PRZEDMIOT 34:
ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI KRYMINALNEJ

TEMAT 4:
Sposoby dokonywania rozbojów
i wymuszeń rozbójniczych

1.

Charakterystyka rozbojów

2.

Metody dokonywania rozbojów

3.

Rola ofiar w przestępstwach
rozbojów

4.

Metody popełniania wymuszeń
rozbójniczych

5.

Specyfika wymuszeń rozbójniczych
z uprowadzeniem osób

Literatura:

1.

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U. 1997, Nr 88, poz.

553 z późn. zm)

2.

Janusz Kaczmarek, Magdalena Kierszka: Porwania dla okupu Warszawa

2008,

3.

Mariusz Kulicki: Przestępstwa przeciwko własności, Część I i II, Szczytno

1995,

4.

Hołyst B., Kryminalistyka, Warszawa 2007

5.

Kulicki M. Kryminalistyka :wybrane zagadnienia teorii i praktyki śledczo-

sądowej, Toruń 2005

6.

Gołąbek A. Przypolska – Przybysz D., Przestępstwo rozboju w świetle

orzecznictwa sądowego, „Policja” 2006 nr 4 s. 37-40

7.

Filipiuk R., Organizacja, przebieg i wyniki wstępnych czynności

wykrywczych w sprawach rozbojów mieszkaniowych, „Policja” 2003 nr 1-2

s. 93-97

8.

Filipiuk R., Sposoby dokonywania rozbojów mieszkaniowych w świetle

badań spraw karnych, „Policja” 2003 nr 3 s. 16-24

9.

Kasprzycki J., Czy rozbój to także przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu,

„Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2003 nr 2 147- 160

10.

Mariusz Kulicki: Przestępstwa przeciwko własności, Część III, Szczytno

1995,

11.

Kozdrowski S. Taktyka zwalczania przestępstw kryminalnych, Część V. Wyd.

CSP Legionowo.

12.

S. Prusik, Kradzieże, cz. I, SP Piła 1998;

13.

S. Prusik, Kradzieże, cz. II (kradzieże pojazdów i kradzieże z włamaniem),

Piła 1998;

Rozbój art. 280§1 kk

Przez użycie przemocy

Przez doprowadzenie do stanu

nieprzytomności lub bezbronności

Przez użycie groźby

natychmiastowego użycia przemocy

Zabór cudzej rzeczy ruchomej

w celu przywłaszczenia

Typ kwalifikowany rozboju art. 280§2
kk

ROZBÓJ

Z

PO

SŁ

UŻ

EN

IE

M

SI

Ę

BR

ON

IĄ

PA

LN

Ą

Z PO

SŁU

ŻEN

IEM

SIĘ

NOŻ

EM

Z P

OS

ŁU

ŻE

NI

EM

SI

Ę

ŚR

OD

KI

EM

OB

EZ

WŁ

AD

NI

AJ

ĄC

YM

Z POSŁUŻENIEM SIĘ INNYM

PODOBNIE NIEBEZPIECZNYM

PRZEDMIOTU

DZIA

ŁAN

IE W

SPÓ

LNIE

Z IN

NĄ

OS

OB

Ą,

KTÓ

RA P

OSŁ

UG

UJE

SIĘ

BRO

NIĄ

, N

OŻE

M,

PRZ

EDM

IOT

EM

,

ŚRO

DK

IEM

LU

B S

PO

SO

BEM

DZIAŁA W INNY SPOSÓB

BEZPOŚREDNIO

ZAGRAŻAJĄCY ŻYCIU

Rozbój (art. 280)

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

40000

30573

36339

3444233927

37136

34671

30564

24828

1940618170

4870 5554 5328 4721 5046 4721 4014

2995 1998 1729

§
1

Podział podejrzanych o dokonanie rozboju
wg ich wieku przedstawia się następująco:

25%

33%

18%

10%

12%

1%

do 16 lat

17- 20 lat

21 - 24 lat

25 - 29 lat

30 - 49 lat

Przestępstwo zostało popełnione:

1 sprawcę; 49%

2 sprawców; 31%

3 i więcej; 20%

Uprzednia karalność sprawców
rozbojów:

56%

25%

13%

7%

Uprzednio nie karani
Karani za podobne przestępstwa

Miejsce rozboju:

8%

1%

2%

4%

11%

10%

12%

23%

29%

Wieś
Miasto do 5 tys
Miasto 5 – 10 tys
Miasto 10 – 20 tys
Miasto 20 – 50 tys
Miasto 50 – 100 tys
Miasto 100 – 200
tys
Miasto 200 – 500
tys

Pokrzywdzeni

mężczyźni,
przebywający w okolicach lokali gastronomiczno –

rozrywkowych,

a także w miejscach otwartych w godzinach wieczorowo

– nocnych,
często starsi od sprawców,

znaczna część pod wpływem alkoholu

Rola ofiary



TYPOLOGIA OFIAR (wg B. Mendelsohna)



Całkowicie niewinne,



Mniej winne niż sprawca

(ofiara własnej ignorancji),



Winne w stopni równym winie sprawcy

(ofiary

prowokujące lub nie zachowujące ostrożności

),



Bardziej winne niż sprawca lub wyłącznie

winne

(sprawca działający w stanie wyższej konieczności,

ofiara z urojenia),



Źródło informacji o przestępstwie,



Źródło dowodowe,

Sprawcy

mężczyźni w młodym wieku (do 25 lat),

spory udział mają nieletni,

często recydywiści,

na ogół o niskim poziomie umysłowym,

niskie wykształcenie,

często niepracujący

Kradzież rozbójnicza art.281 kk:

