PRZEPŁYWY FINANSOWE

W SYSTEMIE

EMERYTALNYM

Chlebicz
Karolina
Iszczek Beata

FILAROWA KONSTRUKCJA

Od

1 stycznia 1999 r.

zaczął obowiązywać w

Polsce nowy system emerytalny, oparty na

zreformowanym ZUS i OFE.

Wprowadzone zmiany nie objęły wszystkich

ubezpieczonych

w

sposób

jednakowy.

Było to podyktowane wielkością zmian, a także
kosztami reformy. Ustawodawca uznał ponadto, że
nie

można

zmieniać

warunków

przyznawania

świadczeń oraz zasad ich obliczania osobom które
przez długi okres, nawet kilkadziesiąt lat, były objęte
ubezpieczeniem według starych zasad.

 

Ubezpieczeni zostali zatem podzieleni na

grupy, w zależności od daty urodzenia:

przed 1 styczniem 1949 r. po 31 grudnia

1948 r.

Ubezpieczeni, urodzeni przed dniem 1

stycznia 1949 r., mają przyznawaną

emeryturę w oparciu o zasady dotyczące

systemu emerytalnego obowiązujące przed

1 stycznia 1999.

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948

r. a

przed dniem 1 stycznia 1969 r. do

końca 1999 r.

SKŁADKA

ZUS

OFE

(DOBROWOLNA)

Osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1968 r.

SKŁADKA

OFE

(OBOWIĄZKOWA)

W związku z wejściem w życie ustawy

z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie

niektórych ustaw w związku z

określeniem zasad wypłaty emerytur

ze środków zgromadzonych

w otwartych funduszach emerytalnych

(Dz. U. poz. 1717).

SKŁADKA

ZUS

OFE

SUBKONTO

ZUS

Od 1 stycznia 2009 r. rozpoczęto wypłatę pierwszych

emerytur z nowego systemu emerytalnego opartego
na zasadzie zdefiniowanej składki. Oznacza to, że
wysokość emerytury uzależniona jest od kwoty
składek wpłaconych przez ubezpieczonego.
W nowym systemie emerytalnym emerytura będzie
finansowana z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
i wypłacana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ustawodawca przewidział również możliwość

utworzenia

PPE

(pracowniczych

programów

emerytalnych),

kont

IKE(indywidulanych

kont

emerytalnych)

i

IKZE(indywidualnych

kont

zabezpieczenia emerytalnego) które mają charakter
dobrowolny

i

uzupełniający

w

stosunku

do

powszechnego systemu emerytalnego.

Nowa konstrukcja systemu

emerytalnego

I filar

Stanowi go

indywidualne konto w ZUS

(obowiązkowe, administrowane przez

państwo). Emerytury z I filaru opierają się na

systemie dystrybucyjnym, który ma charakter

tzw. umowy międzypokoleniowej. Wypłaty

emerytur są finansowane ze składek

obecnie pracujących osób. Składki te są

rejestrowane na rachunkach indywidualnych,

ale nie są inwestowane (są bezpośrednio

dystrybuowane świadczeniobiorcom), nie

podlegają również dziedziczeniu – w

przypadku śmierci.

II filar

Otwarty Fundusz Emerytalny

, będący

indywidualnym kontem o obowiązkowym

charakterze, którym zarządza niezależna

prywatna instytucja – Powszechne

Towarzystwo Emerytalne (PTE). Wpłacane

składki są lokowane w instrumenty rynku

kapitałowego: obligacje korporacyjne,

depozyty bankowe, bony oraz akcje.

Od 1999 r. 14 funkcjonujących na polskim

rynku OFE, zgromadziło aktywa o wartości

238 mld zł. Po osiągnięciu wieku

emerytalnego, składki zgromadzone na

indywidualnych kontach są wypłacane

wraz z emeryturą z I filaru.

OFE

OFE istnieją od 1999 r. Ich zadaniem jest

gromadzenie środków pieniężnych i ich
lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę
członkom

funduszu

emerytury

po

osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego oraz
emerytury częściowej lub okresowej emerytury
kapitałowej.

Składki do OFE mogą wpływać tylko za

pośrednictwem ZUS. Jeśli pracujesz to z twojej
pensji brutto, co miesiąc, jest potrącana składka
emerytalna w wysokości 19,52%. Trafia ona do
ZUS, a jeśli wybrałeś OFE, wówczas ZUS część
tej składki przekazuje do OFE.

