„PODOBNIE JAK JESIEŃ MOŻE BYĆ NAJPIĘKNIEJSZĄ PORĄ ROKU, TAK I STAROŚĆ

MOŻE BYĆ NAJPIĘKNIEJSZYM OKRESEM ŻYCIA. BYWAJĄ JEDNAK JESIENIE SŁOTE I

BEZOWOCNE I STAROŚĆ TEŻ JAŁOWA, BOLESNA A NAWET TRAGICZNA BYĆ MOŻE”

ANTONI KĘPIŃSKI- „RYTM ŻYCIA”

STAROŚĆ

O tym, że starość jest nieunikniona wie

każdy z nas, starzejemy się wszyscy.

Starość przebiega w różny sposób, ma

różne oblicza. Nie powinna być

utożsamiana z chorobą, gdyż jest etapem

rozwoju osobniczego następującym po

okresie dojrzałości. Starzenie się jest

naturalnym procesem zmniejszania się z

wiekiem biologicznej aktywności

organizmu, a śmierć wieńcząca starzenie

się jest nieunikniona. Wielu osobą jednak

starość kojarzy się z bólem, cierpieniem i

oczywiście ciężarem dla innych osób. Na

proces starzenia się wpływają czynniki

społeczne i psychologiczne, które maja

wpływ na osobowość człowieka oraz jego

życie emocjonalne i duchowe.

PRZYCZYNY STARZENIA SIĘ



czynniki determinujące ( genom oraz metabolizm
własny, nieodzowny do aktywnego bytu
ożywionego)



czynniki modyfikujące starzenie tj.:
- czynniki osobnicze – choroby, kalectwa, otyłość,
zaburzenia regulacyjne (neurohormonalne)
- czynniki środowiskowe włącznie ze stylem życia
( powietrze, woda, radiacja, żywienie, alkohol,
palenie tytoniu, leki)
- obciążenia psychiczne – stresy
-warunki socjalno-społeczne i aktywność społeczną
(zawodową, rodzinną, towarzyską).

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STARZENIA SIĘ



- utratę sił i wytrzymałości fizycznej



- pogorszenie wzroku – soczewka staje się grubsza i cięższa – powoduje
to upośledzenie widzenia bliskich przedmiotów



- pogorszenie pamięci krótkotrwałej



- nadmierne owłosienie przewodów nosowych i słuchowych



- upośledzenie słuchu



- Z wiekiem maleje zdolność rozpoznawania zapachów oraz pogorszenie
rozpoznawania 4 podstawowych smaków



- spadek masy kośćca – pomiędzy 55. a 75 rokiem życia. W tym okresie
dochodzi do ubytków w tkance łącznej, kostnej oraz w masie mięśniowej



zmniejszenie wysokości ciała (w cm) u kobiet i mężczyzn – jest to
związane z osłabieniem pewnych grup mięśni oraz ze zmianami
zwyrodnieniowymi w kręgosłupie



- zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym – u osób po 50. roku życia
dochodzi do zaniku tkanki kostnej

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE STARZENIA SIĘ



- starzenie się skóry – pierwszym objawem jest suchość spowodowane utratą
zdolności do wiązania i zatrzymywania wody w naskórku. – utrata elastyczności
skóry, pojawiają się drobne zmarszczki mimiczne wokół kącików oczu i ust.



- meno i andro(pauzę)



- zmiany biochemiczne i degeneracyjne zmiany fizjologiczne o charakterze
postępowym we wszystkich komórkach, tkankach i narządach



- organizm staje się podatny na choroby



- zmiany w układzie sercowo-naczyniowym – dotyczą wewnętrznej błony tętnic
większych i mniejszych oraz naczyń włosowatych



- zmiany w układzie odpornościowym – staje się on wolniejszy i mniej „czujny”



- zmiany w układzie hormonalnym – wraz z wiekiem obserwujemy stopniowe
zmniejszanie poziomu hormonów tarczycy, hormonu wzrostu, testosteronu,
insuliny, androgenów, aldosteronu, DEA, melatoniny



- zmiany w układzie nerwowym. U osób starszych częściej występują
zaburzenia psychiczne, np. otępienie, zwłaszcza choroba Alzheimera, depresja
oraz zaburzenia świadomości.

