Zarządzanie Środowiskiem

Wykład 4

Normy serii ISO 14000

Cele, zadania i programy środowiskowe

Politechnika Opolska

Wydział Mechaniczny

Terminologia

2

Definicje wynikające z norm PN-EN ISO 14001, PN-EN ISO 14004,
PN-EN ISO 14034, PN-EN ISO 14031, PN-EN ISO 14032:

Cel środowiskowy – ogólny cel wynikający z polityki środowiskowej,
który organizacja ustaliła do osiągnięcia i który jest określony ilościowo,
tam gdzie jest to możliwe

Zadanie środowiskowe – szczegółowe wymaganie dotyczące efektów
działalności środowiskowej, wyrażane ilościowo zawsze gdy jest to
możliwe, mające zastosowanie do organizacji albo jej części, wynikające
z celów środowiskowych, które należy określić oraz zrealizować aby
osiągnąć te cele

Program środowiskowy – harmonogram wdrażania wszystkich celów i
zadań środowiskowych przypisujący konkretnym pracownikom organizacji
odpowiedzialność za osiągnięcie celów i zadań oraz wskazujący środki i
terminy
w których mają być one osiągnięte

Efekty działalności środowiskowej – możliwe do zmierzenie efekty
działania

systemu

zarządzania

środowiskowego,

związane

ze

sterowaniem przez organizację aspektami środowiskowymi, opartego na
polityce, celach i zadaniach środowiskowych

Cele środowiskowe - charakterystyka

2

C

e

le

śr

o

d

o

w

is

ko

w

e

C

e

le

śr

o

d

o

w

is

ko

w

e

Powiązanie ze

znaczącymi

aspektami

środowiskowymi i

polityką

środowiskową

Powiązanie ze

znaczącymi

aspektami

środowiskowymi i

polityką

środowiskową

- każdy znaczący aspekt

środowiskowy musi mieć wyznaczony

cel środowiskowy
- możliwość przyporządkowania

każdemu celowi środowiskowemu

stosownego zapisu polityki

środowiskowej
- długoterminowy charakter realizacji

- każdy znaczący aspekt

środowiskowy musi mieć wyznaczony

cel środowiskowy
- możliwość przyporządkowania

każdemu celowi środowiskowemu

stosownego zapisu polityki

środowiskowej
- długoterminowy charakter realizacji

Udokumentowanie

Udokumentowanie

- utworzenie zapisu proceduralnego

oraz stosownego rejestru kontrolnego

- utworzenie zapisu proceduralnego

oraz stosownego rejestru kontrolnego

Mierzalność

Mierzalność

- Wprowadzenie opisanych w

stosownej procedurze wskaźników

umożliwiających ocenić postęp z

wdrażania celów środowiskowych
- mierzalność można pominąć jedynie

gdy jest niemożliwa lub nakład prac

poniesiony na nią będzie wpływał na

efektywność procedury

- Wprowadzenie opisanych w

stosownej procedurze wskaźników

umożliwiających ocenić postęp z

wdrażania celów środowiskowych
- mierzalność można pominąć jedynie

gdy jest niemożliwa lub nakład prac

poniesiony na nią będzie wpływał na

efektywność procedury

Cele środowiskowe - projektowanie

2

Podstawy

projektowa

nia celów

Podstawy

projektowa

nia celów

Konkretny

zapis

polityki

środowi-

skowej

Konkretny

zapis

polityki

środowi-

skowej

Ogólne

wymagania

normy

Ogólne

wymagania

normy

Wymagania

prawne

i inne

Wymagania

prawne

i inne

Znaczące

aspekty

środowi-

skowe

Znaczące

aspekty

środowi-

skowe

Wymagania

techniczne i

organizacyj

ne

Wymagania

techniczne i

organizacyj

ne

Wymagania

finansowe

Wymagania

finansowe

Interes

firmy

Interes

firmy

Punkt

widzenia

stron

zaintereso-

wanych

Punkt

widzenia

stron

zaintereso-

wanych

Cele środowiskowe - projektowanie

2

Zasady ustalania celów środowiskowych:

