Narkotyki i dopalacze w

środowisku dzieci

i młodzieży

Co to są Narkotyki

Środki odurzające, naturalne lub
syntetyczne substancje zmniejszające
wrażliwość ośrodkowego układu
nerwowego, hamujące jego reaktywność
(depresja oddechowa, depresja ośrodkowa).
Zależnie od wielkości dawki powodują
uspokojenie, euforię, odurzenie lub sen
narkotyczny.

Zarys historii narkotyków

Od dawien dawna ludzie dążyli do

odkrywania tajemnic świata.
Człowiek pragnął, aby szary
codzienny, nudny świat stał się
przyjemniejszy. Właściwości poszczególnych roślin pomagają
w poprawie nastroju. Niektóre były traktowane nawet jako lek
(środek znieczulający), inne dodawały odwagi.
W Europie narkotyki pojawiły się w XIX wieku.
Sprowadzone z Egiptu i Indii, zdobyły popularność wśród
warstw wyższych i grup inteligentów. Narkomania w Polsce
datuje swój początek na pierwszą połowę XX wieku.
Najpopularniejsze były dwa rodzaje narkotyków , a mianowicie
marihuana i kokaina.
Na przełomie lat 1960/70 w Polsce nastąpił gwałtowny rozwój
narkomani. Związek z tym miał młodzieżowy ruch
kontestacyjny. Powstała wówczas nowa subkultura (grupy
hipisowskie), wśród których narkotyki były bardzo popularne,
traktowane je jako czynnik integracyjny.

Rodzaje narkotyków i ich dzialanie na organizm

Marihuana i haszysz

są to produkty pochodzące z konopi indyjskich.

Zawierające duże ilości tetrohydrokanabinol (THC). Marihuana to suszony
kwiat konopi, z wyglądu jest podobna do suszonego majeranku. Posiada
intensywny zapach . Natomiast haszysz to żywica konopi, ma kształt
brunatnych kosteczek, kawałków. Są to narkotyki do palenia lub spożywania
doustnie.

Działanie narkotyku na organizm, marihuana i haszysz

działa na organizm

rozweselająco, poprawia samopoczucie, powoduje lekką euforię, odpręża,
a także poprawia humor i doprowadza do wesołkowatości. Wyostrza
doznania zmysłowe zwłaszcza słuchowe i wzrokowe. Zażywając ten
narkotyk przyjemności odczuwa się zdecydowanie intensywniej. Mogą
także wystąpić halucynacje wzrokowe i słuchowe. Marihuana i haszysz jest
środkiem prowadzącym do uzależnia psychicznego.

LSD

jest to środek halucynogenny, bezwonny. Dostępny

najczęściej jako niewielkie znaczki nasączone narkotykiem.
Występuje także jako pigułki, kostki.
Jest to środek przyjmowany doustnie.

Działanie narkotyku na organizm.

LSD zaczyna działać wkrótce po zażyciu.
Na początku zostaje pobudzony w
organizmie autonomiczny układ nerwowy,
co ujawnia się strachem, drżeniem, w następnej kolejności
występuje zmiana świadomości. LSD bywa używana przez
młodzież z innymi środkami odurzającymi, marihuana,
amfetaminą i alkoholem. Łączenie tych środków ze sobą jest
bardzo niebezpieczne, gdyż może dojść do zapaści a nawet do
zgonu. Zażywanie tego narkotyku przez dłuższy okres czasu
może powodować nieprzyjemne halucynacje, a także ostre
stany psychotyczne, razem z myślami samobójczymi i
zachowaniami antyspołecznymi. Konsekwencje zażywania
LSD mogą pojawić się kilka lat po zażywaniu środka. Są to
omamy wzrokowe i słuchowe

Leki nasenne i uspokajające

to kapsułki i pastylki

o różnych rozmiarach
i kształtach. Najpopularniejsze leki to diazepam,
relanium, klonazepam. Stosowane doustnie.

Działanie narkotyku na organizm. Leki nasenne i

uspokajające

działają na człowieka uspokajająco,

przy zażyciu większych ilości występuje senność,
a nawet może dojść do utraty przytomności.
Może wystąpić lekka euforia, zawroty głowy,
niewyraźna mowa i niepewny chód.

