Ryzyko i

zarządzanie

ryzykiem

PLAN PREZENTACJI

Wprowadzenie i definicje

Teoria zarządzania ryzykiem

Identyfikacja i ocena ryzyka

Unikanie i zmniejszanie ryzyka

Przeniesienie i finansowanie ryzyka

Ubezpieczenia w zarządzaniu ryzykiem

TU typu captive

Organizacja zarządzania ryzykiem

WPROWADZENIE I

DEFINICJE

DEFINICJE RYZYK



1) Ryzyko to potencjalne zmiany
odbiegające od oczekiwanych wyników – im
większe rozbieżności w wynikach końcowych,
tym zdarzenie jest bardziej ryzykowne



2) Ryzyko jest szansą (lub
prawdopodobieństwem) wystąpienia straty
– im większe prawdopodobieństwo tym większe
ryzyko



3) Ryzyko jest możliwością, że oczekiwane
pozytywne cele organizacji nie zostaną
zrealizowane

ŹRÓDŁA RYZYKA



Elementy, na które człowiek nie ma
wpływu i wynikają z podstawowych praw
natury (zmiany pór roku, zmiany klimatu)



Czynniki kształtowane przez człowieka i
zależne od niego (np. wykształcenie, postęp
techniczny, potrzeby ludzkie, czyny
niedozwolone, działania polityczne, siły
natury)

RYZYKO SUBIEKTYWNE, A

AKCEPTOWALNE



Subiektywne – stopień, w jakim dana osoba czuje
się zagrożona danym ryzykiem. Może to mieć
odniesienie do obiektywnie określanego
prawdopodobieństwa wystąpienia takiego ryzyka.
Na ryzyko subiektywne wpływają:



- potencjalny poziom dotkliwości konsekwencji



- zakres wiedzy danej osoby o ryzyku



- zaznajomienie z ryzykiem



- czynniki psychologiczne



- stopień awersji do ryzyka



- czy ryzyko jest przyjmowane dobrowolnie

RYZYKO SUBIEKTYWNE, A

AKCEPTOWALNE



Ryzyko akceptowalne – poziom
ryzyka subiektywnego, które jednostka
lub organizacji przyjmuje i jest skłonna
stawić mu czoła

RYZYKA CZYSTE I

SPEKULACYJNE



Ryzyka czyste – mogą spowodować stratę,
ale nie zysk. Można ubezpieczyć ten typ
ryzyka (ale nie wszystkie ryzyka czyste są
ubezpieczone)



Ryzyka spekulacyjne – mogą przynieść
zysk lub stratę (większość podejmowanych
ryzyk gospodarczych)

RYZYKA STATYCZNE I

DYNAMICZNE



Ryzyka statyczne - mogą wystąpić zawsze i w
każdej społeczności. Przykład: ryzyko pożaru lub
inne naturalne niebezpieczeństwa (zwykle są to
ryzyka czyste)



Ryzyka dynamiczne – zmieniają się wraz ze
zmianami społecznymi. Zmiany ekonomiczne,
polityczne, technologiczne itd. mogą powodować
powstanie nowych ryzyk lub modyfikować już
istniejące (zwykle są to ryzyka spekulacyjne)

RYZYKA POWSZECHNE I

SZCZEGÓLNE



Ryzyka powszechne – wpływają na całą lub
część społeczeństwa, np. kataklizmy naturalne,
czynniki polityczne o szerokim zasięgu działania
(wojny, recesja)



Ryzyka szczególne – w większości przypadków
wpływają na indywidualne osoby lub pojedyncze
przedsiębiorstwa, które mają w pewnym stopniu
możliwość kontrolowania tych ryzyk – mogą
stosować szeroką gamę opcji zarządzania
ryzykiem

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM



„Zastosowanie zasad podejmowania decyzji
strategicznych przy rozwiązywaniu
konkretnego problemu związanego z
ryzykiem”



„Minimalizacja ogólnych kosztów ryzyka”



„Identyfikacja, ocena, kontrola i
finansowanie ryzyk, które zagrażają
istnieniu, aktywom, zyskom lub
pracownikom organizacji lub usług
oferowanych przez tą organizację”

TEORIA ZARZĄDZANIA

RYZYKIEM

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM

Zarządzanie ryzykiem to:
 zastosowanie zasad podejmowania decyzji strategicznych przy

rozwiązywaniu konkretnego problemu związanego z ryzykiem,

lub
minimalizacja ogólnych kosztów ryzyka, lub
 działanie zarządcze, polegające na identyfikacji, selekcji i

ocenie ryzyk, wyborze metod zarządzania tymi ryzykami oraz

ocenie efektywności tego zarządzania.

Celem zarządzania ryzykiem jest umożliwienie organizacji

rozwoju poprzez realizację celów wynikających z misji tej

organizacji przy uwzględnieniu zaakceptowanego poziomu

stopnia ryzyka podejmowania decyzji.

