Marta Sadowska tech mas sem II

WODY LECZNICZE

CHARAKTERYSTYKA WÓD
LECZNICZYCH

Przez   w o d ę    l e c z n i c z ą   rozumiemy

wodę podziemną o dobrych właściwościach
bakteriologicznych i chemicznych, o
niewielkich wahaniach składu chemicznego
i cech fizycznych, o właściwościach
leczniczych udowodnionych na podstawie
badań naukowych lub długotrwałych
obserwacji lekarskich, oraz uznaną przez
Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.

Wody lecznicze różnią się od zwykłej wody

gospodarczej tym że:



Zawierają więcej składników mineralnych



Zawierają składniki, które cechują się

szczególnymi właściwościami
farmakodynamicznymi



Mają wyższą temperaturę w miejscu wypływu

ze źródła lub pobierania

Za wody mineralne uważa się takie, które zawierają

co najmniej 1000mg składników mineralnych w 1
dm3. Wody mające mniejszą całkowitą zawartość
składników mineralnych, lecz zawierające określone
ilości jednego lub kilku swoistych składników,
nazywa się wodami swoistymi.

Wody, które mają mniej składników mineralnych niż

1000mg w 1 dm3, lecz cechują się właściwościami
leczniczymi ze względu na temperaturę wyższą niż
20st C w źródle, nazywamy wodami cieplnymi lub
termalnymi(akrototermalnymi)

Wody o temperaturze niższej niż 20stC i zawartości

składników mineralnych mniejszej niż 1g/dm3,
nazywa się arkatopegami.

Podział ze względu na temperaturę:

•

Hipotermalne o temperaturze 20-33st C

•

Homeotermalne o temperaturze 34-38 stC

•

Hipertermalne o temperaturze powyżej 38stC

Podział ze względu na ciśnienie ospotyczne:

•

Izoosmotyczne

•

Hipoosmotyczne

•

Hiperosmotyczne

Podział ze względu na odczyn wody:
*kwaśne(pH <7,0)
Zasadowe(pH >7,5)
Obojętne(pH =7,0-7,3)

DZIAŁANIE WÓD LECZNICZYCH

Wody lecznicze przynoszą ulgę w wielu

chorobach. W zależności od zwartości
składników mineralnych i ich wzajemnych
proporcji poprawiają metabolizm, łagodzą
dolegliwości żołądkowe, pomagają też leczyć
nerki oraz walczyć z cukrzycą. Mają one silne
działanie farmakodynamiczne, dlatego mogą
być stosowane tylko według wskazań
lekarskich.

Czynniki od których zależy działanie
wód leczniczych:



Chemiczne(zawartość składników

farmakologicznych)



Fizyczne( temperatura, ciśnienie

hydrostatyczne, wypór, lepkość)



Mechaniczne



Techniczne



Psychiczne



Składające się na dawke(powierzchnia

działania, czas trwania zabiegu, przerwy
między zabiegami, liczba zabiegów w serii)

Czynniki, od których zależy działanie
biologiczne składników chemicznych
wód leczniczych:



Rodzaj i właściwości fizjologiczne makro-,

mikroskładników oraz pierwiastków
śladowych



Stężenie poszczególnych składników



Charakter współdziałania składników



pH wody



Temperatura wody



Właściwości osobnicze skóry(np. grubość,

ukrwienie)

Rodzaje wód:



Solanki - powstają w wyniku ługowania złóż soli kamiennej lub skał
osadowych pochodzenia morskiego.



Szczawy - powstają z wód podziemnych przez nasycenie CO2, w
warunkach wysokiej temperatury
i wysokiego ciśnienia, najczęściej w procesach wulkanicznych, ale
również ze skał wapiennych w procesach chemicznych, a także w
sąsiedztwie złóż torfowych lub węgla brunatnego, gdzie w wyniku
reakcji chemicznych uwalnia się CO2 w formie pęcherzyków zwanych
mofetami (np. w Kudowie).



Wody siarczkowo-siarczkowowodorowe - powstają w głębi ziemi przez
saturowanie siarkowodorem wód o małej mineralizacji, zwłaszcza z
kwaśnym jej odczynem, najczęściej w wyniku wietrzenia i
rozpuszczania gipsów i anhydrytów. Duże ilości H2S wyzwalają się w
ekshalacjach wulkanicznych.



Wody radoczynne - powstają przez nasycenie wód podziemnych
radonem, wydzielającym się ze skał zawierających rad powstały z
uranu.