1. Gwarancja osiągnięcia danego rezultatu

- muszą pozwolić na realizacje wyrażonego w polityce

środowiskowej ciągłego doskonalenia efektów działalności
środowiskowej

- doskonalenie w zakresie organizacyjnym SZŚ może być

celem dodatkowym

- niedopuszczalne jest aby ani jeden cel środowiskowy nie

dotyczył poprawy parametru środowiskowego opisanego
wybranym wskaźnikiem

2. Opracowanie procedury

- Norma nie wymaga osobnej procedury jednak ze względu na

kluczowy charakter celów środowiskowych w poprawie
oddziaływania organizacji na środowisko działanie takie jest
wskazane

- Minimalna Zawartość procedury: podział kompetencji i

odpowiedzialności, zasady ustalania, zatwierdzania i realizacji
celów środowiskowych, wzory dokumentów wspomagających

Cele środowiskowe - projektowanie

2

Zasady ustalania celów środowiskowych:

3. Przyjęcie celu (dla komórki organizacyjnej, na rok)

- powiązanie z aspektem środowiskowym generowanym w danej

komórce organizacyjnej (wyjątek: cele dodatkowe np. organizacyjne
SZŚ)

- redukcja emisji, wytwarzania odpadów, mniejsze zużycie zasobów

- wprowadzenie zmian w projektowaniu wyrobów prowadzące do

mniejszego ich oddziaływania na środowisko

- nadzorowanie wpływu na środowisko źródeł surowców

- podnoszenie świadomości ekologicznej pracowników i

społeczeństwa

4. Przyjęcie wskaźników osiągnięcia celu

- ilość zużywanego surowca na jednostkę produkcji

- ilość określonych zanieczyszczeń na tonę wyprodukowanych

wyrobów

- ilość zużytego paliwa na tonę przetransportowanego

surowca/produktu

- udział farb wodorozcieńczalnych w ogólnej ilości farb na tonę

produktu

- procent wtórnie wykorzystanych odpadów

(wewnętrznie/zewnętrznie)

Zadania środowiskowe - charakterystyka

2

Działania elementarne, których suma

składa się na osiągnięcie rezultatu

wyznaczonego przez cel środowiskowy

• Wysoka specyficzność i szczegółowość

• Osiągnięcie danego celu może wymuszać realizację

kilku zadań

• Zadania można dzielić na mniejsze etapy (działania)

• Realizowane zadania mogą mieć charakter

następczy lub równoległy

Zadania środowiskowe - przykład

2

Cel

środowiskow

y nr 7:

Eliminacja

wycieków oleju

do gleby w hali

remontów 3

Zadanie

środowiskowe nr 1:

Zakup odciągacza

płynów

eksploatacyjnych

Zadanie

środowiskowe nr 2:

Modernizacja rynien

odciekowych na

stanowiskach 1-4 w hali

remontów 3

Działanie 1
- Zakup nowego systemu

odciekowego
Działanie 2
- Demontaż obecnego systemu

odciekowego
Działanie 3
- Montaż nowego systemu

odciekowego

Zadanie

środowiskowe 3:

Szkolenie personelu

z zakresu oddziaływania

substancji

ropopochodnych na

wody i gleby

Programy środowiskowe - Charakterystyka

2

Punkt 4.3.4 normy PN-EN ISO 14001:2005 „Programy zarządzania
środowiskowego”

Organizacja powinna ustanowić i utrzymać programy osiągania swoich
celów i zadań środowiskowych

Program powinien obejmować:
- zadania niezbędne do osiągnięcia celów w danej komórce organizacyjnej

- przypisanie odpowiedzialności za realizację programu

- ustalenie środków niezbędnych do realizacji programu

- ustalenie terminu zrealizowania programu

Program powinien być udokumentowany stosowną procedurą oraz
dokumentem kontrolnym

Programy środowiskowe - projektowanie

2

Podstawy

projektowa

nia

programów

środowi-

skowych

Podstawy

projektowa

nia

programów

środowi-

skowych

Konkretny

zapis

polityki

środowi-

skowej

Konkretny

zapis

polityki

środowi-

skowej

Ogólne

wymagania

normy np.

ciągłe

doskonaleni

e

Ogólne

wymagania

normy np.