PTE



Powszechne Towarzystwo Emerytalne jako organ Otwartego
Funduszu Emerytalnego (OFE);



zatrudnia specjalistów, którzy inwestują pieniądze zgromadzone
przez członków danego OFE



może działać wyłącznie w formie spółki akcyjnej (minimalny kapitał
akcyjny- 5 mln Euro.);



zadaniem PTE jest zarządzanie i administrowanie OFE (wyłącznie
tworzenie i zarządzanie funduszami emerytalnymi oraz ich
reprezentowanie wobec osób trzecich);



towarzystwo może zarządzać tylko jednym funduszem (wyjątkiem
jest sytuacja, w której nastąpiło przejęcie przez towarzystwo
zarządzania innym funduszem albo połączenia towarzystw);



licencję na działanie PTE wydaje Komisja Nadzoru Finansowego;



PTE zarządza funduszem odpłatnie;



władzami towarzystwa są: zarząd, rada nadzorcza i walne
zgromadzenie akcjonariuszy ;



PTE zarządzają funduszami emerytalnymi, do których trafia składka
w wysokości 2,8 procent płacy brutto. Zajmą się one
pomnażaniem powierzonych pieniędzy, w zamian za zarządzanie
pobierają stosowne opłaty.

III filar

Tzw. III filar systemu ubezpieczeń

społecznych obejmuje:



pracownicze programy emerytalne (PPE)



indywidualne konta emerytalne (IKE)



indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego
(IKZE).

Mianem III filaru określa się także wszelkie

inne dobrowolne formy oszczędzania na
emeryturę.

IKE

Indywidualne konto emerytalne



rodzaj planu emerytalnego w III filarze;



dobrowolna forma polskiego ubezpieczenia;



to rozwiązanie stworzone, by zabezpieczyć
Twoją przyszłość i zapewnić Ci jak najwyższy
standard życia na emeryturze (oszczędzania
pieniędzy na dodatkową emeryturę);



podlega przepisom Ustawy o indywidualnych
kontach emerytalnych.

IKZE

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

to produkt umożliwiający dodatkowe oszczędzanie na

emeryturę w ramach III filaru.

Zasady jego funkcjonowania określa zmieniona w 2011r. Ustawa o

indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych

kontach zabezpieczenia emerytalnego (z dnia 20 kwietnia 2004r.).

IKZE może założyć każda osoba fizyczna

(w tym osoba fizyczna prowadząca działalność
gospodarczą) oraz małoletni, który ukończył 16 rok
życia.
W przypadku małoletniego, wpłaty na IKZE nie mogą
przekroczyć dochodów uzyskanych przez niego w
danym roku z pracy wykonywanej na podstawie umowy
o

pracę. 

…

Rozsądnym rozwiązaniem jest samodzielne oszczędzanie z myślą o

emeryturze.

Realizację tego celu ułatwiają np. dwa produkty umożliwiające skorzystanie z

ulg podatkowych:

Indywidualne Konto

Emerytalne

(IKE)

Indywidualne Konto

Zabezpieczenia

Emerytalnego

(IKZE)

Kluczową zaletą IKE jest zwolnienie z 19-
procentowego podatku od zysków kapitałowych.
Obowiązuje ono pod warunkiem, że nie
wycofamy

pieniędzy

przed

upływem

60. roku życia. Ponadto IKE daje dużą swobodę

w decydowaniu o wysokości wpłat i ich
przeznaczeniu – możemy wybrać IKE oparte na
lokacie

bankowej, funduszach

inwestycyjnych czy akcjach.

Limit wpłat

IKE

Roczny limit wpłat nie może

przekroczyć trzykrotności

przeciętnego prognozowanego

wynagrodzenia miesięcznego w

gospodarce narodowej na dany

rok.

W 2014 roku limit wpłat wynosi

11 238 zł.

IKZE

Roczny limit wpłat nie może

przekroczyć kwoty

odpowiadającej

1,2 krotności przeciętnego

prognozowanego

wynagrodzenia miesięcznego w

gospodarce narodowej na dany

rok. W 2014 roku limit wpłat

wynosi 4 495,20 zł.

