STAW KOLANOWY

USZKODZENIA WEWNĘTRZNE STAWU
KOLANOWGO

Najczęściej uszkadzany jest aparat więzadłowy kolana, w
następującej kolejności:
-uszkodzenie więzadła pobocznego piszczelowego,
-krzyżowego przedniego
-pobocznego piszczelowego
-pobocznego strzałkowego
-krzyżowego tylnego

Następnymi w kolejności częstości występowania są uszkodzenia
chrząstki stawowej ( rzepki, kłykcia przyśrodkowego uda, kłykcia
pobocznego uda i łąkotek ). Dalej należy wymienić uszkodzenie
troczków rzepki, towarzyszące bocznemu podwichnięciu lub
zwichnięciu rzepki.
W czasie badania artroskopowego stawu kolanowego, które
pozostaje najbardziej wiarygodną metodą ustalenia precyzyjnego
rozpoznania, najczęstrze uszkodzenia to;
-uszkodzenia chrząstki stawowej
-uszkodzenia łąkotek
-uszkodzenia więzadeł krzyżowych
-uszkodzenia torebki stawowej
-uszkodzenia fałdów i błony maziowej.

Leczenie fizjoterapeutyczne

Obejmuje ono ćwiczenia wzmacniające siłę mięśnia
czworogłowego i grupy mięśni kulszowo-goleniowych w
zamkniętym łańcuchu kinematycznym (np. półprzysiady).
Dyskusyjna jest wartość ortezy z szynami bocznymi i zawiasem.
W leczeniu usprawniającym u sportowców możliwie wcześnie
należy wprowadzić elementy ćwiczeń charakterystyczne dla
uprawianych przez nich dyscyplin sportowych.
Przy izolowanym uszkodzeniu więzadła pobocznego
piszczelowego skuteczne jest okresowe unieruchomienie stawu
około 3 tygodnie.
Chodzenie jest możliwe z asekuracją kul łokciowych.
Po okresie unieruchomienia dalsze leczenie zmierza do
poprawy zakresu ruchów i siły mięśniowej.Nie zaleca się leczenia
operacyjnego.

Leczenie po urazie więzadła krzyżowego tylnego.
Uważa się, że większość tych uszkodzeń
kwalifikuje się do leczenia nieoperacyjnego
( wzmacnianie mięśnia czworogłowego).
Częstym następstwem uszkodzeń więzadła
krzyżowego tylnego są zmiany zwyrodnieniowe stawu,
zwłaszcza rzepkowo-udowego.
URAZOWE ZWICHNIĘCIE STAWU KOLANOWEGO
Jest ono rzadkim obrażeniem kończyny
dolnej. Powstaje w wyniku działania znacznych sił, np. w
wypadkach komunikacyjnych z udziałem motocyklistów
lub pieszych. Najczęstsze są zwichnięcia przednie.
Powstaje ono zwykle w wyniku przeprostu kolana.
LECZENIE
Powinno być rozpoczęte od nastawienia
zwichnięcia i unieruchomienia w minimalnym zgięciu.

Uszkodzenie łąkotek

Rola jaką pełnią łąkotki, jest stale przedmiotem badań i
dyskusji. Do najważniejszych funkcji należą:
-przenoszenie obciążeń,
-poprawa kongruencji stawu,
-udział w biernej stabilizacji stawu,
-udział w odżywianiu chrząstki,
-udział w smarowaniu wewnątrzstawowym,
-amortyzacja obciąże Do uszkodzenia łąkotek może prowadzić
nie tylko pojedynczy uraz, ale także sumujące się mikrourazy.
Uszkodzenie łąkotki może być też efektem procesu
zwyrodnieniowego.Typowym mechanizmem uszkadzającym
łąkotkę przyśrodkową jest obciążenie zgiętego kolana połączone
z rotacją zewnętrzną i koślawieniem goleni względem uda. W
każdym wypadku zalea się ćwiczenia wzmacniające mięśnie
kończyn dolnych, a zwłaszcza mięsień czworogłowy.
Preferowane są ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu
kinematycznym, w początkowej fazie w częściowym odciążeniu
i w jednej płaszczyźnie np. jazda na rowerze.