OSOBA

PRZEMOC

GROŹBA

NATYCHMIASTOWEGO

UŻYCIA PRZEMOCY

DOPROWADZENIE

DO STANU BEZBRONNOŚCI

LUB NIEPRZYTOMNOŚCI

W CELU

UTRZYMANIA

SIĘ W

POSIADANIU

UPRZEDNIO

ZABRANEJ

CUDZEJ

RZECZY

RUCHOMEJ

Kradzież rozbójnicza (art. 281)

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

1154

1362 1438

1697

1904 1895

1769

1649

1362

1186

Wymuszenie rozbójnicze art. 282 kk

PRZEMOC

OSIĄGNIĘCIE

KORZYŚCI

MAJĄTKOWEJ

CEL

DZIAŁANIE

GROŹBA

ZAMACHU

NA ŻYCIE

LUB

ZDROWIE

GROŹBA

GWAŁTOWNE

GO

ZAMACHU

NA MIENIE

SKUTEK

DOPROWADZENIE

INNEJ OSOBY

DO ROZPORZĄDZENIA

MIENIEM WŁASNYM

LUB CUDZYM

ALBO DO

ZAPRZESTANIA

DZIAŁALNOŚCI

GOSPODARCZEJ

Wymuszenie rozbójnicze (art.
282)

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

8178

10278

8654

7463

7602

7349

5803

5710

4871

5074

Chart Title

Metody dokonywania rozbojów

rozboje uliczne,

rozboje z wtargnięciem do

mieszkań,

napady rabunkowe na banki

oraz osoby przewożące lub

przenoszące gotówkę,

napady rabunkowe na stacje

benzynowe oraz kantory,

rozboje drogowe.

Metody dokonywania rozbojów

Uliczne:

„na zaczepkę”,

„na bombę”,

„na podchód”,

„na trupka”,

„z ręki”,

„na krawat”,

„na handlarza”,

Metody dokonywania rozbojów
z wtargnięciem do mieszkań:

• Zamożności

• Usytuowania mieszkania, posesji

• Stylu życia

Typowanie ofiar na podstawie:

• Ustalenia najbardziej wygodnego sposobu dostania się do

mieszkania

• Czasu napadu

• Zwyczajów domowników

Obserwacja w celu:

Napady często bardzo brutalne połączone z

długotrwałym znęcaniem w celu uzyskania

informacji o miejscu przechowywania

pieniędzy i przedmiotów wartościowych

Metody dokonywania rozbojów
Napady rabunkowe na banki

Poprzedzone rozpoznaniem,

Samochód najczęściej kradziony,

Posługują się bardzo często bronią,
Zastosowanie kamuflażu (maski i

rękawiczki)
Czas trwania 3-5 minut.

Rozboje drogowe:

kierowcy taksówek

kierowcy TIR – ów

kierowcy pojazdów luksusowych

osoby ze strefy wschodniej

Metody dokonywania rozbojów drogowych

Zorganizowane grupy przestępcze

Współpraca przestępców z kierowcami,

celnikami, właścicielami firm itp.

Starannie wybrane miejsce,

Znikoma ilość śladów,

Motywy zgłaszania rozbojów upozorowanych:

Chęć ukrycia faktu wcześniej dokonanego przywłaszczenia

mienia,

Próba wyłudzenia odszkodowania z tytułu ubezpieczenia

Zamiar ukrycia faktu zagubienia w stanie nietrzeźwości

dokumentów urzędowych obawie przed

odpowiedzialnością służbową, a nawet karną
Ukrycie przed rodziną rzeczywistych powodów utraty

pieniędzy czy innych przedmiotów

Próba doprowadzenia do odpowiedzialności karnej osoby,

z którą zgłaszający jest lub był w konflikcie

Usprawiedliwienie przed rodzicami przyczyn nieobecności

bądź późnego powrotu do domu.

WYMUSZENIA

BEZPOŚREDNIE

WYMUSZENIA

POŚREDNIE

METODY DOKONYWANIA

WYMUSZEŃ ROZBÓJNICZYCH

Metody dokonywania
wymuszeń rozbójniczych

Haracze,

Kradzież samochodu dla okupu,
Groźby ujawnienia kompromitujących

materiałów,
Terroryzm spożywczy,

Groźba użycia materiałów wybuchowych,

Uprowadzenia osób, (art. 252 kk)

Etapy wymuszeń haraczy:

Etap

perswazji.

Etap

zmiękczan

ia.

Etap

działania.

Etap

uzależnien

ia.



Kradzież samochodu dla okupu



Groźby ujawnienia kompromitujących
materiałów,



Terroryzm spożywczy,



Groźba użycia materiałów
wybuchowych,

Współpraca przy uprowadzeniu osoby.

Unikanie zgłoszenia faktu uprowadzenia lub zwłoka w zawiadomieniu

Policji,

Odmowa umożliwienia rejestracji rozmów telefonicznych w domu

pokrzywdzonego,
Dezinformacja lub nieudzielanie posiadanych informacji o

domniemanych sprawcach uprowadzenia, prowadzonych interesach i

wynikających z nich zobowiązaniach,
Prowadzenie na własną rękę negocjacji z porywaczami

nieinformowanie Policji o uzgodnieniach złożenia dotyczących czasu,

miejsca i formy złożenia okupu,
Nielojalność współdziałania wbrew wcześniejszym wspólnym

ustaleniom

Hierarchia celów

Niedopuszczenie do realizacji gróźb ze strony

porywaczy tj. okaleczenia lub pozbawienia

życia uprowadzonego,
Możliwie szybkie i bezpieczne uwolnienie

ofiary,

Zatrzymanie sprawców przestępstwa

(bezpośrednich jak i zleceniodawców)

Niedopuszczenie do trwałego przejęcia

(utraty) okupu.