ciągłe

doskonaleni

e

Wymagania

prawne

i inne

Wymagania

prawne

i inne

Analiza

celów i

zadań

środowi-

skowych

Analiza

celów i

zadań

środowi-

skowych

Przegląd

kadr i

zaplecza

techniczneg

o

Przegląd

kadr i

zaplecza

techniczneg

o

Wymagania

finansowe

Wymagania

finansowe

Przegląd

środowi-

skowy

działań

wynikający

ch z

programu

Przegląd

środowi-

skowy

działań

wynikający

ch z

programu

Monitoring

i ewaluacja

(wskaźniki)

Monitoring

i ewaluacja

(wskaźniki)

Powiązania

2

Program środowiskowy dla danej komórki

organizacyjnej

na dany rok

Zadania środowiskowe dla celu 2

Zadanie 1

Zadania środowiskowe dla celu 1

Zadanie 1

Zadanie 2

Cele środowiskowe

Cel 1: minimalizacja aspektu

2

Cel 2: eliminacja aspektu 3

Zapis Polityki Środowiskowej

Znaczące aspekty środowiskowe

Znaczący aspekt środowiskowy

Aspekt 1

Aspekt 2

Aspekt 3

Dokumentacja procedury

2

Kompetencje i odpowiedzialność personelu

Kompetencje i odpowiedzialność personelu

Opis procedury:
- Cele i zadania środowiskowe

- Program środowiskowy

Opis procedury:
- Cele i zadania środowiskowe

- Program środowiskowy

Monitorowanie realizacji procedury

Monitorowanie realizacji procedury

Wzory dokumentów
- Rejestr propozycji celów i zadań

- Program zarządzania środowiskowego

Wzory dokumentów
- Rejestr propozycji celów i zadań

- Program zarządzania środowiskowego

P

ro

c

e

d

u

ra

P

ro

c

e

d

u

ra

za

łą

c

zn

ik

za

łą

c

zn

ik

Kompetencje i odpowiedzialność

2

Najwyższe

kierownict

wo

Najwyższe

kierownict

wo

- Nadzoruje realizację

polityki środowiskowej
- zapewnia środki

finansowe niezbędne do

realizacji działań objętych

procedurą

- Nadzoruje realizację

polityki środowiskowej
- zapewnia środki

finansowe niezbędne do

realizacji działań objętych

procedurą

Pełnomocni

k ds. SZŚ

Pełnomocni

k ds. SZŚ

- weryfikacja i zatwierdzanie programu

zarządzania środowiskowego
- opracowanie celów i zadań

środowiskowych oraz monitorowanie

procesu ich wdrażania
- nadzór nad realizacją procedury w

ramach audytów wewnętrznych

- weryfikacja i zatwierdzanie programu

zarządzania środowiskowego
- opracowanie celów i zadań

środowiskowych oraz monitorowanie

procesu ich wdrażania
- nadzór nad realizacją procedury w

ramach audytów wewnętrznych

Specjalista ds.

ochrony

środowiska

Specjalista ds.

ochrony

środowiska

- uczestniczy w

opracowaniu

dokumentacji

proceduralnej oraz jej

realizacji we wszystkich

komórkach

organizacyjnych

- uczestniczy w

opracowaniu

dokumentacji

proceduralnej oraz jej

realizacji we wszystkich

komórkach

organizacyjnych

Kierownicy

komórek

organizacyjny

ch

Kierownicy

komórek

organizacyjny

ch

- opracowują cele,

zadania

i programy środowiskowe

we właściwych sobie

komórkach

- odpowiadają za ich

realizację z obszarze

danej komórki

- opracowują cele,

zadania

i programy środowiskowe

we właściwych sobie

komórkach

- odpowiadają za ich

realizację z obszarze

danej komórki

Opis procedury - tryb postępowania

2

Tworzenie

propozycji

celów zadań

i programów

środowiskowy

ch

Możliwości

techniczne

i finansowe

realizacji

Weryfikacja

propozycji

celów i zadań

środowiskowy

ch

Opracowanie

programów

środowiskowy

ch dla

komórek

organizacyjny

ch

Rozpoczęcie

realizacji

programu

Monitorowani

e realizacji

programów

środowiskowy

ch

(wskaźniki)

START

AKTUALIZACJA

KONIEC

Kto?

Z kim?

Kiedy?

Termin?

Zakres?

Co

potrzebne?

Gdzie

rezultaty?

Dokumentacja - przykłady

2

Dokumentacja - przykłady

2

Dokumentacja - przykłady

2

Dokumentacja - przykłady

2

Dokumentacja - przykłady

2