Leczenie uszkodzeń łąkotek w większości przypadków jest
operacyjne.
Obecność krwiaka w stawie kolanowym jest wskazaniem do
artroskopii kolana w każdym przypadku obrażeń tego stawu.
Wówczas podejmuje się decyzję o dalszym leczeniuPostępowanie
pooperacyjne uzależnia się od sposobu leczenia uszkodzenia
łąkotek oraz od obecności uszkodzeń współistniejących.
Po artroskopowej resekcji fragmentu uszkodzonej łąkotki, przy
braku innego typu patologii, powrót do pracy jest możliwy po
tygodniu, a do uprawiania sportu po 2-3 tygodniach.
Większość ortopedów jest zdania, że po naprawie
uszkodzonej częściowe unieruchomienie stawu w ortezie i
odroczenie powrotu do pełnej aktywności fizycznej do około 6-8
tygodni po zabiegu jest konieczne.

LECZENIE RUCHEM
W każdym przypadku zaleca się
ćwiczenia wzmacniające mieśnie kończyn dolnych,
a zwłaszcza mięień czworogłowy. Preferowane są
ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinematycznym,
w początkowj fazie w częściowym odciążeniu i w
jednej plaszczyźnie, np. jazda na rowerze.
Celowe jest także zalecenie ćwiczeń
propriocepcyjnych, zwłaszcza gdy uszkodzenie
łąkotki towarzyszy uszkodzenie więzadeł.

Uszkodzenie urazowe chrząstki stawowej

Do niedawna jeszcze rzadko rozpoznawane,staje
się obecnie coraz powszechniejsze.
Spowodowane to jest większą częstością tych obrażeń,
związanych z masowym uprawianiem sportu.
Urazowe uszkodzenia chrząstki stawowej są jedną z
najczęstszych przyczyn wtórnych zmian zwyrodnieniowych
stawów.
Do uszkodzenia chrząstki stawowej może dojść w wyniku
bezpośredniego urazu ( pierwotne uszkodzenie chrząstki ) lub
wtórnie w następstwie podwichnięcia bądź zwichnięcia stawu,
czy też zmian fizjologicznego nacisku powierzcgni stawowych.
Uszkodzenia wynikające z urazu bezpośredniego najczęściej
dotyczą stawu rzepkowo-udowego i są związane z silną
gwałtowną kompresją chrząstki. Tak się dzieje po uderzeniu w
przednią część rzepki. W efekcie urazu tępego o dużej sile
dochodzi w obrębie chrząstki do martwicy chądrocytów

LECZENIE
Celem leczenia uszkodzeń chrząstki stawowej jest
przywrócenie integralności powierzchni stawowych i
zapewnienie pełnego zakresu ruchu bez dolegliwości
bólowych Preparaty farmakologiczne zapewniają
integralność macierzy, opóźniając w ten sposób zmiany
degeneracyjne w chrząstce i stymulujące jej naprawę.
Podobnie jak w uszkodzeniach innych struktur
stawowych również w obrażeniach chrząstki prawidłowe
postępowanie usprawniające jest warunkiem powodzenia
leczenia.
Ruch w stawie po rekonstrukcji porierzchni
stawowej korzystnie wpływa na jej naprawę przez
zwiększenie odżywienia i metabolicznej aktywności
chrząstki.

URAZY KOŃCZYNY DOLNEJ

• Zmiany patologiczne i schorzenia

kończyn dolnych upośledzają
zdolność chodu.

• Celem usprawniania będzie więc

przywrócenie sprawności chodu w
sensie możliwości obciążania
kończyn.

ZŁAMANIA SZYJKI KOŚCI

UDOWEJ

• Termin rozpoczęcia ćwiczeń zależy od

rodzaju złamania, sposobu repozycji i
unieruchomienia.

• U wszystkich chorych zaleca się jak

najwcześniej ogólne usprawnianie oraz
ćwiczenia oddechowe.

• Ćwiczenia złamanej kończyny zaczynamy

już w pierwszych dniach po wypadku.

• Prowadzi się najpierw ćwiczenia czynne stopy

oraz napinanie czynne mm. uda.

