Odprawa

czasowa

Monika Jankowska
Emilia Gajda

Odprawa czasowa – pozwala na wykorzystywanie
na wspólnotowym obszarze celnym, towarów
niewspólnotowych przeznaczonych do powrotnego
wywozu bez dokonywania żadnych udoskonaleń,
przeróbek, zmian przywiezionych towarów,
oczywiście za wyjątkiem zwykłego zużycia, z
całkowitym lub częściowym zawieszeniem
należności celnych przywozowych,
a także bez stosowania wobec tych towarów
środków polityki handlowej.

DEFINICJA

Całkowite zwolnienie z należności przywozowych

W przypadku całkowitego zwolnienia z należności
przywozowych w momencie objęcia towaru procedurą
celną nie powstaje obowiązek uiszczenia należności
przywozowych. Należności te są zawieszone, ale
organ celny w określonych przypadkach może zażądać
złożenia zabezpieczenia na poczet mogących powstać
należności przywozowych oraz należności
podatkowych. Zabezpieczenie to jest zwracane w
przypadku powrotnego wywozu towaru poza obszar
celny Unii Europejskiej.

Towary, które mogą być czasowo przywiezione z
całkowitym zwolnieniem z należności celnych:
- środki transportu drogowego, morskiego powietrznego i
szynowego,
- palety i kontenery,
- rzeczy osobistego użytku i towary do celów sportowych
przywożone przez podróżnych,
- majątek marynarzy, używany na statkach biorących udział
w międzynarodowym ruchu morskim,
- towary przywożone w celu likwidacji klęsk żywiołowych,
- sprzęt medyczny chirurgiczny i laboratoryjny, jako
pożyczka na prośbę szpitala lub innej instytucji medycznej,
- nośniki dźwięku, obrazu lub danych,
- materiały reklamowe,
- wyposażenie zawodowe,
- materiały pedagogiczne i naukowe,

- zwierzęta na sezonowy wypas lub wypas albo do
prowadzenia prac lub transportu,
- opakowania wielokrotnego użytku,

- towary służące do testów lub podlegające testom,
- formy, szkice, narzędzia pomiarowe, kontrolne lub
badawcze oraz podobne artykuły
- próbki,
- zastępcze środki produkcji,
- towary przywożone na targi, wystawy lub podobne
imprezy,
- części zamienne,
- sprzęt radiowy i telewizyjny do produkcji i nadawania oraz
pojazdy specjalnie przystosowane do powyższych celów
wraz z wyposażeniem, przywożone przez organizacje
publiczne lub prywatne mające swoją siedzibę poza
obszarem celnym Unii i zaakceptowane przez organy celne,
które wydały pozwolenie na dokonanie odprawy czasowej
takiego sprzętu i pojazdów,
- instrumenty i aparaty niezbędne dla lekarzy przy niesieniu
pomocy pacjentom czekającym na organ do przeszczepu,
- inne towary, które przywożone są okazjonalnie i na okres
nie przekraczający trzech miesięcy lub w konkretnych
sytuacjach nie mających skutków gospodarczych.

Częściowe zwolnienie z należności przywozowych

Udzielane jest towarom przywożonym na czas
określony, które:
- nie są wymienione w katalogu towarów, które mogą
być objęte całkowitym zwolnieniem z należności
przywozowych albo
- są wymienione w tym katalogu ale nie spełniają
wszystkich określonych dla nich przepisami prawa
warunków.

Kwota należności celnych przywozowych do uiszczenia
za towary objęte procedurą odprawy czasowej z
częściowym zwolnieniem z należności przywozowych
wynosi 3% od kwoty, która miałaby zostać uiszczona za
te towary, gdyby zostały dopuszczone do obrotu w dniu,
w którym zostały objęte procedurą odprawy czasowej,
za każdy miesiąc lub część miesiąca, w którym towary
objęte były procedurą odprawy czasowej.

