Patrzenie na obrazy

Okno.

Przez okno wpada do domu
światło. Zwrócenie się ku niemu jest
często pierwszym, prawie
nieuświadomionym gestem po
przebudzeniu.
Jeśli twoje okno wychodzi na północ,
to światło w pokoju jest
równomierne, rozproszone, chłodne.
Często pracownie malarskie mają
okna z tej strony ze względu na stały
charakter północnego światła.
Światło południowego okna jest inne:
dynamiczne, zmienne. Pokój z oknem
wschodnim z rana napełniony jest
ostrym światłem sprzyjającym
wczesnemu wstawaniu. Pokój od
strony zachodniej jest ciemny rano, a
po południu, jeżeli dzień jest
pogodny, wypełnia się ciepłym
światłem.
Dzienne światło pochodzi od
słońca, z zewnątrz.
Wschody i zachody słońca
wyznaczają rytm dni. Ten rytm
przyrody wpływa na nasze
samopoczucie, nawet jeżeli nie
możemy obserwować każdej z tych
zmian.

Matka Boska Włodzimierska Rublowa.
Dla Kościoła Prawosławnego jest oknem,
które otwiera się na niebo. Przez nie
wpływa światło Boga: niezmienne,
jaśniejące, pozbawione cienia. Twarze z
obrazu nie należą do zwyczajnych ludzi,
lecz są przedstawieniami świętych, którzy
noszą w sobie światło. Nie tylko aureola
wokół głowy mówi o bijącym
postaci blasku. Postacie
nie są oświetlone jednym źródłem światła.
Nie rzucają cienia. Przez
uwolnienie od ciemności jest pokazana
ich przynależność do Królestwa Bożego,
które odczuwano jako światłość. Światłem
w języku malarzy obrazów jest tło, a tło
jest złote. Złoto ceniono ze względu na
szlachetność i trwałość, ale
przede wszystkim za ciepły blask. Na
obrazie złoto jest płaskim ekranem dla
postaci, ułatwiającym skupienie się na
twarzy.

Andriej Rublow żył na przełomie XIV i XV
wieku w Rosji. Był najwybitniejszym
przedstawicielem moskiewskiej szkoły
malarstwa religijnego. Stworzył wiele
malowideł ściennych i ikon dla cerkwi
Księstwa Moskiewskiego, między innymi brał
udział w wykonywaniu malowideł w soborze
Błagowieszczeńskim moskiewskiego Kremla.
Malarstwo Rublowa należy do wielkiego nurtu
sztuki chrześcijaństwa wschodniego,
ukształtowanego pod wpływem Bizancjum.
Rublow był mnichem prawosławnym. Znaczy
to, że w swoim życiu musiał stosować się do
obowiązującej reguły klasztornej, a w
sposobie malowania do kanonu
wypracowanego przez tradycje bizantyjską.
Kanon ten obowiązywał wszystkich malarzy
obrazów, ale Rublow potrafił tchnąć w nie
nowe życie.
Polegało to przede wszystkim na
wysubtelnieniu rysunku i rozświetleniu koloru.

Autoportret Tycjana. Artysta
poświęcił 50 lat swojego życia
malarstwu. Sportretował się
podczas szczególnej pracy
malarza – przy patrzeniu. Wzrok
malarza wybiega po za ramę
obrazu. Uważne oczy znajdują
zestawienia kolorów, porównują
siłę świecenia koszuli i twarzy.
Dostrzegają, że to
światło wszystko jednoczy.
Siedemdziesięcioletni Tycjan jest
jak potężne drzewo. Namalował
wiele prac podziwianych przez
współczesnych. Przed Tycjanem
jeszcze wiele lat pracy nie ma w
nim znużenia ani zgrzybiałości.
Namaluje jeszcze obrazy,
w których za pomocą
niewielu barwników wydobędzie
nieskończone bogactwo odcieni i
półtonów. Dojdzie do ogromnej
swobody w szerokim szkicowym
położeniu farby. Zostawi obrazy,
które staną się inspiracją dla
następnych pokoleń malarzy.

Modlitwa w ogrodzie oliwnym.
Za oknem noc. Ta noc nie jest cicha,
lecz niespokojna, pełna rozbłysków i
poruszeń. Chrystus modli się
przeczuwając mękę na krzyżu. Anioł
z kielichem goryczy potwierdza
nieuchronność cierpienia. Światło
księżyca w pełni nadaje nocy
metaliczny blask. Jest jeszcze inne
światło, chłodniejsze i ostrzejsze. Jest to
światło reflektora uderzające w pierś
Chrystusa. Pod wpływem tego
nieziemskiego światła szata staje się
sztywna i twarda a twarz jest martwa.
Tej nocy, gdy Chrystus wie, że będzie
cierpiał już nazajutrz ujawnia się
napięcie całej przyrody. Nic się nie
ukryje tej nocy...