„

Umiejętności udzielania

pierwszej pomocy

”

- utonięcia

- zatrucia

- oparzenia

Utonięcia

-

śmierć na skutek

uduszenia się w wodzie.

alkohol
leki
rany w czasie nurkowania
problemy medyczne
utrata przytomności
zawał serca

Mechanizm tonięcia:

1.Wstrzymanie oddechu. Na początku

poszkodowany broni się przed zalanie wodą

poprzez wstrzymanie oddechu. Trwa to do

momentu, gdy gromadzący się w jego

organizmie dwutlenek węgla osiągnie taki

poziom, że pobudzi ośrodek oddechowy i nastąpi

wznowienie oddychania niezależnie od woli

poszkodowanego.

2. Rozpoczęcie oddychania

. Ponieważ

woda może zalewać jamę ustną i dalej

przedostawać się do dróg oddechowych

tonący broni się przed tym i zaczyna ją

połykać. Trwa to do momentu, gdy żołądek

będzie całkowicie wypełniony i odruchowo

dojedzie do wymiotów.

3. Napływ wody do dróg oddechowych

.

Doprowadza do odruchowego kurczu

krtani, jednak pogłębiające się

niedotlenienie poszkodowanego, (który nie

oddycha) doprowadza do utraty

świadomości, otwarcia obkurczonej krtani i

swobodnego przedostania się wody do

płuc.

Bez aspiracji – kurcz głośni

(suche utonięcie)

10-15%

zgon w wyniku skurczu krtani

jako odpowiedź na wodę wlewającą się do

dróg oddechowych

lub strach i ból

Utonięcie z aspiracją

(mokre utonięcie)

•

Przedostanie się dużych il. wody do dróg

oddechowych, niemożność utrzymania

wymiany gazowej.

• 80-85%

• hypoksja

skurcz krtani

skurcz oskrzeli

blokada dróg oddechowych

obrzęk płuc

Utonięcie - patofizjologia

• Niedotlenienie rozwija się w

różnym czasie, w zależności od od
rezerw tlenowych organizmu

• Zaburzenia gospodarki kwasowo-

zasadowej (kwasica metaboliczna i
oddechowa)

• NZK
• Uszkodzenie OUN

Utonięcie - patofizjologia

Szybkość powstania niedotlenienia zależy od:

• Rezerw tlenowych ustroju

• Ciepłoty ciała

Hipotermia (tonięcie w zimnej wodzie) obniża

zapotrzebowanie organizmu na tlen, spowalnia procesy

metaboliczne, działa protekcyjne na OUN.

U dzieci (duża powierzchnia ciała w stosunku do masy

ciała), kiedy następuje szybkie wychłodzenie

organizmu, może nie być uszkodzenia mózgu nawet po

60 min przebywania w lodowatej (ok. 0°C ) wodzie.

Resuscytacji musi towarzyszyć skuteczne ogrzewanie

ciała, by uzyskać

36 °C.

Woda słodka – roztwór

hipotoniczny

(woda dostając się do płuc

jest wchłaniana do naczyń włosowatych krążenia

płucnego na zasadzie wyrównania ciśnień)

• Uszkodzenie surfaktantu (

sub. chemiczna

wyściełająca pęcherzyki płucne – ułatwia rozprężenie i zapob.

zapadaniu przy wydechu)

• Niedodma, zapadanie się i sklejanie

pęcherzyków płucnych

• zaburzenia stosunku perfuzja-wentylacja
• Niedotlenienie
• Kwasica

Woda słona – roztwór

hipertoniczny

• Przesiękanie wody i białek do

pęcherzyków płucnych

• Obrzęk płuc
• Zaburzenia stosunku wentylacja-

perfuzja

• Niedotlenienie

Utonięcie – patofizjologia

II

Wczesny okres:
• zaburzenia krążenia włośniczkowego (obrzęki)
• ubytek białek
• aspiracja substancji blokujących drogi oddechowe