DECYZJE W ZARZĄDZANIU

RYZYKIEM

1. Identyfikacja problemu

2. Ewaluacja potencjalnych efektów

3. Identyfikacja i analiza rozwiązań problemu

4. Zastosowanie najodpowiedniejszego rozwiązania

5. Monitorowanie wyników

Standardowa metoda rozwiązywania problemów składa się z
następujących etapów:

W zarządzaniu ryzykiem wyróżnia się poniższe procedury:
1. Identyfikacja ryzyka

2. Ocena ryzyka

3. Sterowanie ryzykiem

4. Finansowanie ryzyka

5. Monitorowanie wyników zastosowanego programu zarządzania

ryzykiem

1. IDENTYFIKACJA RYZKA

Dopóki ryzyko/zagrożenie nie zostanie zidentyfikowane

jako ryzyko dla danej organizacji, nie można nim zarządzać.

(ryzyko to działania lub warunki, które powodują powstanie

strat lub zwiększają prawdopodobieństwo ich powstania;

źródłem potencjalnego ryzyka może być przedmiot, osoba,

sytuacja, która powoduje powstanie strat?

2. OCENA RYZYKA

Jest niezbędnym etapem do podjęcia decyzji o zastosowaniu

odpowiedniej metody postępowania z ryzykiem.

Istnieją dwie metody oceny:

1. Ocena poziomu szkody

ustala maksymalny wpływ ryzyka na organizację

(powinna być wyrażona w wielkościach finansowych)

2. Ocena prawdopodobieństwa

określa się z jakim prawdopodobieństwem ryzyko może

spowodować niepożądane efekty (wyraża się jako liczba

w skali prawdopodobieństwa w przedziale <0-1>)

Proces identyfikacji i oceny ryzyka można też nazwać

analizą ryzyka.

3. STEROWANIE
RYZYKIEM

W tym etapie wybiera się i wprowadza najlepsze procedury

sterowania ryzykiem.

Stosowane metody to:

1. Unikanie ryzyka

2. Redukowanie ryzyka

3. Przeniesienie (transfer) ryzyka

4. Zatrzymanie ryzyka

5. Inne

UNIKANIE RYZYKA

Polega na zaprzestaniu działalności wywołującej powstawanie

ryzyka lub prowadzenie działalności w innej lokalizacji, inną

metodą lub przy wykorzystaniu innych materiałów.

STEROWANIE RYZYKIEM

REDUKOWANIE RYZYKA

Podejmowanie

działań

prowadzących

zmniejszenie

prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka lub wielkości szkód.

Zazwyczaj nie można w całości wyeliminować wystąpienia

ryzyka lub wielkości szkód, dlatego zmniejszanie ryzyka (lub

kontrolowanie

strat)

może

pozwolić

osiągnięcie

akceptowalnego poziomu ryzyka.

STEROWANIE RYZYKIEM

PRZENIESIENIE (TRANSFER) RYZYKA

Istnieje możliwość przeniesienia ryzyka lub konsekwencji

finansowych na kogoś innego.

W tym celu stosuje się dwie podstawowe metod transferu

ryzyka:

1. Przeniesienie w drodze rozwiązań umownych (transfer by

contract)

ryzyko może być przeniesione przez umowę przeniesienia

działalności, lub koszty strat mogą być przekazane przez

zastosowanie w umowie klauzuli wykluczających, ograniczenia

odpowiedzialności, odszkodowania, itd.

2. Przeniesienie przez ubezpieczenie (transfer by insurance)

konsekwencje finansowe związane z danym ryzykiem są

przenoszone na ubezpieczyciela w zamian za zapłacenie

określonej składki

STEROWANIE RYZYKIEM

ZATRZYMANIE RYZYKA

Występuje gdy ryzyko jest na akceptowanym poziomie. (koszty

straty zostaną pokryte przez organizację samodzielnie)

W organizacjach często tworzy się tzw. Pool’e, czyli zbiory

podobnych ryzyk zagrażających jednostkom podległym

organizacji. Ma to na celu umożliwienie zatrzymania ryzyka.

Dla pojedynczej jednostki podległej ryzyka zebrane w pool’u

mogą być za duże na ich zatrzymanie, ale gdy ryzyka

rozkładają się na całą organizację może to spowodować ich

zatrzymanie.

INNE

Zostały także opracowane inne metody sterowania ryzykiem,

które są wykorzystywane w dziedzinach finansowych i przy

innych ryzykach spekulacyjnych. Są to instrumenty pochodne,

forwards, future, swap’s i transakcje typu „risk hedging”.

4. FINANSOWANIE
RYZYKA

Stosuje się w celu pokrycie kosztów związanych z
zatrzymaniem ryzyka.
Sposoby finansowania ryzyka:

1. Z bieżących wpływów bez potrzeby tworzenia specjalnych

rezerw

- niewielkie straty

2. Stworzenie specjalnych rezerw na pokrycie strat, funduszy

własnych

nieprzewidziane

wydatki,

założenie

towarzystwa typu captive

- poważniejsze szkody

3. Zewnętrzne metody finansowanie (np. pożyczki)

- brane pod uwagę, gdy wystąpi zdarzenie powodujące

stratę lub istnieje możliwość wcześniejszego zawarcia

umowy kredytowej, która pozwoli na pobranie kredytu w

chwili wystąpienia straty.

5. MONITOROWANIE
WYNIKÓW

Jest to ostatni etap zarządzania ryzykiem.

