CYNK

CHARAKTERYSTYKA

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE

OTRZYMYWANIE
WYSTĘPOWANIE

ZASTOSOWANIE

ZNACZENIE BIOLOGICZNE

CZĘŚĆ
2

CHARAKTERYSTYKA

MENU

• SYMBOL: Zn

• 4. OKRES I 12 GRUPY

• LICZBA ATOMOWA:30

• MASA ATOMOWA:65,409u

• MASA MOLOWA:65

• ELEKTRONY I PROTONY:30

• NEUTRONY:35

• ATOMY CYNKU MAJĄ PO 2 ELEKTRONY WALENCYJNE

•

30

Zn:1s

1

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

3d

10

4s

2

•

30

Zn: K

2

L

8

M

18

N

2

• METAL

• POSIADA 23 IZOTOPY(5 TRWAŁYCH-64, 66, 67, 68, 70

• W PRZYRODZIE WYSTĘPUJĘ NAJCZĘŚCIEJ W POSTACI

SIARCZKU

• ODKRYTY W 1746r PRZEZ NIEMIECKIEGO NAUKOWCA

ANDREASA MARGGRAFA

• BŁĘKITNO-SZARY, DOŚĆ TWARDY

• KRUCHY W TEMP. POKOJOWEJ

• OGRZANY DO 100-150°C JEST PLASTYCZNY

• DOBRZE PRZEWODZI PRĄD ELEKTRYCZNY I CIEPŁO

• W ZWIĄZKACH CHEMICZNYCH WYSTEPUJE NA II STOPNIU

UTLENIENIA

• TLENEK CYNKU 2ZnO JEST AMFOTERYCZNY

• REAGUJE Z:

• KWASAMI TWORZĄC SOLE: Zn+H

2

SO

4

->ZnSO

4

+H

2

SIARCZAN(VI) CYNKU

• NIEMATELAMI: Zn+S->ZnS

SIARCZEK CYNKU

• ULEGA PROCESOWI PASYWACJI NA POWIETRZU(POKRYWA

SIĘ CIENKĄ, OCHRONNĄ WARSTWĄ TLENKU):

2Zn+O

2

-

>2ZnO

• NIE REAGUJE Z WODĄ

• TEMP. TOPNIENIA: 419°C

MENU

OTRZYMYWA

NIE

CYNK OTRZYMUJE SIĘ GŁÓWNIE Z SIARCZKU
CYNKU(ZnS), WĘGLANU CYNKU(ZnCO

3

)

