ROLA PSYCHOLOGA
W SŁUŻBIE ZDROWIA
1
„Ciało traktowane jest jak
maszyna,
którą naprawia się poprzez
wymianę
popsutych części, albo też
usunięcie
czegoś co doprowadziło do awarii”
David
McClelland, 1985
2
1.
Rola psychologa w:
a.
pediatrii
b.
ginekologii i położnictwie
c.
dermatologii
d.
rehabilitacji.
2. Piśmiennictwo
3
Plan prezentacji:
4
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
5
Rola psychologa w tej dziedzinie medycyny
zaczyna się właściwie w momencie narodzin
nowego człowieka.
Niestety nie zawsze to przyjście na świat
wiąże się z wielką radością rodziców.
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
Zdarza się bowiem, że dziecko rodzi się z głębokimi
wadami, bądź umiera w okresie okołoporodowym.
6
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
Taka dramatyczna
sytuacja wymaga
oczywiście pełnej
miłości i akceptacji
pomocy ze strony
psychologa.
Długotrwały pobyt w szpitalu (leczenie,
hospitalizacja) wyrządza dziecku więcej szkód niż
człowiekowi dorosłemu ze względu na proces
rozwoju emocjonalnego, w trakcie którego
znajduje się dziecko.
Trwający proces leczenia, może rodzić lęk,
poczucie własnej niewydolności, odrębności w
stosunku do innych dzieci, niezaradności, a także
niską samoocenę i brak samoakceptacji.
7
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
Różny bywa również stosunek rodziców do ich
chorego dziecka, zdarza się np. przelewanie
niechęci do współmałżonka na cierpiące
dziecko.
Działanie psychologa powinno być
ukierunkowane na
diagnozę i terapię małego pacjenta, a
także jeśli zachodzi potrzeba na
pomoc rodzicom (np. w zakresie
akceptacji i terapii domowej
chorego dziecka, czy
oddziaływaniom na cały
system rodzinny).
8
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
Niezbędne staje się wówczas oddziaływanie
psychoterapeutyczne celem eliminowania
symptomów nieistniejącej choroby.
Widzimy zatem, iż praca psychologa musi
być ukierunkowana nie tylko na
dziecko i jego rodziców ale
także na lekarzy.
9
ROLA PSYCHOLOGA W PEDIATRII
Zespół hiperwentylacji
- polega na bardzo
szybkim i głębokim oddechu, odczucie
duszności, kołatanie serca, chory skarży się na
zawroty głowy, czuje niepokój, często pojawia
się u niego lęk przed zbliżającą się śmiercią.
Stan taki, u którego podłoża leżą stany
lękowe, przypomina objawami dusznicę
bolesną i dychawicę oskrzelową.
10
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Najlepszym wyjściem z tej sytuacji jest
stopniowe uspokojenie pacjenta i
wytłumaczenie mu, że objawy, mimo tego że
wyglądają groźnie nie są one same w sobie
szkodliwe.
11
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Zarówno z pacjentem
jak i jego rodziną
należy przeprowadzić
rozmowę i
wytłumaczyć,
że u źródeł objawów
zespołu
hiperwentylacji leżą
czynniki
psychiczne, jakieś
trudności życiowe
pacjenta, nie zaś
poważna choroba
organiczna.
Wymioty
- aż 50% osób z problemem
wymiotów psychogennych w dzieciństwie
straciło rodziców, dlatego mają one
skłonności do reagowania w ten sposób
w momencie odrzucenia emocjonalnego
czy porzucenia przez bliska osobę.
Rola psychologa polega tu na dotarciu
do przyczyn leżących w życiu osobistym
pacjenta.
Aby zredukować to schorzenie należy
zająć się problemem emocjonalnym.
12
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Stany kurczowo - wydzielnicze jelita grubego
Choroba ta czasem pojawia się epizodycznie, np. towarzyszy
wystąpieniom publicznym, egzaminom, kłótniom.
Jeżeli dolegliwości są przewlekłe, terapia powinna być
skierowana bardziej w głąb pacjenta.
Należy umocnić jego wiarę w siebie, pomóc mu rozwiązać
problemy interpersonalne.
13
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Choroba wrzodowa
- jest to klasyczny przypadek roli
czynników psychicznych w chorobach organicznych.
Czynniki te główną rolę odgrywają we wrzodach
dwunastnicy.
Są typowe cechy charakteru związane ze skłonnością do
tej choroby managerów i polityków.
Aby terapia była skuteczna potrzebne są ciepłe,
partnerskie stosunki między pacjentem a lekarzem.
Zalecana dieta musi być zrozumiała dla pacjenta.
Terapia nie ma opierać się na strachu lecz na współpracy i
zrozumieniu.
14
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Zawał mięśnia sercowego
- czynniki
emocjonalne powodując skurcz naczyń
wieńcowych mogą wywołać zawał.
Istnieje dodatnia korelacja pomiędzy
taką cechą charakteru, jak potrzeba
osiągnięć a częstością występowania
zawału.
Podatne na ta chorobę są osoby
ambitne, prowadzące życie pełne
napięcia, pośpiechu, nastawione na
współzawodnictwo i sukcesy.
15
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Większość pacjentów po powrocie do
codziennego życia w ciągu 6 miesięcy
od zawału ogranicza swoją aktywność
życiową.
Czują się oni inwalidami, uważają że
praca im zaszkodzi.
Zapobiega temu ukształtowanie
realistycznej postawy wobec choroby.
Podjęcie pracy przez pacjenta tak
szybko jak to możliwe działa bardzo
mobilizująco
16
ROLA PSYCHOLOGA W ODDZIALE
WEWNĘTRZNYM
Choroby skóry stają się sytuacjami
frustracyjnymi, konfliktowymi, prowadzącymi
często do strachu czy agresji.
Choroby te nie niosą ze sobą bezpośredniego
zagrożenia życia, jak w poprzednich
przypadkach ale działają niszcząco na
prawidłową samoocenę.
Czasem choroba przybiera postać świerzbiączki
czy wyprysków co powoduje odsunięcie się od
chorego innych osób, unikania z nim kontaktu.
17
ROLA PSYCHOLOGA W DERMATOLOGII
Świąd
- podprogowe wrażenie bólu. Ów próg
zależy jednak silnie od stanu psychicznego.
Pewnego rodzaju konflikty emocjonalne czy
też głębokie zaburzenia psychiczne mogą być
przyczyną pojawienia się świądu
samoistnego.
18
ROLA PSYCHOLOGA W DERMATOLOGII
Choroba skóry uwarunkowana
alergicznie
lecz nasilającą
się wyraźnie w kryzysach
emocjonalnych i sytuacjach
stresowych jest świerzbiączką.
Pokrzywka
-jest kilka jej rodzajów
różniących się stopniem, w jakim rolę
odgrywają w niej czynniki emocjonalne.
Czasem w jej leczeniu wystarczy krótkie
oddziaływanie psychoterapeutyczne, ale
u osób
o mało zwartej osobowości (chwiejnej)
zachodzi potrzeba terapii
systematycznej i pogłębionej.
19
ROLA PSYCHOLOGA W DERMATOLOGII
20
Rola psychologa w rehabilitacji
Rola psychologa w rehabilitacji
PSYCHOLO
G
współpracuje
Zespół terapeutyczny
Rodzina
Pacjent
Środowisk
o
Lekarz
Fizjoterape
uta
Doradca
rehabilitacyjny
Pracow
nik
socjalny
Pielęgniar
ka
21
Rola psychologa w rehabilitacji
Rola psychologa w rehabilitacji
22
Rola psychologa w rehabilitacji
Rola psychologa w rehabilitacji
Rolę psychologa w zespole medycznym w
dużym stopniu determinuje model opieki
zdrowotnej realizowany w danej placówce
Zadaniem psychologa jest poznanie pacjenta i
jego indywidualnych cech, które mają
znaczenie dla zachorowania i przebiegu terapii.
W diagnozowaniu potrzeb rozwojowych osób
niepełnosprawnych
23
Rola psychologa w rehabilitacji
Rola psychologa w rehabilitacji
wypalenie zawodowe
występowanie
konfliktów
w zespole
terapeutycznym
Proble
my
Uzależnie
nia
Relacje z
pacjentem i
lekarzem
stres
24
Psycholog powinien uczestniczyć
:
Aspekty ten jest bardzo istotny, gdyż
dostosowana aktywność ruchowa realizowana
jest wobec dzieci z ciężkimi zaburzeniami
rozwojowymi (
głęboka niepełnosprawność
umysłowa, głuchoślepota, autyzm, poważne stany
dziecięcego porażenia mózgowego i inne).
Chodzi przede wszystkim o eliminację tzw.
nadmiarów behawioralnych (pobudzenia
psychoruchowego, tików itp.)
W konsultowaniu programów zajęć ruchowych
pod kątem wiedzy z zakresu psychologii uczenia
się i psychologii motywacji.
Sport osób niepełnosprawnych przypomina
normalny sport wyczynowy, w związku z tym
pojawiają się podobne problemy: korzystania ze
środków dopingujących, poważne konsultacje
pogłębiające niepełnosprawność, stany
chronicznego zmęczenia, depresja związana z
przerwaniem czynnego uprawiania sportu.
25
Psycholog powinien uczestniczyć:
W przygotowaniu niepełnosprawnych
zawodników do imprez sportowych.
W udzielaniu pomocy psychologicznej
członkom
zespołu medycznego
26
Psycholog powinien uczestniczyć:
W badaniach podstawowych
- badaniach nie
mających bezpośredniego zastosowania przy
rozwiązywaniu problemów osobistych czy
społecznych .
W badaniach stosowanych-
badaniach
ukierunkowanych na rozwiązanie konkretnych
problemów praktycznych.
1. red. Trzcienicka-Green A., Psychologia-
podręcznik dla studentów kierunków
medycznych(2006).
2. Kowalik S., Psychologia rehabilitacji(2007)
3. Jakubowska – Winiecka A.,Włodarczyk D.,
Psychologia w praktyce medycznej,
PZWL,2007.
4. red. Będkowska-Korpała B.,Gierowski J.K.,
Psychologia lekarska w leczeniu chorych
somatycznie. Wyd.Uniwersytetu
Jagiellońskiego/2007/
27
Piśmiennictwo