Analiza struktury i

dynamiki długu

publicznego w latach 1995-

2009

Sandra Conradi

Joanna Klimek

Jeden Obywatel Polski = 20.037 zł

Leszek Balcerowicz = redukcja

zadłużenia

Warszawa = licznik długu publicznego

Dług publiczny -

uregulowania prawne w Polsce



w konstytucji RP znalazł się zapis

dotyczący limitu długu publicznego

(ewenement na skalę światową)

niedopuszczalne jest zaciąganie pożyczek

lub udzielanie gwarancji, w

następstwie których

dług publiczny przekroczy

3

/

5

wartości rocznego PKB

Historia długu publicznego w Polsce

- odziedziczenie długu publicznego

(ponad 80% PKB) w latach 90'

- był to głównie dług zagraniczny,

wzrastający w latach 80' poprzez
niespłacone odsetki

- krajowy dług publiczny - niewielki
- silny spadek relacji długu do PKB w

latach 90'

Spadek relacji długu do PKB w
latach 90’ spowodowany:

* ograniczeniu skali deficytów

budżetowych do ok.3% PKB

* szybkiemu wzrostowi gospodarczemu
* wzmocnieniu się złotego
* redukcji zadłużenia zagranicznego Polski

0,00

100,00

200,00

300,00

400,00

500,00

600,00

700,00

800,00

Dług publiczny w Polsce w latach 1995-2009 w mld zł

Państwow
y dług
publiczny
ogółem (w
mld zł)
Państwow
y dług
publiczny
krajowy
(w mld zł)
Państwow
y dług
publiczny
zagranicz
ny (w mld
zł)

Przyczyny szybkiego przyrostu

długu publicznego w ciągu

ostatnich 3 lat



Kryzys gospodarczy na świecie i spowolnienia
gospodarcze w Polsce -

spadek wpływów z podatków i

wzrost wydatków (np. na zasiłki dla bezrobotnych).



Obniżki podatków i składek przez poprzedni rząd.

Nie

towarzyszyło jej proporcjonalne obniżenie wydatków
publicznych, a w efekcie olbrzymią dziurę budżetową
trzeba łatać pożyczkami oraz przychodami z
prywatyzacji.



W relacji do PKB nasz dług publiczny był

najniższy w

2000

roku (37,6%) i od tego czasu dość systematycznie

rośnie.

W tym roku zbliży się do poziomu 55%.

199519961997199819992000200120022003200420052006200720082009

0,00

100,00

200,00

300,00

400,00

500,00

600,00

700,00

800,00

0,9

0,95

1

1,05

1,1

1,15

1,2

1,25

Państwowy dług publiczny w mld zł i dynamika jego wzrostu w Polsce

Państwo
wy dług
publiczn
y ogółem
(w mld
zł)

Dynamik
a
wzrostu-
rok do
roku

Jaki jest bezpieczny poziom długu i
deficytu?

Im mniejszy dług

(dług publiczny to suma

pożyczek zaciągniętych w przeszłości przez
rząd, samorządy i inne instytucje publiczne)

i

deficyt

(deficyt finansów publicznych to

różnica pomiędzy wydatkami i dochodami
rządu, samorządów i innych instytucji
publicznych w danym roku)

tym lepiej.

Bezpieczny poziom długu – czy
trudno podać konkretne wartości?

przykłady:

Wielka Brytania:

rok 2010 – 12%PKB, dług publiczny 79,1% PKB



Jedno z najbardziej rozwiniętych państw,



Od kilkuset lat, regularnie spłaca swoje długi

Bezpieczny poziom długu – czy
trudno podać konkretne wartości?

Łotwa

dług publiczny48,5% PKB, deficyt 8,6% PKB

- Relatywnie biedny kraj
- Istniejący na mapach dopiero od 20 lat

Rumunia

dług publiczny - 30,5% PKB, deficyt 8% PKB

- Brak spłaty zadłużenia w latach 1933-1958,

1981-1983 i 1986

WAŻNE! -

Wpierw staraj się zatrzymać przyrost

długu, by móc rozpocząć jego efektywną spłatę!

Przykładami dla Polski są:

Chile

(1989-1998 redukcja długu publicznego z 46,8% do

12,9% PKB),

Turcja

(2001-2007 redukcja z 77,6% do 39,4% PKB),

Bułgaria

(1996-2007 redukcja z 96,4% do 18,7%

PKB),

RPA

(1998-2008 redukcja z 57,2% PKB do 22,5% PKB)

W głównej mierze znaczenie ma redukcja

wydatków oraz wzrost PKB!

WNIOSKI

1. Ponad połowa spadku relacji długu publicznego

do PKB w krajach rozwijających się:

szybki wzrost PKB, ok. 1/3 – zmniejszenie
deficytu finansów publicznych.

2. Trwały spadek deficytu finansów publicznych:

70% z redukcji wydatków publicznych, 30% ze
wzrostu podatków.

3. W krajach rozwiniętych niemal cała redukcja

długu publicznego w relacji do PKB wynikała ze:

spadku deficytu finansów publicznych (spadek
wydatków i wzrost podatków).

Podsumowanie

Tendencje zmian w strukturze długu:



wzrost udziału długu krajowego w długu

ogółem



spadek udziału zagranicznego w całości

długu publicznego (skutek konwersji)



koncentracja długu w rękach krajowego

sektora pozabankowego i inwestorów
zagranicznych



spadek udziału sektora bankowego w

finansowaniu długu

Negatywne skutki nadmiernego

zadłużenia:



postrzeganie Polski jako kraju o podwyższonym ryzyku oraz
negatywny wpływ na poziom i zmienność stóp procentowych
i kursów walutowych,



negatywne następstwa przekroczenia przez Polskę kryterium
z Maastricht dotyczące długu sektora general government,
oznaczające opóźnienie planowanego przez Polskę wejścia do
strefy euro,



negatywne następstwa przekroczenia przez relację długu
publicznego do PKB progów ostrożnościowych 50% i 55%,
jak również konstytucyjnego limitu 60%,



wypieranie kapitału prywatnego w dostępie do oszczędności
krajowych,



niebezpieczeństwo, że duże potrzeby pożyczkowe państwa
natrafią na barierę popytu na rynku finansowym,



możliwość powstania kryzysu zadłużenia i częściowej lub
całkowitej utraty zdolności do terminowej obsługi długu.

Dziękujemy za
uwagę!!!