PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY 

POZNAWCZE

Wrażenia, 

spostrzeżenia

Uwaga

Pamięć

Myślenie

WRAŻENIA I SPOSTRZEŻENIA



Wrażenie

 

– 

neuropsychiczny 

proces 

poznawczy, 

powstający 

w 

jednym 

analizatorze pod wpływem działania bodźców 
na receptory jednego rodzaju i polegający na 
odzwierciedleniu  pojedynczych  cech  tego 
bodźca



Spostrzeżenie

  –  zespolenie  pojedynczych 

cech  w  większej  całości;  neuropsychiczny 
proces  poznawczy  powstający  w  kilku 
współdziałających analizatorach; informacje z 
uprzednich doświadczeń 

WRAŻENIA A AKTYWNOŚĆ 

SPORTOWA



wrażliwość 

równowagi

 

– gimnastyka, akrobatyka;



wrażliwość 

mięśniowo – ruchowa (kinestetyczna) 

– czucie ciała; 



wrażliwość 

dotykowa

 (kształt, wielkość, ciężar);



wrażliwość 

organiczna

 (np. ból);



adaptacja/habituacja



Specyficzne spostrzeżenia sportowe- mechanizm 

sterowania ruchami dowolnymi sportowca

 

(poczucie czasu, wody, piłki, maty)

PROCESY POZNAWCZE-UWAGA



Cechy uwagi:



Stopień skupienia



Pojemność/zakres



Podzielność



Przerzutność



Trwałość



Badanie uwagi-test Bourdona

PROCESY POZNAWCZE-UWAGA



Szczególna koncentracja czynności 
poznawczych, dokładniejsze uswiadomienie 
sobie działajacych bodźców (

indukcja 

ujemna

)



Duża precyzja wykonywanego zadania/presja 
czasu



Uwaga 

dowolna, mimowolna



Habituacja

NAWYK RUCHOWY:



Automatyzacja



Stereotyp dynamiczny



Cechy nawyków: 

    

- świadomy charakter, 

    - dokładność, 
    - trwałość, 
    - plastyczność;



Różnice w nawykach (

cykliczne, złożone

)

NAWYK C.D.



Transfer (transfer bilateralny)



Interferencja 



Dezuautomatyzacja - przyczyny:

- przerwa,
- zmęczenie,
- pobudzenie emocjonalne,
- dowolne kierowanie uwagi;

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

PROCESY PAMIĘCIOWE

Pamięć jako zdolność:

„zbiór środków, za pomocą których sięgamy 
do naszych przeszłych doświadczeń”

Pamięć jako proces:

„dynamiczne mechanizmy związane z 
zachowywaniem i odtwarzaniem informacji”

Operacje pamięciowe:



kodowanie



przechowywanie



odtwarzanie

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

PROCESY PAMIĘCIOWE

Pamięć rozumiana jako zdolność 

: 



jest to element psychicznego „wyposażenia” 

jednostki



 wykazujące duże różnice indywidualne



 jest składnikiem inteligencji



składa się z wielu zdolności specyficznych, np. 

pamięci wzrokowej, słuchowej itd. 

Pamięć rozumiana jako proces

: 



sposób kodowania doświadczenia, stanowiący 

uniwersalną właściwość człowieka



 jest fazą przetwarzania informacji



składa się z wielu faz: fazy zapamiętywania, 

przechowywania i odtwarzania informacji.

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

PROCESY PAMIĘCIOWE

Rodzaje pamięci

Czas przechowywania

Pamięć 

sensoryczna

: ok. 18 elementów, 0,5 sek.  

Pamięć 

krótkotrwała

: 7+- 2 elementy, ok. 15 sek. 

bez powtórek

Pamięć 

trwała

: nieograniczona, czas 

nieograniczony

Format przechowywania:



Pamięć

 semantyczna

(co?)



Pamięć 

epizodyczna

(gdzie?, kiedy?)



Pamięć 

proceduralna

(jak?)

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

PROCESY PAMIĘCIOWE

Przy ocenianiu pamięci bierzemy pod uwagę:



wierność pamięci 

- podobieństwo do 

rzeczywistego obrazu. Wierność zmniejsza się 
wraz z upływem czasu;



trwałość

 - czas, w którym zachowana jest 

zdolność do odtwarzania tego, co kiedyś było 
obecne w strumieniu świadomości;



szybkość zapamiętywania 

- jest walorem tylko 

wtedy, jeżeli towarzyszy jej dbałość;



gotowość pamięci 

- umiejętność łatwego 

przypominania potrzebnych w danej chwili danych 
pamięciowych;



pojemność (zakres) 

- zdolność zapamiętywania 

możliwie dużej liczby szczegółów w określonym 
czasie. 

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

PROCESY PAMIĘCIOWE

Eksperyment

- proces pamięciowy

Krzywa zapamiętywania, krzywa 

zapominania



Hamowanie proaktywne

: zakłócanie 

zapamiętywania przez wcześniejsze 
zadanie



Hamowanie retroaktywne

: zakłócanie 

przechowywania wcześniej opanowanego 
materiału przez późniejsze zadanie



Efekt pierwszeństwa



Efekt świeżości

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY POZNAWCZE

MYŚLENIE



Pomiar testem Ravena

"Czynność 

myślenia

 

jest 

łańcuchem 

operacji 

umysłowych,  za  pomocą  których  przetwarzamy 

informacje 

zakodowane 

w 

spostrzeżeniach, 

wyobrażeniach  i  pojęciach.  Dzięki  myśleniu  człowiek 

lepiej poznaje rzeczywistość, tworzy plany i projekty, 

dokonuje  odkryć,  formułuje  oceny  i  wnioski„  (J. 

Kozielecki)

Operacje myślowe



Analiza



Synteza 



Porównywanie



Abstrahowanie



Uogólnianie

PSYCHOLOGIA OGÓLNA-PROCESY 

POZNAWCZE

Rozwój poznawczy

1. Okres sensoryczno-motoryczny (inteligencji praktycznej)

od urodzenia do ~ 2 roku życia



przedmiotem poznania są stosunki przestrzenne między przedmiotami w 

otoczeniu dziecka;

2. Okres wyobrażeń przedoperacyjnych (inteligencji reprezentującej)
od 2 do 7 roku życia.

myślenie konkretno-wyobrażeniowe (za pomocą obrazów), intuicyjne i 
impulsywne
intensywny rozwój języka
rozwój pojęć, przyswajanie znaków i symboli

3. Okres operacji konkretnych

Od  7 – 11, 12 rok życia.
myślenie słowno-logiczne

4. Okres operacji formalnych

 od  12 roku życia
myślenie hipotetyczno-dedukcyjne
rozwój myślenia abstrakcyjnego, dominacja inteligencji werbalnej