Stosuje się go by:
 śledzić czy podjęte działania były stosowne
 ocenić czy istnieje ekonomiczna potrzeba wprowadzenia

zmian do programu

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE

ZMIANY WE WZORZE RYZYK

Działania podejmowane przez organizację, w tym działania

związane z zarządzaniem
Zmiany w środowisku ekonomicznym
Zmiany w środowisku socjalnym

JEDNYM Z CELÓW ZARZĄDZANIA

RYZYKIEM JEST ZMNIEJSZENIE

KOSZTÓW RYZYKA DO

MINIMUM.

CAŁKOWITY KOSZT
RYZYKA

Koszty zaistnienia ryzyka

+ Koszty zapobiegania stracie lub redukowania strat

+ Koszty poniesienia ryzyka

+ Koszty poniesionych strat związane z

zatrzymaniem

ryzyka

+ Koszty prowadzenia zarządzania ryzykiem

KOSZTY BEZPOŚREDNIE I

POŚREDNIE



Koszty urządzeń i sprzętu

ochronnego



Składki ubezpieczeniowe



Koszty napraw uszkodzeń,

wymiany utraconego majątku



Naprawienie krzywd tam

gdzie zatrzymano ryzyko



Wynagrodzenia pracowników

zajmujących się zarządzaniem

ryzykiem



Wpływ wprowadzania

zarządzania ryzykiem na

procesy produkcyjne



Koszty dochodzeń,

sprawozdań, kalkulacji strat



Wpływ strat na proces

produkcyjny



Wpływ na plany rozwoju

przeds.



Wpływ dużej straty na

wizerunek przedsiębiorstwa

KOSZTY PRYWATNE I

SPOŁECZNE

Prywatne

Koszty, które są
wynikiem ryzyka i
wpływają tylko na
organizację.

Społeczne

Koszty, które są
pokrywane przez
społeczeństwo lub
przez część
społeczeństwa.

IDENTYFIKACJA I OCENA

RYZYKA

IDENTYFIKACJA RYZYKA

Ubezpieczyciel ocenia jakie zdarzenia
losowe zagrażają ubezpieczającemu,
określa prawdopodobieństwo ich zajścia.

Składa się z dwóch etapów:



Postrzeganie ryzyka



Prawidłowa identyfikacja ryzyka

ŹRÓDŁA INFORMACJI



Wizytacje i inspekcje



Badania zza biurka (desk research):



sprawozdania roczne i księgowe



rachunkowość operacyjna



rejestr środków trwałych



informacje o miejscu działalności



materiały promocyjne agencji



regulaminy



publikacje gospodarcze, przemysłowe



publikacje na temat bezpieczeństwa ‚



dane ubezpieczeniowe

MAPOWANIE RYZYKA

Zagrożenia

Środki

Konsekwencje

Czynniki

modyfikujące

Niebezpieczne

sytuacje dla

organizacji:

ogień,

trzęsienie

ziemi,

zepsucie

maszyn,

pogorszenie

jakości

Elementy

związane z

prowadzeniem

działalności:

budynki,

wyposażenie,

materiały,

personel,

dostawcy

Niepożądane

efekty zdarzeń,

spływające na

zasoby organizacji:

przerwy w

produkcji,

wycofanie

produktu

Czynniki mające

wpływ na środki w

przypadku

zagrożenia:

wyposażenie

zapasowe,

alternatywne

źródła

zaopatrzenia,

istnienie lub brak

metod prewencji

Zaletą tabeli jest to, iż dane wprowadzone

do jednej kolumny pomagają uzupełnić

pozostałe

NARZĘDZIA WYKORZYSTYWANE

DO IDENTYFIKACJI RYZYKA:



Lista kontrolna (checklists)



Analiza wydarzeń



Analiza drzewa błędów



Badania niebezpieczeństw i eksploatacji



Indeks Dow



Kontrola bezpieczeństwa



Schematy przepływów



Analiza nakładów i wyników produkcji



Inspekcje



SWOT



PEST

PROCES POJAWIANIA SIĘ

NIEPEWNYCH ZDARZEŃ I SKUTKÓW

zdarzeni
e

OCENA RYZYKA

Ocena ryzyka polega na ustaleniu, na
podstawie dostatecznie licznych obserwacji
częstości zdarzeń szkodowych oraz
przeciętnego rodzaju szkody. Ryzyko opisują
następujące zmienne:



Wartość szkód



Liczba szkód



Momenty, w których występują szkody lub
straty czyli czas, w którym występuje
wypadek ubezpieczeniowy (losowy) objęty
ochroną ubezpieczeniową.

TECHNIKI OCENY RYZYKA

C.D.

RÓWNANIE POISSON’A –

OCENA PRAWDOPODOBIEŃSTWA

Pozwala na prognozowanie prawdopodobieństwa
dowolnej liczby strat oraz liczby, mogącej być
maksymalną liczba strat.

Gdzie:

e – jest liczbą stałą 2,7183
n – oczekiwaną liczbą strat w oparciu o dane statystyczne
r – liczbą strat, dla której liczone jest prawdopodobieństwo



SELEKCJA RYZYKA I

PODATNOŚĆ NA NIE



Ocena ryzyka ma charakter względny. Badamy
zagrożenie względem podatności na ryzyko, a
ewentualną wielkość szkód w przedsiębiorstwie
odnosimy do możliwości kompensowania ryzyka
przez przedsiębiorstwo. Dzielimy ryzyko na:



Akceptowalne

– ryzyko, z którego skutkami łatwo

sobie poradzić



Tolerowane – można je przyjąć, ale trzeba zrobić
wszystko by zredukować zagrożenie i możliwe skutki



Nietolerowane – ryzyka te mogą przynieść straty,
z którymi nie będzie można sobie poradzić

UNIKANIE I

ZMNIEJSZANIE RYZYKA

UNIKANIE RYZYKA

Jest to działanie likwidujące narażenie na
ryzyko.

