Klasyfikacja ubezpieczeń gospodarczych
Informacje ogólne
Ubezpieczenie – umowny obowiązek świadczenia ubezpieczyciela na wypadek powstania zdarzeń w życiu, zdrowiu lub mieniu ubezpieczonego; wykonanie obowiązku ubezpieczyciel realizuje poprzez wypłatę odszkodowań lub świadczeń z funduszu tworzonego ze składek wnoszonych przez jednostki zagrożone tymi zdarzeniami.
Produkt ubezpieczeniowy – pakiet usług dostarczanych ubezpieczonemu (ubezpieczenie OC, AC, usługa assistance, itd.) przez zakład ubezpieczeń za określoną opłatą, od chwili zawarcia umowy ubezpieczenia aż do jej rozwiązania. Możliwość zakupu ubezpieczenia przez Internet lub telefon dają tak zwane "ubezpieczenia directowe".
Podział ubezpieczeń:
Podstawowy podział ubezpieczeń to:
ubezpieczenia społeczne (reg. przez normy prawa publicznego)
ubezpieczenia gospodarcze (reg. przez normy prawa prywatno– cywilnego)
W ramach ubezpieczeń gospodarczych wg norm kodeksu cywilnego biorąc pod uwagę kryterium przedmiot ubezpieczenia wyróżniamy:
ubezpieczenia majątkowe – mienia i odpowiedzialności cywilnej (art. 821 KC.)
ubezpieczenia osobowe – w szczególności na życie i następstw nieszczęśliwych wypadków (art. 829 KC.)
Różnica między ubezpieczeniami osobowymi, a majątkowymi:
Charakterystyka | Ubezpieczenia osobowe | Ubezpieczenia majątkowe |
---|---|---|
Przedmiot ubezpieczenia | Ryzyko osobowe: życie, zdrowie, zdolność do zarobkowania | Ryzyko majątkowe: prawa i obowiązki osoby ubezpieczonej |
Podmiot ubezpieczenia | Osoba fizyczna | Osoba fizyczna i prawna |
Charakter szkody | Niewymierny w pieniądzu, nie zawsze charakter negatywny | Wymierna w pieniądzu, zawsze charakter negatywny |
Suma ubezpieczenia | Ustalana arbitralnie | Zależy od wartości przedmiotu ubezpieczenia |
Charakter świadczenia | Świadczenie | Odszkodowanie |
Czas trwania umowy | Długoterminowe | Krótkoterminowe (zwykle do 1 roku) |
Ubezpieczenia osobowe:
W ubezpieczeniach osobowych biorąc za kryterium rodzaj ryzyka objętego ochroną wyróżnia się ubezpieczenia życiowe oraz ubezpieczenia wypadkowe.
Zdarzeniem ubezpieczeniowym w przypadku ubezpieczeń życiowych jest śmierć osoby ubezpieczonej lub dożycie przez osobę określonego wieku.
W przypadku ubezpieczeń wypadkowych zdarzeniem ubezpieczeniowym jest rozstrój zdrowia, uszkodzenie ciała lub śmierć osoby ubezpieczonej wskutek nieszczęśliwego wypadku.
Przykłady ubezpieczeń osobowych:
Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW)- zabezpieczenie siebie i swoich biskich przed skutkami nieszczęśliwych wypadków
Ubezpieczenie kosztów leczenia -łatwy dostęp do opieki zdrowotnej świadczonej w nowoczesnych placówkach medycznych przez najwyższej klasy lekarzy specjalistów i doświadczony personel medyczny ,świadczenia medyczne, w ramach ubezpieczenia są wykonywane bezgotówkowo
Ubezpieczenie na wypadek utraty pracy albo czasowej niezdolności do pracy- zabezpieczenie spłat określonej ilości rat kredytu w przypadku utraty pracy
Ubezpieczenie na wypadek czasowej niezdolności do pracy -zabezpieczenie spłat określonej ilości rat kredytu w przypadku zachorowania kredytobiorcy
Ubezpieczenia majątkowe:
Natomiast do ubezpieczeń majątkowych zalicza się w szczególności ubezpieczenia mienia, a także odpowiedzialności cywilnej.
Najpopularniejszymi rodzajami ubezpieczenia mienia są:
ubezpieczenia mieszkań, domów,
ubezpieczenie autocasco AC
obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.
Ubezpieczenia te pozwalają nam zabezpieczyć składniki majątku na wypadek jego uszkodzenia, zniszczenia bądź utraty na skutek różnorodnych zdarzeń losowych (np. pożar, gradobicie, powódź). Zakres poszczególnych ubezpieczeń mienia regulowany jest bądź w umowie bądź w ustawie, które to precyzują treść warunków ubezpieczenia powszechnie w skrócie nazywanych o.w.u.
Natomiast ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej chronią nas w przypadku, gdy wyrządzimy komuś szkodę i jesteśmy zobowiązani do jej naprawienia.
W ramach ubezpieczeń majątkowych biorąc pod uwagę kryterium przedmiot ubezpieczenia ubezpieczyć możemy przykładowo :
mieszkania, domy, domki letniskowe, domy w budowie
magazyny, hale, inne budynki i budowle i ich wyposażenie,
maszyny, urządzenia,
surowce, towary, wyprodukowane przedmioty, uprawy, produkty rolne,
ruchomości domowe (wyposażenie znajdujące się w domu, mieszkaniu)
dzieła sztuki, środki płatnicze, papiery wartościowe, biżuterię, jachty,
samoloty, statki, łodzie, skutery, rowery a także zwierzęta domowe i hodowlane.
Podział ubezpieczeń majątkowych:
Według kryterium -ryzyko:
- ogniowe, kradzieżowe, odpowiedzialności cywilnej, komunikacyjne, transportowe, rolne, finansowe itp.
Podział ubezpieczeń gospodarczych wg. kryterium:
Stopień swobody:
Obowiązkowe
OC(odpowiedzialność cywilna posiadacza pojazdu mechanicznego, posiadacz nie musi mieć prawa jazdy)
Szczególne dla osób wykonujących szczególny zawód i czynności(OC zarządców nieruchomości, radcy prawnego, architekta, brokera, lekarzy- w Ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych)
OC rolnika z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego(z tytułu uprawiania) oraz ubezpieczenie budynków i budowli wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od pożaru i innych zdarzeń losowych
Wynikające z przepisów prawa Unii Europejskiej
Inne
Dobrowolne – wszystkie pozostałe
Wg. załącznika do ustawy o odpowiedzialności ubezpieczeniowej:
Wyróżnia się następujący podział ryzyka na działy, grupy i rodzaje ubezpieczeń.
Dział I Ubezpieczenia na życie
Ubezpieczenia na życie.
Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci.
Ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.
Ubezpieczenia rentowe.
Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1–4.
Dział II Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe
Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej.
Ubezpieczenia choroby.
Ubezpieczenia casco pojazdów lądowych, z wyjątkiem pojazdów szynowych.
Ubezpieczenia casco pojazdów szynowych, obejmujące szkody w pojazdach szynowych.
Ubezpieczenia casco statków powietrznych, obejmujące szkody w statkach powietrznych.
Ubezpieczenia żeglugi morskiej i śródlądowej casco statków żeglugi morskiej i statków żeglugi śródlądowej.
Ubezpieczenia przedmiotów w transporcie, obejmujące szkody na transportowanych przedmiotach, niezależnie od każdorazowo stosowanych środków transportu.
Ubezpieczenia szkód spowodowanych żywiołami, obejmujące szkody rzeczowe nie ujęte w grupach 3–7.
Ubezpieczenia pozostałych szkód rzeczowych (jeżeli nie zostały ujęte w grupie 3, 4, 5, 6 lub 7), wywołanych przez grad lub mróz oraz inne przyczyny, jeżeli przyczyny te nie są ujęte w grupie 8.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z posiadania i użytkowania statków powietrznych, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską i śródlądową, wynikającej z posiadania i użytkowania statków żeglugi śródlądowej i statków morskich, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika.
Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ogólnej) nie ujętej w grupach 10–12.
Ubezpieczenia kredytu.
Gwarancja ubezpieczeniowa.
Ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych.
Ubezpieczenia ochrony prawnej.
Ubezpieczenia świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania.
Powyższe typologie mają źródła w przepisach ubezpieczeniowych, opracowaniach akademickich. W praktyce produkty ubezpieczeniowe z tego obszaru podlegają następującej klasyfikacji:
Klasyfikacja praktyczna ubezpieczeń pracowniczych:
Ubezpieczenie na życie: sponsorowane, dobrowolne
Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków
Ubezpieczenia zdrowotne
Ubezpieczenia wyjazdów zagranicznych
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu
Inny podział ubezpieczeń gospodarczych:
Ze względu na liczbę podmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową wyróżnia się: ubezpieczenia indywidualne i ubezpieczenia zbiorowe.
Ze względu na podmiot ubezpieczenia, ubezpieczenia gospodarcze dzielone są na: ubezpieczenia przedsiębiorców i ubezpieczenia ludności.
Ze względu na formę własności instytucji oferującej ubezpieczenia dzielimy je na: ubezpieczenia prywatne i ubezpieczenia publiczne.
Ze względu na formę organizacyjno-prawną oraz cel instytucji oferującej ubezpieczenia, wyróżnia się: ubezpieczenia komercyjne i ubezpieczenia wzajemne.
Ze względu na tradycje, odmienność przedmiotu ubezpieczenia, odrębność zasad ubezpieczenia oraz źródeł prawnych wyróżnia się: ubezpieczenia morskie i ubezpieczenia lądowe.
Ze względu na zakres terytorialny świadczonej ochrony ubezpieczeniowej ubezpieczenia dzielą się na: ubezpieczenia w obrocie krajowym i ubezpieczenia w obrocie międzynarodowym.
Ze względu na podział ryzyka ubezpieczenia dzieli się na: ubezpieczenia bezpośrednie i ubezpieczenia pośrednie.
Przykładowe ubezpieczenia:
Zakres ubezpieczenia | Inter ubezpieczenia | Concordia | PZU | InterRisk | Generali Direct | Warta Direct |
---|---|---|---|---|---|---|
Mury od ognia i innych zdarzeń losowych | 100 zł | 110 zł | 171 zł | 178 zł | 181 zł | BRAK |
Mury+ el. Stałe+ wyposażenie od ognia i zdarzeń losowych | 117 zł | 240 zł | 489 zł | 255 zł | 247 zł | 163 zł |
Dodatkowo wyposażenie od kradzieży (SU: 20 000 zł) | 226 zł | 430 zł | 493 zł | 303 zł | 279 zł | 268 zł |
Czynniki wpływające na wysokość składki przy ubezpieczeniu mieszkania:
zakres ubezpieczenia,
wysokość sumy ubezpieczenia,
posiadane zabezpieczenia np. drzwi antywłamaniowe, system alarmowy, domofon,
lokalizacja nieruchomości (na terenach zalewowych ubezpieczyciele nieraz w ogóle odmawiają ubezpieczenia mieszkania lub wysokość składki drastycznie rośnie),
bezszkodowość (jeśli ubezpieczasz się już któryś raz i dotąd nie miałeś żadnej szkody, możesz zapłacić mniej za polisę nieruchomości),
czas trwania ubezpieczenia (gdy ubezpieczasz na dłużej niż rok możesz otrzymać lepsze warunki ubezpieczenia),
wartość mieszkania,
wkład własny,
bezszkodowość,
umiejscowienie mieszkania na najniższej kondygnacji (w niektórych firmach ubezpieczeniowych możesz zapłacić więcej za składkę, jeśli mieszkasz na parterze; wynika to z faktu, iż niektórzy ubezpieczyciele szacują większe ryzyko włamania w parterowych mieszkaniach).
Czynniki wpływające na wysokość składki przy ubezpieczeniu OC:
Model samochodu,
Rocznik,
Aktualny przebieg samochodu,
Rodzaj silnika i paliwa,
Wiek właściciela oraz długość posiadania prawo jazdy,
Czy właściciel brał udział w wypadkach samochodowych/ stłuczkach
Data pierwszej rejestracji samochodu oraz zakupu,
Czy pojazd posiada aktualny przegląd.
Zagraniczne zakłady ubezpieczeń
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej:
Art. 105.
Zagraniczny zakład ubezpieczeń może podejmować i wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jedynie przez główny oddział.
Główny oddział działa na podstawie przepisów prawa polskiego i statutu głównego oddziału sporządzanego przez zagraniczny zakład ubezpieczeń, w formie aktu notarialnego.
Główny oddział podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego i może rozpocząć działalność z chwilą dokonania wpisu.
Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego może zostać dokonany po uzyskaniu zezwolenia organu nadzoru na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Statut głównego oddziału określa w szczególności:
strukturę organizacyjną głównego oddziału;
zasady tworzenia jednostek terenowych oraz zasady ich reprezentacji;
rodzaje rezerw techniczno-ubezpieczeniowych tworzonych przez główny oddział i metody ich tworzenia;
zasady rozliczeń z centralą zagranicznego zakładu ubezpieczeń.
Zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej przez główny oddział na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej:
Wydawane przez organ nadzoru na wniosek zagranicznego zakładu ubezpieczeń.
Wniosek ten zawiera:
nazwę i siedzibę zagranicznego zakładu ubezpieczeń oraz nazwę państwa, w którym znajduje się jego siedziba;
siedzibę oraz rzeczowy zakres działalności głównego oddziału;
imiona i nazwiska osób przewidzianych na dyrektora głównego oddziału, jego zastępców, aktuariusza, osoby odpowiedzialnej za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz doradcy inwestycyjnego, w przypadku gdy obowiązek zatrudnienia tej osoby wynika z ustawy.
Zagraniczny zakład ubezpieczeń może podejmować i wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadzie wzajemności. Zasady wzajemności nie stosuje się do państw należących do Światowej Organizacji Handlu.
Uprawnienia głównego oddziału:
Może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywany,
Kierowany jest przez dyrektora głównego oddziału, który wraz z zastępcami musi spełniać następujące wymagania:
- posiadać pełną zdolność do czynności prawnych;
- posiadać wyższe wykształcenie uzyskane w Polsce lub uzyskane w innym państwie wykształcenie będące wykształceniem wyższym w rozumieniu właściwych przepisów tego państwa;
- nie być skazanym za umyślne przestępstwo stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu;
- dawać rękojmię prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń w sposób należyty
Zagraniczny zakład ubezpieczeń z państwa członkowskiego UE:
-Może wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli uzyskał odpowiednie zezwolenie na wykonywanie tej działalności w państwie, w którym ma swoją siedzibę. Wykonywanie działalności przez ten zakład ubezpieczeń, podlega nadzorowi właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym ma on swoją siedzibę.
- Może wykonywać działalność na terenie RP poprzez oddział:
po otrzymaniu przez organ nadzoru od właściwego organu państwa, w którym znajduje się siedziba zakładu ubezpieczeń, odpowiednich informacji dotyczących zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
po otrzymaniu od organu nadzoru informacji o warunkach, na których działalność ta jest wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
- Może wykonywać działalność na terenie RP w ramach swobody świadczenia usług po otrzymaniu przez organ nadzoru:
zaświadczenia potwierdzającego, że zakład ubezpieczeń posiada środki na pokrycie marginesu wypłacalności;
informacji o grupach ubezpieczeń na wykonywanie których posiada on zezwolenie;
informacji o rodzaju ryzyk, które taki zakład ubezpieczeń zamierza ubezpieczać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Uprawnienia zagranicznego zakładu ubezpieczeń (po uprzednim złożeniu wniosku):
obliczanie marginesu wypłacalności w odniesieniu do wyników całej działalności, którą zagraniczny zakład ubezpieczeń zamierza wykonywać lub wykonuje przez główne oddziały mające siedziby na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej;
złożenia kaucji jedynie na terytorium jednego spośród państw członkowskich Unii Europejskiej, na terytorium których zagraniczny zakład ubezpieczeń zamierza wykonywać lub wykonuje działalność ubezpieczeniową przez główne oddziały;
umiejscowienia aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na terytorium jednego spośród państw członkowskich Unii Europejskiej, na terytorium których zagraniczny zakład ubezpieczeń zamierza wykonywać lub wykonuje działalność ubezpieczeniową przez główne oddziały.
