Wstępna lista właściwości

grupy

Aleksandra Kwiatek

1

Ostrość lub mglistość społecznych
definicji członkowstwa w grupie



Grupy nieformalne

– grupy o

nieostrych, nie zdefiniowanych
procedurach nadawania członkostwa
np.

grupa koleżeńska



Grupy formalne

– grupy o jasno

określonych i sformalizowanych
procedurach nadawania „członkostwa”
np

. związek zawodowy

2

Stopień zaangażowania
jednostek w grupę



Grupy totalitarne

– obejmują i

regulują uczucia oraz zachowania
swych członków we wszystkich rolach
społecznych oraz postaciami „jaźni”
np.

Scjentolodzy



Grupy wycinkowe

– regulują tylko

ograniczony wycinek jaźni i role swoich
członków

3

Faktyczny i oczekiwany okres
trwania uczestnictwa w grupie



Cecha ta odnosi się do społecznie i
kulturowo uwarunkowanych oczekiwań
odnośnie trwałości uczestnictwa w
grupie. W niektórych grupach i
organizacjach uczestnictwo posiada
określony czas – np. szkoła. W innych
zaś faktyczny i oczekiwany czas
trwania uczestnictwa jest
nieograniczony.

4

Faktyczny okres istnienia
grupy



Stanowi cechę wpływającą na inne
właściwości grupy np. elastyczność,
względną pozycję, system kontroli
normatywnej.

5

Oczekiwany okres istnienia
grupy



Różnice w oczekiwanym okresie
istnienia grupy będą prawdopodobnie
wpływały na autoselekcję członków, na
rodzaj ich zaangażowania, na
wewnętrzną strukturę organizacyjną.

6

Absolutna wielkość grupy
lub jej części składowych



Absolutna większość grupy rozumiana
bywa jako nie liczba osób w grupie,
lecz jako liczba pozycji w grupowej
organizacji.

7

Względna wielkość grupy
lub jej części składowych



Liczba osób w grupie w stosunku do liczby osób w innych
grupach w tej samej sferze instytucjonalnej;



Oznacza to, że grupy lub organizacje o tej samej wielkości
względnej będą inaczej funkcjonowały w zależności od ich
wielkości absolutnej i grupy o tej samej wielkości
absolutnej będą różnie funkcjonowały w zależności od ich
wielkości w stosunku do innych grup w środowisku
społecznym.



Status społeczny i funkcje grupy oraz organizacji o
określonej wielkości absolutnej będą inne w
społeczeństwie, w którym istnieją podobne grupy i
organizacje o znacznie większej lub mniejszej wielkości
absolutnej, odmienne zaś w społeczeństwie, gdzie
występują porównywalne grupy i organizacje tej samej
wielkości.

8

Otwarty lub zamknięty
charakter grupy



Grupy mogą by

a)

otwarte i dostępne

b)

zamknięte i niedostępne

np. szlachta

Im grupa bardziej zamknięta i

niedostępna tym bardziej ekskluzywną
się staje

9

„Kompletność” Stosunek członków
faktycznych do potencjalnych członków
grupy



Cecha ta dotyczy stosunku faktycznych
członków grupy (lub organizacji) do jej
członków potencjalnych, czyli takich,
którzy spełniają obowiązujące kryteria
członkowstwa.

10

Stopień społecznego
zróżnicowania



Odnosi się do liczby statusów
społecznych i ról, które można wyróżnić
w organizacji grupy. Wraz ze wzrostem
wielkości grupy, rośnie jej
zróżnicowanie, ale także faktem jest,
że organizacje o tej samej wielkości
absolutnej znacznie różnią się stopniem
wewnętrznego zróżnicowania statusów
społecznych.

11

Kształt i wysokość drabiny
stratyfikacji.



Liczba społecznie wyróżnionych i
uszeregowanych warstw, ich względna
wielkość i względny dystans społeczny
między nimi;

12

Rodzaje i nasilenie więzi
społecznych



Więzi społeczne w grupie oddziaływają na
najróżniejsze zachowania i wykonywanie ról
społecznych w grupie

Wyróżniamy:

a)

Więź społeczna wzbudzona kulturowo –

zinternalizowanie wspólnych norm i wartości

b)

Więź społeczna wzbudzona organizacyjnie

–

współzależne działnie członków grupy

c)

Więź społeczna wzbudzona strukturalnie

–

wynikająca z przeciwstawianiu się innym grupa
i konfiliktach z nimi

13

Skłonność do podziałów
wewnętrznych lub jedności grupy



Niektóre grupy mają skłonnośc do
nieplanowanych podziałów wewnątrz nich,
powstają „podgrupy”, następnie przekształcają
się w „grupy samodzielne” Np.

Z partii PiS

powstały nowe partie PJN i SP



Inne grupy starają się ponownie włączyć
podgrupy w szersza organizacje, aby wzmocnić ją



Niektóre grupy „kolonizują się”, kształtują
niezależne od siebie grupy na swój wzór i
podobieństwo, niektóre uzależniają się od „grupy
matki”

14

Zakres interakcji
wewnętrznych w obrębie grupy



W niektóre grupach interakcje
społeczne ograniczone są do kontaktów
między osobami zajmujące „sąsiednie”
statusy w hierarchii.



Inne grupy zapewniają więcej interakcji
między jednostkami zajmujące
odmienne pozycje

15

Charakter stosunków
społecznych w grupie



Uznaje się, że jest to podstawowy wyróżnik
rozmaitych rodzajów grup, np. grupy pierwotne i
wtórne, własne i obce, formalne i nieformalne.



