Ewolucyjny fenomen

owadów społecznych

Wykonał: Łukasz Chłędzik

Do owadów społecznych zaliczamy:

wszystkie mrówki

i termity oraz wyżej zorganizowane osy i pszczoły. Łączą je
wspólne cechy:

Osobniki współpracują w wychowywaniu młodych

Występuje podział na osobniki mniej lub bardziej płodne

Współwystępują ze sobą co najmniej 2 pokolenia pracujące na

rzecz kolonii

Etapy prowadzące do wyewoluowania owadów
właściwie społecznych

(wg Michener’a)

:

Owady gromadne (budują tylko wspólne gniazdo)

Owady niemal społeczne (wychowują także wspólnie
potomstwo)

Owady półspołeczne (pojawia się kasta robotnic, które nie
biorą udziału w rozmnażaniu)

Owady właściwie społeczne (wspólne gniazdo, wspólna
opieka nad młodymi królowej, podział na kasty)

Drogi udoskonalenia kolonii:

Wzrost liczby kast i stopnia ich specjalizacji

Rozbudowanie kodu komunikacyjnego, pozwalającego na
koordynowanie czynności członków kolonii

Typy kast:

Królowe (jedna, najwyżej kilka)(reproduktorki)

Robotnice (robotnice małe)(opiekują się larwami, zdobywają
pokarm, czyszczą i rozbudowują gniazdo)

Żołnierze (robotnice duże)(ochraniają kolonię)

Samce (stanowią „kastę” w swobodnym tego słowa
znaczeniu)

Osy społeczne:

Regulacja kast zachodzi przez odżywianie

Robotnice mogą przenosić się z gniazda do gniazda. Bardziej
akceptują królową będącą ich siostrą, a także mogą zakładać
własne gniazda

Pszczoły społeczne:

Część robotnic nie posiada skrzydeł, są związane na stałe z

gniazdem

Występuje tzw. taniec wywijany

Termity:

W przeciwieństwie do innych owadów społecznych robotnikami
są także formy męskie

Królowe, mające swoich królów, hamują dojrzewanie płciowe
innych osobników wydzielając przez odbyt feromony hamujące

Królowa, która nie spełnia swoich funkcji jest zabijana przez
robotników, zastępuję są pseudokrólowa

Osobniki przekazują sobie symbiotyczne wiciowce przez odbyt

Mrówki:

Najliczniejsza i najbardziej rozwinięta grupa owadów społecznych

Tak dużą ekspansję mrówek umożliwia specjalizacja pokarmowa
wielu gatunków, jak i różne miejsca zakładania gniazd (pod
ziemią, na drzewach i innych roślinach)

Powszechną cechą robotnic jest ich bezskrzydłość

Jeśli zabraknie królowych może je zastąpić kasta ergatogin

U niektórych gatunków nawet w kaście robotnic występuje podział
obowiązków, większe zdobywają pokarm, a mniejsze opiekują się
potomstwem

Owady społeczne wykazują wielką różnorodność

stanowią olbrzymie pole dla badaczy

Swoim zasięgiem obejmują niemalże wszystkie kontynenty, poza

obszarami arktycznymi

W pewnych taksonach można prześledzić cały przebieg ewolucji

społecznej.

Podsumowanie:

Literatura:

Socjobiologia – Edward O. Wilson
Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt – Bogdan Sadowski
Internet - zdjęcia

Dziękuję za uwagę!!!