Musi on rozpocząć swoją działalność do 12 miesięcy od dnia wydania zezwolenia
Działalność w Polsce:
W okresie trzech kwartałów 2013 r. łączna liczba zagranicznych zakładów ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej i innych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, które notyfikowały zamiar prowadzenia działalności na terytorium Polski w ramach swobody świadczenia usług (w inny sposób niż przez oddział) wynosiła 605, łączna liczba zakładów ubezpieczeń, które notyfikowały zamiar utworzenia oddziału, wynosiła 23. Dodatkowo, w drugim kwartale 2013 r. jeden zakład reasekuracji z siedzibą w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej pozostawał uprawniony do wykonywania działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez oddział.
Lloyd’s Coverholder jest najstarszą instytucją ubezpieczeniową świata. Pierwsze potwierdzone informacje o ubezpieczeniach statków pochodzą z London Gazette wydanej w lutym 1688 roku.
Towarzystwo Lloyd’s różni się zasadniczo od wszystkich znanych firm ubezpieczeniowych. Jest to zrzeszenie 80 syndykatów ubezpieczeniowych, zarządzanych przez 51 agencji zarządzających, skomplikowana struktura podmiotów specjalistycznych oraz administracyjnych.
Wiodący na świecie rynek ubezpieczeń specjalistycznych. Lloyd’s działa w ponad 200 krajach, a słynie z ubezpieczania nietypowych lub złożonych rodzajów ryzyka.
Podmiotem specyficznym dla Lloyd’s zajmującym się dystrybucją ubezpieczeń jest coverholder. Są to wyspecjalizowane podmioty zajmujące się tworzeniem własnych produktów ubezpieczeniowych i posiadające pełnomocnictwa do przyjmowania ubezpieczeń w imieniu syndykatów.
Przykłady działalności ubezpieczeniowej Lloyd’s Coverholder :
Ubezpieczenie pierwszego pasażerskiego lotu A380,
nocnego wyścigu F1 w Singapurze,
budowy nowego World Trade Center
Data otwarcia | Lloyd’s otworzył swoje biuro w Polsce w listopadzie 2008 roku |
---|---|
|
|
|
|
Krajowy Zakład Ubezpieczeń:
Krajowy zakład ubezpieczeń, w ramach swobody świadczenia usług, może wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium państwa członkowskiego UE.
Działalność krajowego zakładu ubezpieczeń podlega nadzorowi KNF.
Krajowy zakład ubezpieczeń, który zamierza rozpocząć działalność ubezpieczeniową na terytorium innego państwa członkowskiego UE, ma obowiązek zawiadomienia KNF.
W zawiadomieniu ma się zawierać:
nazwę państwa członkowskiego Unii Europejskiej, na terytorium którego zakład ubezpieczeń zamierza wykonywać działalność ubezpieczeniową,
rodzaj planowanej działalności, w tym rodzaje ryzyka, które zakład ubezpieczeń zamierza ubezpieczać,
strukturę organizacyjną oddziału,
plan działalności,
adres oddziału w państwie członkowskim Unii Europejskiej,
imię i nazwisko dyrektora oddziału,
oświadczenie, że zakład ubezpieczeń jest członkiem biura narodowego i zagranicznego ubezpieczeniowego funduszu gwarancyjnego, w przypadku gdy zamierza on wykonywać działalność w dziale II grupa 10.
Funkcje i zasady ubezpieczeń gospodarczych:
Ubezpieczenie (asekuracja) to metoda zabezpieczania się przed skutkami wypadków losowych, polegająca na transferze ryzyka na instytucję zapewniającą ochronę ubezpieczeniową, czyli zobowiązująca się do skompensowania ewentualnych przyszłych strat poprzez wyrównanie uszczerbku majątkowego spowodowanego przez te wypadki, jak i zaspokojenia potrzeb nimi wywołanych przy czym – co dla ubezpieczenia charakterystyczne – następuje podział ryzyka, gdyż ciężar finansowy tej kompensaty ponoszony jest przez wszystkich korzystających z asekuracji.
Ubezpieczający – podmiot gospodarczy, osoba (prawna lub fizyczna), która zawiera z zakładem ubezpieczeniowym umowę ubezpieczeniową i na jej podstawie zobowiązuje się do płacenia składek ubezpieczeniowych.
Ubezpieczony – to osoba fizyczna lub prawna, której mienie lub życie i zdrowie jest przedmiotem ubezpieczenia. Będzie uprawniony do pobrania sumy odszkodowania w przypadku wystąpienia danego zdarzenia losowego.
Zdarzenie losowe – występuje ze statystyczną prawidłowością, jest nadzwyczajne i niezależne od woli osoby nim dotkniętej. Cechy:
- niepewność
- niemożność przewidywania
- niezależność od woli osoby nim dotkniętej
Wypadek ubezpieczeniowy – zdarzenie losowe, które jest objęte działalnością ubezpieczeniową i z którego nastąpieniem zakład ubezpieczeń staje się zobowiązany do spełnienia świadczenia. Jest zdarzeniem prawnym, bo wywołuje skutek prawny w postaci obowiązku świadczenia zakładu ubezpieczeń
Funkcje ubezpieczeń:
Ubezpieczenie jest urządzeniem celowym, które w swoim przeznaczeniu ma zaspokajać określone potrzeby podmiotów gospodarczych oraz osób fizycznych powstałe w związku z istnieniem ryzyka. Konsekwencją natury i istoty ubezpieczenia jest zatem spełnianie licznych gospodarczych i społecznych funkcji.
W gospodarce rynkowej możliwe są dwie metody zabezpieczania się przed ryzykiem:
Indywidualne gromadzenie środków na pokrycie strat spowodowanych realizacją ryzyk,
Przeniesiecie ciężaru finansowego pokrycia tych start przez zakład ubezpieczeń.
We współczesnej literaturze stosowany jest podział na funkcje podstawowe i uzupełniające, a dokładnie na jedną funkcję podstawową oraz dwie uzupełniające, są to kolejno:
Funkcja ochrony ubezpieczeniowej.
Funkcja prewencyjna.
Funkcja akumulacji kapitału.
Funkcja ochrony ubezpieczeniowej posiada charakter nadrzędny wobec dwóch pozostałych, najpełniej bowiem wyraża zarówno istotę, jak i zasadnicze treści społeczne i ekonomiczne ubezpieczeń, natomiast funkcje prewencyjna oraz akumulacji kapitałowej są skutkiem funkcji ochrony ubezpieczeniowej i w tym sensie mogą być uznawane za funkcje uzupełniające. Z drugiej strony posiadają one własne, niezależne oraz bardzo ważne treści społeczno-gospodarcze, z powodu których powinny one zostać wyodrębnione.
Funkcja ochrony ubezpieczeniowej:
Usługa ubezpieczeniowa polega na sprzedaży ochrony ubezpieczeniowej, która oznacza gotowość przejęcia przez zakład ubezpieczeń materialnych skutków zdarzeń losowych (czyli realizacji ryzyk), objętych umową ubezpieczeniową.
Zakład ubezpieczeń roztacza nad ubezpieczonymi ochronę w sensie finansowym, przez co uwalnia on ich od ewentualnego kłopotu szybkiego zgromadzenia znacznych niekiedy środków finansowych, niezbędnych do naprawienia powstałego uszczerbku majątkowego lub zaspokojenia określonych potrzeb majątkowych.
Za tak rozumianą usługę ubezpieczający płacą oczywiście z góry określoną cenę (składkę ubezpieczeniową), która jest niewspółmiernie niska w porównaniu z ewentualnie otrzymanym odszkodowaniem lub świadczeniem.
Funkcja prewencyjna:
Należy przez nią rozumieć wszelką działalność zmierzającą do zmniejszenia szkód losowych, zarówno przez ograniczenie ich rozmiarów, jak i zmniejszenie prawdopodobieństwa realizacji ryzyka. Działalność taka uznana jest powszechnie za najbardziej racjonalną metodę zwalczania szkody losowej. Może przybierać zarówno postać materialną jak i niematerialną. Ubezpieczenia społeczne w szerokim zakresie realizują tak pojmowaną prewencję, albowiem działalność ta przynosi zakładom ubezpieczeń jak i ubezpieczonym wymierne korzyści. Często zakłady ubezpieczeń są bardziej niż ubezpieczający zainteresowani w tym, aby do wypadku ubezpieczeniowego nie doszło, i w tym celu gotowe są ponieść dodatkowe koszty.
Materialna postać prewencji ubezpieczeniowej, polegająca na finansowaniu konkretnych przedsięwzięć prewencyjnych, nie odgrywa w ich działalności tak istotnej roli jak prewencja niematerialna
Niematerialna, zwana też ogólną lub legislacyjną. Przykładem prewencji niematerialnej jest zasada nieodpowiedzialności ubezpieczyciela za winę umyślną lub rażące niedbalstwo ubezpieczającego.
Prewencję należy rozumieć jako dążenie do zmniejszenia szkód losowych przez ograniczenie rozmiarów i zmniejszanie prawdopodobieństwa realizacji ryzyk. Prewencje dzieli się na dwa rodzaje:
na prewencję w postaci działania legislacyjnego (prewencja ogólna, niematerialna)
na prewencję w postaci działania gospodarczo-operatywnego i gospodarczo-organizacyjnego (prewencja materialna)
Funkcja akumulacji kapitałowej:
Funkcja akumulacji kapitałowej podobnie jak dwie poprzednie ma charakter obiektywny, tzn. spełnienie jej jest cechą prawidłowo prowadzonej działalności ubezpieczeniowej. Właściwe spełnianie przez ubezpieczyciela swojego podstawowego zadania wymaga zebrania ogromnych środków na pokrycie ewentualnych strat finansowych powstałych wskutek zdarzeń objętych umową ubezpieczenia poprzez rozłożenie ciężaru tego pokrycia na wszystkich członków korzystających z jego usług.
Pozostałe funkcje:
FUNKCJA SPOŁECZNA ubezpieczeń polega na tworzeniu bezpieczeństwa, stabilizowania warunków działania podmiotów gospodarczych i gospodarstw domowych.
FUNKCJA WYCHOWAWCZA ubezpieczeń polega na kształtowaniu takich postaw niekiedy zachowań ubezpieczonych, które poprawiałyby ich bezpieczeństwo oraz bezpieczeństwo ich posiadanego mienia.
FUNKCJA EKONOMICZNA ubezpieczeń polega na umożliwieniu zachowania ciągłości działalności gospodarczej i zapewnieniu bytu ubezpieczonym i ich rodzinom przez minimalizację konsekwencji szkód losowych.
FUNKCJA STABILIZACYJNA ubezpieczeń (wyrównawcza) polega na wykorzystaniu składek oraz odszkodowań i świadczeń do oddziaływania na sytuację społeczno- gospodarczą ubezpieczonych i dąży do przywrócenia naruszonej równowagi, przeciwdziałania załamaniom finansowym osób poszkodowanych.
FUNKCJA LOKACYJNA przejawia się w inwestowaniu (lokowaniu) chwilowo wolnych środków finansowych (np. z kapitałów własnych lub rezerw techniczno-ubezpieczeniowych) zgromadzonych przez zakłady ubezpieczeń w różne instrumenty finansowe (np. akcje, obligacje, lokaty bankowe) w celu osiągnięcia dodatkowych dochodów. Dodatkowe dochody wpływają przede wszystkim na kalkulację składek oraz wyniki finansowe zakładów ubezpieczeń. Przeznaczane są także na tworzenie funduszy z których wypłacane są odszkodowania i inne świadczenia ubezpieczeniowe. Korzyści z tej funkcji odnosi także gospodarka, gdyż otrzymuje ona dodatkowe fundusze na rozwój poszczególnych dziedzin.
FUNKCJA KOMPENSACYJNA wywodzi się z istoty ubezpieczeń i polega na podziale ryzyka między wiele podmiotów narażonych na dane ryzyko. Oznacza to, że straty poniesione w wyniku zdarzeń losowych są pokrywane ze składek ubezpieczeniowych podmiotów narażonych na ryzyko występowania podobnych strat. Realizując tę funkcję ubezpieczenia dostarczają środki finansowe na odtworzenie zniszczonego majątku, wyrównanie poniesionych strat, a także udzielają pomocy materialnej osobom, które odczuły negatywne skutki zdarzeń losowych objętych ubezpieczeniem. Pamiętać jednak należy, że funkcja kompensacyjna realizowana przez ubezpieczenie jest elementem szerszego pojęcia – ochrony ubezpieczeniowej. Niezależnie od tego czy dane ryzyko się zrealizowało czy też nie, ochrona ubezpieczeniowa istnieje przez cały okres trwania umowy ubezpieczeniowej.
Funkcje finansowe ubezpieczeń:
Funkcja stymulacyjna - ubezpieczenia mogą być wykorzystane jako narzędzie skłaniające ubezpieczających do większej dbałości o ubezpieczone przedmioty, np. przez stosowanie bonifikat przy opłacaniu składek z tytułu bezwypadkowej jazdy ubezpieczonym samochodem.
Funkcja redystrybucyjna ubezpieczeń związana jest z samą ich istotą i sprowadza się do kumulowania i odpowiedniego rozdzielania środków finansowych. Oznacza ona, że zakłady ubezpieczeń za pomocą przepływów pieniężnych w postaci składek i wydatków w postaci odszkodowań i świadczeń mogą wpływać na alokację zasobów w gospodarce. Przepływy te kształtują podział dostępnych zasobów między ubezpieczyciela, a następnie ich podział wśród ubezpieczonych.
Funkcję kontrolną sprowadza się do kontrolowania bezpieczeństwa, jakie ubezpieczający zapewnia ubezpieczanemu mieniu.
Zasady ubezpieczeń:
Formułowane w teorii i odczuwane w praktyce zasady ubezpieczeń są ściśle związane z ich funkcjami w ten sposób, że w im większym stopniu będą one przestrzegane, tym lepiej spełniane będą zadania stawiane przed ubezpieczeniami, a więc lepiej realizowane będą funkcje ubezpieczeń. Zasady są więc wtórne względem funkcji ubezpieczeń. Przez pojęcie zasad ubezpieczeń rozumieć należy określone wymagania, jakie stawiane są świadczonym usługom ubezpieczeniowym.
Niektóre z tych wymagań muszą być w sposób bezwzględny przestrzegane co oznacza, że jeśli nie będą przestrzegane ubezpieczenia nie będą spełniać swych podstawowych zadań, a mogą przynosić nawet straty dla ubezpieczonego. Inne zaś mają charakter względny (postulatowy), co oznacza, że jeśli nie będą spełnione to o jakości danej usługi ubezpieczeniowej będzie decydował poziom ich realizacji.
Na zasadę realności składają się gwarancje prawne i ekonomiczne otrzymania odszkodowania lub świadczenia ubezpieczeniowego.
Prawne zabezpieczenie powinno zmierzać do tego, aby uchronić ubezpieczających przed nieuzasadnioną odmową wypłaty świadczenia, zwłoką w jego wypłacie czy niewłaściwym, zbyt niskim ustaleniem jego wysokości. Realizację gwarancji prawnych chroni dodatkowo działanie instytucji Rzecznika Ubezpieczonych.
Gwarancja ekonomiczna realności jest to odpowiednia zasobność w fundusze o charakterze odszkodowawczym. (Właściwa kalkulacja składki, gromadzenie i gospodarowanie wymaganymi środkami i funduszami, rentowność, bezpieczeństwo i płynność lokat, a także właściwa reasekuracja, dysponowanie środkami wystarczającymi i pozostającymi do natychmiastowej dyspozycji w razie uznanej potrzeby).
Zasada pełności ochrony ubezpieczeniowej postuluje zapewnienie ubezpieczonemu takiego poziomu finansowego wyrównania strat losowych, jaki w danych warunkach jest możliwy do osiągnięcia.
