Zobowiązania Polski

wynikające z Układu

Europejskiego

Definicja Układu Europejskiego

Umowa o stowarzyszeniu z państwami członkowskimi Wspólnot

Europejskich, praktyka stosowana od 1991 z krajami Europy

Środkowej i Wschodniej. Mające umożliwić tym państwom

uczestnictwo w procesie początkowej integracji polityczno-

gospodarczej. Przewidywały m.in. utworzenie strefy wolnego handlu

dla produktów przemysłowych w okresie 10 lat, usuwały

ograniczenia w wymianie towarowej szybciej ze strony Wspólnot

Europejskich niż krajów partnerskich, tworzyły podstawy pomocy

finansowej i technicznej w ramach organizacji specjalnego funduszu

PHARE. Układy te zawarło 10 państw regionu Europy Środkowej i

Wschodniej, w tym Polska. Układ stanowił wstępny krok do złożenia

wniosków o pełne członkostwo.

Układ Europejski, a Polska

19 maja 1990 roku Polska złożyła wniosek w sprawie rozpoczęcia

negocjacji dotyczących stowarzyszenia Polski ze Wspólnotami

Europejskimi. Rząd polski powołał Pełnomocnika Rządu do Spraw

Integracji Europejskiej i Pomocy Zagranicznej, którym został Jacek

Saryusz – Wolski. Jego zadaniem było wspieranie negocjacji

stowarzyszeniowych.

Negocjacje te zakończyły się podpisaniem 16 grudnia 1991 roku tzw.

Układu Europejskiego, który ratyfikowany został 20 października

1992 roku, a w życie wszedł 1 lutego 1994 roku. Po ratyfikacji UE

stworzyła ramy dla bliższej współpracy gospodarczej, ale też i dla

zacieśnienia stosunków politycznych oraz pomocy ze strony Unii

Europejskiej na rzecz demokratyzacji Polski oraz reformowania jej

gospodarki.

Budowa Układu Europejskiego

Układ Europejski składa się z preambuły, 9 części ze 122 artykułami, 13
załączników, 7 protokołów, deklaracji i wymiany listów. W trakcie
realizacji uległ on pewnym modyfikacjom, w wyniku dołączenia kilku
dodatkowych protokołów, porozumień w formie wymiany listów oraz
decyzji Rady Stowarzyszenia.

W Preambule Układu odnajdujemy ważny zapis, że "końcowym celem

Polski jest członkostwo we Wspólnotach, a Stowarzyszenie, zdaniem
Umawiających się Stron, pomoże Polsce osiągnąć ten cel". Artykuł 1
definiuje następujące cele Układu:



ustanowienie odpowiednich ram dla dialogu politycznego, który
umożliwi rozwój bliskich stosunków politycznych między stronami,



popieranie rozwoju handlu i harmonijnych stosunków gospodarczych
między stronami, w celu sprzyjania dynamicznemu rozwojowi
gospodarczemu i dobrobytowi w Polsce,



stworzenie podstawy dla pomocy finansowej i technicznej Wspólnoty dla
Polski,



stworzenie właściwych ram dla stopniowej integracji Polski ze
Wspólnotą,



popieranie współpracy w dziedzinie kultury

Poszczególne części
Układu



Część I.

Dialog polityczny. Układ Europejski ustanawia regularny dialog polityczny.

Związane z nim konsultacje odbywają się pomiędzy Prezydentem Rady

Europejskiej i Przewodniczącym Komisji Wspólnot Europejskich (obecnie

Komisji Europejskiej) z jednej strony, a Prezydentem Polski z drugiej.



Część II.

Zasady Ogólne. Ustanawia stowarzyszenie Rzeczypospolitej Polskiej ze

Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi na okres

dziesięciu lat, z podziałem na dwa kolejne etapy, każdy obejmujący w

zasadzie pięć lat.



Część III, Część IV, Część V.

Zapewnia wejście państwa w układ wolnego rynku – 4 swobody przepływu.