Zażywanie
narkotyków przez

młodzież

Dziewczyny

Chłopcy

Razem

Liczba

%

Liczba

%

Liczb

a

%

Tak

7

14,0

18

41,9

25

26,9

Nie

43

86,0

25

58,1

68

73,1

Ogółem

50

100,0

43

100,0

93

100,0

Zjawisko zażywania narkotyków przez młodzież ze szkoły średniej

Wiek pierwszej inicjacji
narkotykowej

Wiek pierwszej

inicjacji

narkotykowej

Dziewczyny

Chłopcy

Razem

Liczba

Liczba

Liczba

%

Poniżej 10 r.ż

0

0

0

0,0

11-12

0

0

0

0,0

13-14

1

0

1

4,0

15-16

2

2

4

16,0

17-18

3

11

14

56,0

19 lub więcej

1

5

6

24.0

Ogółem

7

18

25

100,0

Rodzaje

narkotyków

Dziewczyny

Chłopcy

Razem

Liczba

Liczba

Liczba

%

marihuana

5

15

20

80,0

haszysz

0

0

0

0,0

amfetamina

0

0

0

0,0

kokaina

0

0

0

0,0

LSD

0

1

1

4,0

ekstazy

0

0

0

0,0

kokaina

0

0

0

0,0

heroina

0

0

0

0,0

środki halucynogenne

0

1

1

4,0

leki

0

1

1

4,0

Rodzaje narkotyków po które sięga młodzież

Uwarunkowania zażywania substancji
psychoaktywnych (narkotyków i
dopalaczy) przez młodzież

Przyczyn zażywania narkotyków przez młodzież jest tyle ile osób

biorących. Jednak są takie które pojawiają się najczęściej.
W życiu każdego człowieka
dorastanie jest najtrudniejszym
okresem. W miarę prosty świat
dziecka zaczyna

się rozpadać, coraz mniej
jest miejsca na beztroskie
zabawy, dochodzą
obowiązki i odpowiedzialność
za to , co się robi.
Dojrzewanie to okres buntu
i poszukiwania własnego
stylu życia. Najczęściej
pierwszy raz młodzież sięga
po narkotyki w wieki 13-18 lat.

Według S. Kozak. głównymi przyczynami sięgania po

substancje psychoaktywne przez młodzież są:

- ciekawość,
- presje kolegów i koleżanek,
- niezadowolenie z siebie i swojego życia,
- konflikty i napięcia wewnętrzne,
- problemy w domu i szkole,
- robienie na przekór dorosłym,
- brak atrakcyjnych sposobów spędzania wolnego czasu,
- łatwowierność rodziców wobec dzieci, usprawiedliwianie
ich,
- brak miłości i poczucia bezpieczeństwa,
- brak pewności siebie,
- chęć zapomnienia o kłopotach,
- moda,
- mylne przekonanie, że narkotyki są bezpieczne i
nieszkodliwe,
- niska samoocena i łatwy dostęp do środków
psychoaktywnych.

Przyczyny sięgania rówieśników
po narkotyki

Dziewczyny

Chłopcy

Razem

Liczba

Liczba

Liczba

%

z ciekawości

3

5

8

32,0

z nudów

0

2

2

8,0

żeby się nie wyłamywać

0

0

0

0,0

aby zapomnieć o problemach

0

0

0

0,0

aby się dobrze bawić

4

0

4

16,0

żeby zapomnieć o problemach

0

1

1

4,0

chcą zwrócić na siebie uwagę

0

0

0

0,0

przez namowę innych

0

0

0

0,0

aby się lepiej uczyć

0

10

10

40,0

Ogółem

7

18

25

100,0

Przyczyny sięgania rówieśników po narkotyki

Czego młodzież szuka w środkach
uzależniających:

- zobojętnienia na problemy, zapomnienia o kłopotach
- rozluźnienia,
- pozbycia się własnych kompleksów i zahamowań w
kontaktach z innymi
- nowych wrażeń, innych stanów psychicznych
- obrony przed lękiem,
negatywnymi emocjami,
- ucieczka przed
samotnością