IKE a IKZE

Wypłata z zachowaniem korzyści podatkowych

IKE

Na wniosek oszczędzającego,

po ukończeniu przez niego 60

lat lub po nabyciu uprawnień

emerytalnych i ukończeniu 55

lat oraz spełnieniu

dodatkowego warunku:

• dokonywania wpłat na IKE co

najmniej w 5 dowolnych latach

kalendarzowych

• dokonania ponad połowy

wartości wpłat ale nie później

niż na 5 lat przed dniem

złożenia przez oszczędzającego

wniosku o dokonanie wypłaty

IKZE

Na wniosek oszczędzającego,

po osiągnięciu przez niego

wieku 65 lat oraz pod

warunkiem:

• dokonywania wpłat na IKZE

co najmniej w 5 latach

kalendarzowych

Sposób dokonywania wpłat

IKE

Możliwość dopasowania

częstotliwości i wysokości wpłat

na rachunek do swoich

możliwości i preferencji.

Możemy:

• wpłacić cały roczny limit za

jednym razem

• rozbić limit na regularne

miesięczne wpłaty 

• rozbić limit na nieregularne

wpłaty

IKZE

Możliwość dopasowania

częstotliwości i wysokości wpłat

na rachunek do swoich

możliwości i preferencji.

Możemy:

• wpłacić cały roczny limit za

jednym razem

• rozbić limit na regularne

miesięczne wpłaty 

• rozbić limit na nieregularne

wpłaty

Opodatkowanie wypłaty

IKE

brak

IKZE

Wypłata podlega

opodatkowaniu

zryczałtowanym podatkiem

dochodowym w stawce 10 %

Korzyści podatkowe

IKE

Zwolnienie z podatku od

zysków kapitałowych.

Zwolnienie z podatku

dochodowego dochodów z

tytułu oszczędzania na IKE,

uzyskanych w związku z

gromadzeniem i wypłatą

środków, a także wypłatą

transferową do PPE, pod

warunkiem gromadzenia

oszczędności na jednym IKE.

IKZE

Zwolnienie z podatku od

zysków kapitałowych.

Wpłaty w danym roku

podatkowym można odliczyć

od podstawy opodatkowania.

Zwolnienie z podatku

dochodowego wypłat

transferowych zgromadzonych

środków pomiędzy instytucjami

finansowymi prowadzącymi

IKZE, na IKZE osoby

uprawnionej.

Dziedziczenie

Oszczędności w całości

dziedziczone.

Nie płacimy podatku od

spadków i darowizn.

Osoby dziedziczące środki z

innego IKE mogą je przenieść

na własne konto w trzecim

filarze lub od razu wypłacić i

nie płacą z tego tytułu podatku

dochodowego.

Oszczędności w całości

dziedziczone. 

Nie płacimy podatku od

spadków i darowizn.

Osoby dziedziczące środki z

IKZE będą musiały zapłacić

zryczałtowany podatek

dochodowy w stawce 10%.

W przypadku przeniesienia

wartości spadku na własne

konto w trzecim filarze

spadkobierca nie zapłaci 10%

podatku ryczałtowego (IKZE).

IKE

IKZE

Pracownicze Programy Emerytalne

(PPE)

Dobrowolna forma grupowego

oszczędzania na emeryturę, organizowana

przez pracodawcę przy współudziale

pracowników.

Składkę podstawową finansuje pracodawca,

natomiast

pracownik

może

zadeklarować

wnoszenie składki dodatkowej, potrąconej
z wynagrodzenia. Środki wnoszone do programu
są odprowadzane i zarządzane przez instytucję
finansową,

która

jest

wybierana

przez

pracodawcę
i pracowników w fazie organizowania programu.

Pracownicze programy emerytalne

mogą być prowadzone w jednej z

czterech form:



w formie pracowniczego funduszu

emerytalnego (PFE),



w formie umowy o wnoszenie przez
pracodawcę składek pracowników do
funduszu inwestycyjnego,



w formie grupowego ubezpieczenia na
życie z ubezpieczeniowym funduszem
kapitałowym pracowników,



w formie zarządzania zagranicznego.

Zgromadzone przez uczestnika na jego rachunku

środki mogą podlegać wypłacie, wypłacie transferowej
(do innego PPE lub na IKE) lub zwrotowi. Przesłanki do
wycofania środków z programu, w każdym z wyżej
wymienionych przypadków, są szczegółowo określone
przepisami

prawa.

