WYKŁAD 2

Państwo w gospodarce

1.

Systemy gospodarcze – próba
systematyzacji

2.

Koncepcje teoretyczne: liberalizm vs.
Interwencjonizm

3.

Społeczna gospodarka rynkowa i państwo
dobrobytu

4.

Argumenty ZA i PRZECIW ingerencji
państwa w gospodarkę

5.

Funkcje państwa

Plan wykładu

Jeśli państwo jest silne – zmiażdży nas; jeśli
słabe – zginiemy.

Paul Valery

PAŃSTWO: złożona, zróżnicowana wewnętrznie,

wieloszczeblowa

struktura

administracyjna

społeczeństwa

zamieszkującego

określone

terytorium, dysponująca władzą ustawodawczą,
wykonawczą i sądowniczą.

Wg kryterium własności środków produkcji i

sposobów regulacji:



Indywidualistyczno-kompetytywny
(kapitalizm rynkowy)



Indywidualistyczno-planowy

(gospodarka

kapitalistyczna regulowana przez centralne
planowanie państwowe)



Kolektywistyczno-planowy (realny socjalizm)



Kolektywistyczno-kompetytywny (socjalizm
rynkowy)

1. Systemy gospodarcze



LIBERALIZM



INTERWENCJONIZM

2. Udział państwa w gospodarce
– koncepcje teoretyczne



eksponowanie

prywatnej

inicjatywy,

przedsiębiorczości i osobistego interesu jednostki;



niewidzialna ręka rynku, sprawia, że podyktowane
egoizmem działania poszczególnych jednostek
stają się ostatecznie dobroczynne dla ogółu;



konieczność funkcjonowania sprawiedliwego prawa
i porządku, oraz brak ograniczeń konkurencyjności;



Państwo ma zapewnić – obronę narodową, stać na
straży porządku i ładu publicznego, gwarantować
prawa

własności

i

swobodę

działalności

gospodarczej.

2.1. Liberalizm – koncepcja
państwa minimum



konieczność interwencji Państwa w wolny
rynek

tłumaczona

koniecznością

rozwiązania

problemów

wywołanych

słabością rynku;



szczególnie interwencja Państwa w sferze
zatrudnienia i podziału bogactwa;



priorytety polityki gospodarczej:

◦

Stabilizacja sytuacji rynkowej

◦

Walka z bezrobociem

2.2. Interwencjonizm – korekta
niedoskonałości rynku



Wariant pośredni między interwencjonizmem a liberalizmem



Koncepcja modelu gospodarki wolnorynkowej z systemem
zabezpieczeń społecznych



Dla gospodarki wolnorynkowej nie ma żadnej alternatywy,
mimo pewnych jej słabości!!!



Należy tworzyć ramy instytucjonalno-prawne, wspomagające
prywatną własność, swobodę przedsiębiorczości i wysoką
konkurencyjność.



Główny cel interwencji Państwa to walka z inflacją i
monopolami.



Specyficzne ujęcie kwestii socjalnych (sprzężenie zasad
wolnego rynku i



ugody społecznej);



Zasady subsydiarności i ekwiwalentności.

3. Społeczna gospodarka
rynkowa

Państwo, które za pomocą swojego aparatu

dba o:



biednych;



bezrobotnych;



bezdomnych;



chorych;



rodziny wielodzietne



oraz szystkich potrzebujących…

3. (…) i Państwo dobrobytu



Konieczność stworzenia ładu instytucjonalno-prawnego.



Niedoskonałość rynku i konkurencji.



Występowanie negatywnych efektów zewnętrznych
(skutki uboczne działalności podmiotów).



Istnienie ważnych społecznie sfer działalności, którymi nie
jest zainteresowany sektor prywatny.



Produkcja dóbr szczególnie niekorzystnych lub
korzystnych społecznie.



Występowanie dużych wahań koniunkturalnych.



Istnienie zjawisk starości, niedołężności, upośledzenia i
chorób.



Zbyt duże , nie akceptowane społecznie różnice
dochodowe i majątkowe.

4. Argumenty ZA ingerencją
państwa w gospodarkę



Nieumiejętne ingerencje zakłócające równowagę
rynkową.



Zniekształcenie informacji płynących z rynku.



Zmniejszenie elastyczności systemu gospodarczego.



Koszty interwencjonizmu.



Niewielka skuteczność wielu działań.



Osłabienie bodźców rynkowych.



Subiektywizm podejmowanych decyzji (urzędnicy
działają w interesie



własnym a nie obywateli).



Ograniczenie wolności jednostki.



Hamowanie oddolnej inicjatywy.

4. (…) i PRZECIW…



ekonomiczne;

◦

alokacyjna;

◦

stabilizacyjna;

◦

redystrybucyjna;



społeczne;



polityczne.

5. Funkcje państwa