UCZENIE SIE

• Proces zdobywania wiadomości, umiejętności i nawyków(sprawności), prowadzący do stałych zmian w zachowaniu uczącego się

• uczenie pamięciowe-jego celem jest zapamiętanie układów wiadomości lub czynności tak by można było je powtarzać w sposób bezbłędny-podstawowa czynność to powtórzenia i odnoszą się do tego trzy prawa:

1. postawa czynna powoduje lepsze efekty niż postawa bierna

2. zapamiętanie początku i końca materiału wymaga mniej powtórzeń niż zapamiętanie środka

3. czas potrzebny do wyuczenia się okreslonego materiału jest wprost proporcjonalny do kwadratu długości szeregu

Uczenie sie przez rozwiazywanie problemów:

Gdy podmiot spotyka się z sytuacją trudną, nową, gdy zadanie nie może być rozwiązane przy pomocy posiadanej wiedzy. Uczeń informacje musi sam wytworzyc.

Uczenie sie przez problemy i błedy:

Gdy podmiot znajduje się w nowej sytuacji, rozpatruje nowy układ zależności po to by lepiej przystosować się do życia.Jest to nieekonomiczny sposób uczenia się, stosowany tam gdzie zawoszą inne.Podstawowe prawo odnoszące się do tej formy uczenia się to prawo efektu Thomdika wsród wielu wykonywanych czynności, najsilniej utrwalaja się te po których nastepuje efektw postaci nagrody

Uczenie sie przez wglad(zrozumienie):

Odkrywanie organizacji materiału, nadawanie mu jakiejś struktury. Chodzi o wniknięcie w istotę rzeczy, zobaczenie powiązań między elementami, wniknięcie w terminy wchodzace w zakres działania

Uczenie sie sensoryczne:

Polega na wytwarzaniu odruchów warunkowych

Uczenie sie uboczne mimowolne:

Nastepuje przy okazji wykonywania jakiś czynności

Uczenie sie poprzez zabawe:

Uczestnicząc w grach, konkursach, turniejach ale także oglądając takie programy przyswajamy najczęściej wiedze i umiejetności praktyczne, przydatne w codziennym zyciu. Ta forma uczenia się jest charakterystyczna dla programów Bdutainnient

Habituacja (przywykanie)

Przywykanie jest zjawiskiem neurologicznym występującym w układzie nerwowym w przypadku wielokrotnego występowania tego samego bodźca.Odpowiedź na kolejne bodxce jest wówczas coraz mniejsza.

Reakcja pietna

Badania nad tym zjawiskiem prowadził Lorenz

Cechy tej reakcji to:

-kształtuje się w okresie krytycznym dla organizmu

• charakter jset jej nieodwracalny

3 rodzaje zmian zachowania wg Altmana

1. zachowanie o sztywnym programie morfegenetycznym

• wynika z biologicznego wyposażenia człowieka i nie można jej modyfikować poprzez doświadczenie- oddychanie

2. zachowanie o dajacym się programie epigenetycznym

• wrodzone ,ale dające się modyfikować poprzez czynniki srodowiskowe-habituacja

3. zachowanie programowe przez uczenie się podczas kontaktu

- ze srodowiskiem zewnetrznym przez indywidualne doświadczenie, warunkowanie instrumentalne

Warunkowanie klasyczne(warunkowanie Pawlowa)

Proces w którym początkowo obojętny bodziec nabiera właściwości wywoływania reakcji skojarzenie z bodxcem który wywółuje już podobna reakcję

BO-BB-RB BO-BW

BW-RW

Warunkowanie instrumentalne(sprawcze, Skinner)

Proces w którym reakcja staje się bardziej lub mniej prawdopodobna w zaleznosci od jej konsekwencji

Odruch warunkowy:

Są to odruchy nabyte(wyuczone) w których zasadnicza rolę odgrywa kora mózgowa. Powstają one w trakcie rozwoju i zycia osobniczego na skutek wielokrotnego kojarzenia bodźca bezwarunkowego(wywołującego odruch bezwarunkowy)z bodźcem obojętnym.Kojarzenie to jest możliwe gdy oba bodźce występują w tym samym momencie lub jeden z nim poprzedza drugi

Odruch warunkowy klasyczny:

Reakcja na bodziec wcześniej obojętny, skojarzony z bodźcem wywołujacym tę reakcję

Odruch warunkowy instrumentalny:

