Komunikacja

publiczna

aglomeracji

białostockiej

Wykład 9

Historia komunikacji miejskiej
w Białymstoku

Białystok uzyskał prawa miejskie najpóźniej ze wszystkich

miast Podlasia. Do szybkiego rozwoju miasta przyczyniało
się uruchomienie, w 1862 roku, linii kolejowej Warszawa –
Petersburg. Dzięki uruchomieniu tego ważnego połączenia
kolejowego z stolicą carskiej Rosji Białystok przeżył istny
renesans. Miasto w ciągu 100 lat z niewielkiego miasta
liczącego pod koniec wieku XVIII 3400 mieszkańców
przekształciło się w dużą metropolię liczącą, w 1895 roku,
60 tysięcy mieszkańców. Wtedy właśnie zaistniała
potrzeba posiadania komunikacji miejskiej. Jedynym
środkiem komunikacyjnym, jakie dostępne były w tamtych
czasach były konne dorożki, jednak nie mogły one
zapewnić masowego przemieszczania ludności.

2

Tramwaj w Białymstoku

W 1885 roku białostoccy

rajcy podpisali kontrakt z
Belgijskim Towarzystwem
Akcyjnym na budowę i
eksploatację linii
tramwaju konnego.
Kontrakt, wydrukowany
po francusku
zatytułowany był
światowo „Tramways de
Bialystok”. Białostoczanie
wynalazek ten nazywali
pieszczotliwie – konką. „

3

Tramwaj w Białymstoku



W październiku 1895 r. wyjechały pierwsze tramwaje konne.
W rok później uruchomiona została regularna komunikacja
obsługiwana przez 23 stale kursujące wagony, z ogólnej
liczby 29 posiadającej przez spółkę. Zajezdnia znajdowała się
w narożniku tworzonym przez ulice Świetojańską-Akademicką
w miejscu obecnych plant. Istnieją rozbieżności co do ilości i
przebiegu linii i ich numeracji i oznaczeń. Według nazw
obecnych były to ulice: Kolejowa, Dąbrowskiego, Lipowa
,rynek Kościuszki, Sienkiewicza, Kilińskiego, Pałacowa,
Warszawska, Świętojańska i 11 Listopada.



Wydarzenie miało charakter prestiżowy i podniosło rangę
Białegostoku w grupie miast ówczesnego zaboru rosyjskiego.

4

Ogólna charakterystyka
aglomeracji białostockiej



Białystok jest miastem liczącym ok.300 tys.
mieszkańców, stolicą województwa podlaskiego,
położonym w północno-wschodniej części Polski



W gronie miast wojewódzkich, Białystok jest drugim
miastem pod względem gęstości zaludnienia,
10. pod względem ludności i 13. pod względem
powierzchni, obszar miasta wynosi 94 km

2



W skład Białostockiej Aglomeracji Miejskiej obok
Białegostoku wchodzą trzy miasteczka: Choroszcz,
Wasilków, Supraśl i siedem gmin wiejskich. Obszar
aglomeracji białostockiej jest zamieszkały przez ok.
350 tysięcy mieszkańców.

5

Charakterystyka skupisk ludności

Na terenie miasta ludność skupiona jest głównie

w Śródmieściu, gdzie występuje największa
gęstość zaludnienia. Do dużych źródeł ruchu
można zaliczyć także obszar dzielnic Bacieczki
i Dziesięciny w północno-zachodniej części
miasta, obszar Wygoda w północno-wschodniej
części miasta, Starosielce w zachodniej części,
Nowe Miasto i Kleosin – część południowo-
zachodnia miasta oraz obszar dzielnicy
Przemysłowa we części wschodniej
Białegostoku.

6

7

Charakterystyka potrzeb
transportowych



Główne cele ruchu skupione są w centrum miasta

(Śródmieście, Piaski, Bojary), gdzie znajdują się
placówki nauki oraz zaplecze usługowo-handlowe.
Mieszkańcy dojeżdżają również do pracy w obszary
typowo przemysłowe znajdujące się na terenie
dzielnic Białostoczek, Pietrasze, Bażantarnia,
Marczuk, Przemysłowa oraz w rejonie Starosielc.



Dojazdy do pracy do Białegostoku ze strefy

otaczającej, dominują z rejonu Wasilkowa, Supraśla,
Zabłudowa, Juchnowca Dolnego, Turośni i
Choroszczy.

8

Charakterystyka potrzeb
transportowych cd.



Na podstawie pomiarów oraz modelowania ruchu
ustalono wskaźnik ruchliwości, tzn. wskaźnik liczby
podróży wykonywanych przez jednego mieszkańca w
ciągu doby, który wyniósł ok. 2,20 podr./mieszk/dobę.



Ogólnie wśród podróży niepieszych ok. 47,4% podróży
odbywa się komunikacją indywidualną i ok. 52,6%
podróży komunikacją zbiorową. Natomiast po
uwzględnieniu wszystkich sposobów podróżowania,
komunikacją indywidualną odbywa się ok. 36,2% podróży,
komunikacją zbiorową ok. 40,2%.



Dane dotyczące przewozów komunikacją zbiorową
określają obecnie roczną liczbę pasażerów na ok. 100 mln

9

Miejski transport
publiczny

Podróże wewnątrzmiejskie i część dojazdowych do

miasta obsługiwane są przez 3 przewoźników,
których potencjał przewozowy wyraża się liczbą
296 wozów w inwentarzu:

1. Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji

Miejskiej - Spółka z o.o. –

2. Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne

Spółka z o.o.

3. Komunalny Zakład Komunikacyjny Spółka z o.o.
Można uznać, iż spółki są równe pod względem

potencjału i pracy przewozowej

10

Miejski transport
publiczny



Od 1991 roku funkcjonuje w Białymstoku system

kontroli punktualności złożony aktualnie z 9
punktów kontrolnych rozmieszczonych na
terenie miasta.



Przewoźnicy rozliczani są z punktualności z

tolerancją -2/+4 minuty. Wskaźnik spóźnień
wynosi 2%, spóźnień nieusprawiedliwionych
0,45%.



Za spóźnienia na przedsiębiorstwa

komunikacyjne są nakładane (codziennie) kary
przez Urząd Miejski

11

Wybrane wskaźniki komunikacyjne

Rok

Ilość linii

komunikacyjny

ch

Długość

tras

(w km)

Liczba

przewieziony

ch pasażerów

(w mln)

Dzienna

ilość

autobusó

w w ruchu

1991

25

122

67

176

1995

30

147

80

231

2000

31

182

93

248

2004

33

185

100

229

12

System pomiaru potoków
pasażerskich IRMA



System IRMA przeznaczony jest do pomiaru ilości

pasażerów korzystających z pojazdów transportu
publicznego. Zasada pomiaru polega na rejestracji
promieniowania cieplnego ciała pasażera,
przekraczającego obszar drzwi pojazdu.



W sensorach zastosowano detektory

piroelektryczne, reagujące na skokową zmianę
promieniowania, powodowaną przez poruszającego
się pasażera. Równomiernie ogrzany stopień drzwi,
bagaż pasażerów, elementy drugoplanowe nie
wywołują powstania sygnału na wyjściu detektora.

13

Elementy składowe systemu IRMA

14

Sposób zamontowania fotodiody
w drzwiach autobusu

15

Przykład zastosowania
IRMY

16

Bilansowanie
popytu za
pomocą
rozkładu
jazdy

17