Podstawowe pojęcia

dotyczące ochrony zdrowia

zwierząt

Plan badania klinicznego

Plan sekcji zwierząt

•

Stado - zwierzę albo zwierzęta tego

samego gatunku przebywające na terenie

tego samego gospodarstwa i mające ten

sam status epizootyczny, przy czym w

przypadku drobiu są to zwierzęta

przebywające w tym samym

pomieszczeniu lub ogrodzonym miejscu

•

Gospodarstwo - obiekty budowlane,

przestrzenie wolne lub inne miejsca, gdzie

przebywają zwierzęta gospodarskie, a w

przypadku zwierząt akwakultury - obiekty

budowlane lub inne miejsca, gdzie

zwierzęta te są utrzymywane w celu

umieszczenia na rynku

•

Obrót - przywóz, umieszczanie na rynku
oraz wywóz do państw trzecich

•

Państwo trzecie - państwo nie będące
członkiem Unii Europejskiej

•

Świadectwo zdrowia - świadectwo
weterynaryjne w rozumieniu przepisów o
weterynaryjnej kontroli granicznej,
dokument wydany przez urzędowego
lekarza weterynarii poświadczający stan
zdrowia zwierzęcia lub zwierząt, stan
zdrowotny stada, z którego zwierzęta
pochodzą, albo jakość zdrowotną
niejadalnego produktu pochodzenia
zwierzęcego

(głównie jaja wylęgowe)

•

Choroby zakaźne zwierząt - wywołane

przez czynniki zakaźne choroby zwierząt,

które ze względu na charakter, sposób

powstawania i szerzenia się stanowią

zagrożenie dla zdrowia zwierząt lub ludzi

•

Zwierzę podejrzane o zakażenie - zwierzę

z gatunku wrażliwego, które mogło mieć

pośredni lub bezpośredni kontakt z

czynnikiem zakaźnym wywołującym chorobę

zakaźną zwierząt

•

Zwierzę podejrzane o chorobę - zwierzę z

gatunku wrażliwego, u którego występują

objawy kliniczne lub zmiany pośmiertne

wskazujące na wystąpienie choroby zakaźnej

zwierząt; zwierzę uznaje się za podejrzane o

chorobę także w przypadku, gdy wyniki

badań diagnostycznych są niejednoznaczne

•

Zwierzę chore lub zakażone - zwierzę,

u którego za życia lub po śmierci

urzędowy lekarz weterynarii stwierdził

chorobę zakaźną zwierząt;

•

Zwierzę z gatunku wrażliwego -

zwierzę z danego gatunku, które może

zostać zakażone lub może skażać lub

zakażać;

•

Zwłoki zwierzęce - zwierzęta padłe lub

zabite w celu innym niż spożycie przez

ludzi

•

Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt

- zgłaszanie, zapobieganie dalszemu

szerzeniu się, wykrywanie, kontrola i

likwidowanie chorób zakaźnych zwierząt,

czyszczenie i odkażanie oraz

postępowanie przy ponownym

umieszczaniu zwierząt w gospodarstwie

•

Ognisko choroby - gospodarstwo lub inne

miejsce, w którym przebywają zwierzęta, gdzie

urzędowy lekarz weterynarii stwierdził jeden lub

więcej przypadków choroby zakaźnej zwierząt;

•

Obszar zapowietrzony - obszar bezpośrednio

wokół ogniska choroby, podlegający

ograniczeniom, w szczególności zakazom,

nakazom oraz środkom kontroli, podejmowanym

przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;

•

Obszar zagrożony - obszar wokół obszaru

zapowietrzonego, podlegający ograniczeniom, w

szczególności zakazom, nakazom oraz środkom

kontroli, podejmowanym przy zwalczaniu chorób

zakaźnych zwierząt;

•

Obszar buforowy - obszar wokół obszaru

zagrożonego, podlegający ograniczeniom, w

szczególności zakazom lub nakazom dotyczącym

przemieszczania zwierząt;

