1.

MARKERY OBROTU

KOSTNEGO

2.

MARKERY ELASTYNY

Markery kolagenu i

elastyny – zastosowanie w

diagnostyce

Agata Ilnicka

Kość

Białka:

A)

kolagen I –90% białek w kości; osteokalcyna

B)

kolagen V w małej ilości

Składniki mineralne:



hydroksyapatyt



Jony Na, Mg, Ca, F

----struktura dynamiczna: resorpcja –tworzenie

(osteoblasty i osteoklasty)

Markery kościotworzenia



Swoista dla kości fosfataza zasadowa (ALP) -

rola w mineralizacji kości; krzywica, osteomalacja, choroba Pageta



Osteokalcyna (białko kostne GLA) -

wskaźnik

nasilenia przebudowy kości, aktywuje osteoklasty; osteoporoza
pomenopauzalna



PINP i PICP (N- i C-końcowy peptyd

prokolagenu typu I) – wytwarzany przez
osteoblasty, odzwierciedla tempo tworzenia
kolagenu z prokolagenu, bardzo czułe, ale
nieswoiste

!!! Skóra, powięź, więzadła

Markery resorpcji kości



C-końcowy usieciowany telopeptyd łańcucha

alfa kolagenu typu I (CTX1) - mocz/ surowica;
monitorowanie leczenia
antyresorpcyjnego,osteoporozy, nadczynności
przytarczyc, nowotworów pierwotnych i
przerzutowych kości



N-końcowy usieciowany telopeptyd lańcucha

alfa kolagenu typu I (NTX1) – mocz/
surowica; punkt odniesienia przed
rozpoczęciem leczenia osteoporozy

Markery resorpcji c.d.



Karboksyterminalny telopeptyd kolagenu typu I
zawierający wiązanie sieciujące (ICTP) - w
surowicy krwi; przerzuty nowotworowe do kości,
reumatoidalne zapalenie stawów



Hydroksyprolina (HYP) –niespecyficzna;
spożywanie mięsa, ryb lub żelatyny = wzrost jej
wydalania z moczem; wczesne wyłanianie osób
zagrożonych osteoporozą



Hydroksylizyna, GHYL - nie ulega reutylizacji lub
dalszemu katabolizmowi i w związku z tym cała jej
pula jest wydalana z moczem; wysoki koszt badania

Markery resorpcji c.d.



Pirydynolina, dezoksypirydynolina- tworzy wiązania
międzycząsteczkowe w dojrzałych formach kolagenu typu
I, II i III; monitorowanie leczenia antyresorpcyjnego,
prognozowanie ryzyka złamań u indywidualnych
pacjentów;

dzieci, menopauza, popołudniu



Sialoproteina kostna -niekolagenowa frakcja macierzy
kostnej



Winianooporna kwaśna fosfataza (WKF) - marker
aktywności osteoklastów (+aktywnych makrofagów)

Wyniki oznaczeń wielu z tych markerów
należy interpretować ostrożnie, z uwagi na
ich zmienność w zależności od diety, wysiłku
fizycznego oraz pory dnia, w której pobrano
próbkę!!!

Zastosowanie



ocena skuteczności leczenia metabolicznych

chorób kości



dostosowanie dawki leków w celu

uzyskania jak najlepszych
efektów leczenia



ocena ryzyka złamań

Markery elastyny



Desmozyna i izodesmozyna - we krwi obwodowej
i w moczu dla rozpoznawania przewlekłej
obturacyjnej choroby płuc i astmy oskrzelowej



EDP (peptydy elastynopochodne) – powstają w
wyniku hydrolizy elastyny; ważny udział w
patogenezie miażdżycy tętnic, tętniaka aorty,
rozedmy płuc,chorobach autoimmunologicznych;

Nasilenie degradacji elastyny zaobserwowano

także w raku płuc, piersi, szyjki macicy.

Bibliografia



Bogdan Lewandowski

1

, Karol Kita

1

, Jacek Kita

1

,

Urszula Jafiszow

1

, Piotr Adrian Klimiuk

1

, Stanisław

Sierakowski

1

, Wiesław Zarzycki

2

, Izabela Domysławska

,

Osteoporoza – część 3. Ocena przydatności
biochemicznych markerów przebudowy kości oraz
perspektywy diagnostyczne w procesie
rozpoznawania osteoporozy



G.Helbig, S.Krzemień, J.Wojnar, T.Francuz,
J.Hołowiecki, Ocena aktywności elastolitycznej
osocza u chorych z białaczkami szpikowymi,
leczonymi allogeniczną transplantacją komórek
hemopoetycznych