(algi, chemikalia, piasek) – skurcz i uduszenie

Późny okres:
• bakteryjne zapalenie płuc
• chemiczne zapalenie płuc (aspiracja treści

żołądkowej)

• Powikłania zatrzymania krążenia, uszkodzenie

OUN

Przyczyny NZK

Syndrom zanurzenia

• zimna woda

• Hyperwentylacja

• połykanie i inhalacja dużych ilości zimnej wody

• bradykardia (n. błędny)

• utrata przytomności

Syndrom hiperwentylacji

• Hiperwentylacja przed nurkowaniem na

bezdechu

• brak stymulacji przez PaCO2

• zużycie tlenu podczas wysiłku

• zaburzenia rytmu

• utrata przytomności

• niedotlenienie

Badanie -

objawy

• utrata przytomności
• zaburzenia świadomości
• ubytki neurologiczne (motoryczne,

wzrokowe i mowy)

• kaszel
• wymioty
• ból w klatce piersiowej
• zimna skóra
• sinica
• sztywne i rozszerzone źrenice
• wzdęcie brzucha

Badanie fizykalne

• bezdech
• Tachypnoe
• płytki oddech (łapanie powietrza)
• rzężenia, świsty
• zaburzenia rytmu, bradykardia, tachykardia
• migotanie komór - NZK

Pierwsza pomoc

• Wykonaj 5 początkowych

oddechów ratowniczych przed
rozpoczęciem uciskania klatki
piersiowej (

pierwszym i najważniejszym

celem leczenia jest zlikwidowanie
niedotlenienia)

• Jeżeli działasz sam, prowadź RKO

przez 1 minutę zanim udasz się
po pomoc

Nie wykonuj:

- oczyszczania dróg oddechowych z

zaaspirowanej wody

- uciskania nadbrzusza – może

spowodować regurgitację, a w

konsekwencji aspirację treści

pokarmowej do dr. odd.

Postępowanie

• Reanimacja
• terapia tlenem
• intubacja i wentylacja mechaniczna
• Bronchoskopia – oczyszczenie dróg

oddechowych

• walka z hipotermią !!!
• leczenie przyczyn i chorób towarzyszących

Zatrucia

II Klinika Chorób Wewnętrznych AM, Gdańsk

Klinika Medycyny Pracy i Chorób Zawodowych, Kraków

Instytut Medycyny Pracy i Higieny Wsi, Lublin

Instytut Medycyny Pracy w Przemyśle Włókien, Łódź

Przychodnia Przemysłowa, Oddział Chorób Zawodowych,

Poznań

Szpital Wojewódzki, Rzeszów

Instytut Medycyny Pracy, Sosnowiec

II Oddział Chorób Wewnętrznych Szpitala Praskiego,

Warszawa

Przychodnia Przemysłowa, Oddział Chorób Zawodowych,

Wrocław

Przyczyny zatruć

Zatrucia celowe po zażyciu trucizny

(samobójstwo)

80-90%

Zdarzenie przypadkowe

10-15%

Związane z wykonywaniem zawodu 5%

Rodzaje trucizn

Środki farmakologiczne

80-90%

o Nasenne

o Psychotropowe ( głównie neuroleptyki)

o Analgetyki

 Najcięższe przypadki zatruć – barbiturany

 Ponad połowa przypadków – zatrucie kilkoma

różnymi środkami

 Skojarzenie zatrucia lekami z toksycznymi

dawkami alkoholu zdarza się częściej niż samo
tylko ciężkie zatrucie alkoholem

 Częstsze zatrucia samobójcze u kobiet (2:1)

 Najczęściej pomiędzy 20-40 rokiem życia

Rozpoznanie w warunkach pozaszpitalnych

 Sprawdzenie otoczenia pacjenta (puste

opakowania po lekach, buteleczki lub naczynia o

podejrzanej zawartości)

 Próba wypytania pacjenta i i osób mających z nim

kontakt:

o Co się stało?
o W jaki sposób?
o O jaką ilość trucizny może chodzić?
o Dlaczego doszło do tego zdarzenia?
o Czy pacjent wypowiadał swoją niechęć do życia lub

wspominał o samobójstwie?

