Międzynarodowa

klasyfikacja chmur

Obowiązuje ona na całym świecie np.. w kodowaniu depesz,
dlatego też z tego powodu łacińskie nazwy chmur należy
znać i sobie przyswoić

W tej klasyfikacji chmury dzielą się na 4 zasadnicze grupy:

1.

Piętro chmur niskich

2.

Piętro chmur średnich

3.

Piętro chmur wysokich

4.

Chmury o budowie pionowej

W obrębie każdego piętra
wyróżnia się:
- chmury kłębiaste (-cumulus)
- chmury warstwowe (-stratus)
- chmury deszczowe (-nimbus)
- chmury pierzaste (-cirrus)

Podstawowa klasyfikacja chmur obejmuje

rodzaje, następnie gatunki i odmiany chmur oraz

zjawiska im towarzyszące.

Piętra występowania chmur według

międzynarodowej klasyfikacji zależą od strefy

klimatycznej.

STREFA KLIMATYCZNA

CHMURY NISKIE CHMURY ŚREDNIE

CHMURY WYSOKIE
- równikowa

0 – 3 km 2 – 8 km 6 – 18 km

- umiarkowana

0 – 2,5 km

2,5 – 7 km

5 – 13 km

- polarna 0 – 2 km 2 – 4 km 3 – 8 km

Pi ę t ro c h m u r n i s k i c h

S T R AT U S

( S t ) – chmura warstwowa, zaczynająca

się blisko powierzchni ziemi (70 – 300m), zbudowana jest
z drobnych kropelek wody, nie daje ona opadów poza
bardzo słabą mżawką lub śniegiem ziarnistym. Przez
cienką chmurę

St

widoczna jest okresami tarcza słońca

G a t u n k i :

- nebulosus (neb) – chmura nieprzejrzysta
- fractus (fra) – chmura postrzępiona, oznacza złą

pogodę

Stratus St

S T R AT O C U M U LU S ( S c ) –

chmura kłębiasto –

warstwowa, podstawa zwykle zaczyna się od 300 –
800 m, z reguły dolna granica jest płaska, a górna
nieco skłębiona, nie daje ona istotnych opadów.
Prześwieca lub prześwituje między zgrubieniami
chmury

G a t u n k i :



stratiformis (str) – występuje w postaci rozległego płata

chmur



lenticularis (len) – występuje w postaci soczewek



Castelanus (cas) – z jej górnej granicy wznoszą się

wieżyczki z

chmur

Stratocumulus -

Sc

Stratocumulus -

Sc

Cumulus (Cu) –

chmura kłębiasta, podstawa jest

zwykle na wysokości od 600 – 1500m, jej podstawa jest
płaska, występuje oddzielnie lub w postaci szlaków,
wałów ale zawsze pomiędzy nimi brak jest innych
chmur

G a t u n k i :



fractus (fra) – chmura postrzępiona w początkowej

fazie

rozwoju



humilis (hum) – chmura o niewielkim rozwoju

pionowym – oznacza piękną pogodę



Mediocris (med) – chmura o umiarkowanym rozwoju

pionowym, w kształcie kalafiora, niekiedy

spłaszczona

od góry

Cumulus - Cu

Pię tro ch m ur ś re dn ich

A LT OST RATUS (A s) –

chmura średnia

warstwowa, w postaci rozległego płata lub
ciągłej warstwy, z reguły stopniowo grubiejąca
lub ciemniejąca, przez którą widoczne jest słońce
lecz nie występuje cień. Często występuje w
kilku warstwach. Jeśli występują opady to nie
dochodzą one do powierzchni ziemi (latem), zimą
może padać słaby śnieg
N i e w y r ó ż n i a s i ę g a t u n kó w

Altostratus - As

A LT O C U M U LU S ( A c ) – jest to chmura
średnia, kłębiasta, często występuje w postaci
soczewek, płata baranków, wieżyczek. Wygląda
bardzo malowniczo na niebie. Słońce prześwieca
lub prześwituje między zgrubieniami chmury.
Opady z tej chmury niekiedy występują, ale
wyparowują przed osiągnięciem powierzchni
ziemi. Niekiedy występują dwie warstwy chmur
średnich (niżej Ac, wyżej As)
G a t u n k i :
- S t a t i f o r m i s ( s t r )

- F l o c u s ( fl o )

- Le n t i c u l a r i s ( l e n ) - C a s t e l a n u s ( c a s )

Altocumulus - Ac

Piętro chmur wysokich

CIRR US (Ci) –

c h m u r a p i e r z a s t a , c h m u r a

z b u d o w a n a w y ł ą c z n i e z k r y s z t a ł kó w l o d u , o
b a rd z o m a ł e j g ę s t o ś c i , w p o s t a c i w ł ó k i e m ,
w ł o s ó w i p a s m , n i e k i e d y u p o r z ą d ko w a n y c h
a c z a s e m c h a o t y c z n i e ro z r z u c o n y c h .
Po d o b n i e w y g l ą d a c h m u r a p o w s t a ł a n a
s ku t e k ro z w i a n i a s m u g ko n d e n s a c y j n y c h
( c o t a )