Reakcja instrumentalna-reakcja wytworzona w wyniku nagradzania lub karania swobodnie emitowanych zachowan(warunkowanie instrumentalne) zapewniająca otzrymanie nagrody lub unikniecie kary

Odruch bezwarunkowy:

Są to odruchy wrodzone, ykownywane automatycznie, ez udziału naszej woli. Odbywają się one za pośrednictwem rdzenia kręgowego oraz podkorowych cześci mózgu. Odruch ten jest podstawowy dla utrzymania zycia.Przykłady odruchów bezwarunkowych:

-zwęźenie źrenicy pod wplywem silnego bodźca swietlnego

-cofnięcie ręki po ukłuciu ostrym przedmiotem

-wymioty, np. po dotknięciu twrdym przedmiotem tylnej sciany gardła

-odtuch babińkiego

Bodziec bezwarunkowy:

Bodziec , który wywołuje reakcje odruchowa bez uczenia się

Bodziec warunkowy:

Poczatkowo obojetny bodziec, który zaczyna wywoływać reakcję warunkową po skojarzeniu z bodzcem bezwarunkowym

Bodziec obojetny:

Bodziec nie wywołujący reakcji przed skojarzeniem go z bodzcem bezwarunkowym, może nim być każdy bodziec nie będąy bodzcem bezwarunkowym

Reakcja bezwarunkowa:

Reakcja odruchowa, wywołana przez bodziec bezwarunkowy, bez uczenia się

Reakcja warunkowa:

Reakcja wywołana przez bodziec warunkowy, która pojawiła się po skojarzeniu bodzca warunkowego z bodzcem bezwarunkowym

Warunki pozwalajace na utrwalenie reakcji warunkowej:

stycznośc bodzca warunkowego z bodzcem bezwarunkowym i powtarzalnośc reakcji warunkowej. Bodziec warunkowy musi wyprzedzac bodziec bezwarunkowy.Optymalna przerwa wynosi około 1 sekundy

Wygasanie reakcji:

Słabnięcie i stopniowe znikanie wyuczonej reakcji warunkowej

W Warunkowaniu klasycznym wystepuje kiedy bodziec warunkowy przestaje łączyć się z bodzcem bezwarunkowym

W warunkach instrumentalnych wystepuje wtedy gdy po reakcji przestaje pojawiac się wzmocnienie

Samoistne odnawianie sie reakcji

Ponowne pojawienie się wyuczonej reakcji po jej pozornym wygasnięciu.Wyeliminowanie reakcji warunkowej wymaga kilkukrotnych sesji wygaszania

Warunkowanie wyzszego rzedu

W warunkowaniu klasycznym procedura w której bodziec obojetny staje się bodzcem warunkowym po połączeniu go z już utrwalonym bodzcem warunkowym

Generalizacja bodzca

W warunkowaniu klasycznym- po warunkowaniu tendencja do reagowania na bodziec, który jest podobny do bodzca zastosowanego w warunkowaniu

W warunkowaniu instrumentalnym- tendencja do pojawienia się (lub znikania)reakcji wzmacnianej (lub karanej)w obecności określonego bodzca zachodząca w obecności innego, podobnego bodzca

Róznicowanie bodzca

W warunkowaniu klasycznym- skłonność do zróżnicowanych reakcji na dwa lub więcej podobnych bodzców

W warunkowaniu instrumentalnym- tendencja dp pojawienia się reakcji w obecnosci okreslonego bodzca i niepojawienia się jesj w obecności innego bodzca podobnego lecz różniącego się w jakiś sposób

Bodziec róznicujacy:

Sygnalizujący kiedy po określonej reakcji prawdopodobny jest pewnien rodzaj konsekwencji

Prawo efektu:

Prawo odnoszące się do procesu uczenia się w myśli którego skojarzenia bodzcem na reakcje ulegaja pozytywnemu wzmocnieniu i utrwalają się jeśli reakcja wywołuje uczenia nieprzyjemne

Wzmocnienie

Proces w którym bodziec lub zdarzenie nasila reakcje lub zwieksza prawdopodobieństwo wystapienia reakcji

Wzmocnienia pozytywne- procedura wzmocnienia w której po reakcji pojawia się bodziec wzmacniający wskutek czego reakcja się nasila lub zwiększa się jej częstotliwośc