W zależności od rodzaju ryzyka problemy z
nim związane można rozwiązać za pomocą:
- zmiany lokalizacji
- zmiany używanych produktów
- zmian w procesie techologicznym
- zaprzestaniu działalności wywołującej ryzyko

OCENA UNIKANIA RYZYKA

Działanie to jest bardzo efektywne, ale
stoi
w sprzeczności z przedsiębiorczością,
która jest podejmowaniem ryzyka.

Negatywna metoda manipulacji ryzykiem
(całkowite uniknięcie wszystkich ryzyk jest
niemożliwe)

PRZYKŁADY:

Unikając ryzyka pożaru, można wymienić
materiał łatwopalny na inny, który okaże
się materiałem toksycznym
Unikamy ryzyka katostrofy lotniczej nie
latając;
Nie zawieranie małżeństwa, eliminuje
ryzyko rozwodu

REDUKOWANIE RYZYKA

Redukcja ryzyka może dotyczyć poziomu

lub prawdopodobieństwa strat i może

wystąpić

w każdym momencie zarówno przed, w

trakcie jak i po zdarzeniu.

ELEMENTY REDUKCJI

RYZYKA I STRAT:

●

Czynniki ludzkie

●

Fizyczne środki zaradcze

●

Organizacyjne środki zaradcze

●

Edukacyjne środki zaradcze

●

Środki finansowe

CZYNNIKI LUDZKIE

Wszyscy pracownicy odpowiednio przeszkoleni oraz

zmotywowani mogą mieć wpływ na zarządzenie
ryzykiem.

W wielu przypadkach zatrudniani są jednak
eksperci.

Zagrożenia, które mogą powstać w wyniku pozostawienia

spraw dotyczących ryzyka tylko ekspertą:

- zrzucenie odpowiedzialności na eksperta, pozostałe osoby czują się

usprawiedliwione, że nie interesują się ryzykiem

- eksperci koncentrują się na identyfikacji ryzyka i proponują

rozwiązania z dziedzin , którą najlepiej znoają

- zajęcie się specyficznymi problemami pomijając jaki wpływ mają

one na ogólny wzór ryzaka

FIZYCZNE ŚRODKI
ZARADCZE

urządzenia zaprojektowane do

zapobiegania

lub ograniczenia skutków strat

RODZAJE FIZYCZNYCH

SYSTEMÓW KONTROLNYCH:

●

System aktywny – pracuje cały czas, ma wykryć stratę i/
lub zapobiec jej powstaniu lub ograniczyć jej skutki

●

System pasywny- jest uruchomiany w momencie
zaistnienia szkody

ORGANIZACYJNE ŚRODKI

ZARADCZE

- procedury operacyjne minimalizujące ryzyko,
- kontrola dostępu,
- zakaz palenia papierosów,
- systemy prawidłowego
znakowania produktów.

EDUKACYJNE ŚRODKI

ZARADCZE

Wszyscy pracownicy powinni zdawać sobie sprawę, że:
- ryzyko istnieje,
- można mu zapobiec,
- stanowi zagrożenie dla działalności organizacji,
- można redukować efekty ryzyka

wiedząc gdzie pójść i kogo,

poinformować w nagłych przypadkach
- każdy musi pracować

nad zmniejszaniem zagrożeń.

ŚRODKI FINANSOWE

Wydatki na kontrolę strat muszą być

umotywowane korzyściami jakie

przynosi

taka kontrola.

PRZENIESIENIE I

FINANSOWANIE RYZYKA

PRZENIESIENIE RYZYKA

Przeniesienie – jako rodzaj aktywnego
zarządzania ryzykiem – może wystapić w
dwóch formach:



Przeniesienie ryzyka na inny podmiot,



Przeniesienie konsekwencji finansowych
ryzyka na inny podmiot (brak zmiany
poziomu ryzyka –finansowanie ryzyka).

PRZENOSZENIE RYZYKA

NA INNY PODMIOT



Często zlecane podmiotom zewnętrznym,



Powody: finansowe lub operacyjne oraz w
celu uniknięcia ryzyka,



Podejmowanie decyzji w sytuacjach, kiedy:



Działalność jest niebezpieczna,



Działalność nie jest niebezpieczna, jednak w
połaczeniu z inną reprezentuje poziom ryzyka nie
do przyjęcia,



Działalność nieodpowiednia do lokalizacji, w której
musiałaby być prowadzona (np. wysoki hałas)

PRZENOSZENIE KONSEKWENCJI

FINANSOWYCH RYZYKA NA INNY

PODMIOT



Najczęsciej stosowaną metodą jest zawarcie
umowy ubezpieczenia – stosowane głównie w
ryzykach związanych z odpowiedzialnością
cywilną.



