ZASADY, ETAPY I
KIERUNKI ROZLICZENIA
KOSZTÓW

1

Odpowiedzi na pytania

Układy kosztów (według rodzaju,
miejsc powstawania i nośników)
udzielają odpowiedzi na trzy
pytania:

1) JAKIE koszty powstały w danym

okresie,

2) GDZIE zostały poniesione,
3) CZEGO te koszty dotyczą.

2

Rozdzielniki kosztów

• Koszty zebrane w zespole 4

podlegają podziałowi na
poszczególne konta kosztów
działalności przedsiębiorstwa.

• Zapis taki obejmuje całość układu

rodzajowego, na podstawie
dokumentacji zewnętrznej i
wewnętrznej.

• W przedsiębiorstwie funkcje

rozdzielników mogą spełniać
arkusze rozliczeniowe kosztów.

3

Przykładowy arkusze

rozliczeniowego kosztów

Koszty według
rodzaju

Koszty
ogółe
m

Koszty
działalności
podstawow
ej

Koszty
wydziałow
e

Koszty
działalnoś
ci
pomocnicz
ej

Koszty
sprzedaż
y

Koszty
ogólneg
o
zarządu

Rozliczeni
a
międzyokr
esowe
kosztów

Amortyzacja
Zużycie

materiałów i

energii
Usługi obce
Podatki i

opłaty
Wynagrodzeni

a
Świadczenia

na rzecz

pracowników
Pozostałe

koszty

Razem

4

Prawidłowe grupowanie koszów
umożliwia:

1) kontrolę i ocenę działalności jednostki

w przekroju nawet najmniejszych
ośrodków odpowiedzialności,

2) prowadzenie wewnętrznego

rozrachunku gospodarczego,

3) dalsze rozliczanie kosztów na

następne miejsca powstawania i nośniki
kosztów oraz przeprowadzanie
kalkulacji.

5

Grupowanie – etap pośredni

• Prawidłowe grupowanie kosztów wg

miejsc ich powstawania jest etapem
pośrednim między układem
rodzajowym a układem
nośnikowym kosztów.

• Wywołuje konieczność

zróżnicowania układu
ewidencyjnego, polegającego na
podziale kosztów na bezpośrednie i
pośrednie.

6

Przekrój ewidencyjny kosztów

• Układ nośnikowy kosztów.
• Nośniki kosztów to poszczególne produkty lub

ich grupy.

• RMK – rozliczenia międzyokresowe kosztów – to

charakterystyczna grupa kosztów podlegająca
aktywowaniu.

• Odrębne grupowanie kosztów wg poszczególnych

produktów będących przedmiotem kalkulacji
umożliwia pozyskiwanie informacji o
strukturze kosztów wytworzenia produktów
wg pozycji kalkulacyjnych.

7

ROZLICZANIE KOSZTÓW
POŚREDNICH

8

Do kosztów pośrednich
zaliczamy:

1) Koszty wydziałowe,
2) Koszty ogólnego

zarządu,

3) Koszty sprzedaży

Do rozliczenia tych kosztów stosuje się
klucze podziałowe.

9

Wybór klucza

• Kluczem podziałowym (rozliczeniowym)

powinna być taka wielkość, która w
sposób rzeczywisty określa umowny
związek między podstawą rozliczenia a
kosztem podlegającym rozliczeniu.

• Dobór klucza leży w kompetencji jednostki.
• Podstawę rozliczenia stanowią wielkości

wyrażające proporcjonalną zależność w
stosunku do rozliczanych kosztów.

10

Uwaga na koszty

wydziałowe

• Konieczne jest ustalenie podstawy

doliczeń tych kosztów do kosztów
bezpośrednich produktów
wytworzonych w danym wydziale.

• Baza doliczeń powinna się

charakteryzować zależnością
między produktem a kosztami
powstałymi przy jego wytwarzaniu.

11

Podstawy podziału koszów

wydziałowych

1)suma kosztów bezpośrednich,
2)robocizna bezpośrednia lub czas

pracy (roboczogodziny),

3)materiały bezpośrednie (wartość

lub ilość)

4)czas pracy maszyn i urządzeń

(maszynogodziny),

5)ilość lub waga wyrobów.

12

Charakterystyka kluczy podziałowych
do rozliczenia kosztów wydziałowych

13

Koszty ogólnego zarządu

• Rozlicza się na produkty

przeznaczone na sprzedaż.

• Za podstawę rozliczenia (klucz

rozliczeniowy) tych koszów przyjmuje
się:

– koszty wytworzenia (koszty

bezpośrednie +koszty wydziałowe),

– koszty przerobu (koszty wytworzenia-

koszty zużycia materiałów
bezpośrednich).

14

Klucze do rozliczenia kosztów

ogólnego zarządu

• Koszty ogólnego zarządu można rozliczać

wykorzystując klucze stałe.

• Zastosowanie – przedsiębiorstwa handlowe, które

mają ustalone w planie rocznym wysokość takiego
wskaźnika dla różnych rodzajów działalności.

• Koszy ogólnego zarządu rozlicza się na nośniki

kosztów z punktu widzenia potrzeb
kalkulacyjnych.

• Ewidencyjnie – koszty og. zarządu przeksięgowuje

się na koniec roku w całości na wynik finansowy.

15

Koszty sprzedaży

• Obciążają produkty sprzedane.
• Rozlicza się je według kosztu

wytworzenia lub w relacji do liczby
wytworzonych wyrobów.

• Koszt sprzedaży są na koniec roku

obrotowego przeksięgowywane na
wynik finansowy.

16