STARZENIE PSYCHOLOGICZNE

Starzenie psychologiczne to zmiany, do jakich dochodzi pod wpływem

czasu w osobowości, w życiu emocjonalnym i duchowym człowieka.
Jest ono ściśle związane ze zmianami biologicznymi zachodzącymi w
całym organizmie, a w szczególności w mózgu.

Psychologiczne objawy starzenia:



-słabnięcie funkcji postrzegania



- osłabienie słuchu i wzroku – utrudnia kontakt ze światem
zewnętrznym
- zaburzenie systemu pamięci krótkotrwałej i większa podatność na
bodźce rozpraszające oraz spowolnienie czasu reakcji powodują, że
człowieka w tym wieku gorzej przyswaja sobie nowe treści
- zmniejszona zdolność przystosowania się do zmian zachodzących w
bliższym lub dalszym otoczeniu
- pogorszenie funkcjonowania intelektualnego (po 60. roku życia)

ISTOTNE WARTOŚCI DLA OSÓB STARSZYCH



poczucie użyteczności i miłości,



spokój i bezpieczeństwo,



zgoda w rodzinie,



wartości materialne,



szacunek ludzi.

EMOCJE TOWARZYSZĄCE STAROŚCI

Starość może mieć pozytywne jak i negatywne znaczenie.
Dla niektórych jesień życia to pod pewnymi względami złote lata.

Takie szczęśliwe starsze osoby są wolne od stresów i
obowiązków, związanych z pracą zawodową. Dzięki temu mogą
spędzać więcej czasu z wnukami. Zdają sobie sprawę, że
szczęście nie zależy od tego, co sądzą o nich drudzy.
Niewykluczone, iż z większą swobodą wyrażają swe opinie i czują
się bardziej odprężone i zadowolone. Cieszę się chwila obecna.

Zadowolenie z życia zmniejsza się z wiekiem, stanem zdrowia czy

też gorszą sytuacją ekonomiczną. Przyczynia się do tego izolacja
społeczna spowodowana faktem przejścia na emeryturę i
obniżeniem dochodów. Zatem osoby starsze można podzielić na
dwie grupy: na tych których starość jest dobra i tych których
starość jest trudna.

WPŁYW NA POZYTYWNE EMOCJE



Pogodny nastrój



Aktywność fizyczna



Aktywność fizyczna
poza kręgiem
rodzinnym



Udane życie rodzinne



Szerokie kontakty
społeczne



Stan zdrowia i dobre
samopoczucie

NEGATYWNE EMOCJE

Starość i sam proces starzenia się są zapewne dla

człowieka trudnymi

etapami w życiu. Wiele problematycznych sytuacji, jakże

częstych w

okresie starości, negatywnie oddziałuje na psychikę

człowieka, co

skutkuje dużym rozpowszechnieniem depresji w

najstarszej grupie

wiekowej. Świadczy to o tym, że wiele osób w starszym

wieku nie jest

przygotowanych do okresu starości. Osobiste

doświadczanie starości

jest dla niektórych osób trudniejsze niż dla innych. W

rzeczywistości

niektórzy ludzie starzeją się z trudnością - nie dlatego, że

ich sytuacja

życiowa jest obiektywnie gorsza, ale dlatego, że mają

skłonność do

przyjmowania pewnych założeń dotyczących ich samych

i świata, które

podkreślają ciężar brzemienia lat.

NEGATYWNE EMOCJE



Negatywność

Negatywność to podejście do świata, które jest pesymistyczne i opiera się na

założeniu, że cokolwiek się stanie, przyczyni się w jakiś sposób do zmniejszenia
dobrostanu i zadowolenia z życia. Negatywność nie odnosi się tylko do przyszłości,
ale także do tego, jak dany człowiek ocenia przeszłość i teraźniejszość.



Martwienie się

Martwienie się jest formą umysłowego zaangażowania, które w pewnych przypadkach

może być rozsądną strategią radzenia sobie z potencjalnie stresującymi
zdarzeniami. W takiej sytuacji może przygotowywać człowieka do konfrontacji z
przyszłymi wyzwaniami lub zagrożeniami. Martwienie się bywa zatem formą
przystosowania. Jednakże, osoba, która nadmiernie martwi się trywialnymi
sprawami lub rzeczami, którymi nie warto się martwić, niepotrzebnie cierpi.