Przeniesienie kosztów wypłacanych świadczeń
z tytułu powstania odpowiedzialności cywilnej
na stronę inną niż ta, która powinna być nimi
obciążona – konflikt dwóch zasad,



Zastosowanie klauzul wyłączających / klauzul
o odszkodowanie – klauzule kontraktowe.

USTAWA O NIEUCZCIWYCH

WARUNKACH UMÓW (UNFAIR

CONTRACT TERMS ACT 1977_



Ogranicza używanie klauzul kontraktowych
zmniejszających/eliminujących odpowiedzialność,



Sekcja 2F ustawy zabrania ograniczania/ przenoszenia
odpowiedzialności za nieszczęśliwe wypadki z powodu
zaniedbania, niezależnie od warunków umowy, w
przeciwieństwie do odpowiedzialności za inne straty,
uszkodzenia,



Zabrania stosowania ograniczeń/ wyłączeń w
umowach konsumenckich – w innych kontraktach
sprzedaży podlegają zasadzie racjonalności,



Przeniesienie może nie osiągnąć swoich celów, mimo
dopuszczalności przez prawo.

FINANSOWANIE RYZYKA

Zawsze pozostaje część ryzyka do zatrzymania (gdy nie
było przeoczenia lub wyeliminowania), które trzeba
sfinansować najlepszą dla organizacji metodą.

Sposoby finansowania:



Bieżące pokrywanie kosztów powstałych strat z budżetu
operacyjnego, bez tworzenia specjalnych funduszy,



Stworzenie wewnętrznego funduszu na nieprzewidziane
wydatki na pokrycie strat,



Kredyt na pokrycie kosztów strat,



Wykorzystanie specjalnych form przeniesienia ryzyka
oferowanych przez ubezpieczenia.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

DECYZJE O ZATRZYMANIU

RYZYKA



Poziom awersji do ryzyka w organizacji – im większy,
tym mniejsza skłonność do zatrzymania danego
ryzyka. Organizacje duże lub z celami
krotkoterminowymi, cześciej zatrzymują ryzyko.



Rodzaj i rozmiar ryzyka – ryzyka o niskiej
dokuczliwości dla organizacji oraz z wysokim
prawdopodobieństwem są normalnie akceptowalne
do zatrzymania.



Bodźce i hamulce zewnętrzne – decyzje mogą być
podejmowane pod wpływem wielu czynników
będących poza kontrolą organizacji, np. koszt
kredytów.

BIEŻACE POKRYWANIE

KOSZTÓW STRAT



Najprostsza metoda – nie wymaga postanowień
administracyjnych,



Stosowana do bardzo ograniczonej klasy strat,
tj:



Strat o niewielkiej wielkości,



Strat, które można łatwo przewidzieć oraz wystepują
często,



Strat, co do których wzór wystepowania odpowiada
wzorowi przepływu środków pieniężnych organizacji
(np. Dzialalność sezonowa i straty sezonowe)

BIEŻACE POKRYWANIE

KOSZTÓW STRAT – ZALETY I

WADY



Zalety:



Wydatki ponoszone są dopiero w momencie potrzeby pokrycia strat,



Straty są opłacane netto, nie trzeba pokrywać wydatków
ubezpieczycieli jak koszty administracyjne (niekorzystne przy
małych i częstych stratach),



Bodziec do przeciwdziałania stratom (niezwyczajne poziomy strat
wliczane do budżetu).



Wady:

▬

Trudny do ustalenia efektywny system sprawozdań o stratach
finansowych,

▬

Rzadko kiedy można uzyskać kredyt dla budżetu – brak bodźców do
redukowania strat poniżej poziomu włączonego do budżetu,

▬

Sugerowanie, że każdy zysk będzie w stanie pokryć straty z
własnego budżetu.

WEWNĘTRZNY FUNDUSZ NA

NIEPRZEWIDZIANE WYDATKI



Finansowanie poważniejszych strat,



Założenie funduszu, bądź odłożenie
odpowiedniej kwoty lub regularne wkłady
podobne do wewnętrznych składek
ubezpieczeniowych – istnieje możliwość
połaczenia obydwu z nich,



Może pomóc w rozłożeniu kosztów strat na kilka
lat – niewykorzystane sumy nie przepadają.

WEWNĘTRZNY FUNDUSZ NA

NIEPRZEWIDZIANE WYDATKI –

ZALETY I WADY



Zalety:



Fundusze zatrzymywane są przez organizacje i do momentu potrzeby
pokrycia roszczeń są dostępne do inwestowania,



Roszczenia opłacane netto,



Elastyczna wysokość składki w zależności od strumieni pieniężnych,



Pelna kontrola organizacji nad decyzjami.



Wady:

▬

Nie podlegają ulgą podatkowym,

▬

W wielu krajach fundusz nie może być przenoszony na rok przyszły bez
opodatkowania,

▬

Koszty alternatywne związane z zatrzymaniem środków,

▬

Fundusze muszą być natychmiastowo dostepne na pokrycie straty – brak
możliwości dobrej inwestycji,

▬

Mogą zostać wykorzystane na inne cele w organizacji,

▬

Możliwa potrzeba wysokiej kapitalizacji wstępnej,

▬

Ochorna stop loss bardzo trudna do uzyskania.

