INFLACJA I BEZROBOCIE

INFLACJA

Inflacja to proces wzrostu poziomu cen, powodujący
niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji
podziału

dochodu

narodowego. We współczesnej gospodarce

światowej występuje ona powszechnie, choć z różnym
nasileniem w poszczególnych krajach. Stopień nasilenia inflacji
określa stopa inflacji, wyrażająca w procentach wzrost poziomu
cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez
ustawę. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja. Inflacja często
stosowana jest przez rządy państw do finansowania budżetu,
dzięki wykorzystaniu zjawiska tzw. pułapki inflacyjnej.

Miernikiem inflacji jest stopa inflacji, która jest

procentową zmianą poziomu cen, liczoną według wzoru:

poziom cen w roku bieżącym - poziom cen w roku poprzednim x

100% poziom cen w roku poprzednim

PRZYCZYNY INFLACJI:

nadmierna emisja pieniądza nieproporcjonalna do wzrostu
gospodarczego
niespodziewany i gwałtowny wzrost kosztów
produkcyjnych (np. surowców energetycznych), który
prowadzi do ograniczenia zagregowanej podaży
niezrównoważony budżet państwa (wydatki z budżetu
przewyższają wpływy)
ingerencja państwa w politykę emisyjną Banku
Centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej
ilości pieniądza
wadliwa struktura gospodarki
zadłużenie głównych przedsiębiorstw w danym sektorze

NEGATYWNE SKUTKI INFLACJI

wpływa negatywnie na gospodarkę państwa
Wysoka inflacja może zakłócać procesy gospodarcze. Wahania cen powodują, że
trudniej regulować podaż i popyt. Niepewność związana z wysokością inflacja
odbija się niekorzystnie na procesach produkcji i wymiany towarowej
wpływa na nasze zarobki
Wzrost cen powoduje spadek siły nabywczej pieniędzy, a w konsekwencji także
spadek płac realnych. Za tę samą pensję można nabyć coraz mniej dóbr –
towarów i usług
najmocniej uderza w najmniej zamożnych
Ludzie zamożni zazwyczaj posiadają jakieś oszczędności, lokaty bądź inwestycje.
Poza tym ich dochody są na tyle wysokie, że zdołają się utrzymać. Inflacja
najdotkliwiej wpływa na życie mniej zamożnych
zniechęca do oszczędzania
Gdy wrasta inflacja siła nabywcza pieniądza spada. Pieniądze tracą na wartości,
a tym samym traci sens ich odkładanie, czyli oszczędzanie. Im dłużej pozostają
na koncie, tym mniej można za nie potem kupić

POZYTYWNE SKUTKI INFLACJI

może ożywić konsumpcję
Kiedy pieniądz traci na wartości, społeczeństwo nie oszczędza i
wydaje pieniądze na sprawy bieżące. „Konserwowanie” pieniądza
podczas wysokiej inflacji staje się nieopłacalne, wartości nabierają
dobra materialne. Konsumenci poprzez takie zachowania
zwiększają popyt na niektóre towary i usługi, napędzając tym
samym niektóre sektory gospodarki
jest dobrą lekcją oszczędzania
Ceny rosną, a wraz z nimi maleje ilość towarów, na jakie nas stać.
Wysokie ceny sprawiają, że społeczeństwo szuka oszczędności.
Chętniej sprzedają się tańsze towary i „zamienniki”, a to, co za
czasów tzw. dobrobytu konsumenci omijali szerokim łukiem nagle
zaczyna cieszyć się dużym zainteresowaniem

RODZAJE INFLACJI WG KRYTERIUM TEMPA

1) inflacja pełzająca (do kilku procent w skali rocznej), nie powodującą
zakłóceń w przebiegu procesów gospodarczych, poddającą się kontroli.

2) inflacja krocząca (z reguły do kilkunastu procent rocznie), gdy oczekiwania
inflacyjne wywołują określone zachowania podmiotów gospodarczych
wzmagające ten proces, przy czym zaczyna się ona wymykać kontroli.

3) inflacja galopująca (powyżej 20%), powodująca narastające zakłócenia w
przebiegu procesów gospodarczych, osłabienie systemów motywacyjnych, a w
rezultacie zahamowanie wzrostu gospodarczego.

4) hiperinflacja, gdy natężenie procesów inflacyjnych uniemożliwia racjonalne
gospodarowanie z powodu niemożności prowadzenia

rachunku ekonomicznego

planowania działań gospodarczych, nieskuteczności systemów motywacyjnych,
co prowadzi do anarchizacji życia społecznego.