Wzmocnienie negatywne-procedura wzmacniania w której po reakcji bodziec nieprzyjemny zostaje usunięty, zanika lub słabnie wskutek czego reakcja się nasila lub zwiększa się jej cz ęstotliwość

Pierwotny czynnik wzmacniajacy

Bodziec o naturalnym działaniu wzmacniającym przede wszystkim zaspakajający potrzeby fizjologicznenp pozywienie

Wtórny czynnik wzmacniajacy

Bodziec który nabiera właściwości wzmacniających przez skojarzenie z innym czynnikami wzmacniającymi np. pierwotnymi

Karanie

Proces w którym bodziec lub zdarzenie osłabia reakcję lub zmniejsza prawdopodobienstwo jej wystąpienia

Karanie pozytywne- pozytywnym czynnikiem karzącym jest pojawienie się czegoś nieprzyjemnego

Karanie negatywne-uniknięcie nieprzyjemności

Pierwotny czynnik karzący

Bodziec o naturalnym działaniu karzącym np.wstrzas elektryczny

Wtórny czynnik karzący:

Bodziec który nabiera właściwości karzącychprzez skojarzenie z innymi czynnikami karzacymi np. pierwotnymi

Uczenie się przez wgląd:

• uczenie się ajkby w mgnieniu oka

• nagle wiesz jak rozwiązać problem

Krzywe uczenia sie

Najczęściej bada się przyswojenie nawyków sensoryczno-motorycznych, wykreslając przy tym krzywe przebiegu tego procesu, zwane krzywymi uczenia się. Taka krzywa często przybiera kształt mniej lub bardziej wygiętej litery s. W klasycznej krzywej uczenia się wyrózniamy kilka etapów.Pierwszy etap jest trudny, uczymy się wolno i krzywa wznosi się w górę powoli.Następnie zaczynamy czynic szybkie postępy co przejawia się w gwałtownym wzroście krzywej.Pod koniec postepy są coraz mniejsze więc krzywa

przestaje wzrastac.Oznacza to że materiał został opanowany lub nawyk powtórzony. Pierwszy i drugi etap nazywany jest przyśpieszeniem dodatnim. Utrzymanie się krzywej na pewnym poziomie, a następnie jej spadek to przyspieszenie ujemne.Często krzywa od razu szybko wzrasta a następnie przy powolnych przyrostach podnosi się stopniowo az do osiągfnięcia wyrównanego poziomu w kolejnych końcowych próbach.

Kiedy brak jest początkowych powolnych przyrostów, możemy założyć, że mamy do czynienia z czynnością, która była już kiedyś ćwiczona i że krzywa uwidacznia po prostu dalsze etapy uczenia się. Tak dzieje się w nabywaniu wielu nawyków ruchowych i werbalnych. W zależności od tego, jaką zmienną zależną wybierzemy do prezentacji efektów uczenia się, krzywa przybierze różny kształt. Jeśli zmienną tą będzie na przykład nabywanie wprawy, to krzywa ma kształt rosnący. Jeżeli zaś będzie ona przedstawiać liczbę popełnianych błędów, albo czas wykonywanej czynności, to wykres krzywej będzie malejący. Zdarza się czasem, że nawyk lub umiejętność są nabywane jakby etapami. Krzywa uczenia się ma wówczas postać schodkową. Po pierwszym zatrzymaniu się następuje zmiana techniki uczenia się, co wpływa na poprawę wyników, aż do drugiego zatrzymania się i ponownej zmiany techniki itd. Tak dzieje się np. przy nauce czytania u małych dzieci. Najpierw dziecko poznaje poszczególne literki, następnie korzysta ze zdobytej techniki ich rozpoznawania, po czym przechodzi do nowej techniki rozpoznawania słów. Po okresie ćwiczenia się w tej nowej technice, krzywa uczenia znowu zatrzymuje się itd. Takie zatrzymanie się wzrostu krzywej nosi nazwę plateau. Słowo plateau oznacza po francusku płaskowyż, stad przyjęło się nazywać tym terminem płaską część jakiejś krzywej, w naszym przypadku - krzywej uczenia się.

stadia nabywania wprawy

-oznawcze-zapoznaje się z sytuacją np. czytanie instrukcj;
-kojarzeniowe-dokonuje się powiązanie między poszczególnymi elementami danej czynności
automatyczne=dana czynność automatyzuje się, przyrost wprawy jest już nie wielki

1

---