Aspekty techniczne - na spełnienie realizacji zasady pełności ochrony ubezpieczeniowej mają wpływ również techniczne aspekty finansowego poziomu pokrycia strat, który zdeterminowany jest wysokością ubezpieczenia i odszkodowania ubezpieczeniowego.
Aspekty ekonomiczne - to wysokość ubezpieczenia to stosunek sumy ubezpieczenia do wartości ubezpieczenia. W zależności od relacji tych dwóch wielkości mamy do czynienia z:
Niedoubezpieczeniem, kiedy suma ubezpieczenia jest niższa od wartości ubezpieczenia,
Ubezpieczeniem w pełnej wartości – jest to sytuacja najkorzystniejsza, w której suma ubezpieczenia jest równa wartości ubezpieczenia,
Nadubezpieczenie – wtedy suma ubezpieczenia jest wyższa od wartości ubezpieczenia, jest to jednak niekorzystne dla osoby ubezpieczonej, gdyż od całej sumy zostanie obliczona i pobrana składka ubezpieczeniowa, a odszkodowanie zostanie wypłacone do wysokości rzeczywiście poniesionych strat.
Zasada powszechności ochrony ubezpieczeniowej określa, że ubezpieczenie jest dostępne bez żadnych ograniczeń (powszechne) dla wszystkich zainteresowanych objęciem daną ochroną ubezpieczeniową. W myśl tej zasady nie może być elitarne, tzn., dostępne tylko pewnej nielicznej grupie osób.
Zasada sprawiedliwości spełnia ważną rolę w porządkowaniu życia społeczności ludzkiej. Reguluje ona rozmaite relacje międzyludzkie: między pojedynczymi ludźmi, między jednostką a społeczeństwem, między poszczególnymi społeczeństwami. W ubezpieczeniach zasada sprawiedliwości wyraża się w równym traktowaniu ubezpieczonych, które ujęte jest nie tylko w Konstytucji polskiej czy w ustawach dotyczących systemów ubezpieczeń, ale również w europejskim prawie zabezpieczenia społecznego. Zasada sprawiedliwości oznacza równe traktowanie w warunkach objęcia systemem ubezpieczeń społecznych, w obowiązku wypłacania i obliczania składek i w zakresie wypłat świadczeń i zachowania prawa do świadczeń .
Działalność ubezpieczeniowa w formie spółki akcyjnej
Specyfika zakładów ubezpieczeń:
- prowadzą działalność ubezpieczeniową (oferowanie i działanie ochrony na wypadek wystąpienia skutków zdarzeń losowych)
- nie mogą wykonywać żadnej działalności poza ubezpieczeniową i bezpośrednio z nią związaną
- w ustawie o działalności ubezpieczeniowej wymieniono że zakład może wykonywać działalność tylko w formie:
Spółki akcyjnej
Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych
Ustrój ubezpieczeniowej spółki akcyjnej jest opisany zarówno w ustawie o działalności ubezpieczeniowej jak i w kodeksie spółek handlowych, z zastrzeżeniem pierwszeństwa regulacji ubezpieczeniowej przed przepisami kodeksu. Zrównuje to przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe z przedsiębiorstwami innych sektorów gospodarki, umożliwiając przejrzystość zarządzania.
Nazwa
Zakład ubezpieczeń, w formie spółki akcyjnej, ma obowiązek i wyłączne prawo używania w nazwie lub firmie wyrazów: towarzystwo ubezpieczeń (TU), zakład ubezpieczeń (ZU), towarzystwo ubezpieczeń i reasekuracji (TUiR), zakład ubezpieczeń i reasekuracji (ZUiR) towarzystwo reasekuracji (TR), zakład reasekuracji (ZR).
Nadzór
Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wymaga uzyskania zezwolenia organu.
Przed zarejestrowaniem spółki wymagane jest zatwierdzenie statutu przez organ nadzoru – Komisję Nadzoru Finansowego. Dotyczy to również wprowadzanych zmian.
Organ nadzoru może zażądać od założycieli informacji o strukturze własnościowej, sytuacji finansowej, wynikach dotychczasowej działalności.
Ubezpieczyciel musi przedstawić 3-letni plan działalności, określający rodzaj ryzyk, program reasekuracji, źródła finansowania, koszty administracyjne, organizację działalności ubezpieczeniowej.
Krajowy ubezpieczyciel musi rozpocząć działalność w ciągu 12 miesięcy od uzyskania zezwolenia. Jeśli zaprzestanie on działalności ubezpieczeniowej, zobowiązany jest w ciągu 7 dni powiadomić o tym KNF.
Zagraniczny ubezpieczyciel może prowadzić działalność ubezpieczeniową w Polsce tylko poprzez główny oddział, podlegający polskiemu prawu, wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego. Kierownik oddziału musi zostać zaakceptowany przez KNF. Zagraniczny ubezpieczyciel musi złożyć kaucje w wysokości minimalnego kapitału gwarancyjnego. Odpowiedzialność zagranicznego zakładu ubezpieczeń za zobowiązania swojego oddziału obejmuje cały jego majątek. W sytuacji gdy jego rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe są zbyt małe by pokryć wymagane świadczenia, uzupełnia się powstały niedobór pieniędzmi z kaucji.
Kapitał zakładowy
-kapitał zakładowy krajowego zakładu ubezpieczeń nie może być niższy niż najwyższa wysokość minimalnego kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w których zakład ubezpieczeń prowadzi działalność
-kapitał zakładowy jest pokrywany wkładem pieniężnym i podlega wpłaceniu w całości przed zarejestrowaniem krajowego zakładu ubezpieczeń w Krajowym Rejestrze Sądowym
-środki na opłacenie kapitału zakładowego nie mogą pochodzić z kredytu lub pożyczki albo być w inny sposób obciążone. Sprawdza się również czy wpłaty na akcje nie pochodzą z nielegalnych bądź nieujawnionych źródeł.
Akcje
Gospodarka akcjami jest bardziej rygorystycznie regulowana niż w zwykłej spółce akcyjnej.
- Akcje zakładu ubezpieczeń mogą być tylko akcjami imiennymi. Wyłączone z tej zasady są akcje zdematerializowane, dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, zgodnie z przepisami ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
- Podmioty zamierzające nabyć lub objąć akcje krajowego zakładu ubezpieczeń, w liczbie zapewniającej dysponowanie albo przekroczenie 10%, 20%, 33%, 50% głosów na walnym zgromadzeniu lub udziału w kapitale zakładowym, muszą każdorazowo zawiadamiać o tym fakcie Komisję Nadzoru Finansowego. Dotyczy to zarówno samego zakładu ubezpieczeń, podmiotu dominującego jak i osoby fizycznej lub prawnej posiadającej znaczący udział kapitałowy.
-Organ nadzoru może wyrazić zgodę na objęcie znaczących udziałów, lub zgłosić sprzeciw, gdy w jego mniemaniu podmiot przejmujący nie daje pewności prowadzenia spraw w sposób należycie zabezpieczający interesy ubezpieczonych, ubezpieczających i uprawnionych. Identyczna procedura obowiązuje w przypadku zamiaru zbycia akcji i praw z akcji krajowego zakładu ubezpieczeń przez podmioty.
- Dodatkowym obowiązkiem zakładu ubezpieczeń jest dołączanie do rocznego sprawozdania finansowego przedstawianego organowi nadzoru, informacji o posiadaniu przez każdego akcjonariusza akcji dających mu minimum 5% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy lub 5%. kapitału zakładowego.
ORGANY WŁADZY
WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY - zwoływane przez zarząd - podejmuje decyzje w najważniejszych sprawach dotyczących zakładu poprzez podejmowanie uchwał (zapadają one bezwzględną większością głosów). - uchwala dla rady nadzorczej regulamin określający jej organizację i sposób wykonywania czynności - rozpatruje i zatwierdza sprawozdania zarządu z działalności towarzystwa, bilansu oraz rachunku zysków i strat za rok ubiegły; - decyduje o podziale nadwyżki bilansowej albo o pokryciu straty bilansowej;
-udziela członkom organów towarzystwa absolutorium z wykonania przez nich obowiązków.
RADA NADZORCZA
- składa się co najmniej z pięciu członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie.
- uchwały rady nadzorczej mogą być powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali zaproszeni do udziału w posiedzeniu rady nadzorczej. Uchwały zapadają bezwzględną większością głosów, przy obecności co najmniej połowy członków rady nadzorczej,
- członkiem może być osoba posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która nie była skazana za umyślne przestępstwo stwierdzone prawomocnym wyrokiem i daje rękojmię prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń w sposób należyty.
- sprawuje stały nadzór nad działalnością zakładu we wszystkich dziedzinach jego działalności.
- do kompetencji rady nadzorczej należy: ocena sprawozdania finansowego, badanie sprawozdania zarządu z działalności towarzystwa, badanie wniosków zarządu co do podziału nadwyżki bilansowej albo pokrycia straty bilansowej oraz składanie walnemu zgromadzeniu corocznego sprawozdania pisemnego z wyników powyższej oceny.
ZARZĄD - prowadzi sprawy i reprezentuje zakład ubezpieczeń - musi być co najmniej dwuosobowy, zaś w jego skład wchodzi prezes. Wymogi członka zarządu: pełna zdolność do czynności prawnych, wyższe wykształcenie, niekaralność, rękojmia należytego prowadzenia spraw zakładu, doświadczenie zawodowe oraz udowodniona znajomość języka polskiego (przynajmniej dwóch członków zarządu). Ustawa dopuszcza równoczesne członkostwo tej samej osoby w zarządach zakładów majątkowych (Dział II) i życiowych (Dział I). - powołanie dwóch członków zarządu, w tym prezesa zakładu ubezpieczeń, następuje za zgodą organu nadzoru - składa się z członków wybieranych przez walne zgromadzenie - mogą być powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona
- opracowuje, wprowadza i nadzoruje funkcjonowanie regulacji wewnętrznych, określających sposób wykonywania działalności ubezpieczeniowej.
Występuje natomiast zakaz pełnienia funkcji członka organu zarządzającego przez osoby będące równocześnie członkiem organu zarządzającego:
• towarzystwa funduszy inwestycyjnych
• podmiotu prowadzącego działalność maklerską instrumentami finansowymi
• powszechnego towarzystwa emerytalnego
• banku
• zakładu reasekuracji
PODSUMOWANIE Są spółkami kapitałowymi posiadającymi osobowość prawną, uzyskiwaną z chwilą wpisu do KRS. Podstawowym celem działania spółki akcyjnej jest maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa dla akcjonariuszy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości zainwestowanego przez siebie kapitału. Forma spółki akcyjnej jest prawdopodobnie najlepiej przystosowana do prowadzenia komercyjnej działalności ubezpieczeniowej (znaczna przewaga- niemal ¾ to zakłady w tejże formie). Zalety, które sprawiły, że spółki akcyjne odgrywają tak kluczową rolę, to przede wszystkim łatwość kumulacji kapitału. Spółka może w łatwy sposób zarówno zebrać kapitał zakładowy, jak i go szybko podwyższyć w drodze nowych emisji akcji. Spółki akcyjne mają również łatwość ze względów technicznych w uczestniczeniu w przejęciach i fuzjach zarówno, jako podmioty przejmujące jak i przejmowane.
Pośrednictwo ubezpieczeniowe
QUIZ:
1. Pośrednicy ubezpieczeniowi jako kanał dystrybucji i sprzedaży ubezpieczeń realizują: -Około 90% wartości ubezpieczeń na polskim rynku
2. Akwizycja i sprzedaż ubezpieczeń prowadzone przez pracowników zakładu ubezpieczeń są uznawane za pośrednictwo ubezpieczeniowe. –Fałsz (Są one uznawane za obowiązki wynikając ze stosunku pracy.)
3. Czynności agencyjne, wykonywane w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, polegają na: - Pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia, uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia. (Zawieraniu i doprowadzeniu do zawarcia umów ubezpieczenia, wykonywaniu czynności przygotowawczych do zawarcia umów ubezpieczeniowych, uczestniczeniu w zarządzaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia- JEST TO BŁĘDNA ODPOWIEDŹ GDYŻ- Czynności w tej odpowiedzi są to czynności brokerskie, wykonywane w imieniu i na rzecz podmiotu szukającego ochrony ubezpieczeniowej.)
4. Agent i broker nie muszą posiadać miejsca zamieszkania w Polsce: - Prawda (Jest to unijna zasada domicylu).
5. Jednym z formalnych wymogów, które musi spełnić agent ubezpieczeniowy jest: - Średnie wykształcenie (Poza tym wymogami formalnymi są odbycie szkolenia specjalistycznego, niekaralność oraz posiadanie statusu osoby fizycznej o pełnej zdolności do czynności prawnych.)
Osobowościowymi wymogami są:
rzetelność, solidność, etyka zawodowa, dające rękojmię należytego wykonywania czynności agencyjnych
łatwość nawiązywania kontaktów, wiarygodność, umiejętności interpersonalne
6. Czynności agencyjne może wykonywać przedsiębiorca, na podstawie umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń, jeżeli: - Działalność agencyjna jest uzupełniająca w stosunku do podstawowej i nie wymaga szczegółowej wiedzy w zakresie ubezpieczeń (Może wykonywać czynności osobiście lub przy pomocy osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę oraz gdy czas trwania umowy nie przekracza 12 miesięcy.)
7. Agent działa na podstawie powierzonego mu pełnomocnictwa do dokonywania czynności agencyjnych w imieniu zakładu ubezpieczeń: - Zawartego w formie pisemnej
Takie pełnomocnictwo powinno zawierać:
zakres działalności, czyli wskazanie działu, grup i rodzajów ubezpieczeń,
wysokość maksymalnej jednorazowej sumy ubezpieczenia dla jednej umowy
obszar działalności
8. Agent może zlecić wykonanie czynności agencyjnych: - Osobie fizycznej (Osoba fizyczna której agent zleca wykonanie czynności agencyjnych musi spełniać wymogi art. 9 ust. 1 u.p.u. oraz agent musi zawrzeć z tą osobą umowę o pracę.)
9. W Polsce agent może wykonywać czynności brokerskie i odwrotnie (broker może wykonywać czynności agencyjne): - Fałsz ( W Polsce jest to zabronione, Art. 15 u.p.u. Agent ubezpieczeniowy nie może wykonywać działalności brokerskiej oraz czynności brokerskich. W Unii Europejskiej ten przepis nie obowiązuje. )
10. Agent ubezpieczeniowy z innego państwa może wykonywać działalność agencyjną w Polsce: - Prawda (Może zgodnie z zasadą swobody świadczenia usług wykonywać działalność agencyjną w Polsce po powiadomieniu o tym organu nadzoru i po uzyskaniu przez organ nadzoru kraju docelowego informacji od organu nadzoru państwa macierzystego o wpisie agenta do właściwego rejestru.)
11. Jednym z dodatkowych wymogów wobec brokera jest: - Obowiązek zdania państwowego egzaminu brokerskiego (Broker musi posiadać co najmniej 3-letnie doświadczenie w zakresie ubezpieczeń, zdobyte w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku o uzyskanie zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej. Dodatkowo ma obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania działalności brokerskiej.)
12. Broker ubezpieczeniowy nie może: - Być członkiem organów władzy zakładu ubezpieczeń
Broker jako niezależny pośrednik nie może:
Wykonywać działalności agencyjnej i czynności agencyjnych
Pozostawać w żadnym stałym stosunku umownym z zakładem ubezpieczeń
Być członkiem organów władzy zakładu ubezpieczeń
Posiadać akcji zakładu ubezpieczeń z wyjątkiem akcji dopuszczonych do obrotu publicznego – w takim wypadku powinien powiadomić o tym fakcie organ nadzoru
13. Rejestr pośredników ubezpieczeniowych jest: - Dostępny dla osób trzecich (Każda zainteresowana osoba ma prawo wystąpić z wnioskiem o udostępnienie jej z rejestru informacji o agentach i brokerach. Udostępnienie informacji następuje odpłatnie. W art. 37 ust. 5 oraz 6 znajdują się informacje jakie są udostępniane na temat agentów i brokerów na wniosek osób trzecich.)