WYSTĘPOWANIE

• W SKORUPIE ZIEMSKIEJ W POSTACI MINERAŁÓW

• GŁÓWNE WYDOBYCIE: KOPALNIA W OLKUSZU I

LIBIĄŻU

• W PRODUKTACH ŻYWNOŚCIOWYCH: OSTRYGI,

CHUDE MIĘSO, DRUB, RYBY, KASZE, CHLEB
PEŁNOZIARNISTY

MEN
U

• TLENEK CYNKU 2ZnO-BIAŁY,

NIEROZPUSZCZALNY W WODZIE PROSZEK,
PIGMENT BIAŁYCH FARB I W LECZNICTWIE
DO WYROBU MAŚCI

• CHLOREK CYNKU, ZnCl2, OTRZYMYWANIE

INNYCH ZWIĄZKÓW, DO KONSERWACJI
DREWNA BUDOWLANEGO

• SIARCZAN CYNKU, ZnSO

4

, PRODUKCJA FARB

• SIARCZEK CYNKU, ZnS, BIAŁY PIGMENT DO

FARB FLUORESCYNCYJNYCH

• ZAPOBIEGANIE KOROZJI METALI

• STOP Z MIEDZIĄ(MOSIĄDZ): DRUTY, RURY,

ŚRUBY, BLACHY, CZĘŚCI RÓZNYCH MASZYN I
URZĄDZEŃ

ZASTOSOWANIE

MENU

ZNACZENIE BIOLOGICZNE

• NIEZBĘDNY MIKROELEMENT

• UCZESTNICZY M. IN. W PROCESIE PRZEMIANY MATERII

• WIELE BIAŁEK WIĄŻĄCYCH DNA ZAWIELE PALCE

CYNKOWE

• BIERZE UDZIAŁ W: MINERALIZACJI KOŚCI, GOJENIU SIĘ

RAN, REGULACJI CIŚNIENIA WE KRWI I REGULACJI PRACY
SERCA

• WPŁYWA NA PRACĘ UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO,

PROWIDŁOWE WYDZIELANIE INSULINY PRZEZ TRZUSTKĘ,
STĘŻENIE WIT. A I CHOLESTEROLU

• ZWIĘKSZA PRODUKCJĘ PLEMNIKÓW

• NIEZBĘDNY W SYNTEZIE ZWIĄZKÓW REGULUJĄCY WZROST

U ROŚLIN

• NIEDOBÓR POWODUJE: NIEDOKRWISTOŚĆ, ZWOLNIENIE

TEMPA WZROSTU, WADY WRODZONE, ZŁE GOJENIE SIĘ
RAN, ŁUSZCZYCĘ, ZAPALENIA SKÓRY, UTRATĘ
OWŁOSIENIA, BIEGUNKI, BRAK APETYTU, ŚLEPOTA,
ZABURZENIA W GRASICY I WĘZŁACH CHŁONNYCH,
ZABURZENIA SMAKU I WĘCHU, SPRZYJA MIAŻDŻYCY
TĘTNIC

• SOLE CYNKU(II) W NADMIARZE SA RAKOTWÓRCZE

• REGULARNE ZAŻYWANIE NP. TABLETEK

ANTYKONCEPCYJNYCH ORAZ PICIE ALKOHOLU POWODUJE
NIEDOBÓR CYNKU

DALEJ

MEN
U

OŁÓW

CHARAKTERYSTYKA

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

I CHEMICZNE

OTRZYMYWANIE

ZASTOSOWANIE

WYSTĘPOWANIE

TOKSYCZNOŚĆ

CHARAKTERYSTYKA

• SYMBOL: Pb

• 14. GRUPA 6 OKRES

• LICZBA ATOMOWA:82

• MASA ATOMOWA:207,19u

• MASA MOLOWA:201

• ELEKTRONY I PROTONY:82

• NEUTRONY:125

• KONFIGURACJA ELEKTRONOWA:

• Pb

82

:1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

2

3d

10

4p

6

5s

2

4d

10

5p

6

6s

2

4f

14

5d

10

6p

2

• Pb

82

:K

2

L

8

M

18

N

32

O

18

P

4

• METAL

• POSIADA 35 IZOTOPÓW-204, 206, 207,

208(TRWAŁE)

• ZNANY OD STAROŻYTNOŚCI

• W STAROŻYTNYM RZYMIE ROBIONO Z NIEGO

RURY

MENU

• MIĘKKI, BŁYSZCZĄCY, KOWALNY, CIĄGLIWY

• W ZETKNIĘCIU Z POWIETRZEM SZYBKO MATOWIEJE(POWSTAJE

OCHRONNA WARSTWA TLENKU OŁOWIU)

• TEMP. WRZENIA 1750°C

• TEMP. TOPNIENIA 327°C(NISKA)

• DOBRZE PRZEWODZI PRĄD ELEKTRYCZNY I CIEPŁO

• WSZYSTKIE ZWIĄZKI OŁOWIU SĄ TRUJĄCE(SĄ RAKOTWÓRCZE,

BLOKUJĄ FUNKCJE BIAŁEK)

• W ZWIĄZKACH CHEMICZNYCH WYSTĘPUJE NA II I IV STOPNIU

UTLENIENIA

• W REAKCJI Z TLENEM MOŻE TWORZYĆ 3 TLENKI:

• TLENEK OŁOWIU(II) PbO-amfoteryczny
• TLENEK OŁOWIU(IV) PbO

2

• TLENEK DIOŁOWIU(II) I OŁOWIU(IV) O WZORZE Pb

3

O

4

(2PbO×PbO

2

)

np. 2Pb+0

2

->2PbO

• REAGUJE Z :

• NIEMETALAMI: Pb+S->PbS
• WODĄ: Pb+H

2

O->Pb(OH)