Gatunki:
- uncinus (unc) – pasma zakończone haczykiem
- radiatus (ra) – pasma zbiegające się do jednego
punktu horyzontu , są to pierwsze chmury
zbliżającego frontu ciepłego łączące się na
horyzoncie w jednolitą warstwę
- vertebratus (ve) – chmura podobna do szkieletu
ryby –

świadczy o występowaniu osi prądu

strumieniowego

Cirrus - Ci

C I R R O S T R AT U S ( C s ) – c h m u r a
w a r s t w o w o – p i e r z a s t a , z b u d o w a n a
w y ł ą c z n i e z k r y s z t a ł kó w l o d u , o n i e c o
w i ę k s z e j g ę s t o ś c i n i ż C i w p o s t a c i
j e d n o l i t e j z a s ł o n y , p r z e z k t ó r ą w i d o c z n e
j e s t s ł o ń c e i w y s t ę p u j e c i e ń . N i e k i e d y
z a j m u j e c z ę ś ć n i e b o s k ł o n u i z a z w y c z a j
s t o p n i o w o p r z e c h o d z i w A s .

J e j g a t u n k i o r a z o d m i a n y s ą
n i e i s t o t n e p r o g n o s t y c z n i e d l a
l o t n i c t w a

Cirrostratus - Cs

C I R R O C U M U LU S ( C c ) – c h m u r a
k ł ę b i a s t o – p i e r z a s t a , t a k ż e z b u d o w a n a
z l o d u , w y s t ę p u j e w p o s t a c i p ł a t a
b a r a n kó w , k ł ę b kó w ł u s e k c z y s o c z e w e k

G a t u n k i :

- S t r a t i f o r m i s ( s t r )

- c a s t e l a n u s ( c a s )

- l e n t i c u l a r i s ( l e n )

- fl o c c u s ( fl o )

Cirrocumulus - Cc

C h m u r y o b u d o w i e p i o n o w e j

C U M U LU S C O N G E S T U S ( Cu con) –
chmura kłębiasta, podstawa zwykle zaczyna się
od wysokości 400 – 800m, dolna granica z
wybrzuszeniami w stronę ziemi (mamma),
występują oddzielnie lub w postaci wałów o dużej
długości (rzędu dziesiątek km) i małej szerokości
(2 – 5km) ale zawsze pomiędzy nimi jest czyste
niebo. Górna granica występuje na wysokości 6 –
8 km ma kalafiorowate wybrzuszenia. Mogą
występować z niej opady przelotne o niezbyt
dużej intensywności

Cumulus congestus –

Cu con

C U M U LO N I M B U S ( C b ) –

chmura kłębiasto –

deszczowa, jej podstawa wynosi 300 – 800m, górna
granica sięga pod tropopauzę (9 – 12km). Jeśli chmura
występuje oddzielnie ma kształt potężnej wieży z
dobudowanymi z boków rosnącymi chmurami Cu.
Chmury Cb mogą tworzyć zgrupowania w postaci wałów,
o dużej długości (dziesiątki, setki km) i szerokości (8 –
15km). Często wbudowana jest lub na skraju potężnego
układu chmur związanego z frontem.
Górna granica gatunku calrvs (cal) ma kalafiorowate
wybrzuszenia ale przynajmniej część wierzchołka jest
gładka, włóknista lub prążkowana, zaś capillatus (cap)
jest płas i rozwiana (podobna do gęstych chmur
cirrostratus).

CUMULON IMBUS (Cb) – cd
Często występuje kowadło – odmiana incus
(in). Wygładzenie, rozwianie lub kowadło z
górnej części chmury Cb świadczy o
osiągnięciu tam temperatury poniżej – 42’C i
rozpoczęciu się procesu intensywnego
samoistnego zalodzenia. Występują opady
przelotne, grad i zwykle burza o dużej
intensywności

Cumulonimbus -

Cb

N I M B O S T R AT U S ( N s ) – chmura warstwowo –
deszczowa, o podstawie 200 – 800m, często
rozmytej na skutek opadów deszczu lub śniegu,
chmura o znacznej grubości (kilka kilometrów), w jej
górnej części przechodzi w chmury As oraz Cs. Jest
ciemna, całkowicie przesłania słońce, daje
zazwyczaj jednostajne opady deszczu lub śniegu o
umiarkowanej intensywności, często trwające
ponad dobę. Chmura tworząca się na aktywnej
powierzchni frontowej lub w pobliżu centrum czy osi
niskiego ciśnienia (ma rozciągłość poziomą rzędu
setek kilometrów)

Nimbostratus - Ns

Zjawiska szczególne

towarzyszące chmurą:

1.

Virga (vir) – smugi opadu spod podstawy chmur,
często nie dochodzące do powierzchni

2.

Mamma (mam) – wypukłości dolnej granicy chmur,
wiszące grona, świadczą o występowaniu w części
chmur ruchów opadających jeszcze
podtrzymujących przez prąd wznoszący

3.

Pileus (pil) – cienka płaska chmura nad
rozwijającym się Cu, świadczy o istnieniu inwersji

4.

Arcus (arc) – łuk burzowy, kołnierz z chmur Cu
przed intensywną chmurą Cb, związany ze
szkwałem i uskokiem wiatru, niekiedy odległy o
kilka kilometrów od chmury Cb

5.

Tuba (tub) – lej wychodzący spod chmury Cb,
początek trąby powietrznej