14. Wniosek o wpisanie do rejestru agenta ubezpieczeniowego składa: - Zakład ubezpieczeń zatrudniający agenta ( Art. 38 u.p.u. )
15. Zakład ubezpieczeń ma obowiązek zgłaszać wszelkie zmiany danych, objętych wpisem do rejestru niezwłocznie, ale nie później niż w terminie: - 7 dni (Odpowiednio broker ma obowiązek zgłaszać wszelkie zmiany niezwłocznie, nie później niż 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian.)
Dodatkowe informacje:
Multiagent to: agent działający na rzecz kilku ubezpieczycieli na podstawie umowy agencyjnej.
Osoba wykonująca czynności brokerskie albo agencyjne jest zobowiązana doskonalić umiejętności zawodowe przez odbywanie raz na 3 lata szkolenia zawodowego.
Można łączyć w ramach tego samego podmiotu wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń i w zakresie reasekuracji, jednak w ramach odrębnych zezwoleń.
Instytucje nadzoru ubezpieczeniowego
Rynek ubezpieczeń, jako segment rynku finansowego, jest obiektem gromadzenia środków finansowych, w związku z tym niezbędne jest stworzenie systemu nadzoru i regulacji tego rynku celem ochrony interesów klientów, którzy są głównymi wierzycielami czy inwestorami występującymi na tym rynku. Jest to rynek w większym stopniu niż inne rynki podlegający regulacji i kontroli przez instytucje do tych celów powołane.
Przesłanki nadzoru ubezpieczeniowego:
Zapewnienie ochrony interesów podmiotów ubezpieczonych lub osób trzecich związanych z umową ubezpieczenia w warunkach słabszej pozycji ubezpieczonego w prawym stosunku ubezpieczenia.
Reprezentowanie przez ubezpieczającego niższego potencjału majątkowego wobec ubezpieczyciela (nierówny układ sił na rynku).
Nałożenie na nabywców obowiązku ubezpieczania się w ściśle określonych warunkach.
Powszechność i masowość ubezpieczeń społecznych i obowiązkowych, sprawiająca, że instytucje ubezpieczeniowe są instytucjami zaufania publicznego.
Objęcie systemu ubezpieczeń gwarancjami państwa.
Wpływ sektora ubezpieczeń na rozwój społeczno-gospodarczy.
Ochrona wartości i dóbr, których społeczną doniosłość wyrażają normy prawne.
Klasyfikacja nadzoru ubezpieczeniowego:
Z punktu widzenia zakresu nadzoru wyróżniamy:
Nadzór publikacyjny polegający na nałożeniu na zakłady ubezpieczeń obowiązku publikowania informacji dotyczących ich wyników finansowych i stanu finansowego dla potrzeb ubezpieczających, bez konieczności kontroli władz państwowych (system najbardziej liberalny).
Nadzór normatywny (finansowy) polegający na ustaleniu ogólnych ram funkcjonowania firm ubezpieczających na rynku i uprawnieniach organów nadzoru do sprawdzania zgodności działalności
i gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń z przepisami prawa.
Nadzór materialny polegający na daleko idącej kontroli organu nadzoru nad prowadzeniem działalności przez zakłady ubezpieczeń.
Obecnie systemy prawa europejskiego uznają nadzór finansowy oraz materialny.
Z punktu widzenia funkcji nadzoru można wyróżnić:
Funkcję kontrolną, mającą na celu ustalenie stopnia zgodności stanu faktycznego z ustalonym wzorcem.
Funkcję decyzyjną, mającą na celu – w przypadku stwierdzenia niezgodności – doprowadzenie stanu faktycznego do stanu zgodnego z wzorcem bądź też odwrócenie lub ograniczenie skutków powstałej niezgodności.
Z punktu widzenia celów nadzoru wobec jednostek nadzorowanych można wyróżnić:
Nadzór prewencyjny (w celu zapobiegania nieprawidłowościom).
Nadzór weryfikacyjny (w celu usunięcia zaistniałych nieprawidłowości).
W Polsce:
Nadzór nad działalnością ubezpieczeniową w Polsce jest nadzorem państwowym, jednak system instytucjonalny nadzoru ubezpieczeniowego ewoluował od 1990 r. przesuwając kompetencje nadzorcze z Ministra Finansów na wyspecjalizowany organ nadzoru
i centralizując funkcje nadzorcze.
Od 1 stycznia 2004 r. Minister Finansów określa jedynie zasady regulujące rynek ubezpieczeniowy.
Od 19 września 2006 r. organem nadzoru właściwym dla rynku ubezpieczeń jest Komisja Nadzoru Finansowego, która przejęła zadania dotychczasowych instytucji: Komisji Nadzoru Ubezpieczeń
i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Papierów Wartościowych
i Giełd.
Nadzorem ubezpieczeniowym (i emerytalnym) jest objęta działalność:
ubezpieczeniowa i reasekuracyjna,
w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego,
w zakresie funduszy emerytalnych,
w zakresie pracowniczych programów emerytalnych.
Podmioty podlegające nadzorowi:
zakłady ubezpieczeń (spółki akcyjne i towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych),
zakłady reasekuracji
pośrednicy ubezpieczeniowi,
fundusze emerytalne i towarzystwa emerytalne
zagraniczne zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność w formie głównego oddziału.
Cel nadzoru:
ochrona interesów osób ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych, uczestników pracowniczych programów emerytalnych, osób otrzymujących emeryturę kapitałową lub osób przez nie uposażonych.
W celu realizacji ustawowych zadań KNF współpracuje
w szczególności z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów, Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych oraz organami nadzoru innych państw.
Nadzór ubezpieczeniowy sprawowany jest zgodnie z przepisami:
ustawy o działalności ubezpieczeniowej,
ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym,
ustawy o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych,
ustawy o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich,
ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Komisja Nadzoru Finansowego:
Jest centralnym organem administracji rządowej, regulowanym Ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym z dnia 21 lipca 2006 r.
Sprawuje bezpośredni, bieżący i pełny nadzór nad wykonywaniem działalności ubezpieczeniowej.
KNF pełni także m. in. nadzór bankowy, emerytalny oraz nad rynkiem kapitałowym.
Nadzór nad KNF sprawuje Prezes Rady Ministrów.
Komisja przedstawia Prezesowi Rady Ministrów coroczne sprawozdanie ze swojej działalności w terminie do dnia 31 lipca następnego roku.
Komisja wydaje Dziennik Urzędowy Komisji Nadzoru Finansowego.
W skład Komisji wchodzą: Przewodniczący, dwóch Zastępców Przewodniczącego i czterech członków.
Komisja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów, w głosowaniu jawnym, w obecności co najmniej czterech osób wchodzących w jej skład, w tym Przewodniczącego Komisji lub jego Zastępcy; w razie równej liczby głosów rozstrzyga głos Przewodniczącego Komisji, a w razie jego nieobecności – głos Zastępcy Przewodniczącego upoważnionego do kierowania pracami Komisji.
Uchwały w imieniu Komisji podpisuje Przewodniczący Komisji lub Zastępca Przewodniczącego.
Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Urzędowi Komisji statut, w którym określa jego organizację wewnętrzną.
Przewodniczącego Komisji powołuje Prezes Rady Ministrów na pięcioletnią kadencję, spośród osób, które:
posiadają obywatelstwo polskie;
korzystają z pełni praw publicznych;
posiadają wyższe wykształcenie prawnicze lub ekonomiczne;
posiadają odpowiednią wiedzę w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym w Rzeczypospolitej Polskiej oraz doświadczenie zawodowe uzyskane w trakcie pracy naukowej, pracy w podmiotach wykonujących działalność na rynku finansowym bądź pracy w organie nadzoru nad rynkiem finansowym;
posiadają co najmniej trzyletni staż pracy na stanowiskach kierowniczych;
nie były karane za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
cieszą się nieposzlakowaną opinią i dają rękojmię prawidłowego wykonywania powierzonych zadań.
Przewodniczący Komisji pełni obowiązki do dnia powołania swego następcy.
Zastępców Przewodniczącego powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Komisji.
Aktualny skład Komisji:
Andrzej Jakubiak – Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
Lesław Gajek – Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego,
Wojciech Kwaśniak – Zastępca Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego.
Pozostali członkowie:
Ludwik Kotecki – przedstawiciel Ministra Finansów, Radca Generalny w Ministerstwie Finansów,
Jacek Męcina – przedstawiciel Ministra Pracy i Polityki Społecznej, sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej,
Witold Koziński – wiceprezes Narodowego Banku Polskiego,
Jerzy Pruski – przedstawiciel prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, doradca społeczny Prezydenta RP ds. ekonomicznych.
Zadania KNF:
Do zadań organu nadzoru należy w szczególności:
Ochrona interesów ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, przez zapobieganie sytuacji, w której zakład ubezpieczeń nie będzie w stanie wypłacać tym osobom należnego świadczenia;
Nadzór nad działalnością podległych jednostek, wydawanie bądź cofanie zezwoleń na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej;
Wydawanie zgody na powołanie osób na 2 członków zarządu;
Rozstrzyganie w sprawie połączenia (lub podziału) zakładów ubezpieczeń;
Decyzje w odniesieniu do przeniesienia portfela ubezpieczeń;
Możliwość przeprowadzania w każdym czasie kontroli działalności i stanu majątkowego zakładów ubezpieczeń i brokerów;
Możliwość żądania od podległych podmiotów wyjaśnień i informacji;
Stosowanie sankcji wobec jednostek, w których stwierdzono nieprawidłowości.
Uprawnienia KNF :
KNF ma prawo:
żądać od zakładu ubezpieczeń informacji i wyjaśnień dotyczących działalności zakładu ubezpieczeń i jego gospodarki finansowej, w zakresie niezbędnym dla wykonywania zadań z zakresu nadzoru;
zażądać okresowego przekazywania przez zakład ubezpieczeń danych określonych przez organ nadzoru;
żądać od zakładu ubezpieczeń przedstawienia wzorów umów ubezpieczenia, informacji o poszczególnych produktach oferowanych na podstawie indywidualnych negocjacji z ubezpieczającymi, wniosków o zawarcie ubezpieczenia, taryf składek ubezpieczeniowych i innych formularzy lub innych drukowanych dokumentów stosowanych przez zakład ubezpieczeń przy zawieraniu umów;
delegować swojego przedstawiciela do udziału w posiedzeniu walnego zgromadzenia zakładu ubezpieczeń. Przedstawiciel organu nadzoru może zabierać głos we wszystkich sprawach na walnym zgromadzeniu zakładu ubezpieczeń;
żądać od organów zakładu ubezpieczeń zwołania, w określonym terminie, walnego zgromadzenia zakładu ubezpieczeń lub umieszczenia określonych spraw w porządku obrad najbliższego walnego zgromadzenia.
Pozostałe ustawowe instytucje rynku ubezpieczeń:
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny
Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
Rzecznik Ubezpieczonych
Polska Izba Ubezpieczeń
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny:
UFG został utworzony w 1990 r., a 22 stycznia 1996 r. przejął zadania ówczesnego Funduszu Ochrony Ubezpieczonych.
Posiada osobowość prawną, a nadzór nad jego działalnością sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych na podstawie kryterium legalności i zgodności ze statutem.
Siedzibą Funduszu jest miasto stołeczne Warszawa.
Ustawowe organy UFG, których skład określa jego statut:
Zgromadzenie członków Funduszu,
Rada Funduszu, w skład której, poza członkami określonymi statutowo, wchodzi przedstawiciel organu nadzoru,
Zarząd Funduszu.
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) został powołany do życia na mocy ustawy z dnia 20 lipca 1990 r.
o działalności ubezpieczeniowej.
W chwili obecnej, podstawę prawną działalności UFG stanowią następujące akty prawne:
Ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych,
Ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej,
Statut Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 18 października 2004 roku.
Statut Funduszu określa organizację, sposób działania oraz zasady gospodarki finansowej, a w szczególności:
sposób powołania, organizację oraz kadencję organów Funduszu;
zakres kompetencji organów Funduszu;
prawa i obowiązki członków oraz sposób głosowania;
zasady działania Funduszu;
zasady prowadzenia gospodarki finansowej;
tryb postępowania w sprawach dochodzenia roszczeń z tytułu opłat i regresów.
Statut Funduszu i jego zmiany są uchwalane przez Zgromadzenie Członków Funduszu.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii organu nadzoru, zatwierdza, w drodze decyzji, statut Funduszu i jego zmiany oraz ogłasza go w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.
Członkami Funduszu są zakłady ubezpieczeń posiadające zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych (OC pojazdów lub OC rolników na terenie Polski), niezależnie od tego czy jest to polski czy zagraniczny zakład ubezpieczeń.
Zakład ubezpieczeń staje się członkiem Funduszu z chwilą zawarcia pierwszej umowy ubezpieczenia obowiązkowego.
Członkami UFG stają się również zakłady posiadające zezwolenie na prowadzenie pozostałych ubezpieczeń obowiązkowych oraz zakłady ubezpieczeń na życie w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2012 roku – członkami UFG było 27 zakładów ubezpieczeń, w tym:
20 zakładów krajowych,
4 oddziały zakładów zagranicznych oraz
3 zakłady zagraniczne wykonujące działalność w ramach swobody świadczenia usług.
Działalność UFG:
Działalność kompensacyjna w zakresie:
obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,
obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników,
obowiązkowego ubezpieczenia budynków rolnych od ognia i innych zdarzeń losowych,
pozostałych ubezpieczeń obowiązkowych,
ubezpieczeń na życie.
W związku z ww. ubezpieczeniami UFG zaspokaja ewentualne roszczenia w sytuacjach:
Działalność kontrolno-represyjna realizowana poprzez:
monitorowanie spełnienia obowiązku ubezpieczenia przez posiadaczy pojazdów mechanicznych i rolników w zakresie OC,
egzekwowanie opłat karnych w związku z niedopełnieniem tego obowiązku jak również
windykację roszczeń regresowych od nieubezpieczonych sprawców zdarzeń.
Działalność informacyjna realizowana przez Ośrodek Informacji UFG, który gromadzi dane o:
zawartych i rozwiązanych umowach OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i AC
zgłoszonych roszczeniach z tytułu ww. ubezpieczeń oraz
zrealizowanych odszkodowaniach.
UFG pełni funkcję pomocową, której istotą jest możliwość udzielenia pożyczki zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych lub OC rolników od zagrożonego upadłością ubezpieczyciela.
Składki na UFG:
Składka płacona przez krajowe zakłady ubezpieczeń działające na terytorium Polski jest określana jako procent od składki przypisanej brutto, jaką osiągają zakłady z umów ubezpieczeń obowiązkowych. Procent ten określa minister właściwy do spraw instytucji finansowych w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii organu nadzoru.
Wysokość składek wnoszonych przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń jest wyliczana od składki przypisanej brutto z tytułu umów ubezpieczenia zawartych w związku z wykonywaniem działalności ubezpieczeniowej na terytorium Polski.
Roszczenie do UFG może wnieść każdy poszkodowany uprawniony do świadczenia za pośrednictwem dowolnie wybranego zakładu ubezpieczeń, prowadzącego obowiązkowe ubezpieczenie OC. UFG jest zobowiązane zaspokoić roszczenie w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt szkodowych lub – w przypadku konieczności wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności – w terminie 14 dni od dnia ich wyjaśnienia.
Towarzystwa Ubezpieczeń wzajemnych
Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych jest zakładem ubezpieczeń, który ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności polegającej na:
połączeniu praw wynikających z umów ubezpieczenia oraz praw członkowskich,
świadczeniu ochrony ubezpieczeniowej członkom towarzystwa,
eliminacji nastawienia na zysk,
współdecydowania członków o losie towarzystwa.