Wypłata zgromadzonych oszczędności

może nastąpić:



na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego
60 roku życia,



po przedstawieniu przez niego decyzji o przyznaniu
prawa do emerytury, po ukończeniu 55-ego roku życia,



na wniosek osoby uprawnionej – w przypadku śmierci
uczestnika,



bez wniosku uczestnika w przypadku ukończenia przez
niego 70 lat (o ile wcześniej nie wystąpił z wnioskiem o
wypłatę środków).

Co się stanie ze zgromadzonymi w

programie pieniędzmi, gdy pracownik

przestaje pracować w firmie, w której

PPE funkcjonuje?

Po

zakończeniu

pracy

w

firmie

prowadzącej PPE środki mogą zostać
przeniesione do innego PPE, o ile kolejny
pracodawca prowadzi taki program. Inny
scenariusz,

to

przekazanie

ich

na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)
lub

pozostawienie 

na

rejestrze

Pracownika, do czasu aż osiągnie wiek
wymagany ustawą i będzie mógł
wypłacić pieniądze.

Co się stanie ze zgromadzonymi w programie
pieniędzmi w przypadku śmierci pracownika?

Pracownik może

w deklaracji przystąpienia

do Programu wskazać

osobę bądź osoby, które

otrzymają środki

w przypadku śmierci

pracownika.

Jeżeli taka osoba nie

zostanie wskazana,

dziedziczenie odbędzie

się na zasadach

ogólnych.

W przypadku śmierci Pracownika

środki są dziedziczone.

Podział składki emerytalnej

Na ubezpieczenie emerytalne odprowadzana jest

składka w wysokości

19,52

proc. podstawy wymiaru składki.

Składka naliczana jest od podstawy

nieprzekraczającej w roku kalendarzowym

trzydziestokrotności przeciętnego

wynagrodzenia. W momencie, gdy podstawa

wymiaru składki osoby ubezpieczonej przekroczy

w danym roku kalendarzowym wysokość

trzydziestokrotności przeciętnego

wynagrodzenia, w kolejnych miesiącach tego

roku nie pobiera się składki

z tytułu ubezpieczenia emerytalnego.

Jeżeli ubezpieczony nie przystąpił do funduszu

emerytalnego to wówczas cała składka na

ubezpieczenie emerytalne przekazywana jest

na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych,

czyli składka w wysokości 19,52%

ewidencjonowana jest na koncie danej osoby

w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Jeśli dana osoba przystąpiła do otwartego

funduszu emerytalnego, to pierwotnie

12,22%

podstawy wymiaru było

ewidencjonowane na koncie w ZUS a

7,3%

odprowadzane na rachunek w OFE.

Z dniem 1 maja 2011 r. zmniejszono

część składki przekazywanej do OFE

7,3 %

2,3
%

W ZUS powstały w ramach kont

ubezpieczonych subkonta, na które trafia

pozostała część składki dotychczas

przekazywanej do OFE.

SKŁADKA

2012 r.

2013 r.

2014 r.

OFE

SUBKONTO ZUS

2,3
%

5,0
%,

2,8
%

4,5
%

2,92%
4,38
%

W okresie od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r.

członkowie OFE podejmą decyzję, czy składka w
wysokości

2,92%

podstawy wymiaru nadal ma

być przekazywana

do OFE

, czy też ma zostać 

zewidencjonowana

na subkoncie w ZUS

, wraz

z przekazywaną już na to subkonto, składką
w wysokości

4,38%.

Decyzja ta może zostać podjęta wyłącznie w

okresie

tzw. „okienek transferowych”.

Pierwsze z nich rozpocznie się 1 kwietnia 2014

r. i będzie trwało do 31 lipca 2014 r. Decyzja nie
jest ostateczna, będzie ją można zmienić w
okresie od kwietnia do lipca w 2016 r.,
a

następnie

co

4

lata.

W

okienkach

transferowych można będzie zmienić poprzednią
decyzję o sposobie przekazywania składek, do
OFE czy na subkonto lub odwrotnie. Oznacza to
wprowadzenie

dobrowolności

w zakresie przekazywania przyszłych składek do
OFE

.