W jakich sytuacjach
młodzież szkolna sięga po
narkotyki

Dziewczyny

Chłopcy

Razem

Liczba

Liczba

Liczba

%

podczas spotkań
towarzyskich

2

6

8

32,0

na prywatkach

4

6

10

40,0

podczas dyskotek szkolnych

0

2

2

8,0

w trakcie spotkań
rodzinnych

0

0

0

0,0

w chwilach bezradności

0

1

1

4,0

w szkole

0

0

0

0,0

z nudy

0

1

1

4,0

dla uzyskania dobrej oceny

0

0

0

0,0

bez okazji

1

2

3

12,0

Ogółem

7

18

25

100,0

W jakich sytuacjach młodzież szkolna sięga po narkotyki

Rodzaje uzależnienia:

-Psychiczne
-Fizyczne
-Społeczne

Uzależnienie dzielimy na cztery fazy:

- eksperymentowanie
- poszukiwanie narkotycznych wrażeń
- uzależnienie od doznań po narkotykach
- potrzeba narkotyku dla dobrego samopoczucia

Co to są dopalacze?

Termin dopalacze nie ma charakteru naukowego, a
wiedza związana z ryzykiem ich zażywania jest
dość ograniczona. Reklamowane są jako środki
pobudzające, uprawniające funkcje poznawcze
(poprawiające pamięć i koncentrację), pomagające
się zrelaksować. Jednocześnie producenci
zamieszczają informację, że są to produkty
kolekcjonerskie, nawozy do kwiatów czy sole do
kąpieli „nie do spożycia przez ludzi”.

Historia dopalaczy

W Polsce pierwszy sklep
oferujący dopalacze uruchomiono
na początku 2008. Do końca 2008
roku otworzono ponad 40 sklepów
w cały kraju, w lipcu 2009 było ich
około 260, a w ramach akcji z października 2010
zamknięto ich ponad 1300. Ze względu na to, że
produkty te oferowane były, jako „kolekcjonerskie” nie
podlegały kontroli Państwowej Inspekcji
Farmaceutycznej. Substancje w nich zawarte nie
znajdowały się na liście produktów zakazanych, więc
mogły być sprzedawane legalnie. W 2009 roku
zwiększono listę produktów zakazanych o główne
substancje znajdujące się w dopalaczach, ale
producenci szybko znaleźli „zamienniki”.

W październiku 2010, po nagłośnieniu przez media

wielu przypadków zatruć dopalaczami, a kilkanaście
z nich okazało się śmiertelnymi, zamknięto i
opieczętowano wszystkie sklepy w Polsce
sprzedające te produkty. Kilka dni później do Sejmu
trafił projekt ustawy delegalizującej wytwarzanie,
handel i reklamę m.in. dopalaczy, która w
listopadzie została podpisana przez prezydenta.
 

Największym problemem związanym z dopalaczami

jest fakt, że są one mało zbadane, dlatego ciężko
określić ich toksyczność oraz interakcje z innymi
substancjami czy lekami. Ponadto ich skład stale się
zmienia, co dodatkowo utrudnia pomoc osobom,
które zatruły się daną używką.

Rodzaje dopalaczy

Podział ze względu na pochodzenie:

- dopalacze naturalne (np. Szałwia
wieszcza, Powój hawajski)

-dopalacze syntetyczne (np. BZP)

Podział ze względu na postać:

- pigułki,
- susz ziołowy,
- biały proszek,
- kadzidełka,
- lizaki.

PRZYKŁADY DOPALACZY I ICH DZIAŁANIE

NA ORGANIZM:

Szałwia wieszcza – Salvia divinorum
Efekty działania szałwii wieszczej na organizm różnią się

w zależności od indywidualnych cech organizmu, nastroju
w momencie jej przyjęcia oraz dawki. Alkaloid zawarty w
roślinie wywołuje:

- silny efekt halucynogenny,
- ataki szału,
- utratę kontroli nad zachowaniem oraz znaczne trudności

w poruszaniu się,

Taki stan nie trwa długo, jednak ze względu na możliwość

wyrządzenia sobie w tym czasie krzywdy może zagrażać
zdrowiu lub nawet życiu danej osoby. Ponadto po
zapaleniu skręta nawet przez kilka godzin utrzymuje się
silny ból głowy.

