WIEK
KALENDARZOWY I
WIEK ROZWOJOWY

Rusin Bartosz

Skwirut Mateusz



WIEK KALENDARZOWY – jest to czas mierzony liczbą lat,
miesięcy i dni, jaki upłynął od momentu urodzenia do chwili
badania. Znajomość wieku kalendarzowego osobnika jest
punktem wyjścia przy ocenie rozwoju fizycznego.



WIEK ROZWOJOWY - w odróżnieniu od wieku
kalendarzowego jest miarą biologicznej dojrzałości
organizmu, wskazuje ona bowiem na stopień zaawansowania
w rozwoju niektórych cech lub układów ustroju. Właściwa
ocena rozwoju fizycznego dziecka powinna być oparta na
jego wieku rozwojowym, gdyż tylko w przypadku znajomości
wieku rozwojowego dziecka możemy określić, czy jest ono
rozwojowo (biologicznie) młodsze lub starsze niż by to
wynikało z jego wieku kalendarzowego.

KRYTERIA OKREŚLANIA WIEKU ROZWOJOWEGO:

Rozwojowy (fizjologiczny) wiek dziecka
można oceniać na podstawie wielu różnych
cech. Najczęściej przy określaniu wieku
rozwojowego (fizjologicznego)
posługujemy się następującymi kryteriami:



wiekiem morfologicznym (sylwetki),



wiekiem kostnym (szkieletowym),



wiekiem zębowym,



wiekiem wtórnym cech płciowych.

WIEK SZKIELETOWY:

Proces dojrzewania kośćca jest możliwy do prześledzenia,
ponieważ w jego przebiegu następuje odkładanie się soli wapnia,
co można prześledzić za pomocą zdjęć rentgenowskich.
Każda kość ma tzw. punkty kostnienia: pierwotne, które występują
w życiu wewnątrzłonowym oraz wtórne, które pojawiają się po
urodzeniu. Pojawianie się
punktów kostnienia odbywa się w określonej kolejności, w
poszczególnych okresach, co umożliwia indywidualną ocenę
procesów rozwojowych.

Metody jednosegmentowe:

a) Metoda Toda — polega na porównaniu zdjęć radiologicznych
ręki dziecka z odpowiednimi wzorcami opracowanymi oddzielnie
dla dziewcząt i chłopców,
w określonych grupach wiekowych.

b) Metoda Achesona — polega na punktacji określonych
właściwości rozwoju każdej z 20 badanych kości. Suma punktów
daje podstawę do oceny wieku kostnego.

WIEK DRUGORZĘDOWYCH CECH PŁCIOWYCH:



Ocena polega na opisie faz rozwojowych drugorzędowych cech płciowych oraz dat
wystąpienia pierwszej menstruacji (u dziewcząt) i polucji (uchłopców).

 

Wiek zębowy:



Wiek zębowy określa się na podstawie liczby wyrżniętych zębów u danego dziecka i
porównania jej z tablicą podającą przeciętny wiek wyrzynania się poszczególnych
rodzajów zębów mlecznych i stałych. Oceny wieku zębowego dokonuje się na
podstawie
bezpośredniej obserwacji w jamie ustnej, a następnie porównania wyników
z zestawionymi w tabelach danymi populacyjnymi.
Pierwsze uzębienie dziecka to uzębienie mleczne, składa się z 20 zębów, o wzorze
zębowym:
2 + 1 + 2 ½ szczęki
2 + 1 + 2 ½ żuchwy
Oznacza to, że zarówno w szczęce, jak i w żuchwie znajdują się kolejno: 2 siekacze,
1 kieł, 2 zęby trzonowe. W uzębieniu mlecznym obserwuje się na ogół większą
dojrzałość w szczęce niż w żuchwie. Zwykle zęby mleczne wcześniej wyrzynają się
u chłopców niż u dziewczynek. Przeciętnie zęby mleczne wyrzynają się od 6
miesiąca
życia dziecka do około 2 lat.

WIEK MORFOLOGICZNY



Najpowszechniej stosowane kryterium oceny wieku rozwojowego.
Stosując to kryterium, uwzględniamy podstawowe cechy morfologiczne, takie
jak:
Wysokość i masa ciała oraz obwód klatki piersiowej. Można również rozszerzyć
badania o ustalenie: obwodu głowy, uda, długości kończyn dolnych, górnych,
szerokości miednicy czy barków.

Metody oceny wieku

rozwojowego, morfologicznego:



Porównanie odpowiednich cech dziecka ze średnimi arytmetycznymi dla
danej populacji



Metoda siatek centylowych



Graficzna metoda oceny wieku rozwojowego i proporcji wagowo-
wzrostowych



Metoda morfologiczna

METODA SIATEK CENTYLOWYCH



Siatki centylowe- Służą do oceny stanu
zaawansowania mierzonej cechy na tle
populacji w danym wieku. 50. centyl
pokazuje położenie mediany rozkładu
cechy; stosowana zazwyczaj w odniesieniu
do głównych wymiarów ciała
(np. masa, wysokość) rosnących dzieci.



Centyl (Cp) jest to taka wartość cechy, której nie przekracza
p% osobników, przy założeniu, że cecha ma w populacji
rozkład normalny.
Wartości centylowe wyznaczamy oddzielnie dla każdej grupy
wieku i płci. Graficzna metoda oceny wieku rozwojowego i
proporcji wagowo-wzrostowych pozwala na stwierdzenie, czy
rozwój przebiega we właściwym tempie, oraz czy jest
harmonijny. Gdy niektóre cechy dziecka są niezgodne z
morfogramem, możemy wnioskować, że rozwój dziecka nie
jest harmonijny i jego proporcje nie są prawidłowe.

WSKAŹNIK STANU DOJRZAŁOŚCI BIOLOGICZNEJ WSDB:



jest miarą zależności wyrażający stosunek wieku rozwojowego do
kalendarzowego:

WSDB =( X

ij

x 100/ X

ich

) - 100

gdzie,
Xij – wiek rozwojowy i-tego osobnika wyznaczony za pomocą j-tego kryterium (np.
morfologicznego, szkieletowego i in. ),
Xich – wiek kalendarzowy i-tego osobnika w momencie badania.

Wskaźnik stanu dojrzałości biologicznej WSDB pozwala więc na określenie stopnia odchyleń
wieku rozwojowego badanego osobnika od jego wieku kalendarzowego.
Klasyfikacja wskaźnika WSDB:

-x - -40,1 opóźnienie patologiczne
-40,0 - -20,1 opóźnienie w granicach fizjologicznych
-20,0 - +20,0 zakres prawidłowy „norma”
+20,1 - +40,0 przyspieszenie w granicach fizjologicznych
+40,1 - +x przyspieszenie patologiczne

Wartości wskaźnika ze znakiem „+” informują o niezgodności wieku rozwojowego z
kalendarzowym w kierunku jego przyspieszenia, a wartości wskaźnika ze znakiem „-„ wskazują
na niezgodność w kierunku opóźnienia rozwoju .

KONIEC