Rozpoznanie w szpitalu

• Zabezpieczyć do badań toksykologicznych

krew (na skrzep i antykoagulant),

• mocz
• treść żołądkową

Objawy zatrucia

 Zaburzenia ośrodkowonerwowe

o Depresja o.u.n. z upośledzeniem stanu

przytomności lub ze śpiączką

o Pobudzenie o.u.n.

o niepokój ruchowy

o splątanie

o podniecenie

o pobudzenie psychiczne

o drżenia

o drgawki

Zmiany skórne
Rumień, pęcherzyki z martwicą w ich

punktach centralnych (dłuższe leżenie w
jednej pozycji); najwrażliwsze okolice to
kostki nóg, kolana, biodra i barki

Oparzenia chemiczne (połknięcie substancji

żrących)

Oparzenie wskutek kontaktu z

rozpuszczalnikami
i innymi substancjami chemicznymi

Objawy ze strony przewodu

pokarmowego

mdłości
wymioty
biegunka

Woń oddechu lub wymiocin

Informacja telefoniczna z regionalnego
Ośrodka Ostrych Zatruć

Zaburzenia ważnych dla życia funkcji

 Utrata przytomności

 Upośledzenie oddychania

o Porażenie oddechu
o Niedrożność dróg oddechowych
o Zachłyśnięcie
o Zatkanie oskrzeli
o Zaburzenia transportu O2

 Zaburzenia krążenia

o Wstrząs
o nzk
o Niewydolność krążenia
o Zaburzenia rytmu

Działania ratownicze

Usunięcie ofiary ze strefy zagrożonej

(opary lub gazy)

Usunięcie skażonej odzieży

Oczyszczenie skóry

Doraźne zabiegi ratownicze

 Ułożenie na boku

 Oczyszczenie dróg oddechowych

 Wentylacja mechaniczna w razie

niewydolności oddechowej lub bezdechu

 Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w

razie zatrzymania krążenia

 Infuzje dożylne i uzupełnianie objętości w

razie wystąpienia wstrząsu

Postepowanie w zatruciach –

eliminacja trucizny

• Eliminacja pierwotna – minimalizacja

wchłaniania substancji do organizmu

( węgiel aktywowany, płukanie żołądka,

środki przeczyszczające, spłukiwanie

skóry, spojówek)

• Eliminacja wtórna ( dializa,

hemoperfuzja, diureza wymuszona)

• Stosowanie odtrutek – ograniczenie

wpływu substancji na organizm

• Leczenie objawowe

Wzbudzanie wymiotów, płukanie

żołądka – eliminacja pierwotna

Wskazania:
• Uzasadnione podejrzenie lub potwierdzenie połknięcia

substancji toksycznych
(tylko gdy pacjent jest przytomny i współpracujący

• do 6 godzin od zatrucia, gdy salicylany – do 8 godzin,

GRZYBY – do 72 godzin!!!

• Gdy chory jest nieprzytomny – płukanie zawsze,

niezależnie od czasu, jaki upłynął od zatrucia

• Objętość płynów do płukania żołądka: 15ml/kg na 1 cykl

Przeciwwskazania

 Połknięcie rozpuszczalników organicznych lub substancji

spieniających (groźba ciężkiego uszkodzenia płuc (jako

alternatywa węgiel aktywowany)

 Upośledzenie stanu przytomności lub jej utrata

- groźba zachłyśnięcia (alternatywą jest płukanie

żołądka po uprzedniej intubacji tchawicy)