Istotą działalności towarzystw ubezpieczeń wzajemnych jest uwzajemnianie ryzyka, natomiast celem wiodącym – ochrona ubezpieczeniowa członków.
Z założenia TUW nie są nakierowane na zysk.
Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego i z chwilą wpisu uzyskuje osobowość prawną.
Statut Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych mogą być zakładane zarówno przez osoby fizyczne, jak i osoby prawne, w celu wzajemnego ich ubezpieczania się w zakresie szkód majątkowych lub w zakresie ubezpieczeń na życie.
Zakłady ubezpieczeń w formie towarzystw ubezpieczeń wzajemnych mają w Polsce obowiązek i wyłączne prawo używania w nazwie wyrazów „towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych”.
Zasady funkcjonowania TUW:
Funkcjonowanie firmy ubezpieczeniowej oparte jest na prostej zasadzie, aby zebrać więcej składek niż wypłacić odszkodowań. Jednak, aby te dwie wielkości zbilansowały się, w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych stosuje się proces obliczeń prowadzący do oszacowania poziomu ryzyka zaistnienia danego zdarzenia, które będzie skutkowało wypłatą odszkodowania. Wszystkie te obliczenia (wysokość składki, świadczeń, odszkodowań, rezerw itp.) wykonuje aktuariusz, który w oparciu o dane historyczne (ex post), regulacje prawne i prognozy dokonuje kalkulacji prawdopodobieństw zdarzeń losowych.
Organami Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych są:
walne zgromadzenie członków towarzystwa - wszelkie zmiany statutu wymagają uchwały walnego zgromadzenia członków powziętej większością przynajmniej 3/4 oddanych głosów. Walne zgromadzenie zwoływane jest przez zarząd.
rada nadzorcza towarzystwa - składa się co najmniej
z pięciu członków powoływanych i odwoływanych przez walne zgromadzenie.
zarząd towarzystwa - prowadzi sprawy towarzystwa
i reprezentuje towarzystwo. W zarządzie mogą znaleźć się zarówno członkowie towarzystwa, jak i osoby spoza ich grona. Członkowie zarządu powoływani są przez walne zgromadzenie.
Kapitał towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych nosi nazwę „zakładowego” a nie „akcyjnego”. Może on być podzielony na udziały, zaś udziałowcom wydaje się imienne kwity udziałowe.
Kapitał zakładowy jest pokrywany w całości wkładem pieniężnym w wysokości nie niższej niż minimalny kapitał gwarancyjny dla grup ubezpieczeń, w zakresie których towarzystwo posiada zezwolenie na prowadzenie działalności.
Podmioty, które wniosły kapitał zakładowy mogą być członkami zarządu towarzystwa lub rady nadzorczej towarzystwa, w zakresie określonym w statucie.
Rodzaje TUW:
zamknięte towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, w którym uczestnik wspólnoty ubezpieczonych jest jednocześnie członkiem-współwłaścicielem podmiotu organizującego
i obsługującego wspólnotę ubezpieczeń wzajemnych
otwarte towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych dopuszczające możliwość ubezpieczania osób niebędących członkami TUW
Formy organizacyjne podmiotów zajmujących się działalnością ubezpieczeniową
spółka akcyjna,
małe towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych,
towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych (zwane dużym TUW).
Ubezpieczeniowa spółka akcyjna
a towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych
Cechą odróżniającą towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych od zakładów ubezpieczeń w postaci spółki akcyjnej jest to, że osoby ubezpieczające się mogą być – poprzez zostanie członkiem i jednocześnie udziałowcem –współwłaścicielami towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.
Celem funkcjonowania ubezpieczeniowej spółki akcyjnej jest zysk udziałowców osiągany poprzez świadczenie usług ubezpieczeniowych, natomiast w towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych celem jest oferowanie tychże usług w sposób jak najbardziej dopasowany do potrzeb członków towarzystwa.
Proces mutualizacji i demutualizacji
Polskie prawo dopuszcza przekształcenie ubezpieczeniowych spółek akcyjnych w towarzystwa wzajemnościowe - mówi się wówczas o procesie mutualizacji.
Istnieje także możliwość przeprowadzenia odwrotnego procesu, tj. przekształcenia towarzystwa wzajemnościowego w spółkę akcyjną– demutualizacja.
Małe towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej wprowadziła odrębną kategorię tzw. „małego TUW” jako Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, który może za taki zostać uznany przez organ nadzoru, jeżeli spełni łącznie trzy warunki:
ubezpiecza jedynie swych członków,
jego członkami jest zdefiniowany krąg podmiotów, wykonujących określony zawód lub grupę zawodów, lub wykonujących określony rodzaj działalności gospodarczej lub działający na określonym terenie,
posiada roczny przypis składki nie przekraczający równowartości 5 mln euro.
Małe TUW nie może wykonywać działalności w zakresie reasekuracji czynnej.
Przekształcanie się małego TUW w duże TUW
W momencie, gdy małe TUW przekroczy kwotę rocznego przypisu składki towarzystwo z mocy ustawy przekształca się w towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych. Jest ono zobowiązane, aby dostosować działalność do wymogów ustawy w terminie 12 miesięcy od dnia przekroczenia rocznego przypisu składek .
Związki wzajemności członkowskiej
W dużych towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych funkcjonują tzw. związki wzajemności członkowskiej (ZWC). Są one firmami ubezpieczeniowymi we wnętrzu macierzystego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
Istotną cechą takiej grupy jest wspólnota interesów jej członków stających się w pewnym stopniu własnym ubezpieczycielem.
Członkowie TUW – zorganizowani w ZWC – z zebranej składki pokrywają koszt wypłaty odszkodowań. Towarzystwo zapewnia prawidłowość funkcjonowania ZWC oraz gwarantuje jego wypłacalność w przypadku masowego wystąpienia szkód. Członek TUW może przystąpić do kilku związków wzajemności członkowskiej zawierając różne umowy ubezpieczenia.
Modele TUW
osobowy,
kapitałowy,
osobowo-kapitałowy
Model osobowy- Każdy członek ma prawo głosu na walnym zgromadzeniu bez względu na rozmiar zaangażowania kapitałowego oraz formę uczestnictwa w jego strukturze. Liczba głosów w towarzystwie jest równa liczbie jego członków. Warunkiem uzyskania członkowstwa w takim towarzystwie ubezpieczeń wzajemnych jest jednoczesne wniesienie udziału i zawarcie umowy ubezpieczenia.
Model kapitałowy- Liczba głosów należnych członkowi na walnym zgromadzeniu zależy od zaangażowania w kapitał zakładowy towarzystwa. Nie wszyscy ubezpieczeni są jednocześnie członkami towarzystwa.
Model osobowo- kapitałowy- Jest on połączeniem modelu osobowego i kapitałowego. Pozwala on godzić wymagania kapitałowe stawiane przed zakładami ubezpieczeń, a także idee wynikające z istoty ubezpieczeń wzajemnych. Wpływ członka na zmiany spraw związanych z funkcjonowaniem towarzystwa zależny jest od rozmiarów jego kapitałowego zaangażowania. Członkowstwo w towarzystwie powiązane jest z zawarciem umowy ubezpieczenia. Liczba głosów przysługujących członkowi na walnym zgromadzeniu jest zależna od wielkości zaangażowania kapitałowego
Zalety TUW:
obniżenie szkodowości przez członków towarzystwa,
brak anonimowości (małe towarzystwa),
możliwość podejmowania decyzji o finansach towarzystwa.
Przykłady TUW w Polsce:
nazwa towarzystwa | rodzaj prowadzonej działalności |
---|---|
CONCORDIA POLSKA TUW | ubezpieczenia majątkowe, ubezpieczenia na życie |
TUW-CUPRUM | ubezpieczenia osobowo-majątkowe |
T.U.W. POCZTOWE | ubezpieczenia majątkowe, ubezpieczenia osobowe |
TUW SKOK | ubezpieczenia majątkowe, pozostałe ubezpieczenia osobowe |
TUW TUW | ubezpieczenia majątkowe |
TUW TUZ | pozostałe ubezpieczenia osobowe, ubezpieczenia majątkowe |
MACIF ŻYCIE | ubezpieczenia na życie |
Dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne
Osoby, które nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i nie spełniają kryteriów do zgłoszenia ich jako członków rodziny (osoby ubezpieczonej) – mogą uzyskać status ubezpieczonego w drodze dobrowolnego ubezpieczenia.
Dzięki temu osoba taka uzyskuje prawo do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych finansowanych przez NFZ.
Od 1 maja 2004 r. osoby objęte ubezpieczeniem zdrowotnym w Polsce, w tym osoby ubezpieczone dobrowolnie, mogą korzystać ze świadczeń zdrowotnych udzielanych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, na zasadach określonych w unijnych przepisach o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Dobrowolne ubezpieczenie obejmuje:
Twórcy i artyści, jeżeli nie są objęci ubezpieczeniami społecznymi;
Osoby, które czerpią dochody z wynajmu lokalu lub wykonują umowy o dzieło (jeżeli nie są one zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności);
Osoby utrzymujące się jedynie ze zgromadzonych oszczędności, tzw. rentierzy;
Pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym;
Posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani na terytorium RP;
Osoby pozostające poza systemem obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest możliwe wtedy, gdy miejsce zamieszkania osoby chcącej się ubezpieczyć jest na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Zawieranie umowy
Osoba ubiegająca się o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne składa w wybranym oddziale wojewódzkiego NFZ stosowny wniosek zawierający m. in. dane tej osoby i członków jej rodziny oraz podpisuje z nim umowę dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego na czas nieokreślony.
Umowa ma charakter nienegocjowany – osoba chcąca się ubezpieczyć dobrowolnie może jedynie wyrazić swój akces do umowy lub ją odrzucić.
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym następuje z dniem określonym w umowie, nie może to być jednak data wsteczna.
Umowę zawiera się osobiście lub przez pełnomocnika.
Osoba ubezpieczająca się dobrowolnie ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny nie podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Składka
Podstawą wymiaru składki jest kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanemu przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim i podawanemu przez GUS po 15. dniu miesiąca rozpoczynającego kolejny kwartał na stronie internetowej www.stat.gov.pl.
Wysokość składki
Np. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku w IV kwartale 2013r.wyniosło 4 005,97zł.
Wysokość składki wynosi 9%podstawy wymiaru, więc składka na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące: styczeń, luty, marzec 2014r.wynosi miesięcznie nie mniej niż360,54zł.
Inna podstawa wymiaru składki dotyczy:
osoby zgłaszającej wolontariusza-kwota odpowiadająca minimalnemu wynagrodzeniu;
cudzoziemców-studentów i uczestników studiów doktoranckich, absolwentów, którzy odbywają w Polsce obowiązkowy staż, dla odbywających staż adaptacyjny, a także członków zakonów, alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulantek, nowicjuszy i juniorystów zakonów i ich odpowiedników oraz dla odbywających kursy języka polskiego lub kursy przygotowawcze do podjęcia nauki w języku polskim -kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów oświadczeniach rodzinnych.
Opłata dodatkowa
Objęcie ubezpieczeniem dobrowolnym uzależnione jest od wniesienia opłaty dodatkowej na rachunek NFZ. Wysokość tej opłaty uzależniona jest od okresu, w którym osoba ubezpieczająca się dobrowolnie nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym i wynosi:
20% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie od3 miesięcy do roku;
50% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej roku do2 lat;
100% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 2 lat do5 lat;
150% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 5 lat do10 lat;
200% dochodów przyjętych jako podstawa wymiaru składki dla osoby, której przerwa w ubezpieczeniu zdrowotnym i opłacaniu składek wynosi nieprzerwanie powyżej 10 lat.
Opłatę dodatkową należy wnieść przed zawarciem umowy.
Dyrektor oddziału NFZ, do którego wystąpiono z wnioskiem o zawarcie umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, może odstąpić od poboru opłaty dodatkowej bądź rozłożyć ją na raty miesięczne(nie więcej niż 12 rat).
Opłata dodatkowa w I kwartale 2014 r. wynosi:
W okresie od3 miesięcy do roku 801,19zł;
w okresie powyżej 1roku do2 lat 2002,99zł;
w okresie powyżej 2 lat do5 lat 4005,97zł;
w okresie powyżej 5 lat do10 lat 6008,96zł;
w okresie powyżej 10 lat 8011,94zł.
Opłacanie składki
Składkę za każdy miesiąc kalendarzowy należy opłacić do15. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni(np. za październik do15. listopada).
Składkę należy wpłacać na odpowiednie konto ZUS.
Rozwiązanie umowy
Aby rozwiązać umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne należy pisemnie poinformować NFZ.
Wygasa ona również w przypadku zaprzestania płacenia składek, jak również w momencie, gdy należeć zaczniemy do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Ubezpieczenia w turystyce
Aby zapewnić sobie udany wakacyjny wypoczynek, trzeba odpowiednio wcześnie dobrze się do niego przygotować. W trakcie przygotowań powinniśmy także znaleźć czas na namysł nad możliwością zabezpieczenia się przed skutkami nieprzyjemnych i niespodziewanych zdarzeń, które mogą nas zaskoczyć podczas wakacyjnych wyjazdów. Wykupując ubezpieczenie turystyczne możemy zapewnić sobie ochronę przed skutkami tych zdarzeń i koniecznością poniesienia nieraz znaczących wydatków w związku z różnego rodzaju nieszczęśliwymi wypadkami, wyrządzeniem przez nas szkody innej osobie, zniszczeniem lub zaginięciem bagażu podczas wyjazdu, itd.
Zagrożenia związane z wyjazdami zagranicznymi lub krajowymi możemy ograniczyć poprzez wybór odpowiedniego ubezpieczenia. Odpowiednie ubezpieczenie to takie, które będzie dopasowane do naszych indywidualnych potrzeb i zapewni nam realną ochronę. Pod pojęciem ubezpieczeń turystycznych mieści się szeroki zakres ubezpieczeń od różnego rodzaju zdarzeń losowych (ryzyk). Oferta na rynku jest bardzo różnorodna, zakłady ubezpieczeń proponują ubezpieczenia o różnym zakresie udzielanej ochrony, różnej wysokości składki i wreszcie różnej wysokości sumy ubezpieczenia. Często oferta obejmuje szereg dodatkowych możliwości ubezpieczenia w ramach różnych wariantów, które różnią się ceną i zakresem udzielanej ochrony
Ubezpieczenia w turystyce to bardzo istotny aspekt prowadzenia działalności organizatora turystyki jak i samego podróżowania.
Obowiązkowa ochrona ubezpieczeniowa biura podróży:
Zgodnie z ustawą o usługach turystycznych z 1997 roku, biuro podróży zobowiązane jest do posiadania jednego z następujących zabezpieczeń:
polisy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na rzecz klientów (określona jest kwota odpowiedzialności przypadająca na jednego uczestnika),
gwarancji ubezpieczeniowej (biuro turystyczne płaci ubezpieczycielowi ustaloną składkę ubezpieczeniową, a w przypadku problemów ubezpieczyciel bierze je na siebie),
gwarancji bankowej (biuro turystyczne wpłaca pieniądze bankowi, ustalana jest kwota gwarancji, która jest wypłacana niezależnie od ilości uczestników).
Zabezpieczenie to gwarantuje uczestnikom imprezy wypłatę odszkodowania, gdy biuro podróży nie wywiąże się względem nich z zawartej umowy. Obejmuje to przede wszystkim odwołanie wyjazdu, niezagwarantowanie turystom powrotu do kraju z wyjazdu zagranicznego lub inne szkody wyrządzone klientom wskutek nie wywiązania się z zawartych umów. Odszkodowanie wypłacane jest w granicach sumy gwarancyjnej.
Wśród podmiotów posiadających ubezpieczenia turystyczne dla biur podróży można wymienić:
AXA Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji S.A.
Allianz Polska S.A.
Compensa Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. Vienna Insurance Group
Grupa Concordia
Towarzystwo Ubezpieczeń EUROPA SA
W granicach sumy gwarancyjnej towarzystwo ubezpieczeniowe odpowiada także m.in. za koszty:
powołania rzeczoznawców,
postępowania karnego przeciwko organizatorowi turystki,
koszty poniesione w celu zmniejszenia rozmiaru szkody.
Wysokość kwot gwarancji bankowej oraz ubezpieczenia regulują odpowiednie rozporządzenia:
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2003 r. w sprawie ubezpieczenia na rzecz klientów w związku z działalnością prowadzoną przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie minimalnej wysokości sumy gwarancji bankowej i ubezpieczeniowej wymaganej w związku z działalnością prowadzoną przez organizatorów turystyki i pośredników turystycznych
Rodzaje ryzyka:
Ubezpieczyciele oferują wiele pakietów ubezpieczeniowych, różniących się między sobą rodzajami ryzyka, które obejmują. Różnią się także ceną – składka jest wyższa. Należą do nich pakiety obejmujące:
uprawianie sportów ekstremalnych,
narciarstwo rekreacyjne,
uprawianie sportu,
udział w ekspedycjach i wyprawach do stref o ekstremalnych warunkach przyrodniczych lub klimatycznych,
następstwa chorób tropikalnych.
Ubezpieczenia indywidualne dla turystów:
Bardzo ważnym aspektem podróżowania jest ubezpieczenie turystyczne, które może uchronić przed negatywnymi konsekwencjami nieprzewidzianych zdarzeń, chorób czy działań osób trzecich. Na rynku ubezpieczeniowym istnieje szeroka oferta ubezpieczeń indywidualnych przygotowanych specjalnie dla turystów:
- NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków)
- KLZ (kosztów leczenia za granicą)
- assistance (różnorodnych pomocowych czynności na rzecz poszkodowanego i jego bliskich)
- OC (odpowiedzialności cywilnej)
- ubezpieczenie bagażu
- ubezpieczenie kosztów rezygnacji z imprezy turystycznej
Ubezpieczenie kosztów leczenia:
Ubezpieczenie kosztów leczenia dotyczy sytuacji, kiedy w czasie wyjazdu wakacyjnego musimy bezzwłocznie poddać się leczeniu w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem. Jeżeli znaleźliśmy się w takiej sytuacji, możemy liczyć na pokrycie kosztów pobytu w szpitalu, wykonania badań, operacji i zabiegów lekarskich, zakup niezbędnych lekarstw, a także ratownictwa i transportu.
Wskazane jest, aby żądać i zbierać oryginały wszystkich rachunków za leczenie i transport za granicą.
Możliwe jest także, że część kosztów ubezpieczony będzie musiał ponieść sam (wkład własny), a część ubezpieczyciel odda mu po powrocie do kraju (franszyza ubezpieczeniowa). Tego także warto się dowiedzieć przed wyjazdem, żeby uniknąć niemiłych niespodzianek.
Rodzaje franszyzy:
Franszyza redukcyjna to kwota lub procent sumy ubezpieczenia, o jaką ubezpieczyciel obniży odszkodowanie, bez względu na wysokość szkody.
Franszyza integralna zakłada, że ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody, których wartość nie przekracza określonej kwoty lub procentu sumy ubezpieczenia.
Najczęściej zakres ochrony nie obejmuje pokrycia kosztów leczenia związanego z:
ciążą (często z wyjątkiem leczenia i porodu nie później niż do 32 tygodnia ciąży lub z wyjątkiem jednej konsultacji lekarskiej i związanego z nią transportu)
chorobą przewlekłą i jej powikłaniami
zaburzeniami psychicznymi lub nerwicami, depresją
operacją plastyczną lub zabiegiem kosmetycznym
leczeniem stomatologicznym, z wyjątkiem nagłych stanów zapalnych
zdarzeniami po spożyciu alkoholu, zażyciu narkotyków lub innych środków odurzających.
Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków:
Przedmiotem ubezpieczenia są następstwa nieszczęśliwych wypadków doznanych przez ubezpieczonego polegające na trwałym uszczerbku na zdrowiu lub śmierci ubezpieczonego. Z reguły ochroną ubezpieczeniową nie są objęte sytuacje, a więc ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania, jeżeli wypadek był spowodowany:
popełnieniem lub usiłowaniem popełnienia przestępstwa lub samobójstwa przez ubezpieczonego
prowadzeniem przez ubezpieczonego pojazdu bez wymaganych uprawnień
niewłaściwym leczeniem albo niewłaściwie wykonanymi zabiegami
działaniami wojennymi, aktami terroru, stanem wojennym lub udziałem ubezpieczonego w zamieszkach
akcjach protestacyjnych, chyba, że ubezpieczony zostanie niespodziewanie dotknięty zdarzeniami wojennymi, aktami terroru
wylewem krwi do mózgu, zawałem, udarem.
Ważna jest także ochrona assistance, która łączy się z ubezpieczeniem NNW. Najczęściej obejmuje ona:
całodobowy kontakt telefoniczny z Centrum Alarmowym, gdzie można porozumieć się w języku polskim,
przejęcie przez towarzystwo ubezpieczeniowe obowiązku pokrycia kosztów leczenia i załatwienia wszelkich formalności z tym związanych
zapewnienie kontaktu (pośrednictwa) między ubezpieczonym a jego bliskimi w kraju.
Warto pamiętać, że jeżeli chcemy zabezpieczyć się przed nieszczęśliwymi wypadkami związanymi z uprawianiem sportów wysokiego ryzyka lub sportów ekstremalnych, a także udziałem w zawodach, wyścigach i treningach sportowych, musimy zapłacić dodatkową składkę. Definicję oraz wyszczególnienie sportów ekstremalnych i sportów wysokiego ryzyka znajdziemy w OWU. Uwaga - czasami są to katalogi otwarte, a więc sport niewymieniony w OWU, który w naszej opinii jest całkiem zwyczajny, może być przez ubezpieczyciela uznany za ekstremalny.
Za sporty ekstremalne - uważa się dyscypliny sportowe, których uprawianie wymaga ponadprzeciętnych umiejętności, odwagi i działania w warunkach dużego ryzyka, często zagrożenia życia, w szczególności: skoki bungee, B.A.S.E, jumping, speleologia, sporty lotnicze (z wyjątkiem sportu balonowego, spadochronowego i paralotniarstwa), kolarstwo górskie, motocross, jazda na skuterach wodnych, wyścigi łódek motorowych itp.,
Za sporty wysokiego ryzyka - uważa się rafting i inne sporty wodne uprawiane na rzekach górskich, nurkowanie z wykorzystaniem aparatów oddechowych, wspinaczkę, sport spadochronowy i balonowy, paralotniarstwo, sztuki walki i wszelkiego rodzaju sporty obronne, myślistwo, jazdę konną, narciarstwo, snowboard, bobsleje, skoki narciarskie, surfing, windsurfing, jazdę na nartach wodnych oraz sporty, w których wykorzystywane są pojazdy przeznaczone do poruszania się po śniegu lub lodzie,
Ubezpieczenie kosztów odwołania lub przerwania udziału w wyjeździe:
To dobrowolne ubezpieczenie które turysta może wykupić razem z wycieczką. Przedmiotem odpowiedzialności towarzystwa ubezpieczeniowego są koszty poniesione w związku z planowanym lub przerwanym wyjazdem. Przyczyny odwołania uczestnictwa lub wcześniejszego powrotu do domu muszą być niezależne od ubezpieczonego. Zalicza się do nich:
śmierć bliskiej osoby,
zachorowanie bliskiej osoby, wymagające obecności ubezpieczonego,
nieszczęśliwy wypadek - śmierć lub zachorowanie ubezpieczonego,
szkodę na mieniu ubezpieczonego - np. włamanie do domu - wymagającą podjęcie czynności prawnych lub administracyjnych,
zdarzenia losowe (powódź, pożar itp.), uniemożliwiające ubezpieczonemu wyjazd.
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej osób fizycznych w życiu prywatnym
W przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ochrona ubezpieczeniowa dotyczy roszczenia osób trzecich za szkody osobowe i rzeczowe spowodowane przez ubezpieczonego. Jeżeli z naszej winy doszło do uszkodzenia mienia lub obrażenia ciała innej osoby będziemy zobowiązani do zapłaty odszkodowania. Jeżeli jesteśmy rodzicami lub opiekunami nieletnich dzieci, odpowiadamy także za wyrządzone przez nie szkody. Najczęściej stosowane przez ubezpieczycieli wyłączenia odpowiedzialności obejmują szkody:
wyrządzone przez ubezpieczonego osobom bliskim, wyrządzone umyślnie przez ubezpieczonego lub osoby za które ponosi on odpowiedzialność wyrządzone w stanie ograniczonej świadomości ubezpieczonego, m.in.: w stanie po spożyciu alkoholu, leków, narkotyków
powstałe w związku z chorobami przewlekłymi, wykonywaniem niebezpiecznej pracy fizycznej
powstałe w związku z uprawieniem sportów ekstremalnych i sportów wysokiego ryzyka, brania udziału w zawodach, wyścigach, treningach sportowych
wyrządzone przez zwierzęta, których ubezpieczony jest właścicielem.
Ubezpieczenie bagażu:
Możliwe jest dodatkowe wykupienie ubezpieczenia bagażu podróżnego, czyli rzeczy przewożonych zazwyczaj przez turystów. Towarzystwa ubezpieczeniowe zazwyczaj jako bagaż rozumieją rzeczy osobiste, ubrania, kosmetyki, książki, drobne urządzenia np. suszarka, żelazko. Bagaż ten jest objęty ochroną ubezpieczeniową pod warunkiem, że jest:
pod bezpośrednią opieką właściciela,
powierzony zawodowemu przewoźnikowi na podstawie odpowiedniego dokumentu (np. kwit bagażowy),
oddany do przechowalni bagażu za pokwitowaniem
zostawiony w zamkniętym na zamek pomieszczeniu (w hotelu, na dworcu, w terminalu lotniczym, promowym),
zostawiony w zamkniętym na zamek bagażniku
zostawiony w zamkniętym na zamek pomieszczeniu w miejscu zakwaterowania, a właściciel budynku przechowuje klucz na czas wyjścia turysty.
Z reguły ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje, m.in.:
pieniędzy, kart płatniczych, papierów wartościowych, biżuterii, zegarków, futer
dzieł sztuki, antyków, zbiorów kolekcjonerskich, instrumentów muzycznych
sprzętu medycznego, lekarstw, okularów, protez
sprzętu audio-video, sprzętu fotograficznego, komputerowego, sportowego, lornetek,
broni oraz akcesoriów z nimi związanych
towarów i artykułów spożywczych, używek, np. papierosów, alkoholu.
Ubezpieczyciel odmówi pokrycia kosztów także, jeżeli:
szkoda została wyrządzona umyślnie, wskutek niedbalstwa ubezpieczonego oraz osób, za które ponosi on odpowiedzialność lub członków jego rodziny,
przedmioty wchodzące w skład bagażu zostały zagubione lub pozostawione,
szkoda powstała na skutek zatrzymania, zniszczenia lub konfiskaty przez organy celne lub inne władze, lub była następstwem zwykłego zużycia rzeczy ubezpieczonej, samo zapalenia, samo zepsucia, wycieku, potłuczenia.
Ubezpieczenie pomocy w podróży:
Umowa ubezpieczenia pomocy w podróży obejmuje różnego rodzaju świadczenia na rzecz osób poszkodowanych i ich bliskich w nagłych sytuacjach. Z reguły w ramach tego rodzaju ubezpieczenia możemy liczyć na udzielenie informacji o działaniach jakie należy podjąć w razie nieprzewidzianego zdarzenia i pomoc w zakresie, np. rezerwacji biletów i hoteli, udzielenia porady medycznej, organizacji dostarczenia leków, opieki nad dziećmi, postępowania w przypadku kradzieży lub utraty dokumentów, a także pomoc prawną w przypadku, gdy wejdziemy w konflikt z prawem. Podobnie jak w wyżej wymienionych rodzajach ubezpieczeń, zakres udzielanej w nagłych sytuacjach pomocy zależy od wykupionej opcji ubezpieczenia.
Dobrowolne ubezpieczenie obsługi turystycznej od odpowiedzialności cywilnej (OC dobrowolne ryzyka zawodu)
Wykupienie ubezpieczenia OC ryzyka zawodu zalecane jest:
pilotom wycieczek,
przewodnikom górskim i turystycznym,
ratownikom,
wychowawcom kolonijnym.
Odpowiedzialność cywilna to odpowiedzialność majątkowa polegająca na obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej swoim działaniem lub zaniechaniem. Może wynikać z czynu niedozwolonego (delikt) lub wiązać się z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania (kontrakt). Przykładem jest wychowawca kolonijny, którego rodzice niepełnoletniej uczestniczki kolonii mogą pozwać do sądu za to, że ich córka podczas wyjazdu zaszła w ciążę. Instruktor może zostać przez sąd zobowiązany do płacenia alimentów.
Oczywiście ubezpieczonego obowiązują akty staranności, określone w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. Są to czynności, które musi on wykonywać, aby nie doszło do zdarzenia albo już po zdarzeniu, np. udzielenie pomocy, wezwanie policji i lekarza.
Ubezpieczenia grupowe:
Biura podróży korzystają najczęściej z pakietów grupowych ubezpieczenia. Polega to na objęciu takim samym ubezpieczeniem (jednakowy zakres i suma) wszystkich osób wymienionych w imiennym wykazie, będącym załącznikiem do dokumentu ubezpieczenia. W zależności od towarzystwa ubezpieczeniowego, określona jest minimalna ilość osób, które mogą uzyskać pakiet grupowy. Najczęściej jest to 10 lub 20 osób. Korzyścią z ubezpieczenia grupowego jest uzyskanie znacznej zniżki.
Suma ubezpieczenia jest to górna granica odpowiedzialności ubezpieczyciela i odnosi się do jednego zdarzenia. Ważne jest realistyczne wybranie sumy ubezpieczenia, aby w razie wypadku kwota wystarczyła na pokrycie np. kosztów pobytu w szpitalu.
Dodatkowe ubezpieczenia związane z wyjazdem wakacyjnym to, m.in.:
ubezpieczenie wcześniejszego powrotu z imprezy turystycznej
ubezpieczenie kosztów anulowania biletu lotniczego
ubezpieczenie ochrony i pomocy prawnej
ubezpieczenie mieszkania lub domu na czas podróży zagranicznej.
Ubezpieczenie samochodu:
Najważniejszym ubezpieczeniem samochodu jest ubezpieczenie OC, które obligatoryjnie musi zostać wykupione. W praktyce taki rodzaj ubezpieczenia jest wystarczający, jeżeli podróżujący poruszają się w granicach Unii Europejskiej. Jednakże w niektórych krajach poza Unią konieczne jest wykupienie tzw. Zielonej Karty, która jest Międzynarodowym Certyfikatem Ubezpieczeniowym. Posiadacz takiej karty objęty jest ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. W ramach Zielonej Karty zarówno w granicach, jak i poza obszarem Unii Europejskiej obowiązuje tzw. ubezpieczenie Car Assistance (CA), które pokrywa koszty związane z zamieszkaniem, zakwaterowaniem podczas awarii pojazdu oraz w niektórych przypadkach obejmuje koszty związane z wynajęciem samochodu zastępczego na czas naprawy. Wykupienie przez turystę Zielonej Karty może uchronić go przed nadmiernymi wydatkami związanymi z naprawą samochodu poza granicami naszego kraju.
Ubezpieczenie zdrowia:
W przypadku ubezpieczeń zdrowotnych na czas podróży istnieją dwie możliwości – wykupienie polisy turystycznej lub posiadanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Polisy oferowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe są dla turystów znacznie korzystniejsze, szczególnie w sytuacji, kiedy podróżni narażeni są na olbrzymie koszta związane z leczeniem (np. po wypadku) bądź śmiercią osoby bliskiej. Ponadto taki rodzaj polisy zapewnia pełne pokrycie kosztów leczenia a nadto możliwe jest wykupienie dodatkowych opcji ubezpieczenia jak np. następstwa nieszczęśliwego wypadku. Tymczasem posiadacz Karty EKUZ, może korzystać z opieki medycznej na obszarze całej Unii Europejskiej w ramach ubezpieczenia zdrowotnego w Narodowym Funduszu Zdrowia. Taką Kartę otrzymuje się po złożeniu odpowiedniego wniosku we właściwym NFZ w miejscu zamieszkania. Oznacza to, że turysta podlega leczeniu na takich samych warunkach jak obywatel państwa, na którego terenie się znajduje, aczkolwiek Karta nie pokrywa w pełni całego procesu leczenia, w szczególności w placówkach prywatnych.
W przypadku ubezpieczeń pakietowych ogólne warunki ubezpieczeń zawierają generalne wyłączenia odpowiedzialności wskazujące sytuacje, kiedy zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności. Obok wyłączeń odpowiedzialności w odniesieniu do poszczególnych rodzajów ubezpieczenia, najczęściej ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania za szkody powstałe wskutek:
umyślnego lub rażąco niedbałego działania lub zaniechania działania przez ubezpieczonego lub osób bliskich
działań wojennych, aktów terroryzmu lub wojny domowej, stanu wojennego, blokad dróg, akcji protestacyjnych, stanu wyjątkowego, zamieszek wewnętrznych, rozruchów, niepokojów społecznych, strajków, sabotażu
trzęsienia ziemi
konfiskaty, nacjonalizacji, przetrzymywania lub zarekwirowania mienia przez władzę administracyjną
epidemii, działania energii jądrowej lub skażenia radioaktywnego
udziału ubezpieczonego w przestępstwach albo bójkach, z wyjątkiem działania w obronie koniecznej
prowadzenia pojazdu mechanicznego bez wymaganych prawem uprawnień
choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub zaburzeń psychicznych ubezpieczonego oraz ich skutków, a w szczególności ataku konwulsji, epilepsji
usiłowania lub popełnienia przez ubezpieczonego samobójstwa albo przestępstwa.
Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z reguły nie obejmuje także zadośćuczynienia za doznany ból, cierpienia fizyczne i moralne.
Obowiązki ubezpieczonego:
Do najważniejszych obowiązków ubezpieczonego wskazywanych w OWU należy, m.in.:
niezwłoczne zgłoszenie do ubezpieczyciela zajścia zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową i podanie jego okoliczności, a w przypadku gdy świadczenie zakładu ubezpieczeń polega na zwrocie kosztów - uzyskanie informacji o akceptacji pokrycia lub zwrotu kosztów przed podjęciem jakichkolwiek działań we własnym zakresie
stosowanie się do zaleceń ubezpieczyciela oraz w miarę możliwości zapobieganie zwiększeniu się szkody, a także zebranie i zabezpieczenie dowodów zdarzenia
w przypadku szkód osobowych - umożliwienie lekarzom ubezpieczyciela dostępu do wszystkich informacji medycznych mających związek ze zgłoszonym zdarzeniem
poinformowanie ubezpieczyciela o wszystkich znanych sobie okolicznościach, mających lub mogących mieć wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem, o które pyta ubezpieczyciel.
Ubezpieczenia Finansowe
Definicja:
W ujęciu wąskim ubezpieczenia finansowe obejmują:
ubezpieczenia kredytów,
gwarancje ubezpieczeniowe.
W ujęciu szerokim ubezpieczenia finansowe obejmują:
ubezpieczenia kredytów,
gwarancje ubezpieczeniowe,
ubezpieczenia różnych strat finansowych, np. ryzyka utraty zysku.
Ubezpieczenia finansowe od innych typów ubezpieczeń odróżnia przede wszystkim źródło ryzyka tkwiące w procesach ekonomicznych i siłach rynku, którym podlega każdy podmiot gospodarczy. Ochroną ubezpieczeniową obejmowane są procesy związane z zarządzaniem finansami przedsiębiorstw.
Podział ubezpieczeń finansowych wg. ustawy:
Ubezpieczenia kredytu – w ramach których zakłady ubezpieczeń przejmują na siebie ryzyko poniesienia strat majątkowych na wypadek niesolidności płatniczej kredytobiorców:
ogólnej niewypłacalności,
kredytu eksportowego,
spłaty rat,
kredytu hipotecznego,
kredytu rolniczego.
Gwarancje ubezpieczeniowe – są to gwarancje wykonania konkretnych zobowiązań jednego podmiotu gospodarczego wobec drugiego:
bezpośrednie,
pośrednie.
Ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych:
ryzyka utraty zatrudnienia,
niewystarczającego dochodu,
złych warunków atmosferycznych,
utraty zysków,
stałych wydatków ogólnych,
nieprzewidzianych wydatków handlowych,
utraty wartości rynkowej,
utraty stałego źródła dochodu,
pośrednich strat handlowych poza wyżej wymienionymi,
innych strat finansowych.
Ubezpieczenia kredytu:
Są połączeniem dwóch usług finansowych – usługi bankowej oraz usługi ubezpieczeniowej.
Coraz częściej zawarcie umowy kredytu wiąże się z przystąpieniem do umowy ubezpieczenia, ponieważ banki traktują taką umowę jako formę zabezpieczenia spłaty kredytu; w niektórych sytuacjach jest to zabezpieczenie dodatkowe, w innych – jedyne.
Ubezpieczenie kredytu może być skonstruowane jako:
umowa ubezpieczenia indywidualnego,
umowa ubezpieczenia grupowego,
umowa ubezpieczenia zawarta przez bank i na jego rzecz.
Najczęściej bank wymaga od klienta przystąpienia do ubezpieczenia grupowego zawartego przez bank na rzecz kredytobiorców. Czasami bank wymaga od klienta przedstawienia polisy ubezpieczeniowej o określonych warunkach.
Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych ubezpieczeniem obowiązkowym jest wyłącznie ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowana przez Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodowa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia.
Żadna ustawa nie mówi o obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia kredytu. Zazwyczaj zawarcie umowy jest wyłącznie wymogiem banku, nie jest to jednak obowiązek ustawowy konsumenta.
Brak zawarcia umowy ubezpieczenia zwykle będzie skutkował tym, że bank zażąda innego zabezpieczenia spłaty kredytu.
Rodzaje ubezpieczeń kredytu:
W praktyce najczęściej spotykane ubezpieczenia kredytu to:
ubezpieczenie na wypadek śmierci (ubezpieczenie na życie) – jest to ubezpieczenie grupowe, do którego przystępują kredytobiorcy zarówno przy kredytach hipotecznych, jak i konsumpcyjnych. Spłata pozostałej części kredytu przez ubezpieczyciela następuje w przypadku zgonu kredytobiorcy, przy czym do wypłaty świadczenia niezbędny jest pisemny wniosek banku lub rodziny kredytobiorcy oraz przedstawienie odpowiednich dokumentów, w tym m.in. aktu zgonu.
ubezpieczenie na wypadek trwałego inwalidztwa – ubezpieczenie grupowe, dotyczy kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych. W tego typu produktach spłata pozostałej części kredytu przez ubezpieczyciela następuje w sytuacji, gdy kredytobiorca dozna trwałego uszkodzenia ciała np. wskutek nieszczęśliwego wypadku, co uniemożliwia mu wykonywanie pracy. Spłata kredytu następuje na wniosek kredytobiorcy, a aby ubezpieczyciel przekazał pieniądze na spłatę kredytu kredytobiorca musi przedstawić odpowiednie dokumenty potwierdzające trwałe inwalidztwo, fakt zaistnienia wypadku, który spowodował trwałe inwalidztwo, a czasem również zaświadczenie z ZUS lub KRUS.
ubezpieczenie na wypadek utraty pracy – ubezpieczenie grupowe, występujące przy kredytach hipotecznych i konsumpcyjnych. W tym ubezpieczeniu spłata kredytu następuje w sytuacji utraty pracy bez winy kredytobiorcy, ochrona zwykle dotyczy osób zatrudnionych na umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Spłata kolejnych rat kredytu następuje na wniosek kredytobiorcy, musi on przedstawić odpowiednie dokumenty jako dowód utraty pracy bez swojej winy (np. świadectwo pracy).
ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy – ubezpieczenie grupowe, występuje przy kredytach hipotecznych i konsumpcyjnych. Spłata kredytu następuje w sytuacji, gdy kredytobiorca wskutek nieszczęśliwego wypadku, a czasem dodatkowo choroby utracił możliwość wykonywania pracy. Do spłaty kredytu niezbędny jest wniosek kredytobiorcy oraz dokumenty potwierdzające niezdolność do pracy, czasem również zaświadczenie z ZUS lub KRUS.
ubezpieczenie pomostowe – ubezpieczenie zawierane przez bank i na jego rzecz, występuje tylko przy kredytach hipotecznych. Ubezpieczenie to zapewnia ochronę do momentu uzyskania przez bank wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości - zwrot kredytu następuje w przypadku jego niespłacenia przez kredytobiorcę w okresie między zawarciem umowy kredytu a wpisem hipoteki w księdze wieczystej. Ubezpieczenie to zapewnia bankowi zwrot kwoty kredytu, ale nie zwalnia z obowiązku spłaty kredytu samego kredytobiorcy.
ubezpieczenie niskiego/brakującego wkładu własnego – dotyczy kredytów hipotecznych i jest stosowane, gdy kredytobiorca nie wnosi wcale lub wnosi bardzo niewielki wkład własny. Ubezpieczenie takie zapewnia spłatę na rzecz banku tylko tej części kredytu odpowiadającej różnicy pomiędzy wymaganym przez bank wkładem własnym, a wkładem wniesionym przez klienta.
ubezpieczenie nieruchomości – najczęściej indywidualne, występuje przy kredytach hipotecznych - banki często wymagają zawarcia umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych. Ubezpieczenie to może zostać zawarte za pośrednictwem banku z ubezpieczycielem, z którym bank współpracuje, ale coraz częściej jest również możliwość przedstawienia bankowi polisy ubezpieczeniowej zawartej samodzielnie przez kredytobiorcę z wybranym zakładem ubezpieczeń - ubezpieczenie takie musi jednak spełniać wymagania banku. Zapewnia wypłatę odszkodowania za szkody, które powstały na nieruchomości wskutek np. pożaru, powodzi czy huraganu. Świadczenie pieniężne często jest wypłacane bezpośrednio bankowi i zostaje zaliczone na poczet spłaty kredytu - sam kredytobiorca nie otrzymuje pieniędzy na remont nieruchomości.
Wybierając ubezpieczenie w banku:
Powinniśmy bardzo szczegółowo wypytać o zakres ubezpieczenia, czyli określone w umowie przypadki, w których ubezpieczyciel wypłaci nam świadczenie. Zawarte są one w Ogólnych lub Szczegółowych Warunkach Ubezpieczenia.
Standardowe wyłączenia odpowiedzialności (tj. sytuacje, w których kredytobiorca nie otrzyma świadczenia, a więc zakład ubezpieczeń nie spłaci kredytu) to:
zgon wskutek choroby stwierdzonej przed zawarciem umowy ubezpieczenia,
wiek powyżej 75 lat,
utrata pracy jeżeli kredytobiorca pracował na umowę zlecenia,
wypadek powstały w sytuacji pozostawania ubezpieczonego pod wpływem alkoholu.
Gwarancje ubezpieczeniowe:
W ramach udzielonej gwarancji towarzystwo ubezpieczeniowe gwarantuje wypłatę określonej kwoty pieniężnej beneficjentowi gwarancji w sytuacji, kiedy ubezpieczający-dłużnik nie wywiąże się z zaciągniętych zobowiązań.
Gwarancje to produkty dedykowane dla:
osób prawnych,
osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
jednostek organizacyjnych bez osobowości prawnej prowadzących dział. gosp.,
banków, przedsiębiorców.
Wybrane rodzaje gwarancji ubezpieczeniowych:
gwarancja należytego wykonania kontraktu
gwarancja właściwego usunięcia wad i usterek
gwarancja zapłaty wadium
gwarancja zwrotu zaliczki
gwarancja celna
gwarancja zapłaty wierzytelności kontraktowych/handlowych
gwarancja składana jako zabezpieczenie akcyzowe
Ubezpieczenie od utraty zysku
Nazywane z języka angielskiego business interruption.
Umowa ubezpieczenia dotyczy przewidywanego zysku brutto, jaki ubezpieczający osiągnąłby z tytułu wytwarzania produktów lub sprzedaży towarów i usług, gdyby prowadzona przez niego działalność gospodarcza nie została zakłócona lub przerwana na skutek szkody w mieniu.
Ubezpieczenie to ma na celu zapewnienie stabilności finansowej przedsiębiorstwa poprzez niwelowanie negatywnych skutków przestoju firmy spowodowanego oddziaływaniem żywiołów (pożar, powódź, huragan, wybuch, uderzenie pioruna).
Rzecznik ubezpieczonych:
CO TO JEST
Rzecznik Ubezpieczonych (RU) – polski urząd państwowy, którego zadaniem jest reprezentowanie interesów ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków otwartych funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych. Rzecznik współpracuje z krajowymi i zagranicznymi organizacjami konsumenckimi oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
Urząd ten został powołany w 1995 r. w związku z upadkiem kilku zakładów ubezpieczeń. Podstawę funkcjonowania Rzecznika reguluje obecnie ustawa z dnia 22 maja 2003 o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych.
rozpatrywanie skarg w indywidualnych sprawach kierowanych do Rzecznika;
opiniowanie aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych;
występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych;
inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej i informacyjnej w dziedzinie ochrony ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych oraz uczestników pracowniczych programów emerytalnych;
organizacja sądu polubownego rozstrzygającego spory z zakładami ubezpieczeń, powszechnymi towarzystwami emerytalnymi, Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym oraz Polskim Biurem Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
STATUT BIURA RZECZNIKA UBEZPIECZONYCH
Biuro Rzecznika Ubezpieczonych, działa na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczonych.
Biuro to działa pod bezpośrednim kierownictwem Rzecznika Ubezpieczonych. Kieruje on Biurem przy pomocy Dyrektora Biura i jego Zastępcy oraz naczelników komórek organizacyjnych.
STRUKTURA ORGANIZACYJNA :
W skład Biura wchodzą następujące komórki organizacyjne:
1) Wydział Skarg i Interwencji;
Wydział Skarg i Interwencji wykonuje zadania w sprawach związanych z ochroną i reprezentowaniem praw i interesów ubezpieczonych lub uprawnionych z umowy ubezpieczenia, członków otwartych funduszy emerytalnych lub uczestników pracowniczych programów emerytalnych oraz emerytur kapitałowych.
2) Wydział Prawny;
Wydział Prawny wykonuje zadania w zakresie wewnętrznej obsługi prawnej, w szczególności pomocy prawnej działalności Rzecznika Ubezpieczonych i Biura Rzecznika Ubezpieczonych, opiniowaniu oraz udziału w opracowaniu i uzgadnianiu projektów aktów prawnych wydawanych przez Rzecznika Ubezpieczonych
3) Wydział Edukacji i Informacji;
Wydział Edukacji i Informacji wykonuje zadania w sprawach związanych z edukacją i poszerzaniem wiedzy ubezpieczających, ubezpieczonych lub osób uprawnionych z tytułu umowy ubezpieczenia, członków funduszy emerytalnych, pracowniczych programów emerytalnych oraz emerytur kapitałowych.
4) Wydział Administracyjno-Finansowy.
Zapewnia obsługę w sprawach kadrowych, administracyjną oraz techniczno – organizacyjną Rzecznika Ubezpieczonych oraz jego Biura.
Jak działa „RZECZNIK”
Podstawową zasadą w działaniu Rzecznika jest to, że interweniuje on tylko na wyraźny wniosek poszkodowanego, w zakresie takim, o jaki poszkodowany się zwróci. Rzecznik nie może zatem pomóc nikomu „z urzędu”, bez wniosku o podjęcie udziału w sprawie.