Stanowią one szczególny rodzaj dokumentów, które
mogą być stosowane w procedurze odprawy czasowej
w celu uproszczenia formalności.
Karnet ATA jest stosowany przy czasowym przywozie
lub czasowym wywozie towarów pomiędzy państwami
będącymi Stronami Konwencji ATA lub Konwencji
stambulskiej, czyli obecnie jest stosowany w 71
państwach. Dokument ten dotyczy wyłącznie towarów,
które mogą być przywożone w procedurze odprawy
czasowej z całkowitym zwolnieniem z należności
przywozowych.
Organy celne mogą przyjmować karnety ATA, jeżeli są
one wydane przez zrzeszenie wydające, ustanowione w
państwach będących stronami Konwencji ATA albo
Konwencji stambulskiej.
Szczegółowe informacje na temat Karnetu ATA zawarte
są w Instrukcji korzystania z Karnetu ATA.

Karnet ATA i

CPD

Karnet CPD jest stosowany przy czasowym
przywozie lub czasowym wywozie środków
transportu pomiędzy państwami będącymi
Stronami dwóch konwencji celnych dotyczących
przewozu pojazdów drogowych oraz Konwencji
stambulskiej. Karnet CPD jest jednocześnie
wnioskiem o wydanie pozwolenia na korzystanie z
procedury odprawy czasowej, zgłoszeniem celnym i
dokumentem zabezpieczającym należności
przywozowe.
Termin ważności karnetu wynosi 12 miesięcy.
Karnet ten jest bardzo rzadko stosowany przy
czasowym przywozie na obszar celny Unii,
ponieważ wspólnotowe przepisy celne
umożliwiają bezdokumentacyjny czasowy przywóz
środków transportu

.

Pozwolenie na stosowanie procedury odprawy

czasowej

Stosowanie procedury odprawy czasowej uzależnione jest
od udzielenia pozwolenia przez organ celny.
Rodzaje pozwoleń:
a) pozwolenie w formie pisemnej - pełnej,(wniosek składa
się do naczelnika urzędu celnego właściwego ze względu
na miejsce, w
którym towar będzie wykorzystywany),
b) pozwolenie w formie pisemnej - uproszczonej (na
zgłoszeniu celnym), (Wniosek skrócony składa się do
urzędu celnego mającego uprawnienie do obejmowania
towarów procedurą odprawy czasowej oraz właściwego
dla miejsca, w którym towar będzie wykorzystywany.)
c) pozwolenie na karnecie ATA lub CPD,( Z zasady
właściwym organem celnym jest naczelnik urzędu
celnego granicznego, przez który towary są
wprowadzane na obszar celny Unii.)

Systemy procedury odprawy czasowej

d) pozwolenie w formie ustnej,
Wniosek w takiej formie może być wykorzystany tylko dla
niektórych kategorii towarowych, które obejmują:
- zwierzęta na sezonowy wypas lub wypas albo do prowadzenia
prac lub transportu oraz materiały będącym własnością osoby
zamieszkałej w strefie przygranicznej przylegającej do
przygranicznej strefy czasowego wywozu i stosowane przez osobę
zamieszkałą w przylegającej strefie przygranicznej,
przeznaczonym do działalności w szczególnych warunkach strefy
przygranicznej,
- opakowania przywożone z zawartością, które są przeznaczone
do powrotnego wywozu puste lub wypełnione, noszące trwałe,
nieusuwalne oznakowanie osoby mającej siedzibę poza obszarem
celnym Wspólnoty,
- sprzęt radiowy i telewizyjny do produkcji i nadawania oraz
pojazdy specjalnie przystosowane do powyższych celów wraz z
wyposażeniem, przywożone przez organizacje publiczne lub
prywatne mające swoją siedzibę poza obszarem celnym
Wspólnoty i zaakceptowane przez organy celne, które wydały
pozwolenie na dokonanie odprawy czasowej takiego sprzętu i
pojazdów,
- instrumenty i aparaty niezbędne dla lekarzy przy niesieniu
pomocy pacjentom czekającym na organ do przeszczepu,
- środki transportu, rzeczy osobistego użytku i towary do celów
sportowych przywożone przez podróżnego, majątek marynarzy,
używany na statkach biorących udział w międzynarodowym ruchu
morskim.

