Sen, uzależnienia, rytmy
biologiczne
Stan czynnościowy ośrodkowego układu
nerwowego, cyklicznie pojawiający się i
przemijający w rytmie okołodobowym,
podczas którego następuje
zniesienie świadomości i bezruch.
Sen
W przeciwieństwie do
śpiączki fizjologiczny
sen charakteryzuje się
pełną
odwracalnością
pod wpływem
czynników
zewnętrznych.
nerwowość, drżenie rąk, zaburzenie widzenia,
wzmożona wrażliwość skóry, trudności z
koncentracją.
Niedobór:
WIEK
ILOŚĆ SNU
noworodek
ok. 21 godzin na dobę
3-4 latek
ok. 12 godzin na dobę + drzemki
w ciągu dnia
6 latek
ok. 10 godzin na dobę
12 latek
ok. 9 godzin na dobę
dorosły
ok. 7-8 godzin na dobę
Zapotrzebowanie na sen zmienia
się wraz z wiekiem.
Sen wolnofalowy (NREM)- o wolnych ruchach
gałek ocznych. Człowiek zapada w sen wolnofalowy
tuż po zaśnięciu. W tym czasie następują zmiany tj:
zwolnienie akcji serca, obniżenie temperatury ciała i
ciśnienia krwi, spłycenie oddechu, rozkurcz większości
mięsni szkieletowych, przyśpieszenie procesów gojenia
się ran i oparzeń, spowolnienie pracy mięsni gładkich.
Sen paradoksalny (REM) - o szybkich ruchach
gałek ocznych. W tej fazie obserwuje się: zwiększenie
przepływu krwi przez mózg, mniejszą regularność
czynności serca i oddychania. Następuje całkowite
rozluźnienie mięśni, dlatego śniący o ruchu człowiek
nie porusza się. REM odpowiada za marzenia senne.
Fazy snu
Przewlekle trwająca bezsenność wpływa
negatywnie na nastrój, zachowanie oraz
wykonywanie zadań i jest przyczyną uczucia
ciągłego zmęczenia; może być również
przyczyną pogorszenia się jakości życia.
Bezsenność
częste oraz
przedwczesne
budzenie się
trudności w
zaśnięciu
Układ nagrody
Układ kary – unikanie
czynników uważanych za szkodliwe.
W swej najsilniejszej formie powoduje
ucieczkę przed niebezpieczeństwem.
Układ kary i nagrody działa dotąd, dopóki nie
wprowadzimy substancji psychoaktywnych z
zewnątrz (narkotyki).
Powstawanie uzależnień
Ewolucyjnie, mechanizm ten wykształcił się, aby
zwiększać prawdopodobieństwo niektórych zachowań,
potencjalnie korzystnych dla organizmu.
Pobudzany m.in. przez dopaminę.
U naczelnych jego pobudzenie związane jest z
subiektywnym odczuwaniem przyjemności. System
nagrody aktywowany jest w sytuacjach zaspokajania
popędów (pożywienie, zachowania seksualne), a także w
trakcie wykonywania innych, niepopędowych czynności,
ocenianych jako przyjemne.
Wiele substancji psychoaktywnych
(m.in. alkohol, amfetamina), mogących powodować
uzależnienia, wiąże się z jego aktywacją.
Układ nagrody – ośrodek
przyjemności
Okresowe zmiany natężeń procesów
biologicznych i fizjologicznych funkcji
organizmu.
U człowieka rytmowi dobowemu podlegają:
Sekwencja stanów czuwania i snu.
Temperatura ciała.
Wydzielanie hormonów.
Pobieranie pokarmu.
Stężenie glukozy we krwi.
Wydajność umysłowa.
Rytmy biologiczne