Parsons zbudował system zmiennych, dzięki którym
można analitycznie opisać zależności w strukturze ról
systemu społecznego: afektywne (emocjonalne)
zaangażowanie – afektywna neutralność;
aspektowość – całościowość; uniwersalizm –
partykularyzm; przypisanie – osiąganie; orientacja na
kolektyw - orientacja na własną osobę. Połączenie
wartości tych zmiennych służy do opisania
charakterystycznych stosunków społecznych w
grupie.

16

Stopień oczekiwania konformizmu wobec norm
grypy. Tolerancja wobec zachowań dewiacyjnych
oraz tolerancja wobec zinstytucjonalizowanych
odchyleń od ściśle określonych norm grupowych



Dotyczy to zakresu swobody w zachowaniu członków grupy, jaki
uznawany jest przez pozostałych jej uczestników. Niektóre grupy i
organizacje wymagają ścisłego przestrzegania norm przy minimalnej
tolerancji wobec spontanicznych zachowań. Inne grupy zezwalają na duże
odchylenia od norm. Omijanie norm może stać się dla grupy funkcjonalne i
często występuje dłuższy lub krótszy etap, w którym nieprzestrzeganie
norm staje się zachowaniem zinstytucjonalizowanym –
„zinstytucjonalizowane nieprzestrzeganie zasad instytucjonalnych”.
Zinstytucjonalizowane nieprzestrzeganie norm pojawia się:



1)

gdy konieczności natury praktycznej stojące przed grupą wymagają

zachowań przystosowawczych, pozostających w sprzeczności z ustalonymi
od dawna normami, uczuciami, praktykami - normy i uczucia pozostają
chwilowo na pozór niezmienione, podczas gdy dopuszczane milcząco
odchylenia są w coraz większym stopniu uznawane przez członków grupy;



2)

gdy nowo powstałe wymogi stoją w sprzeczności z owymi głęboko

zakorzenionymi normami, odczuciami – te nowo powstałe wymogi są w
rzeczywistości nieprzestrzegane, a zmieniające się normy i uczucia nadal
kierują faktycznymi zachowaniami.



Znaczna część tolerowanych odchyleń od norm jest niezbędna do
zapewnienia stabilności

17

System kontroli
normatywnej



Zakres, w jakim sprawowana jest w
grupie kontrola: poprzez bezpośrednio
sformułowane przepisy (prawo), mniej
jasno sformułowane przepisy lecz
wyraźnie ukształtowane oczekiwania co
do zachowań wzmocnione obyczajami
lub poprzez zrutynizowane oczekiwania
czyli zwyczaje;

18

Stopień widoczności i
obserwowalności w grupie



zakres, w jakim normy i wykonywanie
ról w grupie dostępne są obserwacji
innych ludzki, zajmujących statusy
niższe, rówieśnicze, wyższe;

19

Samodzielności lub
uzależnienie grupy



Grupy różnią się od siebie pod względem zakresu w
jakim samodzielnie lub tez w uzależnieniu od innych
grup instytucji w szerszym społeczeństwie wypełniają
swoje funkcje i osiągają cele. Jeśli grupy nie spełniają
jednego lub więcej ze swych wymogów
funkcjonalnych, grupy mogą istnieć tak długo jak inne
grupy w społeczeństwie spełniają dla nich owe
wymogi np.

kibuce w Izraelu nie mogliby utrzymać

swojego socjalistycznego charakteru, gdyby nie inne
części izraelskiej gospodarki i społeczeństwa, które
spełniają dla nich niektóre podstawowe wymogi i
gdyby nie pomoc dostarczana spoza Izraela.

20

Ekologiczna struktura grupy



Członkowie grupy mogą sąsiadować ze
sobą przestrzennie w wysokim stopniu
skupienia lub pozostawać w
rozproszeniu. Stopień przestrzennej i
funkcjonalnej bliskości wpływa na
kształtowanie się stosunków
społecznych, na typy kontroli oraz na
siłę zaangażowania członków w grupę.

21

Stopień stabilności grupy



Właściowośc ta dotyczy zdolności
grupy do przeciwstawiania się opozycji
z zewnątrz do utrzymania swojej
struktury oraz przechodzenia bez
zakłóceń do kolejnych stadiow rozwoju

22

Stopień stabilności strukturalnego
środowiska grupy



Dotyczy zdolności środowiska społecznego
określonej grupy do utrzymania swego
charakteru. Cecha ta jest różnorodnie powiązana
z właściwością stabilności grupy. Stabilne
środowisko społeczne przyczynia się do większej
empirycznej stabilności grup działających w jego
obrębie, ponieważ w coraz większym stopniu
przystosowują się one do tego środowiska.
Wysoko stabilne środowisko może jednak
wytwarzać warunki stresowe dla grup
podlegających procesom wyraźnych przemian –
pojęcie opóźnienia kulturowego Ogburna.

23

Sposoby utrzymywania stabilności
grupy i jej środowiska strukturalnego

Wyróżniamy dwa mechanizmy

utrzymywania stabilności w grupie

a)

Sztywność względna – grupy w
sytuacji nacisków mogą utrzymywać
stabilność bez zmian w swej strukturze

b)

Elastyczność – w odpowiedzi na
zewnętrzne i wewnętrzne naciskom,
grupy będą funkcjonować dzięki
zmianom strukturalnym

24

Względna pozycja
społeczna grupy



Grupy (oraz jednostki) są w
społeczeństwie uszeregowane ze
względu na prestiż i dostęp do
kulturowo cenionych dóbr, nagród. A
ponieważ statusy zawodowe
szeregowane są w sposób
wartościujący, więc jednostki, które je
zajmują, też są zhierarchizowane w
podobny sposób.

25

Względna siła grupy

Właściwość ta dotyczy zdolności grupy do

narzucania swoich zbiorowych decyzji

a)

Swym członkom

b)

Swemu środowisku społecznemu

26

Koniec

;)

27