień wędrujący, naciek
limfocytarny oraz zanikowe
zapalenie skóry są
patognomoniczne, to znaczy
wystarczające do rozpoznania
choroby.

Wszy - Pediculus

Wszawica u ludzi

dzieli się na głowową
(pediculosis capillitii),
odzieżową (pediculosis
vestimenti) – obie
wywoływane przez nieco
różniące się ekotypy
wszy ludzkiej i łonową
(pediculosis pubis s.
phitirasis) – wywoływaną
przez wesz łonową.

Wesz ludzka – Pediculus humanus

Wszawica głowy

W okresie wszawicy
występuje silny świąd skóry
owłosionej głowy, a wszy w
czasie ruchu są widoczne
gołym okiem. Składają jaja
zwane gnidami. Skóra
owłosiona jest pokryta
małymi, swędzącymi,
nakładającymi się w skupiska
grudkami, które mogą
występować również na
karku. Pojawiają się
charakterystyczny rumień i
wykwity skórne.

Wesz ludzka – Pediculus humanus

Wszawica odzieżowa

Wesz odzieżowa przenosi na
człowieka riketsje duru
plamistego.
Po 5 dniach wysypka na
skórze w formie czerwonych
plam i grudek, które
przechodzą w wybroczyny
krwawe. Wysypka skupia się
głównie na brzuchu, bocznych
powierzchniach klatki
piersiowej oraz w zgięciach
łokciowych

Wesz łonowa – Pithrus
pubis

Drażni skórę, a miejsca
ukłucia są przejściowo
widoczne jako sino-fiołkowe
lub szarawe plamki,
powstające wskutek
hemolizy erytrocytów. Żyjąc
na rzęsach może
powodować zapalenie
spojówek i brzegów powiek,
lecz nigdy nie zasiedli skóry
owłosionej głowy.

Pchła ludzka – Pulex irritans

Ukłucia przez pchłę

powodują miejscowe
zapalenia skóry w
postaci czerwonej
plamki (roseola
pulicosa). Występuje
również świąd
powodowany drażniącą
wydzieliną wsączaną
do ranki wraz ze śliną.

Pluskwa domowa – Cimex
lectularius

W kilka do kilkunastu

godzin po ukąszeniu
pojawia się
zaczerwienienie, plamka
niedużej wielkości. Zmiany
skórne spowodowane
ugryzieniami tych
insektów mogą pozostać
niezauważone lub mogą
być wzięte za ugryzienia
komarów lub inne
problemy skórne.

Komar kłujący – Culex
pipiens

Ugryzienia komarów

są swędzącymi bąblami,
które ukazują się po
wyssaniu krwi.
Ugryzienia komarów są
nieszkodliwe, lecz
niekiedy mogą one
spowodować duży
obrzęk, bolesność i
zaczerwienienie

.

Meszka – odagmia ornata

Meszki kłują

najczęściej odkryte
części ciała, przedostają
się również przez
ubrania, a także do
nosa, oczu i ust. Ludzie
bardzo silnie reagują na
ślinę meszek, która
powoduje ból, świąd,
obrzęki i podskórne
galaretowate nacieki.

Bibliografia



Całkosiński I, Dobrzyński M, Całkosińska M, Seweryn
E, Dzierzba K, Gamian A; „charakterystyka odczynu
zapalnego”; 2009r.



Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas,
Abul K.; Fausto, Nelson. Robbins Basic Pathology.
Philadelphia: Saunders. ISBN 1-4160-2973-7



R. Kadłubowski; „Zarys parazytologii lekarskiej”;
1988r.