Podział składki emerytalnej w

przypadku podjęcia decyzji o

przekazywaniu składki wyłącznie na

subkonto w ZUS:

Podział składki emerytalnej w przypadku wyboru

ZUS

19,52%

Konto w ZUS

12,22%

Subkonto w ZUS

7,3%

Podział składki emerytalnej w przypadku

wyboru OFE

19,52%

Konto w ZUS

12,22%

Subkonto  w ZUS

4,38%

Podział składki emerytalnej w przypadku

podjęcia decyzji o dalszym przekazywaniu składki

na rachunek w OFE:

Rachunek w

OFE

2,92%

Wysokość emerytury

część socjalna

część stażowa

 stały składnik emerytury;

obliczany jako 24% kwoty

bazowej

obowiązującej

w

dacie zgłoszenia wniosku o

emeryturę

lub

powstania

prawa do tego świadczenia;

dla

emerytur

przyznawanych

od

1 marca do końca lutego

następnego

roku

kalendarzowego

część

socjalna

emerytury

jest

ustalana

w jednakowej wysokości;

aktualnie, tj. od 1 marca

2014 r. do 28 lutego 2015 r.,

część socjalna emerytury

wynosi 766,06 zł (24% z

kwoty bazowej 3 191,93 zł).

odzwierciedla ona wymiar

przebytych

okresów

składkowych

i

nieskładkowych

oraz

podstawę

wymiaru

emerytury;

 ustala się ją licząc:

- po 1,3% podstawy

wymiaru emerytury za

każdy rok okresów

składkowych;

- po 0,7% podstawy

wymiaru emerytury za każdy

rok okresów nieskładkowych.

Dlaczego podniesiono

wiek emerytalny w
Polsce

?

Zmiany w systemie

emerytalnym

Od początku 2013 r. wiek emerytalny w Polsce jest

stopniowo podwyższany. 

Kobiety i mężczyźni

będą osiągali je w tym

samym momencie

swojego życia, czyli

w wieku 67 lat.

Warto przypomnieć, że przed zmianą przepisów
wiek emerytalny kobiet i mężczyzn znacznie się
różnił.

Dla kobiet wynosił 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.

Nowelizacja obejmuje kobiety, które zostały
urodzone po
31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po

31 grudnia 1947r. Osoby urodzone wcześniej
będą

przechodziły

na emeryturę na

dotychczasowych zasadach.

Najważniejsze argumenty uzasadniające

wydłużenie i zrównanie wieku emerytalnego

1.

Polska to kraj, w którym najwcześniej przechodziło się
na emeryturę. Byliśmy jednym z ostatnich krajów w Unii, który
nie podniósł powszechnego wieku emerytalnego przynajmniej do
65 lat dla kobiet i mężczyzn.

2.

Rośnie

dysproporcja

między

liczbą

osób

w wieku produkcyjnym i emerytalnym, ponieważ: Polacy
żyją dłużej, spada liczba narodzin, coraz więcej Polaków dłużej
się uczy.

3.

Zmiany dotyczące wydłużania i zrównywania powszechnego
wieku emerytalnego będą następowały stopniowo co da czas na
dostosowania

na rynku

pracy,

zarówno

po

stronie pracowników,

jak

i

pracodawców.

Stopniowe

podnoszenie

wieku

emerytalnego

ograniczy

niedobór

pracowników

w

stale

rosnącej

polskiej gospodarce 

i zwiększy bezpieczeństwo finansowe Polaków.

4.

Dłuższa praca pozwoli zgromadzić więcej kapitału emerytalnego
i

ochroni

przyszłych emerytów przed

ubóstwem.

Dlaczego powinniśmy gromadzić

dodatkowe środki na naszą

emeryturę?

W ostatnich latach na 100 osób ubezpieczonych

przypadało
55 emerytów i rencistów.

W perspektywie najbliższych
40 lat…

liczba

osób 

pobierając

ych

świadczeni

a

liczba

osób

pracujący

ch

x
2

Oznacza to, że świadczenie emeryta będzie
finansowane
ze składek zaledwie jednej osoby pracującej.

Nietrudno się

domyślić, jaki skutek

dla portfeli

emerytów będą

miały zachodzące

zmiany

demograficzne.