Inne towary, mogą być zgłoszone do procedury w formie
ustnej, jeśli organ celny wyrazi na to zgodę.
Właściwy jest naczelnik urzędu celnego granicznego, przez
który towary są wprowadzane na obszar celny Unii.
e) pozwolenie w formie innej czynności,
Jest to najprostsza i najbardziej liberalna forma zgłaszania
towarów do procedury, ponieważ nie jest wymagany żaden
dokument pisemny. Wniosek składa się poprzez zgłoszenie
celne w formie innej czynności niż forma pisemna lub ustna.
Towary, które mogą być objęte takim wnioskiem to
przykładowo:
- rzeczy osobistego użytku i sprzęt sportowy przywożony przez
podróżnych,
- środki transportu, w tym także palety i kontenery,
- majątek marynarzy, używany na statkach biorących udział w
międzynarodowym ruchu morskim.
Właściwy jest urząd celny graniczy, przez który towary są
wprowadzane na obszar celny Unii.
f) pozwolenie pojedyncze - w przypadku, gdy procedura
dotyczy więcej niż jednego państwa Unii,
g) pozwolenie zintegrowane - kiedy przewidziane jest
stosowanie więcej niż jednej procedury celnej (w Polsce nie
stosowane).

Warunki uzyskania
pozwolenia

Pozwolenie może być udzielone osobie spełniającej warunki
określone w przepisach WKC(Wspólnotowy Kodeks Celny) i RWKC.
Warunki podmiotowe
Pozwolenie na stosowanie procedury odprawy czasowej może być
udzielone osobie, która
użytkuje towary lub organizuje ich użytkowanie.
Osoba, której udzielane jest pozwolenie musi spełniać wszelkie
przesłanki, pozwalające
uznać, iż gwarantuje ona prawidłowy przebieg procedury.
Weryfikacja kryteriów
podmiotowych w tym właśnie zakresie następuje na podstawie
informacji zawartych we
wniosku oraz załączonych dokumentach, a także po dokonaniu
sprawdzenia w resortowych
systemach informatycznych.
Sprawdzenie kryterium powinno następować zawsze z
uwzględnieniem przebiegu operacji, które mają być przedmiotem
pozwolenia.
W przypadku odprawy czasowej towarów przez osoby fizyczne w
formie innej czynności
badanie tego kryterium będzie z oczywistych powodów uproszczone.
Inaczej będzie
wyglądać przy wniosku o wykorzystanie procedury w celach
gospodarczych.

Weryfikacja warunków podmiotowych dotyczy w szczególności
sprawdzenia, czy
wnioskodawca:
- nie naruszył przepisów prawa celnego lub podatkowego,
- nie zalega z płatnościami należności celnych oraz w podatkach
wobec urzędu skarbowego,
- nie jest podmiotem, wobec którego prowadzone jest postępowanie
egzekucyjne lub
upadłościowe,
- rzetelnie wywiązuje się z obowiązków określonych w przepisach
prawa celnego i
podatkowego w toku dotychczasowej działalności związanej z
przywozem lub wywozem towarów.

Warunki związane z kontrolą celną
Organ celny udziela pozwolenia pod warunkiem, jeśli może zapewnić
właściwy dozór i
kontrolę procedury bez konieczności ponoszenia przez administrację
nakładów
niewspółmiernych w stosunku do istniejącej potrzeby gospodarczej.
Stwierdzenie, czy
spełniona została powyższa przesłanka spoczywa nie na
wnioskodawcy, lecz na organie
celnym, który musi dokonać rzetelnej oceny zakresu
przewidywanych obowiązków jakie powstaną w związku z
koniecznością przeprowadzania kontroli procedury, której dotyczy
wniosek. Ocenia, czy nakłady finansowe, które będzie musiała
ponieść w związku z tym administracja, nie są zbyt wysokie, w
stosunku do oczekiwanych skutków gospodarczych związanych z
korzystaniem przez podmiot z procedury gospodarczej.

