1. Jak rozmawiać z osobą
z afazją?
2. Przypadek dziewczyny
z afazją po udarze.
3. Afazja – Terapia
Intonacją Melodyczną
Jak rozmawiać z osobą z
afazją?
Przygotuj kartkę i długopis, usiądź naprzeciwko osoby z afazją,
tak, żeby mogła widzieć Twoją twarz. Nie zasłaniaj ust ręką,
patrz prosto w oczy.
Słuchanie nagrań i oglądanie telewizji może być pomocne w
terapii, ale nie zastąpi rozmowy twarzą w twarz - osoby
z afazją zazwyczaj mają trudności z rozumieniem mowy, gdy nie
widzą rozmówcy.
Mów powoli i wyraźnie, ale tak, jak się mówi do osoby
dorosłej, nie do dziecka. Używaj prostego języka i krótkich zdań.
Używaj pytań, na które można odpowiedzieć TAK lub NIE.
Na kartce zapisz te dwa słowa i zachęcaj chorego, żeby
wskazywał właściwą odpowiedź. Ta metoda, zwłaszcza na
początku, pozwoli Ci zorientować się, czy osoba z afazją
rozumie, co do niej mówisz.
Zapisuj i pokazuj osobie z afazją słowa-klucze dotyczące
tego, co chcesz przekazać. Pisz wyraźnie, dużymi,
drukowanymi literami. Możesz też rysować,
gestykulować i pokazywać przedmioty związane
tematycznie z tym, co chcesz powiedzieć.
Jeżeli osoba z afazją ma trudności z rozumieniem pełnych
zdań, spróbuj akcentować pojedyncze słowa. Używaj
wyraźnej intonacji – niech pytania brzmią pytająco.
Wyraźnie wypowiadaj NIE w przeczeniach.
Podczas rozmowy nie poruszaj zbyt wielu tematów
jednocześnie. Jeżeli w rozmowie towarzyszy kilka osób,
niech nie mówią jednocześnie i nie wchodzą sobie w słowo.
Nie popędzaj i nie niecierpliw się.
Kiedy osoba z afazją chce
Ci coś powiedzieć:
•
Zacznij od ustalenia kluczowych spraw: co się dzieje, o kogo chodzi,
czy sprawa ta dotyczy teraźniejszości, czy przeszłości, czy to jest dobra
wiadomość, czy zła, itp. W tym celu zadawaj pytania, wypisuj możliwe
odpowiedzi i proś o wskazanie odpowiedniej. Zapisuj to, co udało się
ustalić.
•
Co jakiś czas powtarzaj informacje, które udało się zebrać – dajesz
w ten sposób możliwość poprawienia własnej wypowiedzi, dopowiedzenia
czegoś nowego, a jednocześnie pokazujesz, że zależy Ci na zrozumieniu
tego, co Twój bliski chce Ci przekazać. Działa to motywująco na osobę
z afazją.
•
Pamiętaj, że nie zawsze uda się zrozumieć to, co osoba z afazją ma do
powiedzenia. Nie ciągnij tematu przez zbyt długi czas – powiedz
osobie chorej, że wrócicie do tego tematu kiedy indziej. Może rzeczywiście
następnym razem będzie łatwiej.
•
Nie denerwuj się i nie lekceważ osoby, która do Ciebie mówi. Osoba
z afazją, która chce coś powiedzieć, a nie może, i tak jest wystarczająco
sfrustrowana. Uzbrój się w cierpliwość.
Wypracowanie wspólnych metod
porozumiewania się zajmuje
dużo czasu i prowadzi poprzez
wiele prób i błędów. Jednak
warto podjąć ten wysiłek -
wzajemna komunikacja jest
konieczna dla zdrowego
funkcjonowania całej rodziny.
Udar i afazja u nastolatki
Sarah miała udar niedokrwienny w wieku
18 lat.
Ma umiarkowaną afazję ruchową (Broca),
z wyraźnymi trudnościami w znajdowaniu
słów (tzw. anomia).
Czasem mówi pojedynczymi słowami,
czasem buduje w miarę płynne zdania. Od
czasu do czasu popełnia błędy gramatyczne.
Pisze pojedyncze słowa, nie czyta.
Film nakręcony 9 miesięcy
po udarze
Film nakręcony 16 miesięcy
po udarze
Afazja – Terapia Intonacją
Melodyczną
"Niewielu ludzi powyżej 10 roku
życia zalicza 'Happy Birthday' do
swoich ulubionych piosenek. Ale
Harvey Alter (62 l.) ma
szczególny sentyment do tej
piosenki. To ona mu pomogła
nauczyć się mówić".
Bohater artykułu z New York Timesa z 22 kwietnia 2008
roku, Harvey Alter przeszedł udar niedokrwienny,
spowodowany zablokowaniem przepływu krwi przez lewą
półkulę mózgu. Doznał paraliżu prawej strony ciała, prawy
kącik ust opadł i wykrzywił twarz i pojawiła się afazja.
Początkowo pan Alter nie był w stanie nic powiedzieć. Po
kilku dniach zaczął używać krótkich słów, zwłaszcza słowa
"nie", które umożliwiało mu wyrażanie frustracji. Po dwóch
latach terapii porozumiewał się za pomocą krótkich słów i
tablicy z wyrazami, umiał powiedzieć proste ciągi wyrazowe,
np. dni tygodnia lub liczby. Słowa brzmiały jak wypowiadane
przez robota, a swobodna komunikacja nadal pozostawała w
sferze marzeń.
Pewnego dnia terapeutka poprosiła go, by zaśpiewał. Ta
prośba wydała mu się absurdalna. Terapeutka zaczęła
śpiewać sama, pan Harvey dołączył po chwili i ze
zdumieniem stwierdził, że nawet nieźle mu to wyszło.
Terapia Intonacją Melodyczną (Terapia
Melodyczna, Melodic Intonation Therapy,
MIT) polega na aktywowaniu zdrowej,
prawej półkuli mózgu poprzez wystukiwanie
rytmów, nucenie i śpiewanie. Najpierw
ćwiczy się zdania śpiewane w rytm
popularnych melodii, a następnie pracuje
nad usunięciem melodii, aby uzyskać
normalną intonację. Mimo że opisano ją po
raz pierwszy w 1975 roku, nadal jest słabo
znana, rzadko używana w rehabilitacji
mowy i nie doczekała się zbyt wielu
publikacji naukowych.
W przypadku pana Altera Terapia
Intonacją Melodyczną była tylko jedną z
wielu metod stosowanych podczas
rehabilitacji mowy, być może nie
najważniejszą i nie najskuteczniejszą.
Ale to dzięki tej metodzie pojawiła się
myśl: O rety, mogę mówić!
Po kilku latach terapii Harvey Alter
porozumiewa się o wiele swobodniej.
Mówi powoli, z lekkim zaśpiewem.
Prowadzi grupy wsparcia dla osób z
afazją, udziela wywiadów, chętnie
śpiewa.
Bibliografia:
http://www.udarwrodzinie.pl/2010/09/ja
k-rozmawiac-z-osoba-z-afazja.html
http://www.udarwrodzinie.pl/2011/04/uda
r-i-afazja-u-nastolatki-film.html
http://www.udarwrodzinie.pl/2011/01/af
azja-terapia-intonacja-melodyczna.html
Prezentację wykonały: