MATERIAŁY

PRZEWODÓW

WODOCIĄGOWYCH

INSTALACJI

ZEWNĘTRZNEJ

RURY STOSOWANE W

SIECI WODOCIĄGOWEJ

Żeliwo

Jest stopem żelaza z węglem o procentowej zawartości
węgla 2 – 3,6% i takich składników jak krzem, mangan,
fosfor i siarka.

Rozróżniamy żeliwo:
- białe
- szare
- stopowe
- ciągliwe
- sferoidalne.

Rury stosowane w sieci

wodociągowej

Rury i kształtki żeliwne

Wykonywane są jako kielichowe lub kołnierzowe.
Do układania w ziemi stosowane są rury
kielichowe. Średnice rur żeliwnych kształtują się
od 50 do 1200 mm, przy długości użytkowej od
2000 do 5000 mm.
Rury żeliwne odporne są na korozję, trwałe,
dopuszczalne ciśnienie robocze 10 kG/cm

2

.

Rury żeliwne stosowane są od około 300 lat.
Wadą rur żeliwnych jest ich kruchość i mała
odporność na uderzenia.

Łączenie rur żeliwnych

RURY STOSOWANE W

SIECI WODOCIĄGOWEJ

Stal

stop żelaza i węgla, o zawartości węgla poniżej 1,75%,
otrzymywane poprzez wypalanie surówki węgla tlenem
zawartym w powietrzu lub w rudzie żelaza.
Stale dzielimy na:
*stale węglowe:

*niskowęglowe (do 0,25%)
*średniowęglowe (0,25 – 0,6%)
*wysokowęglowe (powyżej 0,6%)

*stopowe.
Każda z nich dzieli się jeszcze na stale:
-konstrukcyjne
-narzędziowe
-o specjalnych właściwościach.

Rury stosowane w sieci

wodociągowej

Rury stalowe

Stosuje się je tam, gdzie mogą wystąpić wstrząsy i
obciążenia dynamiczne, np. do układania na
mostach, pod torami kolejowymi, w rejonach
górniczych, zakładach przemysłowych itp.
Wadą tych rur jest ich większa podatność na
korozję.
Średnice rur stalowych są wykonywane wg
potrzeb, długość do 8000 mm, wytrzymałość do
20 kG/cm

2

i więcej.

ŁĄCZENIE RUR STALOWYCH

- gwintowane:
a) nierozłączne (spawane)
b) rozłączne (kołnierzowe)
Rury ocynkowane można łączyć przez połączenia gwintowane lub
kołnierzowe z przejściem na gwint
Spawane tylko dla rur czarnych
- kołnierzowe:
a) do przewodów o dużej średnicy (powyżej 100 mm)
b) do instalacji wysokoprężnych
do uszczelnień stosuje się taśmy
-spawane
Stosowane tylko do rur czarnych
*acetylenowo – tlenowe (gazowe)
*łukowe – ręczne (do sieci)

Łączenie rur
stalowych

Łączy się najczęściej przez spawanie. W
zależności od grubości ścianek rury,
można stosować spawanie gazowe lub
łukowe. Przy połączeniach rur z armaturą
stosuje się najczęściej połączenia
kołnierzowe. Stosowane są również
połączenia kołnierzowe samych rur oraz
połączenia kielichowe.

Własności stali

Stal i instalacji sanitarnej występuje jako stal
ocynkowana.
Zalety stali: wytrzymała na rozciąganie, zginanie i
ściskanie, jest materiałem szczelnym, przez rury
stalowe nie przenikają gazy z otoczenia
zewnętrznego (np. tlen), jest odporna na
oddziaływanie promieni UV, jest też odporna na
wysokie temperatury, stal ma najniższy wśród
materiałów instalacyjnych współczynnik
rozszerzalności cieplnej (0,013 mm/mK),
Stal jest podatna na korozję. Ze względu na dość
dużą chropowatość ścianek rur stalowych, tworzą
się w nich osady złożone ze związków żelaza i
błony biologicznej. najsłabiej wytłumia drgania

RURY STOSOWANE W

SIECI WODOCIĄGOWEJ

Rury azbestowo cementowe

Wytrzymałość tych rur sięga 10 kG/cm

2

.