Egocentryzm

Egocentryzm w wieku podeszłym ma złożoną naturę. Literatura kliniczna wskazuje

bezpośrednio na utrudniające adaptację działanie egocentryzmu, który wpływa na
radzenie sobie ze zmianami i odczuwany poziom dobrostanu w wieku dojrzałym.



Żal

Żal jest negatywnym uczuciem, często odnoszącym się do doświadczeń z przeszłości

i w tym sensie ściśle wiąże się ze starością. Ponieważ starzenie się polega na
gromadzeniu coraz większej liczby doświadczeń życiowych, starszemu
człowiekowi coraz częściej towarzyszy uczucie żalu.

ZABURZENIA PSYCHICZNE OSÓB STARSZYCH



Otępienie



Majaczenie



Zaburzenia lękowe



Depresja



Demencja starcza

OTĘPIENIE

To przewlekły i zwykle postępujący zespół spowodowany dysfunkcją

mózgu. Jest

nabytym zespołem całościowym zaburzeń czynności poznawczych(bez

zaburzeń

świadomości).Otępienie jest nieodwracalne, przebieg jest przewlekły z

postępującym

pogorszeniem funkcjonowania.
Charakteryzuje się :
-zaburzeniem pamięci
-zaburzenie zdolności poznawczych
-utrata zdolności językowych
-apraksja
-agnozja
-zaburzenie funkcji zachowawczych
-zmiana osobowości i zachowania
-objawy psychopatologiczne
-objawy neurologiczne

MAJACZENIE

Osoby w podeszłym wieku stanowią grupę najbardziej
podatną na to schorzenie.
Najczęściej występuje po 60 roku życia, przejawia się
zaburzeniami świadomości, uwagi i toku myślenia.
Podstawową cechą majaczenia jest zaburzenie
świadomości ze zmniejszeniem koncentracji i trwałości
uwagi. Zwykle rozwija się szybko i przemija. Majaczenie
jest źródłem dużego cierpienia dla pacjenta. Konieczna
jest hospitalizacja chorego i jeśli to możliwe należy
leczyć podstawową chorobę.

ZABURZENIA LĘKOWE



Najczęstsze są fobie specyficzne (lęk przed upadkiem, lęk
przed pozostaniem samemu, lęk przed napadnięciem)



Zaburzenie lękowo-depresyjne mieszane



Fobia społeczna (typowo dotyczy wykonywania codziennych
czynności w miejscach publicznych np. jedzenia)



Agorafobia (z napadami paniki lub bez)



Symptomatologia zwykle mniej nasilona niż u młodszych



Prawie zawsze współwystępują z zaburzeniami
afektywnymi, innym zaburzeniem lękowym lub
uzależnieniem



Częściej niż u młodszych somatyczne przyczyny zaburzeń
lękowych (np. hormonalne, POChP, leki)

DEPRESJA

Depresja jest wielkim problemem u ludzi w podeszłym wieku.
Wkradają się choroby, organizm niedomaga, chorzy i
samotni nie otrzymują wystarczającej pomocy ze strony
rodziny, przyjaciół, społeczeństwa, wtedy wkrada się
depresja, demencja. Bywa też, że starszymi samotnymi osobami
ktoś się "zaopiekuje" zbyt mocno. Czują utratę swojej wolności,
ograniczenie własnych ruchów we własnym życiu. Oczywiście taki
stan rzeczy też budzi depresję. Dużo smutku wywołuje śmierć
bliskiej osoby, taki stan może trwać kilka tygodni, miesięcy, górze
j jak się przeciąga na kilka lat albo już nigdy człowiek nie powróci
do normy. Ważne aby miał w tym okresie kogoś bliskiego kogo
kocha i czuje się kochanym.