2

-WODOROTLENEK AMFOTERYCZNY

• ODPORNY NA DZIAŁANIE ZASAD

• W TEMP. POKOJOWEJ NIE REAGUJE Z KWASAMI, KTÓRYCH SOLE SĄ

TRUDNO ROZPUSZCZALNE W WODZIE

• ULEGA PASYWACJI POD WPŁYWEM H

2

SO

4

• ROZPUSZCZA SIĘ W ROZCIEŃCZONYM KWASIE AZOTOWYM(V)

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

I CHEMICZNE

MENU

OTRZYMYWANIE

• WYDOBYWANIE ZŁOŻA Z ZIEMI

• GŁÓWNE ŹRÓDŁO: SIARCZEK OŁOWIU(PbS)-

GALENA

PbS+2PbO=3Pb+SO

2

WYSTĘPOWANIE

• SKORUPA ZIEMSKA

• NAJWAŻNIEJSZE MINERAŁY OŁOWIU:

• galena PbS
• anglezyt PbSO

4

• cerusyt PbCO

3

• piromorfit Pb

5

(PO

4

)

3

Cl

• mimetezyt Pb

5

(AsO

4

)

3

Cl

MEN
U

ZASTOSOWANIE

• PbO(nierozpuszczalna, żółta substancja) PRODUKCJA SZKŁA,

WULKANIZACJA KAUCZUKU, PIGMENT

• PbC

l2

CHLOREK OŁOWIU(II)-OTRZYMYWANIE INNYCH

ZWIĄZKÓW

• Pb

3

(AsO

4

)

2

ARSENIAN OŁOWIU-ŚRODEK OWADOBÓJCZY

• Pb(NO

3

)

2

AZOTAN OŁOWIU-WYRÓB SZTUCZNYCH OGNI

• PŁYTY

AKUMULATOROWE, BATERIE

• AMUNICJA, ŚRUT MYŚLIWSKI I DO WIATRÓWEK, KABLE,

RURY,

• BALAST, FARBY(BIAŁE I CZERWONE)

• PRZEMYSŁ DRUKARSKI-WYRÓB STOPU CZCIONEK

• DO WYKŁADANIA KOMÓR, WANIEN

• EKRANY ZABEZPIECZAJĄCE PRZED PROMIENIOWANIEM

RENTGENOWSKIM I GAMMA

• POD KONIEC XXw. ZAKOŃCZONO PRODUKOWAĆ Z NIEGO

RURY WODOCIĄGOWE

• Pb(C

2

H5)

4

-CZTEROETYLEK OŁOWIU BYŁ UŻYWANY DO

PODNOSZENIA LICZBY OKTAWOWEJ BENZYN
SILNIKOWYCH(SZKODLIWY DLA ŚRODOWISKA, WYDZIELAŁ
TLENKI OŁOWIU W POSTACI AREOZOLU-ZAPRZESTANO)

MENU

TOKSYCZNOŚĆ

• JEST WCHŁANIANY PRZEZ SKÓRĘ

• SILNIE WIĄŻE SIĘ Z BIAŁKAMI, ENZYMAMI, DNA, RNA,

DLATEGO WIELE PRZEMMIAN METABOLICZNYCH ULEGA
ZABURZENIU

• ZABURZENIA TWORZENIA KRWI

• NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

• USZKODZENIE MÓZGU

• NEUROPATIA-ZAPALENIE NERWÓW OBWODOWYCH

• PO WPROWADZENIU DO ORGANIZMU POJAWIA SIĘ:

ZNUŻENIE, ZMĘCZENIE, PORAŻENIE MIĘŚNI, SZARA
OBWÓDKA WOKÓŁ ZEBÓW, BIAŁKOMOCZ, KRWIOMOCZ,
ZABURZENIA MÓZGOWE

LECZENIE POLEGA NA PODAWANIU
ODTRUWEK I DUŻYCH DAWEK WIT.
B1 I B12

DALEJ

DALEJ

KONIEC

Natalia Jaskólska
Klasa 2e

•

http://chemia.pg.gda.pl/UOP/pierwias/olow.htm

•

http://chemia.pg.gda.pl/UOP/pierwias/cynk.htm

•

http://www.node81.tsi.net.pl/chemia/chemia.ht
m

• „Tablice” T. Szymczyk, S. Rabiej, A. Pielesz, J.

Desselberger

• „Chemia od A do Z-repetytorium Marzena

Klimaszewska”