Muchomor czerwony-Amanta Muscaria

Charakterystyczny stan odurzenia osiągany jest przez żucie

świeżych lub wysuszonych owocników lub picie wywaru z
muchomora czerwonego. Działanie:

- efekty przyjęcia początkowo przypominają stan upojenia

alkoholowego,

- poprawa nastroju,
- nadmierna gadatliwość,
- halucynacje wzrokowe i słuchowe,
- czasem przygnębienie,
- może wystąpić silne pobudzenie psychomotoryczne,
- napady szału,
- uwrażliwienie wszystkich zmysłów  nawet ciche dźwięki czy

naturalne oświetlenie staje się trudne do zniesienia,

- wypaczenie zmysłu wzroku – małe przedmioty mogą przybierać

ogromne rozmiary,

- zniesienie zdolności adaptacji wzroku – silne rozszerzenie źrenic, co

może spowodować oślepienie.

Kratom

Preparat ten występuje w formie wysuszonych,

sproszkowanych liści lub w postaci kapsułek, które mają 30
razy silnie działanie niż susz. Kratom, uważany za
łagodniejszą formę opium. Efekty używania:

- działanie stymulujące,
- działanie depresyjne,
- działanie pobudzające ( żucie niewielkich ilości świeżych

lub suszonych liści, bądź też picie wywaru),

- euforia, błogostan oraz senność (przyjęcie ich w większych

dawkach)

- zaburzenia perystaltyki jelit ,
- wymioty,
- osłabienie potencji seksualnej,
- brązowienie skóry,
- obniżenie sprawności psychomotorycznej.

Mieszanki ziołowe

- działanie lekko psychodeliczne (podobne do konopi

indyjskich)

- w zależności od indywidualnych cech organizmu

użytkownika oraz jego nastroju

- działanie może być stymulujące działanie euforyzujące
- działanie relaksujące
- działanie uspokajające,
Niektóre mieszanki mają w swoim składzie nawet 10

różnych roślin zawierających rozmaite składniki
psychoaktywne. Paląc taka mieszankę wprowadza się
do organizmu kilka różnych substancji oraz dodatkowe
produkty spalania. Takie jednoczesne oddziaływanie na
organizm wielu substancji o różnym działaniu jest
często niebezpieczne i nieprzewidywalne w skutkach.

Objawy używania narkotyków i dopalaczy
(ogólne sygnały dla rodziców i nauczycieli)

-przypływ energii,
-podwyższenie nastroju,
-pobudzenie psychoruchowe,
-rozdrażnienie,
-huśtawka emocjonalna,
-napady szału,
-stany depresyjne,
-halucynacje wzrokowo – słuchowe,
-utrata apetytu,
-bezsenność,
-przekrwienie gałek ocznych,
-biegunka, wymioty,
-podwyższenie temperatury ciała,

Objawy zależą jednak od cech psychofizycznych danej osoby i rodzaju
zażytej substancji.

Profilaktyka

Bardzo ważnym ogniwem w systemie profilaktyki jest
szkoła. Bez względu na zmieniające się koncepcje i wizje
w obrębie społecznych funkcji szkoły, jej zadania
profilaktyczne nie mogą być pomniejszone. Konieczność
pełnienia przez szkołę zastosowania profilaktyki nie
wynika z uproszczenia problemu unikania dewiacjom
młodzieży. Narkomania jest bardzo poważnym
problemem społecznym. Z tego też powodu wymaga
odpowiedniej interwencji w postaci profilaktyki, która ma
na celu przeciwdziałanie uzależnieniom.

Za najważniejsze czynniki chroniące
uważa się:

-silna wieź emocjonalna z rodzicami,
-stała obecność rodziców w domu (nie

przerywana wyjazdami zarobkowymi)

-zainteresowanie nauką szkolną,
-regularne praktyki religijne,
-poszanowanie prawa, norm,

wartości i autorytetów,

-przynależność do pozytywnej grupy

Bibliografia:

-

J. Vetulani, Mózg: fascynacje, problemy,

tajemnice, Wydawnictwo homini, Kraków 2010

- K. Zajączkowski, Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, Wydawnictwo

WSiP, Warszawa 2003
- R.Maxwell, Dzieci alkohol narkotyki, Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2005
-M.M. Malewska, Narkotyki w szkole i w domu, Instytut wydawniczy Pax, Warszawa
2000
-
http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,8480649,Dopalacze_com_znikaj
a_
z_rynku___Do_zobaczenia___.html
-B. Kiełbasa, Profilaktyka uzależnień, Wydawnictwo PROJEKT-KOM, Sosnowiec 2007

Dziękujemy za uwagę!!!

Aldona Jakubowska
Agnieszka Zając