POŻYCZKI PO WYSTĄPIENIU

STRAT – ZALETY I WADY

Polega na pożyczeniu funduszy w celu pokrycia
zaistniałej określonej straty lub na pokrycie różnicy,
której organizacja nie może sfinansować z dochodów.



Zalety:



Elastyczna metoda w kwestii działań i wysokości
pożyczki.



Wady:

▬

Brak kontroli nad momentem, w którym będą potrzebe
pieniądze i warunkami udzielenia kredytu.

KREDYT NA

NIEPRZEWIDZIANE

WYDATKI



Forma zapewnienia sobie dostępu do kredytu,



Kredyt udostepniony, gdy wystapi strata na
pokrycie której organizacja potrzebuje
stosownych środków,



Droga oraz trudna do zrealizowania metoda,



Pożyczkodawca nie ma możliwości inwestycji
określonych środków pieniężnych – duże
prawdopodobieństwo, że oprocentowanie będzie
wysokie,



Zwykle wymagana w umowach prowizja od
zaangażowania.

UBEZPIECZENIA W

ZARZĄDZANIU RYZYKIEM

CO TO JEST?

Ubezpieczenia w zarządzaniu

ryzykiem, to jedna z metod



zabezpieczania się przed szkodami,
jakie może ponieść przedsiębiorstwo w
razie realizacji poszczególnych ryzyk



mająca na celu
wyeliminowanie/ograniczenie
prawdopodobieństwa wystąpienia
samego ryzyka

GŁÓWNY CEL UBEZPIECZEŃ?

•

w odniesieniu do osób fizycznych i małych
przedsiębiorstw:

zamienienie niepewności związanej z

możliwością wystąpienia dużej straty na określoną
płatność w odpowiednio mniejszej wysokości.

•

w przypadku dużych organizacji :

jest to instrument finansowy wykorzystywany w

zarządzaniu ryzykiem, a składka ubezpieczeniowa
jest szacowana i klasyfikowana w oparciu o
informacje dotyczące szkodowości danej firmy czy
też gałęzi przemysłu

DLA KOGO SĄ NAJLEPSZE?

Główną wartością ubezpieczeń jest to, że stanowią środek

rozłożenia kosztów strat na odpowiednio długi okres
czasu.



Dlatego są bardzo przydatne w przypadku
przedsiębiorstw, które ponoszą duże ryzyko i nie są w
stanie pokryć go środkami własnymi w ciągu 1 roku.
Organizacja opłacająca składkę ubezpieczeniową przez kilka
lat, pokrywa w ten sposób koszty własnych strat oraz koszty i
zyski administracyjne ubezpieczyciela, co w efekcie staje się
prowizją za usługę rozłożenia ryzyka.



Ubezpieczenia są odpowiednią formą zabezpieczenia dla
osób, które chcą uniknąć ryzyka i są gotowe do zapłacenia
wyższej składki

Przeciwnie dzieje się w przypadku przedsiębiorstw

ponoszących małe ryzyko, gdyż nie kalkuluje się im opłacać
wysokiej składki, gdy wiedzą, że są w stanie pokryć koszty
strat środkami własnymi.

OPODATKOWANIE

Składki ubezpieczeniowe są zwolnione

z opodatkowania, a przy
niezrealizowanych stratach nie można
korzystać z tego przywileju, dlatego
wpłaty na wewnętrzny fundusz na
niezrealizowane straty są mniej
korzystną formą finansowania ryzyka
niż składki ubezpieczeniowe.

DODATKOWE RYZYKA, KTÓRE UBEZPIECZONY

PRZENOSI NA UBEZPIECZYCIELA:



ryzyko fluktuacji – związane jest z faktem, iż szkody
z tytułu ryzyk czystych występują rzadko i istnieje
prawdopodobieństwo, że straty mogą znacznie
przewyższyć szacunki na podstawie dotychczasowej
historii szkodowości organizacji lub danej gałęzi
przemysłu. W przypadku, gdy firma jest ubezpieczona,
ryzyko spada na ubezpieczyciela;



ryzyka inwestycyjne – podczas gdy ryzyka
dowolnych rozmiarów mogą być finansowane przez
przedsiębiorstwo, należy zainwestować określone
fundusze na pokrycie kosztów strat. Terminy
zapadalności i płynność funduszu inwestycyjnego
muszą być zgrane z zapotrzebowaniem na określone
środki, jednakże ze względu na brak możliwości
przewidzenia dokładnego terminu zajścia wypadku
wywołującego straty, w praktyce dopasowanie to
bywa nierealne i stąd też ryzyko inwestycyjne zostaje
przeniesione na ubezpieczyciela;

DODATKOWE RYZYKA, KTÓRE

UBEZPIECZONY PRZENOSI NA

UBEZPIECZYCIELA:



ryzyka zmian wymienialności walut – jeśli
przedsiębiorstwo funkcjonuje w kilku krajach,
fundusze na zatrzymanie ryzyka w innych krajach
muszą zawierać rezerwy na wypadek
nieprzewidzianych zmian w kursach wymiany
walut pomiędzy tymi krajami.

W przypadku ubezpieczeń obowiązkowych (np.

komunikacyjne) organizacja nie ma możliwości
wyboru co do formy przeniesienia danego ryzyka.