Część VI, Część VII, Część VIII

Ta części Układu poświęcone są:

*współpracy gospodarczej: w przemyśle, na rzecz popierania i ochrony inwestycji,

w dziedzinie normalizacji i certyfikacji, nauce i technice, edukacji i kształceniu,

rolnictwie i sektorze rolno-spożywczym, energetyce, atomistyce, ochronie środowiska

naturalnego, transporcie i łączności, bankowości, ubezpieczeniach i innych usługach

finansowych, polityce walutowej.

*współpracy kulturalnej: tłumaczenie dzieł literackich, konserwację oraz odbudowę

pomników i zabytków, szkolenie osób pracujących w sferze kultury oraz organizację

imprez kulturalnych o charakterze europejskim

*współpracy finansowej: w formie subwencji i kredytów przeznaczonych na

przyśpieszenie przemian gospodarczych w Polsce, a także na przezwyciężanie

gospodarczych i społecznych skutków przekształceń strukturalnych.



Część IX.

Postanowienia instytucjonalne, ogólne i końcowe. Art. 102-122 zawierają m.in. zapisy

ustanawiające Radę Stowarzyszenia, Komitet Stowarzyszenia oraz Parlamentarny

Komitet Stowarzyszenia.

PHARE i EBOR, wynikiem Układu

Europejskiego

Państwa zachodnie postanowiły udzielić pomocy niektórym krajom

Europy Środkowej. Grupa G-7, czyli najbardziej uprzemysłowione
państwa świata zdecydowały o udzieleniu pomocy gospodarczej Polsce i
Węgrom. Program PHARE (Poland and Hungary: Assistance for
Restructuring their Economies), koordynowany był przez Komisję
Europejską. Innym istotnym wydarzeniem było powstanie w maju 1990
roku EBOR (European Bank for Reconstruction and Development),
którego zadaniem było wspieranie finansowe państw aspirujących do
członkostwa w UE, poprzez udzielanie kredytów na przedsięwzięcia
sprzyjające rozwojowi gospodarczemu.

Postanowienia Układu
Europejskiego dla Polski

Przewidywał, że ograniczenia w handlu pomiędzy Polską i WE zostaną

złagodzone, a z czasem całkowicie zniesione. Obszary uznane za

szczególnie ważne gospodarczo, zostały wyłączone spod liberalizacji.

Poza tym rząd Polski w styczniu 1993 roku sformułował program

działania w celu dostosowania gospodarki i systemu prawnego Polski do

wymogów Układu Europejskiego. 8 kwietnia 1994 roku Polska złożyła

oficjalny wniosek o członkostwo w UE. Wówczas Układ Europejski zaczął

być traktowany jako traktat przedakcesyjny. Stał się on podstawą

działań dostosowawczych bezpośrednio zmierzających do uzyskania

przez Polskę członkostwa w UE.

Podsumowanie



Celem podstawowym układu było stworzenie strefy wolnego handlu
pomiędzy Polską i UE w okresie 10 lat. Podjęta została również kwestia
swobodnego przepływu towarów, zwłaszcza eliminacji ceł i ograniczeń
ilościowych oraz środków im podobnych, w ciągu 10 lat. Przyjęto również
zasadę dyferencjacji, czyli niesymetryczności, co oznacza że tempo i zakres
środków liberalizujących wymianę handlową jest różny dla Polski i UE.

Ponad to Polska zobowiązała się do zapewnienia wspołpracy w aspektach:



swobodnego przepływu pracowników



swobody podejmowania działalności gospodarczej



swobody świadczenia usług



swobody przepływu kapitału



zasady prawa konkurencji



dostosowanie polskiego prawa do prawodawstwa UE



regulacje współpracy gospodarczej, która ma sprzyjać rozwojowi
ekonomicznemu i społecznemu Polski



współpraca finansowa – zasady tworzenia i rozdziału funduszy PHARE*



kwestie instytucjonalne – skład i procedury działania Rady Stowarzyszenia,
Komitetu i Komisji Parlamentarnej Stowarzyszenia.

Wykonali:
Jakub Olechnicki
Patryk Pochwała
Adrian Więsek

Bibliografia