PRZYCZYNY DEPRESJI STARCZEJ



-samotność i izolacja, życie w
monoterapii,



zmniejszenie się kręgu przyjaciół,
znajomych z powodu śmierci lub
przeniesienia w inne miejsce, utrata
pewnych uprawnień, np. prawo jazdy

- zmniejszenie poczucia celu, utrata
tożsamości, ograniczone dotyczące
działalności

- problemy zdrowotne, choroby i
niepełnosprawność, chroniczny ból,
uszkodzenie obrazu ciała z powodu
choroby lub zabiegu chirurgicznego

- lekarstwa, wiele leków na receptę
może wywołać lub zaostrzyć
depresję

- obawy, strach przed śmiercią, lęk
przed problemami finansowymi lub
zdrowotnymi

- uczucie osierocenia z powodu
śmierci bliskiej osoby, członków
rodziny, przyjaciół a nawet
domowych zwierząt.

OBJAWY DEPRESJI



-smutek
- utrata masy ciała, apetytu
- zaburzenia snu, trudności w zasypianiu, lub całodzienna senność
- zwiększenie spożycia alkoholu a nawet narkotyków czy innych leków
- opuszczenie lub utrata zainteresowań; np. hobbi lub innych rozrywek
- zapisy na wypadek śmierci, myśli samobójcze lub próby samobójstwa.
- wycofanie się z życia i inna izolacja społeczna, niechęć do opuszczenia
domu
- utrata własnej wartości, obawy bycia ciężarem, uczucie bycia nicością,
wstręt do siebie



Bywa również depresja bez smutku. Starsi ludzie nie zawsze pasują do powyższego
obrazu depresji, ale zaczynają się skarżyć na swoje zdrowie a w rzeczywistości nie ma
tego problemu. Jest to chęć zwrócenia na siebie większej uwagi, szukanie towarzystwa.
Mogą okazywać objawy niepokoju lub drażliwości; intensywnie spacerują po pokoju,
mają niespokojne ręce, grymasy twarzy, ich obsesją stają się pieniądze, stan świata,
środowiska, stan zdrowia innych ludzi.

DEMENCJA STARCZA

Głównym objawem demencji starczej są pogłębiające się

zaburzenia pamięci.

Osoba starsza bardziej pamięta i wspomina to co wydarzyło się

dawno temu, a

nie jest w stanie przypomnieć sobie to co robiła wczoraj.
Demencja łączy się z:
-utratą pamięci, a postępująca może prowadzić do utraty

tożsamości (nie wiem kim

jestem),
-zaburzeniami psychicznymi,
-amnezją (nie pamięta faktów ani czynności),
-utratą zdolności wykonywania jakiegokolwiek zadania

(zapomnienie jak się chodzi,

siedzi, je, załatwia czynności fizjologiczne)
Osoba z demencją jest całkowicie zależna od innych osób, nie jest

w stanie wykonywać

codziennych czynności, ma problemy z nawiązywaniem

kontaktów z innymi, a tym

samym nie jest aktywna zawodowo ani społecznie. Jest to choroba

nieodwracalna,

pogłębiająca się.

REHABILITACJA OSÓB W WIEKU PODESZŁYM



Rehabilitacja oraz pierwotna i wtórna profilaktyka
chorób ludzi starszych poprzez aktywizację ruchową
(kinezyterapia i masaż)



Rehabilitacja:



minimalizuje lub eliminuje niepożądane skutki chorób



niesprawność psychofizyczną



16% populacji geriatrycznej występuje w Polsce



przeciętnie dalsze trwanie życia od momentu
osiągnięcia wieku emerytalnego



ok. 1 500 000 osób w wieku podeszłym ma
ograniczoną mobilność



ponad 120 000 to ludzie leżący

PROCESY STARZENIA WPŁYWAJĄ RÓWNIEŻ NA SFERĘ
PSYCHIKI…

Można wyodrębnić pewne zmiany sfery psychospołecznej
charakterystyczne dla większości starzejących się ludzi:



spadek aktywności i sprawności psychicznej



spadek aktywności społecznej



spadek poczucia zabezpieczenia w sferze psychicznej i
fizycznej



spadek zdolności adaptacyjnych i ich tempa



wycofanie się ze spraw innych ludzi i otoczenia



ograniczenie planów do obszaru własnej osoby i codziennej
egzystencji



kostnienie systemu wartości



trudności w zaspokojeniu potrzeby własnej wartości,
aprobaty i uznania



odsuwanie realizacji zamierzeń



apoteoza przeszłości



ograniczenie samokrytycyzmu



egocentryzm



Dla rehabilitacji ruchowej można
określić 4 poziomy działań w których
celem terapii jest:



Osiągnięcie pełnego zdrowia



Osiągnięcie samodzielności



Osiągnięcie maxymalnego
usprawnienia



Zmniejszenie dyskomfortu w chorobie

Za cel podstawowy rehabilitacji geriatrycznej uznaje się
doprowadzenie do takiej sprawności i wydolności fizycznej aby
osoba starsza była samowystarczalna w swoim miejscu
zamieszkania.