METODY KWOTACJI

UBEZPIECZEŃ

Konwencjonalna metoda kwotacji ubezpieczeń- odział na
klasy, w których wszyscy ubezpieczeni są dzieleni a grupy pod
względem zagrożeń. Składki są obliczane na podstawie
średniego przedstawiciela danej klasy. Gdy indywidualny
ubezpieczony jest lepszy/gorszy od średniego przedstawiciela,
wprowadzane są minimalne korekty w wysokości składki. Tą
metodę stosują indywidualne i małe przedsiębiorstwa. Nie jest
korzystna dla dużych organizacji, które pragną jak najlepiej
wykorzystać ubezpieczenia w programie zarządzania ryzykiem.
Im większe przedsiębiorstwo, tym rzadsze stają się jego ryzyka i
dlatego nie powinny być łączone z innymi klasami ryzyk.

Rating doświadczeń- stosowanie składek na pokrycie strat
niekatastroficznych, które są oparta na informacjach o szkodach
danej organizacji. Jest to użycie ubezpieczeń jako mechanizmu
do rozłożenia ryzyk i usługą likwidacji szkód, co sprawia, że
skladka staje się prowizją za usługę. Składkę oblicza się na
podstawie formuły opartej na uśrendnionych kosztach roszczeń
przez odpowiednio długi, ale nie zbyt długi okres
(reprezentatywny- taki, żeby dane nie przestały byz aktualne).
Do tej składki dolicza się element, służący do budowy funduszu
na pokrycie strat katastroficznych.

UBEZPIECZENIA CZĘŚCIOWE

Najefektywniejszą formą używania ubezpieczeń może być

ubezpieczenie wszystkich poziomów dokuczliwości danego ryzyka,
realizowane poprzez zatrzymanie małych ryzyk, ale ubezpieczenie
dużych tego samego typu. Może być to osiągnięte poprzez
franszyzę- postanowienie umowy ubezpieczenia przerzucające
na ubezpieczającego część poniesionej szkody.

Integralną
(warunkową)

Redukcyjną
(bezwarunkową)

jeżeli ubezpieczyciel nie odpowiada za
szkody,

których

wartość

nie

przekracza przyjętego w umowie
minimum. Jego wysokość może być
oznaczona kwotowo lub jako procent
sumy ubezpieczenia. Jeżeli szkoda jest
wyższa od min, wówczas franszyzy
integralnej nie stosuje się.

jeżeli ubezpieczyciel bez względu na
wysokość

szkody

obniża

odszkodowanie o część określoną w
pieniądzu lub jako procent sumy
ubezpieczenia. Uzasadnieniem jest
potrzeba wyłączenia drobnych strat
niezwiązanych ze szkodami losowymi,
na przykład ubytki naturalne.

Inne możliwości to zatrzymanie określonej części strat poprzez
koasekurację-udział własny wyrażony w % szkody lub ubezpieczenie do
maksymalnego poziomu przewidywalnych strat lub zatrzymania rzadkich
ryzyk strat przekraczających kwoty poprzez ubezpieczenie na pierwsze
ryzyko.

UBEZPIECZENIE CZĘŚCIOWE

Zastosowanie częściowego ryzyka uzasadniają

następujące okoliczności:



istnienie możliwości dużej straty, przy
założeniu, że większość strat będzie prawie na
pewno bardzo mała – franszyza integralna lub
redukcyjna daje ochronę przed stratami, które są zbyt
duże do zatrzymania, podczas gdy nie wykupuje się
ubezpieczenia pokrywającego małe straty;



rozłożenie ryzyka tak dobre, że całkowita strata
jest praktycznie niemożliwa – w takiej sytuacji
odpowiednim instrumentem zarządzania ryzykiem jest
polisa na pierwsze ryzyko;



istnienie dużego funduszu na nieprzewidziane
straty, który pozwala na zatrzymanie części
każdego ryzyka – najwłaściwsza w takim przypadku
może okazać się umowa koasekuracji.

TOWARZYSTWA

UBEZPIECZENIOWE TYPU

CAPTIVE

DEFINICJA

Towarzystwo ubezpieczeniowe typu
captive jest to towarzystwo
ubezpieczeniowe założone jako jednostka
filialna przedsiębiorstwa nie będącego
towarzystwem ubezpieczeniowym, w
celu ubezpieczenia lub reasekurowania
części lub wszystkich ryzyk firmy matki.

PRZYCZYNY TWORZENIA I

WYKORZYSTANIA CAPTIVE

redukcja kosztu finansowania ryzyka,

stabilizacja kosztu finansowania ryzyka,

finansowanie ryzyk nieakceptowalnych
na tradycyjnym rynku
ubezpieczeniowym,

dochód z inwestycji,

poprawa bieżącej płynności.

DODATKOWE ZALETY

CAPTIVE

Dostęp do rynku reasekuracyjnego,

Odliczenie składek od podatku,

Prowadzenie ubezpieczeń
obowiązkowych,

Captive w raju podatkowym (centrum
captive) w kraju innym niż kraj
organizacji zakładającej captive-
szybsze zatrzymywanie większych
ryzyk; prostsze i tańsze powstanie
captive.