Pierwsza woda mineralna w Polsce
Pierwszą wodę mineralną znaleziono w Polsce około
200 lat temu. To znana &quot;Krystynka&quot; z
Ciechocinka. Przez następne dziesiątki lat
znaleziono następne źródła wód mineralnych i
jeszcze nie tak dawno (do roku 1992) mieliśmy
zarejestrowanych 28 (tylko!!!) takich wód w Polsce.
To znane wszystkim Nałęczowianka, Kryniczanka,
Buskowianka, Anka, Staropolanka itd.
Zródła tych wód mineralnych są eksploatowane od
dziesiątków lat (te najstarsze od 200 lat). W
ostatnich latach wydobycie wód mineralnych
wzrosło kilkadziesiąt razy, bowiem stały się
szczególnie modne. Z kolei moda na wody
mineralne też ma swoje uzasadnienie - wody z
kranu i studni coraz rzadziej nadają się do picia

Podział kąpieli



naturalne kąpiele lecznicze



sztuczne kąpiele lecznicze



kapiele lecznicez w wodzie gospodarczej,

Kąpile medyczne



kąpiele w naturalnych tworzywach
uzdrowiskowych



kąpiele w wodzie , w której rozpuszczono
naturalne tworzywa uzdrowiskowe



kąpiele w wodzie z dodatkiem roślin
leczniczych.

Wpływ wodnych zabiegów na organizm ludzki:



Inwersja wodna, powodująca przesunięcia jonów i
wody zgodnie z ich gradientem potencjałów,
wpływająca na równowagę wodno - elektrolitową;



Wydzielanie hormonów:



aldosteronu - wydzielamy przez korę nadnerczy,



wazopresyny - wydzielanej przez tylny płat przysadki,
produkowana przez podwzgórze,



reniny - wydzielana przez nerki,



amin kateholowych -wydzielanych przez rdzeń
nadnerczy;



Dochodzi do przesunięcia płynów w kierunku
narządów wewnętrznych z obszarów,



Zwiększenie częstości tętna,



Wzrost diurezji (zwiększenie ilości wydalanego
moczu),

Kąpiele solankowe



Działanie lecznicze kąpieli solankowych trwa nie tylko podczas
samych kąpieli, ale również po ich odbyciu. Jest to związane z
odkładaniem się substancji leczniczych pochodzących z kąpieli o
warstwie luźnej skóry. Dlatego też po ich zakończeniu nie należy
opłukiwać ciała.



Solanki to wodne roztwory jonów głównie sodowych i chlorkowych,
ale także bromkowych, jodkowych, borowych i siarczkowych.
Charakteryzuje je wysoki ciężar właściwy, a także duże ciśnienie
hydrostatyczne i osmotyczne. Mają wysoką pojemność cieplną
(patrz definicja wyżej) i małe przewodnictwo cieplne (definicja
wyżej). Solanki mogą być pochodzenia naturalnego jako wody
mineralne, bądź wytworzone sztucznie. Kąpiele w nich mogą
odbywać się indywidualnie lub grupowo. Mogą towarzyszyć im
ćwiczenia.



Kąpiele zmniejszają pobudliwość nerwów czuciowych i ruchowych.
Regulują ciśnienie tętnicze. Poprawiają krążenie i ukrwienie skóry.

Kąpiele siareczkowo-siarkowowodorowe



Kąpiele siarkowe zawierają wodę o odczynie lekko zasadowym. Używana
siarka jest w postaci rozpuszczonego siarkowodoru oraz kwasu siarkowego.
Dlatego w wodzie występują jony siarczanowe, wodorosiarkowe oraz siarka
koloidalna. Siarka przenika przez skórę jako siarka koloidalna i siarkowodór. W
krwioobiegu jest transportowana jako siarczany. Stężenia siarki są zależne od
stężenia siarkowodoru:



*małe (do 50 mg na litr),



*średnie (od 50 do 100 mg na litr)



*duże (powyżej 100 mg na litr),



Pochłonięcie zbyt dużej ilości siarki powoduje zatrucie, którego objawami są:
senność, bóle mięśniowe, pobudzenie żołądkowo - jelitowe, bóle głowy.



Wody siarczkowo - siarkowodorowe ze względu na swoje zasadowe pH
powodują zmiękczenie naskórka oraz jego przebudowę. Jest to tak zwane
działanie keratoplastyczne. Silnie rozszerzają naczynia krwionośne powodując
rumień. Pobudzają mechanoreceptory skóry, co może powodować uczucie
swędzenia i pieczenia. W organizmie uzupełniają braki siarki. Siarka
występuje w niezbędnych aminokwasach takich jak: metionina i cysteina, a
także jest składnikiem kwasu chondroitynosiarkowego będącego niezbędnym
składnikiem syntezy chrząstki stawowej. Przy zatruciach rtęcią, ołowiem,
bizmutem i arsenem siarka ma działanie odtruwające.

Kąpiele radioczynne



Kąpiele radoczynne są związane z promieniowaniem
jonizującym, które bardzo łatwo przenika zarówno przez
skórę jak i błony śluzowe. Promieniowanie jonizujące
opisują dwie teorie. Pierwsza z nich - oddziaływania
liniowego, mówi iż jest ono zawsze szkodliwe. Druga
traktuje promieniowanie jonizujące jako lek, którego
działanie szkodliwe bądź lecznicze, jest zależne od
dawki.



Kąpiele radoczynne powodują silne rozszerzenie
naczyń, zwiększając ukrwienie narządów. Wpływają na
zwiększenie intensywności procesów biologicznych oraz
produkcję hormonów tropowych przysadki (działających
na nadnercza, narządy płciowe i tarczyce).