SPEKTAKL
TEATRALNY

FORMA I TREŚĆ

FORMA I TREŚĆ

SPAKTAKLU TEATRALNEGO

To dwa poziomy spektaklu, które analizujemy
i interpretujemy.

FORMA – elementy spektaklu, które

odbieramy zmysłami, czyli gra aktorska,
muzyka i dźwięki, oświetlenie i scenografia,
charakteryzacja i choreografia,
konwencja, rekwizyty i efekty
multimedialne.

TREŚĆ – znaczenie spektaklu, czyli przekaz

teatralny i wszelkie zmiany adaptowanego
tekstu, oraz temat i konstrukcja
przedstawienia.

Słowo jest środkiem wyrazu scenicznego,
obok ruchu, światła i dźwięku.

FORMA

KONWENCJA

To normy, na których reżyser opiera swój
spektakl. Elementami konwencji
scenicznej są:



APART – wypowiedź postaci „na stronie”,

niesłyszalna dla innych postaci na scenie,
skierowana do publiczności np.:

PAPKIN
Już nie żyję.
Byłbym przywiózł
krokodyla,
Byłbym zyskał twoją rękę,
Lecz ostatnia przyszła
chwila -
Dziś rycerską kończę mękę.
KLARA
na stronie
Stracił zmysły do ostatka.

KONWENCJA



„CZWARTA ŚCIANA” – to granica między

sceną a widownią, „ściana”, którą aktorzy
mają ignorować i grać tak, jakby jej nie było.



METATEATR – teatr w teatrze, czyli w

spektakl wplecione jest inne przedstawienie.



NOWATORSKIE STARTEGIE – łamanie

konwencji, np. bezpośrednie zwracanie się
aktora do widza lub aktorów do siebie
nawzajem prywatnymi imionami.

Bertold Brecht na swoich
przedstawieniach pisał i
pokazywał publiczności
teatralnej tabliczki z
podpowiedziami typu
"teraz wszyscy wzdychamy".

To wszystko to, co znajduje się na
scenie.

Może prezentować miejsce akcji lub
być symboliczna i umowna (o
zmiennej roli i znaczeniu
zależnym od momentu akcji)

Może być realistyczna, np. oddawać
realia życia codziennego lub
współczesna, czyli nawiązująca do
określonej epoki.

Może być także inspirowana kiczem
lub oparta na sztuce współczesnej.

SCENOGRAFIA

OŚWIETLENIE

Eksponuje aktorów
i dekoracje.

Buduje nastrój i
atmosferę.

Pozwala
na wydobycie
poszczególnych
elementów sceny
(poprzez oświetlenie
jednej części sceny
i wygaszenie
innej)oraz
ukierunkowuje
uwagę widza.

Organizuje czas
sceniczny.

Stanowi tło dla wydarzeń
rozgrywających się na scenie i
eksponuje ich nastrój.

Przybliża charakter miejsca akcji oraz
cechy charakter u postaci.

W teatrze muzycznym podstawowy
środek wyrazu w formie piosenki w
wypowiedziach postaci.

MUZYKA

przykładowa
muzyka

REKWIZYTY

Wszystkie przedmioty, które są
wykorzystywane przez aktorów
podczas gry scenicznej.

CHARAKTERYZACJA

To wszystkie elementy, które nadają
aktorowi cechy odgrywanej przez niego
postaci w danym spektaklu.

Fryzura, makijaż, kostium –
współczesny, historyczny, teatralny,
przerysowany, kiczowaty, maska –
odrealnia i utrudnia identyfikację
postaci.

To sposób wcielania się w rolę i
oddania postaci własnego ciała.

Aktor albo przyjmuje wobec roli
dystans, albo się w nią wczuwa.

Elementami gry aktorskiej są: głos
(naturalny lub artystyczny,
ekspresywny), słowo (mówione ,
śpiewane lub recytacja), śpiew
(solowy, zespołowy, z instrumentami
lub bez), mimika, gest.

GRA AKTORSKA

przykład gry aktorskiej

CHOREOGRAFIA

To układy ruchowe i gesty w
przedstawieniu.

Mogą być naturalne lub celowo
sztuczne, zrytmizowane i
przerysowane.

Taniec – element choreografii i akcji
lub środek ekspresji aktorskiej. Jest
niezależny od słowa.

przykładowa choreograf
ia

To sztuczne dźwięki, których zadaniem
jest imitowanie naturalnych odgłosów.

To także efekty dźwiękowe powstające
na scenie, kreujące świat
przedstawiany (wewnętrzne) oraz
dobiegające spoza sceny (zewnętrzne).

Mają nadawać realizmu i przybliżać
miejsce akcji.

EFEKTY
DŹWIĘKOWE

przykładowe
efekty dźwiękowe

EFEKTY MULTIMEDIALNE

Elementy wizualne
stworzone za pomocą
technik komputerowych
i wideo.

Inspirowane popkulturą
z dominacją
obrazów, które
umożliwiają ukazywanie
różnych realiów,
przestrzeni.

TREŚĆ

ADAPTACJA
SCENICZNA

Sformułowanie formy scenicznej –
spektaklu, na postawie formy
literackiej, jej inscenizacja.

Sposobem adaptacji jest np.
uwspółcześnienie poprzez aktualne
motywy, współczesne realia,
odpowiednie kostiumy i scenografia.

OŚ KONSTRUKCYJNA

To temat, myśl przewodnia
przedstawienia.

To także motywy muzyczne,
powtarzające się elementy
choreograficzne, oprawa wizualna.

Sytuacja, którą spektakl
przedstawia, problem, który
porusza i którego dotyczy. oraz
rzeczywistość, w której jest
osadzony.

TEMAT

Przesłanie, myśl, którą spektakl
przekazuje.

Rozpoznawany przez widza
poprzez analizę kolejnych środków
scenicznych.

PRZEKAZ
TEATRALNY