WADY CAPTIVE

Przedsięwzięcie mało dochodowe w pierwszych
latach swojej działalności,

Kapitał niedostępny w celu prowadzenia innych
zyskownych przedsięwzięć,

Szybkie kary,

Zaangażowanie dużej części kierownictwa w
początkowym okresie działania,

Ściśle określone wady w przypadku captive wielu
właścicieli (dotknięcie tym samym zdarzeniem
losowym kilku przedsiębiorstw, subsydiowanie
captive, warunki wycofania się z captive).

WARUNKI DLA DOBREGO

CAPTIVE

Aby zarządzać dobrym captive, organizacja
musi:

Traktować je jako długoterminowe
przedsięwzięcie,

Posiadać odpowiednie rozłożenie ryzyka,

Prowadzić odpowiedni system identyfikacji i
oceny ryzyka,

Prowadzić odpowiedni program kontroli strat,

Przeprowadzić pełną analizę techniczno-
ekonomiczną.

SYSTEMATYKA CAPTIVE

Klasyfikacja wg podmiotowej struktury
własności:



Captive indywidualny - finansuje jedynie szkody właściciela.
Właściciel jest jedynym przedsiębiorstwem wnoszącym do captivu
kapitał oraz opłacającym składki ubezpieczeniowe.



Captive grupowy - stanowi własność kilku przedsiębiorstw, ktore
nie tworzą jednolitego organizmu gospodarczego (rodziny
ekonomicznej)



Captive do wynajęcia – właścicielem captivu jest przedsiębiorstwo
świadczące usługę polegającą na wynajmowaniu pojemności
akceptacyjnej (maksymalnej wielkości ryzyka) w zorganizowanym
przez siebie captivie.

2. Klasyfikacja wg fazy rozwoju

Mały captive – captive w początkowej fazie
swojego istnienia i pozostawia na swoim
zachowku relatywnie małą część
przyjmowanego ryzyka (stanowią one ok.
80% liczby wszystkich captivów na
świecie).

Duży captive – gdy zgromadzi relatywnie
wysokie rezerwy techniczno-
ubezpieczeniowe. Zatrzymuje na udziale
własnym dużą część przyjętego ryzyka.

3. Klasyfikacja wg źródła pochodzenia
przyjmowanego przez nie ryzyka



Captive czysty – przyjmowane przez niego
ryzyko pochodzi wyłącznie od jednego lub
więcej przedsiębiorstw, które są
jednocześnie właścicielami captivu.



Captive rynkowy – przyjmowane przez
niego wyzuko pochodzi zarówno od
jednego lub więcej przedsiębiorstw
(będących jednocześnie właścicielami
captivu), jak i od przedsiębiorstw trzecich
(niebędących właścicielami captivu).

4. Klasyfikacja ze względu na charakter
prawny umowy z captivem

Captive bezpośredni – przekazanie captivowi ryzyka
następuję na podstawie umowy ubezpieczenia.

Captive reasekuracyjny – ryzyko przekazywane na
podstawie umowy reasekuracyjnej, zawartej z tradycyjnym
zakładem ubezpieczeń, cedującym ryzyko w ramach
frontingu ubezpieczeniowego (ZU ceduje ryzyko na inny
ZU lub reasekuratora)

Captive ubezpieczeniowo-reasekuracyjny – w zależości od
regulacji prawnych obowiązujących w kraju, w którym jest
ulokowane ryzyko użytkownika captivu, z captivem może
go łączyć zarówno umowa ubezpieczenia, jak i umowa
reasekuracji za pośrednictwem frontujacego zakładu
ubezpieczeń.

4. Klasyfikacja wg siedziby właściciela
w odniesieniu do siedziby captivu



Captive krajowy - jest zarejestrowany w
tym samym kraju, w którym posiada swoja
główną siedzibę jego właściciel.



Captive zagraniczny – jest zarejestrowany
w innym kraju niż ten, w którym posiada
swoją główną siedzibę jego właściciel.

RODZAJE UBEZPIECZEŃ ŚWIADCZONYCH PRZEZ CAPTIVE

Rodzaj ubezpieczenia

Udział (%)

Majątkowe

OC ogólne

OC z tytułu praktyk

zatrudnienia

OC zawodowa

OC z tytułu wykonywania

czynności medycznych

Na życie

Komunikacyjne

Defraudacji

Z tytułu zanieczyszczenia

środowiska

Rzeczowe i utraty zysku

Pozostałe, w tym kredytu i

ryzyk katastroficznych

Odpowiedzialność

gwarancyjna

Źródło: Captive Manager Survey 2009, „Captive Review”2009, nr 5, s.18

ORGANIZACJA

ZARZĄDZANIA RYNKIEM

ORGANIZACJA

ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

Risk manager odpowiada za identyfikację,

ocenę, sterowanie i finansowanie ryzyka

w organizacji.

Rzadko jednak stosuje się takie podejście.

Jego rola polega gównie na doradzaniu.

ASPEKTY DORADZANIA

●

Koordynator

●

Nauczyciel

●

Inicjator

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

●

Risk manager odpowiada za
wprowadzanie określonych elementów
programu zarządzania ryzykiem.

●

Większość z nich wywodzi się z rynku
ubezpieczeniowego przez co często
odpowiedzialni są za znalezienie
najodpowiedniejszej oferty
ubezpieczeniowej na pokrycie ryzyk
wyszczególnionych w programie
zarządzania ryzykiem