Hipotezy



Zmiany użytkownika cmentarza



Przeobrażenia obrządku grzebalnego
w trakcie długotrwałego użytkowania
cmentarza



Zróżnicowania zmarłych po względem
płci



Różny wiek w chwili zgonu



Zróżnicowanie statusu społecznego



Przynależność zmarłych do więcej niż
jednej grupy krewniaczej rodowej



System pokrewieństwa pełnił

doniosłą rolę w społecznościach
przedpaństwowych



Ród

1.

pochodzenie od wspólnego przodka
-> kult przodków -> wspólnota
niekończąca się za życia

2.

unilinearna sukcesja pokrewieństwa

3.

egzogamiczne małżeństwo

4.

najszersza w danym społeczeństwie
grupa krewniacza



Grupa krewniacza – zespół osób

używających pokrewieństwa jako
uzasadnienia integracji

1.

Właściwa - osoby faktycznie
spokrewnione

2.

Korporacyjna – pokrewieństwo +
atrybuty ekonomiczne np. rodzina



Lineaż – osoby powiązane
pochodzeniem od realnie
istniejącego przodka



Unilinearność- dziedzictwo

przynależności po ojcu lub po
matce –



Egzogamia- usankcjonowane

małżeństwo z osobą spoza grupy –
niespokrewnioną, zakaz kazirodztwa



Rodzaje wymian – małżeństwa

1.

Małżeństwo preferencyjne –tzn.AB,
BC, CA – koło

2.

Wymiana dualna-ograniczona – AB,
BA

Częstochowa-Raków



Cmentarzysko birytualne, różna lokalizacja
naczyń przy zmarłym



Rzędowy układ grobów



Odrębna lokalizacja gr.męskich i żeńskich



3ugrupowania :



Płd, płn-zach, płn-wsch



brak grobów popielnicowych



Sukcesja matrylinearna – ciałopalne dziecięce z
kobietami



Sukcesja patrylinearna - współwystępowanie
gr.męskich o analogicznym umiejscowieniu
naczyń, bogatsze wyposażenie



Może wymiana małżeńska między lineażami N->S-
>N-S->N

Zbydniów



2 kategorie pochówków – z popielnicą
przykrytą misą i z popielnicą bez przykrycia



Różne rozmieszczenie i zagęszczenie grobów



Jednorodna struktura poszczególnych skupisk



Nakrycie popielnic i przystawki niezależnie
od płci



Z przykrywą częściej wyposażeni w brązy



Patrylinearna sukcesja (dzieci pochowane
podobnie jak ich ojcowie)



Wymiana małżeńska niedowolna, niedualna

Wnioski



Grzebano krewnych zgodnie z ich tradycją
obrzędową -> pokrewieństwo główną
przyczyną różnorodności form pochówków



rozplanowanie wewn. potwierdza rolę
gr.krewniaczych



przeobrażenia obrządku pogrzebowego mogły
być spowodowane przez

1.

Zmianę dysponentów cmentarzysk

2.

Uczestnictwo w kręgach wymiany
małżeńskiej gr. ludności o innej obrzędowości
pogrzebowej



ważna rola rodów słabnie z czasem na korzyść
więzi egzystencjalnych – ekonomicznych



patrylinearna sukcesja pokrewieństwa,
patrylokalna rezydencja małżonków i
praktyka ogólnej wymiany kobiet



powszechne matrylateralne małżeństwo
preferencyjne



dziedziczenie skośne względem osi
patrylinearnej obowiązku preferencyjnego
małżeństwa



cmentarzyska były użytkowane przez
pojedyncze rody



groby przeważające ilościowo wyposażano
zasobniej i konstruowano staranniej niż
groby spoza społeczności rodowej

KONIEC

Natalia Paterczyk

Kalina Kulikowska