Bariery rozwoju miast.

Zjawisko kongestii

Wykład 3

Bariery funkcjonowania
i rozwoju współczesnych miast



Problemy natury ekonomicznej, gospodarczej,
społecznej, kulturalnej



Utrzymanie naturalnego środowiska



Zapewnienie godnego bytu społecznego



Występowanie niekorzystnych zjawisk:
zanieczyszczenia, hałas, wypadki itp.



Rozwój miast jako kompromis pomiędzy
postępem a środowiskiem

2

Niewystarczająca ilość mieszkań
i bezdomność



Okres industrialny – podział miasta na dwie strefy
(centrum zamieszkiwane przez klasy
uprzywilejowane i przedmieścia zamieszkiwane
przez ubogich robotników)



Masowe użytkowanie samochodów przyczyniło się
do zmiany funkcji przedmieść



Rozwój zewnętrznych przestrzeni miejskich jako
miast-ogrodów czy dzielnic willowych
(zamieszkiwanych przez klasę średnią)



Narastanie segregacji społecznej i marginalizacja
starej zabudowy



Ludność zamożna zaczyna się koncentrować w
zamkniętych enklawach

3

Rozwój ludności miast w Polsce

Białystok, Gdańsk, Lublin, Zielona Góra

4

Zjawiska lokalnej migracji
(prowadzące do segregacji)

Na przedmieściach powstają luksusowe dzielnice z luksusową infrastruktura

5

Zjawisko bezdomności



Bezdomność jest to trwała sytuacja człowieka
pozbawionego dachu nad głową lub nie posiadającego
własnego mieszkania



Miasta sprzyjają koncentracji bezdomnych, gdyż mają
tam większe szanse przeżycia i schronienia niż na
obszarach wiejskich



Miejsca koncentracji bezdomnych – dworce, kanały,
mosty, parki, obszary zdegradowanego budownictwa
(np. przeznaczonego do wyburzenia lub opuszczonego),
piwnice, klatki domów mieszkalnych wielorodzinnych.



Instytucjonalne obszary pomocy bezdomnym:
schroniska, noclegownie, izby wytrzeźwień, szpitale,
domy samotnych matek, jadłodajnie, domy pomocy
społecznej, domy stałego pobytu.

6

Problem niedostatecznej liczby
miejsc pracy i bezrobocia



Wskaźniki bezrobocia są zwykle w miastach
niższe niż na obszarach wiejskich



Następstwa problemów ze znalezieniem pracy
– rezygnacja z życia w mieście, niekorzystne
zjawiska w społeczności lokalnej, obniżona
percepcja jakości życia, zasilanie grup ludzi
społecznie wykluczonych



Trwałe zmiany strukturalne na rynku pracy
oraz w sferze konsumpcji



Społeczna marginalizacja wpływa na
kształtowanie postaw, co może powodować
napięcia i niepokoje społeczne

7

Konfliktu społeczne w miastach



W ośrodkach miejskich koncentrują się ludzie
różnych wyznań, kultur, ras, obyczajów,
doświadczeń, wiedzy.



Różnorodność wpływa zarówno korzystnie
(innowacje, wzajemne ubogacenie), jak i
niekorzystnie (konflikty) na postępowanie i
zachowanie ludzi



Podstawowym czynnikiem konfliktów jest
nędza (nierówności ekonomiczne i majątkowe)



Nędza dotyka grup społecznych, które są
odsunięte i przegrane w wyniku zmieniającej
się sytuacji ekonomicznej (globalizacja
gospodarek, w Polsce również transformacja
ustrojowa)

8

Przyczyny niepokojów społecznych



Wycofanie się rządów z koncepcji państwa
opiekuńczego



Rozpad tradycyjnych form i stylu życia rodziny



Nietrwałość związków małżeńskich



Duża liczba rodzin niepełnych



Zerwanie więzi pokoleniowych



Indywidualizacja i różnicowanie stylów życia



Anonimowość i brak kontroli społecznej

9

Kongestia w miastach



Kongestia to sytuacja, w której więcej niż
jeden nabywca (użytkownik) ubiega się o
pewne dobro (zwykle te same), a które to
dobro nie może być dostarczone w postaci
oddzielnych jednostek



Kongestię wiąże się zwykle z dobrami
użytkowanymi publicznie (elementy
infrastruktury drogowej – jezdnia, miejsce
postojowe, miejsce w środkach komunikacji
np. autobusach; media – woda, gaz, energia
elektryczna)

10

Kongestia w infrastrukturze transportowej



Kongestia jest to wzajemne utrudnianie ruchu
przez poruszające się pojazdy w związku z
zależnością pomiędzy ich prędkością z
wielkością przepływu (przepustowością drogi)
w warunkach, gdy stopień wykorzystania
pojemności systemu transportowego zbilża się
do granicy wyczerpania. Kongestia może być
również definiowana jako sytuacja, w której
uczestnicy ruchu nie mogą się poruszać w
pożądanym tempie lub kierunku



Kongestia transportowa jest równoznaczna z
wystąpieniem ruchu nazywanego „stop and
go” – „zatrzymaj się i jedź”.

11

Czas przejazdu z centrum miasta
do dzielnicy „sypialni”

Miasto

Poza

szczytem

Szczyt

wakacyjny

Szczyt zwykły

Warszawa

22

47

78

Lublin

10

21

40

Białystok

18

23

24

Płock

5

8

12

Czasy w minutach, pomiary w piątki o godz. 16 we wrześniu 2008 r.

12

Prędkość poruszania się
w szczycie komunikacyjnym

Miasto

Prędkość w km/h

Lublin

8,1

Warszawa

11,5

Białystok

18,8

Płock

20,0

Porównanie – pieszy 5 km/h, tramwaj 15 km/h, rowerzysta 20 km/h

13

Wpływ kongestii na transport
samochodowy

14

Kongestia a działalność
przedsiębiorstw

15

Kongestia transportowa

Wpływ kongestii
na indywidualnych użytkowników

16

Obciążenia budżetu domowego ze względu na koszt utrzymania pojazdów

Wpływ kongestii
na atrakcyjność regionu

17



Zwiększenie kosztów eksploatacji pojazdów
(koszty remontów, konserwacji, napraw,
przeglądów)



Rosnące koszty utrzymania infrastruktury
(wykorzystanie infrastruktury w jednostce
czasu dąży do granicznego dopuszczalnego)



Straty czasu użytkowników transportu i wzrost
uciążliwości podróży



Straty związane z czasem trwania przewozów



Koszty wypadków



Koszty zanieczyszczenia środowiska

Wnioski z analizy barier rozwoju miast



Za idealne miasto do życia jest uważany
ośrodek liczący 10 tys. mieszkańców



Problemy miejskie mają charakter
wielowymiarowy i stanowią obszar
zainteresowania przedstawicieli wielu dziedzin



Perspektywa prezentowana przez
poszczególnych specjalistów ma ograniczone i
cząstkowe zastosowanie, podczas gdy realne
problemy są wzajemnie sprzężone i
zintegrowane



Problemy współczesnych miast wymagają
rozwiązań systemowych i interdyscyplinarnych

18

Wniosek końcowy

19

Uciążliwość barier rozwoju miast można zmniejszyć za pomocą logistyki, która pełni funkcje usługowe w odniesieniu do dowolnych procesów mających na celu zaspokojenie potrzeb człowieka i społeczeństwa. Logistyka może zwiększyć sprawność systemów miejskich poprzez rozwiązywanie wszelkich problemów