Wykonuje się je o średnicach 50 - 400 mm.
Długość rur 3000 – 4000 mm.
Do ich łączenia stosuje się specjalne złączki, do uszczelnień
natomiast uszczelki gumowe.
Wadą rur azbestowo cementowych jest kruchość, która
powoduje ograniczenie zastosowania, mała wytrzymałość na
zginanie, niemożliwość stosowania ogrzewania ich prądem
elektrycznym w wypadku zamarznięcia wody w rurze.
Głównymi zaletami tych rur są: dostateczna wytrzymałość
na wewnętrzne ciśnienie hydrauliczne i obciążenia
zewnętrzne, nieuleganie wpływom korozji elektrochemicznej,
mała wrażliwość na korozję chemiczną, niskie opory
hydrauliczne, niski współczynnik przewodnictwa cieplnego

Łączenie rur

azbestowo

cementowych

Łączy się za pomocą odpowiednich nasuwek i uszczelnień gumowych.
Są stosowane dwa rodzaje złączy tych rur – złącza typu Simplex (do 5
kG/cm2) oraz złącza typu Gibault (do 10 kG/cm2).
Złącza obu wymienionych typów pozwalają na lekkie skręcenie w nich
rur (4 – 6 stopni), na skutek czego można bez specjalnych kształtek
wykonać krzywoliniowy przewód.

RURY STOSOWANE W

SIECI WODOCIĄGOWEJ

TWORZYWA SZTUCZNE
Materiały, których podstawowym składnikiem są organiczne
substancje wielkocząsteczkowe,
zwane polimerami oraz składniki dodatkowe wpływające na
właściwości przetwórcze i/lub użytkowe polimerów
 
Polimery – związki wielkocząsteczkowe złożone z jednakowych
powtarzających się prostych jednostek, zwanych „merami”, których
liczbą w makrocząsteczce określa stopień polimeryzacji „n”, na ogół
większy od 100
 
POLIREAKCJE:
- polimeryzacja
- polikondensacja
- poliaddycja
 

Tworzywa sztuczne

ZALETY TWORZYW SZTUCZNYCH

1.łatwość formowania wyrobów o skomplikowanych kształtach i krótki
cykl produkcyjny
2.możliwość uzyskiwania wyrobów o barwnych i gładkich
powierzchniach
3.dobra przyczepność do innych materiałów
 
Wadą tworzyw sztucznych jest ich wydłużanie cieplne, rury z tworzyw
sztucznych są nieodporne na wnikanie tlenu
 
Temperatura awaryjna – temp. jaką może mieć woda w stanie
awaryjnym w sumarycznym czasie 100 godzin w 50 latach eksploatacji
 

TWORZYWA SZTUCZNE

Polichlorek winylu (PVC)
Cechy charakterystyczne:
- bardzo wysoka sztywność
- odporność na korozję
- długotrwałe działanie kwasów, zasad, olejów, piasku i
zakwaszonej gleby;
- gładkie ściany wewnętrzne

Rury z PVC nie są odporne na zginanie i rozciąganie, niskie i
wysokie temperatury. Po zmodyfikowaniu tworzywa, zyskuje
ono specyficzne właściwości (np. CPVC jest odporne na
bardzo wysokie temperatury oraz na bezpośrednie działanie
ognia).

RURY Z PVC

Zalety instalacji z PVC i CPVC to:

- odporność na korozję, dająca 50-letnią trwałość bez
konieczności wymiany,
- doskonałe parametry hydrauliczne,
- szczelność połączeń,
- obojętność i odporność chemiczna na ponad 500 różnych
związków chemicznych, włącznie z większością kwasów,
zasad i alkoholi, detergentów, wybielaczy,
- łatwy i szybki montaż, niewymagający specjalistycznego
sprzętu oraz energii elektrycznej,
- doskonałe właściwości ognioodporne.

WŁAŚCIWOŚCI

FIZYCZNE PVC I

CPVC

TWORZYWA SZTUCZNE

Rury z PE

PE – LD (niska gęstość)
PE – MD średnia
PE – HD wysoka gęstość
Zastosowanie:
*wodociągi (przede wszystkim do wody zimnej)
*kanalizacja ciśnieniowa i grawitacyjna
*renowacje zniszczonych rurociągów
*rurociągi technologiczne w oczyszczalniach, kopalniach, zakładach
przemysłowych
*odwodnienia, drenaże, przepusty
*zbiorniki dla rolnictwa, retencyjne, na wodę i płyny technologiczne,
przeciwpożarowe, inne
Powinno pracować w niższych temperaturach (przy wyższych temp mają
małą wytrzymałość
 