 Połknięcie substancji żrących (zagrażające uszkodzenie

przełyku i krtani podczas zwracania treści żołądka -

jako alternatywa rozcieńczenie trucizny piciem dużych

ilości wody)

 ciąża

Wzbudzanie wymiotów

 Wzbudzanie wymiotów przez podanie roztworu soli

 Szybkie wypicie 1-2 szklanek ciepłego hypertonicznego

roztworu soli kuchennej (2 łyżeczki soli na szklankę
wody)

 Gdy odbijanie bez wymiotów – nakłonić pacjenta do

picia znacznej ilości wody lub soku, co prowokuje obfite
wymioty

 Mechaniczne drażnienie gardła

 Tylko u dorosłych i dzieci powyżej 10-12 roku życia (u

małych dzieci – sok malinowy)

Jeśli nie udaje się wzbudzić wymiotów

hypertonicznym roztworem soli – opróżnić

żołądek przez założenie sondy i jego

przepłukanie, aby nie doszło do zatrucia

chlorkiem sodu wskutek podania

dużej jego ilości !!!

odtrutki

• Węgiel aktywowany – absorbuje leki i

środki trujące

• Tanina (silny napar herbaty)- metale

ciężkie, alkaloidy, strychnina

• Nadmanganian potasu – trucizny

organiczne, nikotyna, strychnina

• Mleko – subst. organiczne (nie

stosować w zatruciach subst.

rozpuszczalnymi w tłuszczach)

• Skrobia – jod i jego sole

• Białko jaja kurzego – kwasy, zasady,

fenol

Zatrucia środkami żrącymi

Objawy:

• Ból za mostkiem, wymioty zhemolizowaną krwią,

ślinotok, obrzęk błony śluzowej jamy ustnej,

zmiany wrzodziejące, trudności w połykaniu

Postępowanie:

• Rozcieńczenie substancji żrącej – podanie wody

do picia (zmiksowane jaja, mleko) w ciągu 2

pierwszych minut

• Płukanie żołądka, prowokowanie wymiotów jest

przeciwwskazane

• Neutralizacja kwasami i zasadami jest

przeciwwskazana, bo zachodzące reakcje są

EGZOTERMICZNE i nasilają uszkodzenie tkanek

Węgiel aktywowany

-neutralizacja trucizn

• Wiąże wiele toksyn, zmniejsza ich

wchłanianie

• Dawka: 0,5-1,0 g/kg co 4-6 godz.

(max 200-400 g/d)

Oparzenia

Oparzenie - polega na

uszkodzeniu skóry i tkanek pod nią

leżących na skutek działania

wysokiej temperatury, substancji

chemicznych, a także prądu

elektrycznego

i promieniowania jonizującego.

Stopnie oparzenia:

stopień I – zaczerwienienie skóry, obrzęk

i uczucie pieczenia,

stopień II – na zaczerwienionej i obrzękniętej

skórze pojawiają się pęcherze wypełnione

płynem surowiczym, towarzyszy ostry ból,

stopień III – dochodzi do martwicy skóry na

całej jej grubości, z towarzyszącym

uszkodzeniem głębiej położonych tkanek jak

tkanka podskórna, mięśnie i ścięgna. Krańcową

formą oparzenia III stopnia jest zwęglenie

tkanek.

Oparzenia – ocena powierzchni

Określenie rozległości oparzenia dokonujemy według tzw.

reguły dziewiątek gdzie u osoby dorosłej:

Głowa - 9%
Ręka (cała) - 9%
Tułów (przód) –
18%
Plecy - 18%
Przód nogi - 9%
Tył nogi - 9%
Szyja - 1%
Krocze - 1%

Zasady udzielania pierwszej pomocy:

Jałowy opatrunek lub chusta oparzeniowa na

powierzchnię oparzenia

Nie dopuszczać do wychłodzenia ciała na skutek

utraty ciepła przez dużą powierzchnie rany –

okrycie chorego, koce izolacyjne

Kontrola tętna, oddechu, przytomności

NIE WOLNO !