•

Wektor - człowieka, zwierzę lub rzecz mogące

przenosić czynnik chorobotwórczy

•

Posiadacz zwierzęcia - osobę fizyczną,

osobę prawną lub jednostkę organizacyjną

nie posiadającą osobowości prawnej

władającą zwierzęciem, również

tymczasowo

•

Kwarantanna - odosobnienie zwierząt w

celu ich obserwacji lub badania, które ma

na celu wykluczenie możliwości

przeniesienia lub rozprzestrzenienia

choroby zakaźnej zwierząt

•

Stacja kwarantanny - odrębny obiekt

budowlany czasowego pobytu zwierząt, w

którym prowadzi się kwarantannę

•

Miejsce gromadzenia zwierząt - punkt

zbiorczy i punkt skupu, w których bydło,

świnie, owce, kozy i koniowate

pochodzące z różnych gospodarstw są

grupowane dla sformowania przesyłek

zwierząt przeznaczonych do handlu, przy

czym w przypadku bydła i świń może to

być również gospodarstwo pochodzenia

tych zwierząt

BADANIE KLINICZNE – PLAN

BADANIA

1.

Opis zwierzęcia

2.

Wywiad

3.

Ogólne badanie stanu

obecnego

4.

Szczegółowe badanie

stanu obecnego

5.

Badania dodatkowe

6.

Podsumowanie

wyników badania

7.

Rozpoznanie

8.

Rokowanie

9.

Leczenie

Szczegółowy plan badania

klinicznego

1. Opis zwierzęcia (gatunek, rasa, płeć, maść, wiek,

wielkość, masa ciała, użytkowość, oznakowanie)

2.

Wywiad

3.

Ogólne badanie stanu obecnego (oglądanie,

omacywanie, opukiwanie, osłuchiwanie)

3.1. pomiar wybranych wskaźników

- ciepłota wewnętrzna ciała

- liczba tętna

- liczba oddechów

- liczba ruchów żwacza

3.2. pobieżna ocena

- budowy ciała

- stanu odżywienia (wychudzenie, otyłość)

- stanu utrzymania

- temperamentu

- typu konstytucji

- pozycji oraz postawy ciała

- sposobu przyjmowania pokarmu i wody

- zachowania się zwierzęcia

Szczegółowy plan badania

klinicznego

3.3. pobieżne oględziny i omacywanie

- węzłów chłonnych

- błon śluzowych

- badanie oka

4.

Szczegółowe badanie stanu obecnego

4.1. powłoki ciała

4.2. naskórek i skóra właściwa

4.3. układ oddechowy

4.4. układ krążenia

4.5. układ pokarmowy

4.6. badanie brzucha i narządów jamy brzusznej

4.7. badanie przez prostnicę

4.8. sondowanie żołądka

4.9. punkcje jamy brzusznej

4.10. układ moczowy

4.11. narząd ruchu

4.12. układ nerwowy

Szczegółowy plan badania

klinicznego

5. Badania dodatkowe

- aparaturowe
- testy na zwierzętach
- laboratoryjne (antybiogram)

6. Podsumowanie wyników badania
7. Rozpoznanie
8. Rokowanie
9. Leczenie

Pomiar wybranych wskaźników fizjologii ciała

zwierząt

3

Gatunek zwierzęcia Ciepłota ciała

Ilość tętna

Liczba

oddechów

o C

uderzeń/min.

oddechów/min.

1. konie dorosłe

37,5-38,5

28- 40

9-10

źrebięta

~ 39 C

40-128

14-15

2. bydło

> 1 roku

37,5-39,5

40- 60

12-18

< 1 roku

38,5-40,0

91- 96

27-30

cielę 2-6 mies.

38,5-40,5

99-108

37-56

3. owce

> 1 roku

38,5-40,0

55- 80

9-15

jagnię

38,5-40,5

90-100

15-18

4. świnie

38,0-40,0

60-100

8-18

prosię

39,0-40,5

110-140

8-18

5. pies

37,5-39,5

70-90

14-22

6. ptaki

39,5-44,0

~ 312

12-40

Plan sekcji

Plan sekcji

- Oględziny przy rozbiorze zwłok mają 2 fazy.