Identyfikacja towarów
W przypadku wystąpienia z wnioskiem o udzielenie
pozwolenia na korzystanie z procedury odprawy
czasowej konieczne jest wskazanie danych
dotyczących identyfikacji przywożonych towarów.
Zabezpieczeniem tożsamości towaru może być znak
identyfikacyjny (określone symbole, numery, litery,
itp.). Jeżeli brak jest takich znaków,
zabezpieczeniem identyfikacji towarów może być
opis towaru, fotografie, itp. Organy celne mogą
wyrazić zgodę na zastosowanie procedury odprawy
czasowej nie upewniając się czy towary mogą zostać
zidentyfikowane, jeżeli uwzględniając rodzaj
towarów lub zamierzony
sposób ich wykorzystania, brak środków
identyfikacyjnych nie spowoduje nadużycia tej
procedury.

Zabezpieczenie

Aby nasze towary zostały objęte tą procedurą, wymagane jest
konieczne złożenie zabezpieczenia. Zasadą jest, że
zabezpieczenie składane jest w przypadku objęcia towarów
procedurą odprawy czasowej z zastosowaniem pisemnego
zgłoszenia celnego, z wyjątkiem towarów zgłoszonych z
zastosowaniem karnetu ATA i karnetu CPD oraz towarów, do
których należą:
- materiały przynależące do linii lotniczej, spółek żeglugi
morskiej lub kolejowych albo operatorów pocztowych i
stosowane przez nie w ruchu międzynarodowym, podlegające
konieczności noszenia wyraźnych oznaczeń ,
- opakowania przywożone jako puste, noszące nieścieralne i
nieusuwalne oznaczenia ,
- materiały pomocy w razie katastrof przeznaczone dla
państwa lub zatwierdzonych organów,
- sprzęt medyczny chirurgiczny lub laboratoryjny przeznaczony
dla szpitali lub instytucji medycznej, potrzebującej pilnie
takiego wyposażenia,
- towary transferowane w przypadku, gdy poprzedni posiadacz
objął towary procedurą odprawy czasowej z zastosowaniem
ustnego zgłoszenia lub w formie innej czynności niż pisemna
lub ustna forma zgłoszenia.

W przypadku ustnego zgłoszenia towaru do procedury
odprawy czasowej lub zgłoszenia w formie innej
czynności niż ustna lub pisemna, zasadniczo nie
pobiera się zabezpieczenia.
Jednakże organ celny może uzależnić objęcie towarów
procedurą odprawy czasowej od złożenia
zabezpieczenia w celu zapewnienia uiszczenia długu
celnego mogącego powstać w stosunku do tych
towarów, w szczególności jeśli istnieje ryzyko, że
potencjalny dług celny nie zostanie uiszczony w
terminie.
Z obowiązku składania zabezpieczenia zwolnione są
organy publiczne, co oznacza nie tylko organy
administracji publicznej (instytucje publiczne i
samorządowe będące organami władzy państwowej
lub samorządowej) ale też instytucje utworzone i
nadzorowane przez te organy, które pełnią w państwie
funkcje publiczne (np. muzea).

Obowiązki posiadacza pozwolenia

Osoba, której może być udzielone pozwolenie
przejmuje zobowiązanie do wykorzystania
towarów zgodnie z warunkami pozwolenia i do
jego powrotnego wywozu, ewentualnie nadania
innego przeznaczenia celnego. To zobowiązanie
może być przeniesione na inne osoby w
odpowiednim przewidzianym przepisami trybie.