Rury z HDPE (polietylen o wysokiej gęstości)
Zastosowanie:
*rury i kształtki drenarskie
*do budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, a także sieci
przesyłowych dla wielu substancji chemicznych

Tworzywa sztuczne

Polipropylen (PP)

Rury te są bardzo lekkie i charakteryzują się podwyższoną
odpornością na wysokie i niskie temperatury (nawet do - 90°C),
wysoką odpornością chemiczną na ścieki oraz odpornością na
uderzenia mechaniczne. Ponadto cechuje je:
- wysoka żywotność
- odporność na osadzanie kamienia
- doskonała szczelność
- odporność na wysokie ciśnienie (do 1,6 MPa)
- niskie opory przepływu
- dobra izolacyjność elektryczna (brak prądów błądzących)
- gazoszczelność
- mała wydłużalność cieplna rur do centralnego ogrzewania.

RURY Z PP

Mogą być one łączone poprzez zgrzewanie, za
pomocą łączników gwintowanych i zgrzewanych z
polipropylenu, połączeń kołnierzowych,
zaciskowych.

Zastosowanie:
*w instalacjach zimnej i ciepłej wody użytkowej,
centralnego ogrzewania instalacjach i sieciach
kanalizacyjnych
*instalacjach i sieciach kanalizacyjnych
*instalacjach przemysłowych
*jako rury drenarskie i osłonowe

TWORZYWA SZTUCZNE

Polibutylen (PB)

Cechy wyróżniające:
termoplastyczność, udarność, zdolność tłumienia drgań, a także
wysoka odporność na pełzanie, pęknięcia naprężeniowe i
ścieranie. Wykonane z niego rury cechuje też znakomita
elastyczność oraz odporność na korozję naprężeniową, kwasy,
zasady i rozpuszczalniki. Zachowują pamięć kształtu.

Zaletą rur PB jest łatwość i skuteczność połączeń – wykonuje się je
najczęściej na wcisk złączką z PB z wkładką mosiężną poprzez
zgrzewanie polidyfuzyjne lub kielichowo z uszczelką z EPDM.

Wykonane z rur PB instalacje cechuje wysoka estetyka, niewysoki
koszt materiału i robocizny, wysoka wytrzymałość oraz bardzo
długa żywotność, cicha praca nawet przy bardzo dużych
prędkościach przepływu, a także bakteriostatyczność – są odporne
na rozwój jakichkolwiek mikroorganizmów.

Łączenie rur z

tworzyw sztucznych

1. klejenie za pomocą specjalnych kształtek – stosowane do rur PVC
2. połączenia kielichowe – stosowane do rur PVC. Rury mają specjalne
końcówki (kielichy), w które wsuwane są tzw. końce bose. Połączenie jest
uszczelniane podkładką gumową
3. kształtki kołnierzowe – stosowane dla większych średnic rur,
przeważnie dla rur sieciowych. Przy skręcaniu połączeń kołnierzowych
należy śruby dokręcić „na krzyż” za pomocą klucza
dynamometrycznego. W połączeniach tych należy stosować uszczelki z
kauczuku butylowego lub POLICHLOROPRENOWEGO
4. zgrzewanie elektrooporowe – stosowane do rur z PE
5. zgrzewanie doczołowe – stosowane do rur LDPE i z polipropylenu
(polega na ogrzaniu czołowych styków i stykaniu ze sobą) do rur
warstwowych

ŁĄCZENIE RUR Z

TWORZYW SZTUCZNYCH

6. zgrzewanie polifuzyjne – stosowane do rur z polipropylenu i
polibutylenu oraz rur warstwowych (powinno wytwarzać się ciśnienie
podczas zgrzewania, zlikwidowana owalność, odtłuszczona
powierzchnia)
7. elektrozłączki – stosowane do rur z LDPE (polietylen o niskiej
gęstości). Końce łączonych rur wsuwa się do złączki, która jest
następnie poddawana działaniu prądu elektrycznego przez specjalne
urządzenie
8. złączki zaciskowe i gwintowe – stosowane do rur z polibutylenu, rur
warstwowych, polietylenu, a szczególnie PE-X (polietylen sieciowany)
materiału tego nie można zgrzewać ani kleić
9. złączki zaprasowywane – stosowane

Dziękuję za uwagę