• Następnie zaleca się czynne zginanie prostownika

kolana oraz prowadzone ruchy zginania i

prostowania w stawie biodrowym.

• W miarę możliwości wprowadza się ruchy

prowadzone odwodzenia i przywodzenia w st.

biodrowym.

• Stopniowo przechodzi się do ruchów czynnych w

biodrze.

• Jako ostatnie zaleca się ruchy rotacyjne.

cd. Usprawniania po złamaniu szyjki

k. udowej

• W przypadku zastosowania

opatrunku gipsowo-biodrowego,
należy umożliwić wczesne zginanie
kolana.

Układamy pacjenta na brzuchu

lub na plecach , by podudzie
znajdowało się poza stołem. Wtedy
chory może wykonywać swobodnie
ruchy zginania i prostowania w
stawie kolanowym.

• Po zdjęciu gipsu ćwiczenia stawu

biodrowego prowadzi się tak samo, jak w
przypadku złamania szyjki kości udowej.

W tych przypadkach zaleca się

ćwiczenia czynne w zawieszeniu i
ćwiczenia w wodzie, a w późniejszym
okresie ćwiczenia czynne z oporem na
bloczkach tak mm. biodra jak i uda.

Chodzenie rozpoczyna się z chwilą uzyskania

zrostu ( około 4-5 tyg).

Najpierw chodzenie jest przy wózku lub w

poręczach bez obciążania kończyny
złamanej (chory wspiera się na rękach).

ZŁAMANIA K. UDOWEJ I

PODUDZIA

• Złamania te wymagają dłuższego

unieruchomienia.

USPRAWNIANIE
1 ĆWICZENIA CZYNNE KOŃCZYN NIE OBIĘTYCH

GIPSEM.

2 ĆWICZENIA OGÓLNE USPRAWNIAJĄCE.
3 SKURCZE IZOMETRYCZNE MM. NIEOBJĘTYCH

GIPSEM: pośladkowych, czworogłowego uda,

trójgłowego łydki. Przy wolnym st. biodrowym

zaleca się często unoszenie ku górze kończyny z

opatrunkiem gipsowym 15-20 razy na godzinę.

4 PO ZDJĘCIU GIPSU przywraca się pełny zakres

ruchu w st. k. dolnej.

• Najwięcej trudności przysparza staw

kolanowy, szczególnie w przypadku

złamań w okolicy st. kolanowego

(nadkłykciowe złamanie k. udowej,

złamanie kłykcia k. piszczelowej).

• Po zdjęciu unieruchomienia ćwiczenia

zaczyna się od ruchów prowadzonych w

st. biodrowym i kolanowym oraz czynnych

stopy.

Wskazane są ćwiczenia w odciążeniu mm.

biodra i uda. Należy wyposażyć łóżko w

bloczki i taśmy do ćwiczeń.

ĆWICZENIA STAWU

KOLANOWEGO

• 1. Pozycja: leżenie na plecach,
udo ujmuje taśma, sznur
przerzucony przez bloczek
chwyta pacjent rękoma .
Ruch: chory pociąga za sznur, zgina

udo w st, biodrowym, a podudzie w
st, kolanowym, następnie czynnie
prostuje podudzie.

CD. ĆWICZENIA

2. Pozycja: siedząca, kończyny dolne spuszczone,

udo ustabilizowane.

Ruch: zginanie podudzia z delikatną redresją

wykonywaną przez drugą nogę, czynne

prostowanie podudzia.

WSKAZANE SĄ OSTROŻNE ĆWICZENIA REDRESYJNE

ST. KOLANOWEGO, WYKONYWANE

BEZPOŚREDNIO PRZEZ KINEZYTERAPEUTĘ LUB

NA BLOCZKACH.

Ruch zgięcia odbywa się przez pociąganie podudzia

przez ciężar.

W celu wzmocnienia mm, uda i biodra zaleca się

ćwiczenia czynne z oporem.

DEFICYT RUCHU

• Często prowadzi do:
-ograniczenia ruchomości,
- powstania przykurczy,
- osłabienie siły mięśniowej,
- zaniki mm.,
- zaburzenia ruchowe, brak koordynacji,
-zaburzenia napięcia mm.,
- porażenia i niedowłady itd.