Objęcie towarów procedurą następuje poprzez
złożenie zgłoszenia celnego do danej procedury.
Towary niewspólnotowe powinny zostać
zgłoszone do procedury w urzędzie celnym
wskazanym w pozwoleniu, jako urząd objęcia,
jeżeli jest to pozwolenie wydane z
wykorzystaniem wzoru określonego w
załączniku nr 67 do RWKC.
W przypadku pozwolenia w trybie skróconym,
zgłoszenia o objęcie procedurą można dokonać
w dowolnym urzędzie celnym. W przypadku
formy ustnej i innej czynności niż forma
pisemna i ustna zasadniczo towary są zgłaszane
w urzędzie celnym granicznym.

Objęcie procedurą

Kontrola wykorzystania
pozwolenia i stosowania
procedury

Urząd, który udzielił pozwolenia
sprawuje kontrolę wykorzystania
pozwolenia i to on koordynuje
działania kontrolne mające na celu
ustalenie, czy procedura została
prawidłowo zakończona.

Zmiana pozwolenia

Osoba posiadająca pozwolenie ma obowiązek informować
organ celny, o każdej zmianie, która nastąpiła po wydaniu
tego pozwolenia i która mogła mieć wpływ na jego
utrzymanie lub zakres. Te informacje mogą mieć wpływ
na podjęcie decyzji np. o zmianie pozwolenia.
Przykładowo może być to zmiana terminu powrotnego
wywozu lub powiadomienie o planowanych zmianach, co
do rodzaju lub ilości towaru będącego przedmiotem
procedury.
W przypadku wnioskowania o dokonanie zmiany
pozwolenia udzielonego poprzez przyjęcie zgłoszenia
celnego, wniosek jest rozpatrywany w trybie art. 23 ust.
5 ustawy – Prawo celne,
czyli poprzez zmianę przyjętego zgłoszenia celnego.
Zmiana jest dokonywana w drodze postanowienia, na
które przysługuje zażalenie. Organem właściwym do
rozpatrzenia ww. wniosku jest organ celny, który poprzez
przyjęcie zgłoszenia celnego udzielił pozwolenia na
stosowanie procedury odprawy czasowej.

Terminy

Termin pozostawania towaru pod procedurą wynika z celu
przywozu towaru i musi być wystarczająco długi, by został
osiągnięty cel, jakim jest dopuszczone w drodze pozwolenia
wykorzystanie tego towaru. Jeżeli są to towary przeznaczone na
targi lub wystawy, to jest to okres trwania wystawy, z
uwzględnieniem czasu jej przygotowania, likwidacji i
przygotowania towarów do wywozu (minimum 6 miesięcy).
Maksymalny okres trwania procedury wynosi 2 lata, z
możliwością jego przedłużenia w uzasadnionych sytuacjach, na
wniosek osoby zainteresowanej i we właściwych granicach.
Przepisy szczególne wprowadzają również krótsze okresy trwania
procedury, np. dla prywatnych środków transportu lotniczego
termin ten wynosi 6 miesięcy, a dla prywatnych środków
transportu śródlądowego lub morskiego - 18 miesięcy.
Data rozpoczęcia stosowania procedury (objęcia towarów
procedurą) nie może być wcześniejsza niż data wydania
pozwolenia (z wyjątkiem pozwoleń z mocą wsteczną).
Okresem zakończenia procedury jest termin powrotnego wywozu
towarów albo nadania im innego przeznaczenia celnego. Po
uzgodnieniu z wnioskodawcą/posiadaczem pozwolenia, mając na
uwadze czas potrzebny do wykorzystania towarów zgodnie z
celem określonym we wniosku, organ celny w pozwoleniu określa
ten okres w miesiącach

.

Przeniesienie praw i obowiązków

Prawa i obowiązki osoby uprawnionej do
korzystania z procedury odprawy czasowej mogą
zostać, za zgodą organów celnych, przeniesione
na inną osobę w ramach tego samego pozwolenia
na stosowanie procedury odprawy czasowej bez
zakończenia procedury.
Przeniesienie praw i obowiązków dotyczy
wyłącznie towarów już objętych procedurą
odprawy czasowej. Warunki przeniesienia określa
organ celny. Osoba, na którą przenoszone są
prawa i obowiązki musi spełniać warunki
wymagane do korzystania z procedury odprawy
czasowej. Tak więc nowa osoba korzystająca z
procedury, chociaż nie jest i nie będzie
posiadaczem tego pozwolenia, to jednak musi
spełniać takie same warunki do korzystania z
procedury odprawy czasowej jakie zostały
przewidziane dla posiadacza pozwolenia.