Pierwsza to oględziny zewnętrzne oraz

czynności przygotowawcze, które polegają na

otwieraniu jam ciała. Druga faza sekcji

(oględziny wewnętrzne) sprowadza się do

wyjmowania oraz sekcji narządów. W

instytucjach naukowych i większych zakładach

leczniczych dla zwierząt są odpowiednio

wyposażone sale sekcyjne, jednakże większość

praktykujących w terenie lekarzy wykonuje w

warunkach, które nie zawsze sprzyjają do tego

a) Oględziny zewnętrzne mają część wstępną

i szczegółową. Pierwsza z nich dotyczy:

- ogólnych informacji identyfikujących badanego

osobnika

- cech budowy jego ciała (konstytucja)
- stanu odżywienia (kondycja)
- widocznych zmian pośmiertnych

b) Oznaki śmierci

- Ważne znaczenie mają przy ustalaniu

okoliczności i czasu zgonu oraz dotyczą:
ochłodzenia, bladości powłok, stężenia, plam,
przekrwienia pośmiertnego oraz zachodzących
procesów gnilnych

c) Ochłodzenie zwłok

- Temperatura zwłok obniża się w pierwszej

dobie po śmierci o 1°C na godzinę, a o 0.2°C
na godzinę w następnej. Chociaż wspomniany
proces przyśpiesza chłód, a wysoka
temperatura zewnętrzna spowalnia go.
Ponadto nieco inaczej przebiega ten proces w
takich chorobach jak tężec i wąglik
(przyspieszony rozkład)

STĘŻENIE POŚMIERTNE

- Rozpoczyna się już od 1 godziny po śmierci i postępuje od

przodu ku tyłowi ciała obejmując zarówno mięśnie
poprzecznie prążkowane, jak i gładkie. Nasilenie tego stężenia
zależy od stanu mięśni już za życia. (Dlatego mięśnie
uwstecznione w następstwie zwyrodnienia lub rozpadu
włókien, a także zwierząt padłych z powodu wąglika, chorób
posocznicowych, charłactwa oraz zatrucia tlenkiem węgla lub
cyjanowodorem, nie ulegają stężeniu pośmiertnemu lub brak
go z powodu wysokiej temperatury ciała lub ciepłoty
zewnętrznej). Natomiast tężec, zatrucie strychniną lub
kamforą, czy atropiną przyśpieszają szybkość stężenia
pośmiertnego. Podobnie nagła śmierć zwierzęcia poprzedzona
dużym wysiłkiem fizycznym przyśpiesza przebieg stężenia
pośmiertnego. Miśnie gładkie ulegają stężeniu
pośmiertnemu szybciej niż poprzecznie prążkowane,
osiąga ono w nich swój szczyt po upływie 20-30nminut,
po czym ustępuje w ciągu najbliższych 2 godzin.
Stężeniu temu ulega też mięsień sercowy, który
zatrzymuje swą pracę w fazie rozkurczu. Ustępowanie
stężenia pośmiertnego odbywa się wolniej niż jego
narastanie, i przebiega ono w tym samym porządku, jak
następowało. Zazwyczaj stężenie pośmiertne utrzymuje
się 24-48 godzin (w normalnej temperaturze)

Plamy pośmiertne

- Wyraźne są jedynie u zwierząt o skórze bez

pigmentu (świnie, króliki, drób). U zwierząt o

skórze pigmentowanej widoczne stają się dopiero

po zdjęciu z nich skóry. Występują jako rozlane

plamy o niewyraźnie zaznaczonych brzegach

Przekrwienie pośmiertne

- Zjawia się z chwilą ustania akcji serca. W

następstwie działania siły ciężkości krew spada

do miejsc niżej położonych. Zjawisko to

występuje już po upływie 30-60 minut po śmierci,

gdy zwłoki leżą w tej samej pozycji jak w chwili

śmierci

Gnicie

- Charakterystyczna gnilna woń wynika przede

wszystkim z bakteryjnego rozkładu substancji

białkowych. Przebieg tego procesu zależy od

warunków przechowywania zwłok. Przyśpieszony

rozkład gnilny towarzyszy posocznicom oraz

ciężkim chorobom przewodu pokarmowego