W praktyce klinicznej najczęściej dążymy do maksymalnego
usprawnienia pacjenta i zmniejszenie dyskomfortu wynikającego
z przewlekłej choroby i długotrwałego bólu.

Za cel równoległego działania należy uważać przekonanie
pacjenta o konieczności codziennej aktywności.

Wymogi bezpieczeństwa podczas realizacji usprawniania:



Duża cierpliwość



Umiejętność nawiązania kontaktu z pacjentem



Wywołanie w pacjencie poczucia pełnego bezpieczeństwa
podczas zajęć



Odpowiednia motywacja do ćwiczeń

U OSÓB GERIATRYCZNYCH STOSUJE SIĘ:



-biofeedback – platforma balansowa – obiektywna ocena
niestabilności postawy i wskazuje zaburzenia równowagi.



-zabiegi fizykalne – ograniczamy do minimum



-ćwiczenia Buergera i Ratchow’a



- masaż leczniczy – stosuje się w profilaktyce i leczeniu wielu
chorób wieku podeszłego m.in.: ortopedii, reumatologii,
chirurgii i neurologii



-terapię zajęciową- uzupełnienie lub kontrola ćwiczeń
stosowanych w gimnastyce leczniczej, stawia przed chorym cel.



-powtarzany stale ruch jest najlepszym sposobem reedukacji i
automatyzacji, powstaje szereg odruchów łańcuchowych co
wpływa na opóźnienie zmęczenia, skrócenie czasu świadomej
reakcji



przeciwdziałanie upadkom – metoda konwencjonalna lub
wstecznego uczenia się ruchów. Obrót na bok,
podniesienie się i przejście do pozycji siedzącej.



Należy pamiętać że na równowagę wpływa wiele leków



spadek zjawiska hipotonii ortostatycznej- pomocne są
pończochy elastyczne, opaski,



krzyżowanie nóg podczas stania – wzmaga krążenie i
napięcie mm ,zapobiegają nagłym spadkom
ciś.tętniczego



Zaburzenia równowagi – nauka chodu przy barierkach,
balkoniku, trójnogu lub o lasce



Należy zwrócić uwagę na wyrobienie właściwego
stereotypu chodu, koordynacji ruchów i wytrzymałości,
techniką prawidłowej asekuracji



stopniowanie trudności



chód po schodach

CZYNNIKI ISTOTNE W ŻYCIU STARSZEJ OSOBY 



Funkcjonowanie w społeczeństwie przez osoby
starsze zależne jest od wielu zmiennych,
zarówno od wydolności organizmu i ilości
przebytych doświadczeń w życiu, jak i relacji z
otaczającym środowiskiem. Istotną rolę w
funkcjonowaniu odgrywają także przewidywalne
i nieprzewidywalne sytuacje stresowe. Mogą być
one czynnikami wyzwalającymi choroby,
warunkującymi ich nawrót lub  podatność na
leczenie i w efekcie prowadzić do inwalidztwa. 



W porównaniu z ludźmi w średnim wieku, ludzie w wieku
podeszłym częściej doświadczają przeżyć, takich jak np.
żałoba i utrata możliwości normalnego funkcjonowania
spowodowana pogorszeniem stanu zdrowia. Takie
wydarzenia, jak przejście na emeryturę lub konflikty w
rodzinie, a więc nie dotyczące podstawowego
funkcjonowania osoby starszej są mniej emocjonalnie
przeżywane, niż wystąpienie nowej choroby, pogorszenie
sytuacji finansowej (zmiany negatywne), poprawa stanu
zdrowia, urodzenie się wnuka (zmiana pozytywna). Dla
osoby starszej wydarzenia trwające przewlekle
mają większe znaczenie, niż wydarzenia
występujące nagle.