Dług celny

W przypadku gdy towar objęty procedurą odprawy
czasowej nie zostanie powrotnie wywieziony w
terminie wyznaczonym w pozwoleniu lub nie zostanie
mu nadane w tym terminie inne przeznaczenie celne
albo też zostaną naruszone warunki korzystania z tej
procedury, to z mocy prawa powstaje dług celny
wobec tego towaru.
Dług celny dla towarów objętych procedurą odprawy
czasowej z całkowitym zwolnieniem od należności
celnych przywozowych powstaje w chwili zgłoszenia
towaru do procedury dopuszczenia do obrotu lub w
przypadku naruszenia przepisów prawa lub
warunków procedury.
Dług celny dla towarów objętych procedurą odprawy
czasowej z częściowym zwolnieniem od należności
celnych przywozowych powstaje w chwili objęcia
takiego towaru procedurą odprawy czasowej z
częściowym zwolnieniem z należności celnych
przywozowych.

Zakończenie procedury odprawy czasowej i

rozliczanie procedury

Procedura odprawy czasowej kończy się gdy towary
zostaną powrotnie wywiezione poza obszar celny
Wspólnoty lub zostanie im nadane nowe przeznaczenie
celne. Zakończeniem procedury może być zatem objęcie
towaru m.in. procedurą składu celnego, uszlachetniania
czynnego albo dopuszczenia do obrotu.
Zakończenie procedury poprzez powrotny wywóz następuje
poprzez dokonanie odpowiednio zgłoszenia w formie ustnej
lub w formie innej czynności niż forma pisemna lub ustna,
jeżeli objęcie procedurą nastąpiło w tej formie. Jeżeli
zgłoszenie towaru do procedury nastąpiło z zastosowaniem
formy pisemnej (zgłoszenie celne w formie elektronicznej,
na dokumencie SAD lub karnet ATA) to zgłoszenie towaru
do powrotnego wywozu następuje również w tej formie.
W przypadku gdy towary zostały objęte procedurą na
podstawie dwóch lub więcej zgłoszeń celnych z
zastosowaniem jednego pozwolenia, przypisanie towarów
lub produktów do nowego przeznaczenia celnego jest
uważane za zakończenie procedury dla towarów
przywożonych objętych na mocy najwcześniejszej z
deklaracji (zasada "fifo" - first in first out).

Zakończenie procedury dla pozwoleń

udzielonych w formie ustnej

Urząd celny, który udzielił pozwolenia, tzw. urząd objęcia
procedurą jest jednocześnie urzędem kontrolnym. Jeżeli
zakończenie procedury następuje w innym polskim urzędzie
celnym niż ten, który udzielił pozwolenia, to urząd
zakończenia przesyła niezwłocznie kserokopię dodatkowego
dokumentu, zawierającego potwierdzenie powrotnego
wywozu towaru lub nadania mu nowego przeznaczenia
celnego, do urzędu celnego, który udzielił pozwolenia.
Jeżeli urzędem zakończenia jest urząd celny ustanowiony w
innym państwie członkowskim, to korzystający z procedury
powinien przedstawić urzędowi kontrolnemu dodatkowy
dokument zawierający potwierdzenie powrotnego wywozu
towaru lub nadania mu nowego przeznaczenia celnego.
Przepisy nie przewidują specjalnego sposobu rozliczenia
procedury odprawy czasowej. Jeżeli zgłoszenie celne
nadające towarowi inne dopuszczalne przeznaczenie celne,
stanowi zakończenie procedury odprawy czasowej, to nie
ma konieczności przedkładania organom celnym
dodatkowych rozliczeń.