RODZAJE INFLACJI WG KRYTERIUM PRZYCZYNY

wewnętrzna - inflacja, której przyczyny tkwią w gospodarce danego kraju – w
instytucjonalnych i strukturalnych zjawiskach, charakterystycznych dla tej
gospodarki
importowana– rodzaj inflacji, której przyczyny znajdują się poza granicami
kraju. Wzrost cen produktów importowanych powoduje wzrost cen produktów
krajowych
endogeniczna– rodzaj inflacji wywołanej przez reakcję łańcuchową,
spowodowaną reakcją poszczególnych grup społecznych na zmiany relacji
wynagrodzeń
egzogeniczna - to rodzaj inflacji, którą wywołują czynniki zewnętrzne,
niezależne od układu gospodarczego
popytowa- zjawisko spadku siły nabywczej pieniądza (wzrostu cen w
gospodarce), zachodzące gdy podaż pieniędzy na rynku przekracza wartość
towarów i usług
kosztowa – pojęcie stworzone przez kosztową teorię inflacji. Według tej teorii,
nie można założyć wysokiej elastyczności cen. Ceny bowiem administrowane są
przez monopole. Przyczyna inflacji jest niezależna od agregatowego popytu na
towary

BEZROBOCIE

Bezrobocie jest zjawiskiem społecznym polegającym na tym, że część ludzi
zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego
zatrudnienia z różnych powodów.
W Polsce, w sensie prawnym, bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i nie
wykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w
pełnym wymiarze czasu pracy, nie ucząca się w szkole w systemie dziennym,
zarejestrowana we właściwym powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:



ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,



kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,



nie nabyła prawa do emerytury, renty inwalidzkiej,



nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni pow. 2
ha przeliczeniowych,



nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na podjęcie
zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy,



nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności,



nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowę
najniższego wynagrodzenia,



nie pobiera zasiłku stałego, lub renty socjalnej.

Długotrwałe bezrobocie to pozostawanie bez pracy przez okres co najmniej 12
miesięcy w ciągu ostatnich 24 miesięcy.

Stopa bezrobocia jest to iloraz bezrobotnych przez aktywnych
zawodowo w danej kategorii ludności. Aktywni zawodowo
definiowani są przez GUS jako osoby pracujące plus osoby
poszukujące pracy plus bezrobotni plus niepełnosprawni (z
możliwością zatrudnienia w niektórych zawodach). Natomiast
do aktywnych zawodowo cywili nie wlicza się pracowników:
wojska, policji oraz służb ochrony państwa.
Osoby bezrobotne i pracujące są określane jako aktywne
zawodowo i przeciwstawiane biernym zawodowo.
Stopa bezrobocia nie jest precyzyjną miarą zjawiska. Jej
wysokość zależy bowiem od arbitralnie przyjmowanych
kryteriów prawnych. Te różnią się w zależności od państwa, jak
i w czasie. Można temu zaradzić na kilka sposobów, np.
ustalając międzynarodowe standardy mierzenia bezrobocia,
bądź też używając innych mierników takich jak stosunek ilości
zatrudnionych do ludności w wieku ekonomicznie czynnym.

FAZY BEZROBOCIA W UJĘCIU PSYCHOLOGII

Faza 1 Obawa utraty pracy – pobudzenie, zmiany
nastroju, labilność emocjonalna;

Faza 2 Szok po utracie pracy – poczucie klęski, krzywdy,

upokorzenie, lęk przed przyszłością, przygnębienie;

Faza 3 Wchodzenie w sytuację bezrobocia i optymizm –

efekt urlopu, traktowanie sytuacji jako przejściowej,
aktywność, wiara w sukces;

Faza 4 Pesymizm i rezygnacja – negatywne reakcje

emocjonalne, problemy zdrowotne i finansowe;

Faza 5 Fatalizm i apatia, dopasowanie do sytuacji –

poczucie beznadziejności, dążenie do izolacji społecznej,
redukcja oczekiwań życiowych i zainteresowań.

PRZYCZYNY BEZROBOCIA



Relatywnie wysokie dla pracodawców koszty pracy, niepokrywające korzyści
ekonomicznych płynących z zatrudnienia pracownika. Receptą jest obniżenie
części tych kosztów, np. poprzez obniżenie podatków, czy płacy minimalnej. Jest to
jednak przedmiotem kontrowersji natury politycznej.



Niedopasowanie popytu i podaży na określony rodzaj pracy – bezrobocie
strukturalne. Np. w gospodarce może być za dużo rolników w stosunku do
faktycznych potrzeb rynku, a jednocześnie za mało chirurgów czy informatyków.
Bezrobocie takie najczęściej dotyka sektory gospodarki o niskiej wartości dodanej,
dużej konkurencji i wrażliwe na cykle koniunkturalne.



Sztywne i opresywne dla pracodawcy prawo pracy. Pracodawcy mimo iż
potrzebują w danej chwili pracowników, mogą obawiać się zatrudniania ze względu
na potencjalne późniejsze problemy ze swobodnym zwalnianiem czy
zapewnieniem określonych warunków pracy, którym nie są w stanie podołać.



Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej podjęciem w
nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa się mianem bezrobocia
frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie a także nie ma istotnego wpływu na
gospodarkę.



Brak doświadczenia zawodowego wśród absolwentów. Dla pracodawcy
adaptacja nowozatrudnionego do stanowiska pracy zwykle jest inwestycją, której
np. w warunkch wysokiego bezrobocia nie ma sensu podejmować. Korzystniej jest
zatrudnić pracownika doświadczonego.