PODSTAWOWE POTRZEBY

1. Potrzeba integracji. Świadczy o niej intensywność kontaktów z
ludźmi, osamotnienie i samotność, więź ze środowiskiem, identyfikacja z
nowym  środowiskiem oraz rodzaj relacji z najbliższą rodziną i
przynależność do danej grupy społecznej.

2. Potrzeba użyteczności i uznania. Dotyczy ona subiektywnej oceny
własnej sytuacji, np. dodatkowego zatrudnienia, aktywności społecznej
lub wykonywania zajęć na rzecz własnej rodziny.   

3. Potrzeba autonomii. Wyraża pragnienie niezależności i
samodzielności w każdej sferze ? somatycznej (zdrowie fizyczne),
psychologicznej i społecznej. Niezależność ekonomiczna zwiększa u ludzi
starszych poczucie bezpieczeństwa.

4. Potrzeba bezpieczeństwa dotycząca warunków przestrzennych
i społeczno ? kulturowych. O jej zaspakajaniu świadczy stopień
korzystania z urządzeń miejskich, instytucji, znajomość miasta i
umiejętność funkcjonowania w nim, a także oparcie w rodzinie

5. Potrzeba satysfakcji życiowej. To nic innego jak zadowolenie
człowieka z jego miejsca usytuowania w środowisku. Jak wiadomo
starsiludzie źle przystosowują się do nowych sytuacji życiowych.

PRZYJMOWANE POSTAWY

1. Postawa konstruktywna. Charakteryzuje się pełną integracją
wewnętrzną, akceptacją starości, harmonijnymi kontaktami z otaczającym
światem. Samoocena takiego człowieka jest wysoka, wykazuje on
zainteresowanie światem i życiem.

2. Postawa zależności. Charakteryzuje się zwiększeniem zależności i
bierności. Osoba taka liczy na pomoc innych. Nie wykazuje własnych ambicji,
czuje się zwolniona z odpowiedzialności i decydowania o swoim życiu.

3. Postawa obronna. Dotyczy osób przesadnie opanowanych,
skrępowanych. W życiu codziennym osoby te stosują postawę obronną, są
samowystarczalne, odrzucają pomoc innych. Na starość patrzą
pesymistycznie, zazdroszczą młodszym ludziom zadowolenia z życia.

4. Postawa wrogości. Występuje u osób agresywnych, podejrzliwych, nie
zadowolonych z kontaktów z innymi ludźmi. Ludzie tacy izolują się społecznie,
obawiają się starości i utraty sprawności. Nadmiernie starają się być aktywni
fizycznie.

5. Postawa wrogości skierowana na siebie. Osoby takie są krytycznie
nastawione do siebie, bez inicjatywy, nie zdolne do rozpoczęcia działań
konstruktywnych, nie potrafią przejawiać postaw optymistycznych. Ludzie
tacy nie wierzą, żeby mogli wpływać na swoje życie

FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE I RODZINNE:

Jedną z istotnych postaw człowieka jest sposób, w jaki widzi on siebie w obrębie
systemu społecznych oddziaływań. Badania nie wykazały bezpośrednich
związków pomiędzy wiekiem a zmianą samooceny. Samoocena
jest mechanizmem stabilnym, istniejącym niezależnie od konkretnych sytuacji,
takich jak odejście z pracy, poczucie nieprzydatności albo -ogólnie mówiąc -
zmiana stopnia relacji społecznych. W wieku podeszłym jest to proces
interakcyjny:, jeśli społeczeństwo traktuje ludzi starszych z szacunkiem, widzi
ich jako pełnosprawnych członków społeczeństwa, którzy są kompetentni i
wydolni, ochrania ich i wspiera - starsi ludzie także traktują innych z pełnym
poczuciem bezpieczeństwa i zrozumienia. Społeczeństwo, w którym
wzmocniony jest negatywny obraz ludzi w wieku podeszłym powoduje u nich
wzmocnienie postaw obronnych, sceptycznych, nieufnych i zmniejsza ich
życzliwość -szczególnie w stosunku do ludzi młodych.
Stwierdzono, że osobowość ludzi w wieku podeszłym nie zmienia się z
powodu starości.