Prognozy mówią, że w przyszłości

wysokość naszej emerytury będzie

wynosić zaledwie 30–40%

wysokości ostatniej pensji.

Dla 70% Polaków zarabiających poniżej
średniej krajowej będzie to oznaczało
otrzymywanie świadczeń na granicy
godziwej

egzystencji.

Osoby otrzymujące pensję minimalną
znajdą

się

w szczególnie trudnej sytuacji.

Sytuacja w Europie

Przyczyny wczesnego wychodzenia osób

w wieku 50 lat i więcej z rynku pracy

Problem wypychania z rynku pracy osób starszych jest

zauważalny we wszystkich krajach wysoko rozwiniętych.

PRACOWNICY

50+

mało elastyczni w dostosowywaniu się
do zmian technologicznych i
organizacyjnych;

bardziej kosztowni w stosunku do
wydajności niż młodsi pracownicy;

uciążliwi z punktu widzenia praw
dotyczących
ochrony

zatrudnienia

w

wieku

przedemerytalnym;

dyskryminacja związana z wiekiem w
przypadku awansów czy dostępu do
szkoleń;

Program "Solidarność

pokoleń"

Jest to aktywacja zawodowa osób w wieku 50+

mająca na celu wzrost zatrudnienia osób powyżej 50
roku życia do poziomu 50% w 2020 r., w tym
wspieranie kobiet, osób niepełnosprawnych oraz
mieszkańców terenów wiejskich na rynku pracy w
wieku powyżej 50 roku życia.

Ten kompleksowy program ma wspierać osoby

powyżej
50 roku życia na rynku pracy. Chodzi o jak najlepsze
wykorzystanie ich potencjału, wiedzy i 

doświadczenia

,

które ma ogromne znaczenie dla społeczeństwa,
poprawę jakości oferty edukacyjnej, promowanie idei
uczenia się przez całe życie oraz zachęcanie
pracodawców
do wspierania pracowników w rozwijaniu ich
kompetencji
i kwalifikacji.

Program przygotowało

Ministerstwo Pracy i Polityki

Społecznej.

Skąd czerpać dodatkowe środki do emerytury



sprzedaż/wynajem

nieruchomości;



znalezienie dodatkowej pracy;



oszczędzanie.

?

1.

Który z filarów w systemie
emerytalnym ma charakter
fakultatywny?

a)

I filar

b)

II filar

c)

III filar

2. Zasady nowego systemu

emerytalnego obejmują osoby
urodzone po:

a)

po dniu 31 grudnia 1968 r.

b)

po dniu 31 grudnia 1964 r.

c)

po dniu 31 grudnia 1948 r.

3.

W których z podanych krajów,
podobnie

jak

w

Polsce,

podniesiono wiek emerytalny do
67 roku życia i więcej?

a)

Irlandia, Hiszpania, Niemcy

b)

Dania, Szwecja, Portugalia

c)

Holandia, Włochy, Belgia

4.

W przypadku podjęcia decyzji
o

przekazywaniu

składki

wyłącznie do ZUS, podział
składki wynosi:

a)

ZUS 7,3%, Subkonto w ZUS

12,22%

b)

ZUS 12,22%, Subkonto w ZUS

7,3%

c)

ZUS 10,22%, Subkonto w ZUS

9,3%

5. Co składa się na III filar?

a)

IKE, IKEZ, PEE

b)

IKE, IEKZ, PPE

c)

IKE, IKZE, PPE

6. Jak nazywa się program

aktywizacji pracowników 50+?

a)

„ Solidarność pokoleń ”

b)

„ 50+ pracujemy ”

c)

„ Aktywizacja pokoleń ”

7. Na jakie części dzieli się

wysokość emerytury?

a)

część stażowa i socjalna

b)

część podstawowa i socjalna

c)

część bazowa i stażowa

8. Gdzie mamy do czynienia

z

opodatkowaniem

wypłaty

środków?

a)

IKZE

b)

IKE

c)

IKZE oraz IKE

9. Którym filarem zarządza PTE?

a)

I filarem

b)

II filarem

c)

III filarem

10. Od kiedy istnieją OFE?

a)

od 1989r.

b)

od 1999r.

c)

od 1998r.

ODPOWIEDZI

1. C
2. C
3. A
4. B
5. C
6. A
7. A
8. A
9. B
10. B