·   

stosować masła, oleju, mąki i -innych

„domowych” sposobów (utrudniają dostęp tlenu

do rany i są pożywką dla bakterii)

·    

stosować maści, alkoholu,

wywaru z liści herbaty

środków

dezynfekcyjnych – pogarszają stan

oparzenia

(

mogą powodować blizny lub przykurcze stawów)

·  

  stosować żadnych barwników (fiolet gencjany

czy zieleń brylantowa), zalecenie to szczególnie

dotyczy oparzeń okolicy twarzy i rąk,

cd.

Nie wolno opróżniać pęcherzy – naskórek jest

ochroną przed zakażeniem

Odrywać przylepionych części ubrania

Przykrywać oparzeń twarzy – dbałość o wynik

kosmetyczny leczenia

 

w przypadku oparzeń twarzy, uszkodzeń

p. pokarmowego, nudności i u chorego

nieprzytomnego

– nie podajemy

żadnych płynów doustnie

 cd.

– nie wolno

prowokować wymiotów w

przypadku poparzenia przełyku, przewodu

pokarmowego,

  pacjent powinien popijać małymi łykami płyny

obojętne – woda, herbata

 

- zapobiegamy utracie płynów – poszkodowany

popija małymi łykami lekko osoloną wodę)

- należy wezwać pogotowie i zabezpieczyć

dowody

( np.butelki po danej substancji)

Oparzenia chemiczne

  

oparzenia kwasami

tworzą na skórze i błonach

śluzowych martwicę koagulacyjną, skrzepowa –

blizny

i

mocne przylegające strupy o charakterystycznej

barwie

(kwas solny – białe, azotowy – żółte, siarkowy –

czarne).

       

oparzenia ługami

– zasadami powodują

powstanie szklistego obrzmienia, maziste zmiany.

cd. oparzenia chemiczne

miejsce poparzone rozcieńczyć płynami, spłukać

skórę bieżącą wodą

(spływająca woda ma jak

najmniej kontaktować się ze zdrową skórą), gdy

nie mamy wody to można użyć jałowych gazików

do usunięcia żrącej substancji – jeden gazik

tylko raz!

- założyć jałowy opatrunek

- ubranie przesiąknięte „skażoną” substancją

natychmiast zdjąć,

  - udzielając pomocy należy strzec się przed
zetknięciem ze „skażoną” odzieżą czy
popłuczynami -

CHRONIĆ RATOWNIKA

(rękawice gumowe)
Zabezpieczyć resztki substancji żrącej i
dostarczyć lekarzowi

·  jeśli na poszkodowanym zapali się ubranie,
należy palącego się polać obficie wodą lub
przewrócić, okryć kocem i toczyć po podłożu, a
po ugaszeniu płomieni pozostawić w pozycji
zastanej,

·  osobie na której zapaliło się ubranie nie
możemy pozwolić stać, gdyż wówczas naraża się
ją na wdychanie ognia dymu i gorąca,

·    w przypadku oparzenia ręki należy zdjąć z

palców pierścionki i zegarek (wykonujemy to

tylko bezpośrednio po oparzeniu),

·     jeżeli odzież przylgnęła do ciała nie

odrywamy jej;

·      oparzone miejsce schładzamy zimną wodą,

kierując strumień powyżej rany, przez około 15-

20 minut

·         ranę osłaniamy jałowym opatrunkiem (nie

może on wywierać nacisku na miejsce oparzenia

– ochrona przed zakażeniem

 

 

Oparzenie oka

-

Natychmiastowe płukanie oka wodą

Pacjent leży na wznak, głowa skierowana w

stronę oparzonego oka

Podczas płukania, chory powinien poruszać

gałką oczną w różnych kierunkach

- Płukanie aż do momentu oddania chorego w

ręce okulisty, co najmniej 20-30 minut, potem

jałowy opatrunek

- Usunąć ostrożnie okruchy, większe cząstki

substancji

-Zakryć szczelnie zdrowe oko, opatrunek

wykonujemy na obie gałki oczne