Osoby w wieku podeszłym, chore i słabe ciągle mają pełne
prawo do szacunku.
Starzenie się oznacza zawieranie ugody z nowymi sytuacjami.
Niezależnie od wieku, w którym zaczynamy się starzeć, okres
ten wymaga
reorientacji, akceptacji nowych zadań, obowiązków i praw oraz
odstąpienia od
poprzednich praw, obowiązków i nawyków. Nowe sytuacje, z
którymi stykają
się ludzie w wieku podeszłym charakteryzują się zmianą
kontaktów
społecznych. Przejście na emeryturę wymaga adaptacji do
nowych sytuacji:
osoby na emeryturze rzadko spotykają się z dużymi grupami
ludzi, w
przeciwieństwie do licznych kontaktów w codziennej pracy.
Zmniejszenie
liczby kontaktów może być kompensowane poprzez
utrzymywanie związków z
członkami rodziny lub - co jest bardziej stymulujące - poprzez
zwiększenie
częstości kontaktów z przyjaciółmi i znajomymi. Podobna
sytuacja występuje,
gdy dzieci „opuszczają gniazdo rodzinne".

PODSUMOWANIE

Czy starość jest chorobą? Życie człowieka
składa się z kilku etapów: dzieciństwa,
młodości, wieku dorosłego i dojrzałego, a
wreszcie starości, z której czasem wyodrębnia
się okres późnej starości. Są to wprawdzie
podziały ulegające obecnie zatarciu, gdyż
coraz częściej obserwujemy nowe zjawisko
polegające na tym, że współczesny człowiek
jest bardzo długo młody, a potem od razu już
stary.

Młodość cieszy się - nie wiem zresztą czy tak
bardzo zasłużenie – sławą cudownego okresu w
życiu człowieka, to właśnie do młodości pisze się
ody i śpiewa o niej piosenki. Starość zaś uchodzi za
wiek niemiły. Samo pojęcie starości jest zupełnie
niesprecyzowane i niejasne. Trudno je zdefiniować.
Najlepsze wydaje mi się dość ogólne stwierdzenie J.
Z. Younga, że starość jest wynikiem zmian
zachodzących w czasie i powodujących niewłaściwe
działanie niektórych części homeostatycznego
układu, co zwiększa prawdopodobieństwo śmierci.

Starzenie się, starość jest okresem trudnym.
Człowiek staje się coraz mniej sprawny, coraz więcej wysiłku
pochłania na
dbanie o własne zdrowie, łyka coraz więcej leków, coraz
gorzej funkcjonuje
społecznie. Jednak starość ma i swoje zalety. Podobnie jak w
trakcie innych
chorób w starości dochodzi do zmiany hierarchii- wartości.
Człowiek z
konieczności przestaje pędzić naprzód, zdobywać dobra,
sławę czy stanowiska.
Pozwala, to na pewien dystans do życia w ogóle, a do życia
własnego w
szczególności. Często, takie spojrzenie z perspektywy
pozwala na korekty
własnych poglądów, czynów, zwłaszcza, że zniedołężnienie
może być
rekompensowane tym, co nazywamy doświadczeniem
życiowym. Właśnie na
starość jest czas na przetworzenie informacji zebranych w
ciągu życia
osobniczego.

WNIOSKI

1. Wiek podeszły - to okres, w którym dochodzi do nagromadzenia
różnych szkodliwych czynników życiowych. Wcześniejsze umiejętne
likwidowanie ich lub zapobieganie im może znacznie przedłużyć stan
dobrego samopoczucia. Do prawidłowych postaw społecznych nie
należy „opiekowanie się" ludźmi w wieku podeszłym, ale akceptacja
sposobu ich życia i stymulowanie do pełniejszej socjalizacji.
Problemem staje się zmiana postaw społecznych, którą można
osiągnąć przez zmianę stosunku członków rodziny do osób w wieku
podeszłym z przedmiotowego na podmiotowy.

2. W postępowaniu leczniczym wobec częstego występowania
licznych dolegliwości i nieznanych interakcji lękowych pogarszających
wydolność intelektualną i fizyczną, zasadą powinno być stosowanie
leków jak najrzadziej, a jeśli są konieczne - unikanie polipragmazji i
podawanie jak najniższych dawek.

3. Psychologia i psychiatria wieku podeszłego powinny razem z
geriatrią
stworzyć nowy model rozwiązywania problemów ludzi w wieku
podeszłym.

KONIEC