Rzecznik nie działa też jako pełnomocnik – nie będzie dochodził w imieniu poszkodowanego roszczeń ani walczył z ubezpieczycielem o jak najwyższe odszkodowanie. Jedyne co rzecznik może zrobić to zbadać przebieg postępowania likwidacyjnego pod kątem zgodności z prawem i, w przypadku stwierdzenie naruszeń, wystąpić do ubezpieczyciela o zmianę stanowiska.
Trzeba zauważyć, że Rzecznik nie ma żadnych instrumentów władczych pozwalających mu zmusić ubezpieczyciela do takiego czy innego zachowania. Rzecznik nie może nakładając kar, nie ma też uprawnień przysługujących sądom. Może jedynie próbować wpłynąć na ubezpieczyciela wytykając jego błędy.
Należy pamiętać, iż zaangażowanie Rzecznika w sprawę w żaden sposób nie gwarantuje pożądanego rozstrzygnięcia
SHCEMAT : SKARGI ZGŁOSZONE A ROZPATRZONE
Z roku na rok wzrasta liczba skarg, które wpływają do Rzecznika Ubezpieczonych. Świadczy to nie tyle o pogorszeniu jakości usług oferowanych przez ubezpieczycieli, ale o pozytywnym zjawisku wzrostu świadomości klientów towarzystw ubezpieczeniowych co do swoich praw.
Trzeba podkreślić to, że po mimo tak dużej ilości skarg żadna nie jest pomijana. Wszelkie skargi kierowane do Rzecznika Ubezpieczonych, nawet jednostkowe, są często informacją o powszechnie występujących problemach na rynku i stanowią materiał, na podstawie którego Rzecznik podejmuje działania o charakterze ogólnym, jak choćby zgłaszanie Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przypadków zamieszczania w umowach niedozwolonych zapisów lub stosowanie przez ubezpieczycieli praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów
Z CZYM LUDZIE MAJĄ NAJWIĘKSZE PROBLEMY: SCHEMAT 2
Pomimo upływu tylu lat zakres problemów nie uległ większym zmianom.
Najwięcej problemów sprawiają nam polisy komunikacyjne. Skargi związane m.in. z podwójnym ubezpieczeniem, opieszałą likwidacją szkody czy zupełną odmową wypłaty odszkodowania stanowią około dwie trzecie ogółu. Drugą grupą ubezpieczeń o wątpliwej popularności są tzw. życiówki. Ich udział zmieniał się na przestrzeni minionych kilkunastu lat, oscylując jednak wokół poziomu 15 proc. wszystkich zgłaszanych do Rzecznika skarg. W czołówce najbardziej problematycznych ubezpieczeń regularnie pozostają też ubezpieczenia mienia. Problem z obsługą posiadanych polis tego rodzaju zgłosiło w pierwszych trzech kwartałach 2010 roku 782 ubezpieczonych - to niespełna 10 proc. wszystkich zażaleń i aż o 5 p.p. więcej niż w całym roku 2009
Najczęstsze problemy z jakimi możemy się zgłaszać to:
• całkowite lub częściowe odmówienie uznania roszczeń o odszkodowanie (świadczenie),
opieszałe prowadzenia postępowania odszkodowawczego, co spowodowało nieterminowe
• zaspokojenie roszczeń,
• odmowa udostępnienie akt szkodowych,
• odmowa przesłania kopii umowy przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego,
• zawarcie umowy członkostwa w funduszu emerytalnego pod wpływem błędu (utrata uprawnień do wcześniejszego przejścia na emeryturę),
• nieterminowe przekazywanie składek do funduszu ubezpieczeniowego.
Odmowa kontynuacji ubezpieczenia
Jak poskarżyć się do rzecznika ubezpieczonych? - INFORMACJE PRAKTYCZNE
W sytuacji, gdy naszym zdaniem zakład ubezpieczeń, powszechne towarzystwo emerytalne lub podmiot zarządzający pracowniczym programem emerytalnym naruszył prawo lub interesy ubezpieczonych, można wystąpić o pomoc do Rzecznika Ubezpieczonych.
Aby w takich, bądź w podobnych sporach z towarzystwem ubezpieczeń Rzecznik Ubezpieczonych mógł podjąć interwencję, należy złożyć w Biurze Rzecznika Ubezpieczonych skargę w formie pisemnej.
Korespondencję należy adresować:
Biuro Rzecznika Ubezpieczonych
al. Jerozolimskie 44
00-024 Warszawa
W skardze należy podać swoje dane:
- imię, nazwisko,
- adres zamieszkania bądź adres do korespondencji,
- nr telefonu,
- w przypadku członka funduszu emerytalnego również nr: PESEL, NIP oraz rachunku w OFE.
Jeżeli występujemy w czyimś imieniu należy dołączyć pełnomocnictwo, które upoważnia do reprezentowania danej osoby.
W skardze należy w zwięzłej i krótkiej formie przedstawić stan faktyczny dotyczący szkody i działań z nią związanych, jak również:
- dlaczego nie zgadzamy się ze stanowiskiem zakładu ubezpieczeń/powszechnego towarzystwa emerytalnego,
- podać argumenty potwierdzające swoje roszczenia w stosunku do firmy ubezpieczeniowej/towarzystwa ubezpieczeniowego,
- przedstawić swoje oczekiwania wobec Rzecznika Ubezpieczonych odnoszące się do sposobu załatwienia sprawy, tzn. czy ma być to podjęcie interwencji w zakładzie ubezpieczeń/powszechnym towarzystwie emerytalnym, czy też opinia prawna dotycząca przedmiotowej sprawy.
Na stronie internetowej Rzecznika ubezpieczony może znaleźć m. in. przydatne wzory pism i skarg oraz liczne orzeczenia prawne
Skargi i prośby o interwencję należy przekazywać tradycyjną pocztą z wyjątkiem mail'i z podpisem elektronicznym. Poczta elektroniczna służy do zadawania pytań w zakresie wątpliwości interpretacyjnych powstających na tle stosowania prawa ubezpieczeniowego
PRZYKŁAD NA PODSTAWIE OC -SCHEMAT
Najniższy odsetek zasadnych skarg ma TU Europa, PZU oraz Compensa.
Najgorzej wypadają Generali, Ergo Hestia i TUiR Warta.
Nie bez wpływu na wynik danego towarzystwa ma udział w rynku, co przekłada się również na liczbę skarg. Przykładowo, na Towarzystwo Ubezpieczeniowe Europa, które ma 1,3-procentowy udział, wpłynęły tylko cztery skargi. Zakończono rozpatrywać trzy i wszystkie uznano za niezasadne. Natomiast na PZU, który jest największym graczem, poskarżono się aż dwa tysiące razy. Około jedną trzecią skarg uznano za uzasadnioną
Kierowcy najczęściej skarżą się przede wszystkim na problemy związane z OC. Wskazują na brak uznania roszczeń, opieszałe prowadzenie postępowania, odmowę lub brak udostępniania akt, brak uzasadnień dla przyjmowanych przez ubezpieczyciela opinii.
Częstą przyczyną problemów ubezpieczonych jest występowanie tzw. podwójnego OC (w związku z kupnem auta od innej osoby i brak lub nieterminowe wypowiedzenie umowy), czy trudności z uzyskaniem zwrotu niewykorzystanej składki OC na skutek sprzedaży auta lub zmiany ubezpieczyciela.
Ubezpieczenia Komunikacyjne:
Pojęciem ubezpieczeń komunikacyjnych określa się ubezpieczenia, które dotyczą bezpośrednio i pośrednio pojazdów mechanicznych. Pojęcie to obejmuje ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne.
Obowiązkowym ubezpieczeniem komunikacyjnym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych pojazdów.
Rodzaje ubezpieczeń komunikacyjnych:
Obowiązkowe:
Ubezpieczenie OC,
Dobrowolne:
Ubezpieczenie AC,
Ubezpieczenie Assistance,
Ubezpieczenie NNW
Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych - Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Obejmuje zdarzenia powstałe na terytorium RP. Umowę zawiera się na okres 12 miesięcy, chyba że pojazd jest zarejestrowany na czas krótszy, wtedy występują tzw. Umowy krótkoterminowe. Ubezpieczeniem jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Zakład Ubezpieczeń, prowadzący działalność obejmująca ubezpieczenie OC nie może odmówić zawarcia umowy.
Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu:
Z upływem okresu, na który została zawarta,
Z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego,
Z dniem odstąpienia przez ubezpieczającego od umowy, w przypadku gdy pojazd niezarejestrowany i nie został zarejestrowany w ciągu 30 dni,
Z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicznościach niepowodujących zmiany posiadacza (np. doszczętne spalenie pojazdu),
Z upływem 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń,
Z chwilą zarejestrowania pojazdu mechanicznego za granicą,
Z chwilą zmiany właściciela pojazdu,
Z dniem odstąpienia od umowy zawartej na odległość,
Z dniem wypowiedzenia umowy w związku z tzw. podwójnym ubezpieczeniem wynikłym z zasady automatyzmu - jeżeli bowiem posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym co najmniej jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w trybie automatyzmu (a więc na skutek niewypowiedzenia poprzedniej umowy nie później niż na jeden dzień przed jej końcem), umowa zawarta w tym trybie może zostać przez niego wypowiedziana na piśmie.
Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczeniowej:
Organy zobowiązane:
Policja,
Organy Celne,
Straż Graniczna,
Organy właściwe w sprawach rejestracji pojazdów,
Organy uprawnione:
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny,
Inne organy uprawnione do kontroli ruchu drogowego,
Inspekcja Ochrony Środowiska
Inspekcja Transportu Drogowego,
Opłaty karne za brak ubezpieczenia komunikacyjnego OC:
20 % - Gdy okres nie przekracza 3 dni
50% - Gdy okres nie przekracza 14 dni
100% - Gdy okres przekracza 14 dni
Samochody osobowe – równowartość 2-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,
Samochody ciężarowe, ciągniki samochodowe i autobusy – równowartość 3-krotności
Pozostałe pojazdy – równowartość 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę
Czynnik | Dlaczego różne? |
---|---|
Wysokość składki | Zakłady Ubezpieczeń oferują identyczny produkt, zatem różnice w cenach wynikają z konkurencyjności na rynku, gdyż umowa jest we wszystkich taka sama |
Sposób likwidacji szkód z ubezpieczenia OC | Ponieważ poszkodowany może zwrócić się ze swoimi roszczeniami nie tylko do zakładu ubezpieczeń, ale również bezpośrednio do samego sprawcy |
Renoma rynkowa firmy ubezpieczeniowej | Buduje się ona przez lata, poprzez profesjonalne podejście do realizowania swoich zobowiązań |
Czym się kierować by wybrać „dobre” ubezpieczenie OC:
Czynniki kształtujące wysokość składki:
Czynnik | Przykład |
---|---|
dotychczasowy przebieg ubezpieczenia | Im wyższa jest szkodowość, tym wyższy jest poziom składki |
wiek osoby, która ubezpiecza pojazd, a także wiek osób, które będą korzystały z pojazdu | Im młodszy jest ubezpieczony (lub osoba, która będzie korzystała z pojazdu), tym składka będzie wyższa - najczęstszą granicą wiekową zdecydowanie wpływającą na zwyżkę w składce jest wiek do 25 czy 26 lat |
pojemność silnika pojazdu | Im wyższa pojemność, a co za tym zwykle idzie moc silnika, tym wyższa składka - czynnik pojemności jako wpływający na wysokość składki wynika z historycznego kształtowania taryf i jego wpływu na statystyki ubezpieczeniowe, gdzie był on podstawowym kryterium dla ustalania składki podstawowej |
województwo, powiat (region), w którym zamieszkuje bądź przebywa ubezpieczony | Zakłady ubezpieczeń analizują szkodowość na terytorium Polski, zwykle opierając się na podziale administracyjnym (gminnym/powiatowym/wojewódzkim) i badają w jaki sposób kształtuje się częstotliwość wypadków w poszczególnych regionach, co następnie znajduje odzwierciedlenie w taryfach składek. Dane statystyczne dotyczące szkodowości powodują, że najwyższy pułap składek stosowany jest w aglomeracjach wielkomiejskich, gdzie wskaźnik szkodowości jest znacznie podwyższony, najniższy zaś jest w rejonach o najniższej gęstości zaludnienia, gdzie do wypadków dochodzi stosunkowo rzadko |
Czynnik | Przykład |
---|---|
przeznaczenie ubezpieczanego pojazdu | standardowo zakłady ubezpieczeń wyższe składki stosują wobec osób, które pojazd wykorzystują w działalności gospodarczej, w szczególności dotyczy to przewozu osób (usługi taksówkarskie, zorganizowanego przewozu osób i mienia) oraz nauki jazdy |
marka pojazdu | zakłady ubezpieczeń analizują szkodowość pojazdów także w odniesieniu do ich marek. Wyższe składki kalkulowane są zazwyczaj np. w stosunku do pojazdów pochodzących od producentów posiadających w swojej ofercie głównie modele o sportowej charakterystyce, a tym samym większej mocy |
kolor pojazdu | Zdarza się, iż zakłady ubezpieczeń przewidują niższe składki dla pojazdów w jaskrawych kolorach (np. odcienie czerwonego, żółtego, jaskrawozielonego), co wpływa na ich widoczność, a tym samym niższą szkodowość |
czy ubezpieczamy wyłącznie ryzyko odpowiedzialności cywilnej czy też ubezpieczamy pojazd kompleksowo tj. wraz z ubezpieczeniem AC, NNW, Assistance i innymi ubezpieczeniami dobrowolnymi | Im więcej ryzyk ubezpieczamy, tym wyższe rabaty (zniżki w składce) |
czasami inne różnorodne czynniki | wiek pojazdu, częstotliwość jazdy pojazdem, zawód lub profesja ubezpieczonego, a nawet jego stan cywilny |
Ubezpieczenia dobrowolne- To takie, które zapewniają nam swobodę w ich wyborze. Wiąże się to z tym, że przepisy prawa nie nakładają obowiązku jego posiadania. Warto jednak zaopatrzyć się w takie ubezpieczenie, ponieważ w przypadku jego braku, sami będziemy musieli ponieść wydatki w związku z usunięciem powstałej szkody.
Autocasco jest ubezpieczeniem dobrowolnym. Ubezpieczenie autocasco (AC) ma przede wszystkim zrekompensować koszty naprawy pojazdu w przypadku jego uszkodzenia częściowego lub całkowitego – najczęściej wskutek zawinionego przez kierującego zderzenia, kolizji z innym pojazdem lub przedmiotem znajdującym się na zewnątrz / poza pojazdem np. drzewem, ogrodzeniem, budynkiem, zwierzęciem. Ubezpieczenie AC może również obejmować ochronę z tytułu kradzieży pojazdu, jednak w tym celu często należy je rozszerzyć na ryzyko kradzieżowe, we wzorcach określane w skrócie KR.
Dogodne warunki umowy ubezpieczenia AC:
Mając na uwadze charakter umowy ubezpieczenia autocasco, przed jej zawarciem należy zapoznać się szczegółowo z postanowieniami o.w.u. określającymi zakres udzielonej ochrony ubezpieczeniowej. W celu uzyskania odszkodowania w satysfakcjonującej wysokości należy zwrócić uwagę przede wszystkim na:
– zakres udzielonej ochrony,
– wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń,
– obowiązki ubezpieczającego,
– sposób oraz system oszacowania wartości szkody,
– pomniejszenie odszkodowania o udział własny itp.,
– kwestię VAT,
– uznanie szkody za tzw. szkodę całkowitą oraz sposób wyliczenia pozostałości.
Assistance- W tym ubezpieczeniu, nie jest nam wypłacane odszkodowanie, jedynie udzielana niezbędna pomoc, której udziela operator i to jemu refundowane są koszty przez niego poniesione.
Przykładowe rodzaje świadczeń:
Pomoc serwisowa | Pomoc informacyjna | Pomoc w podróży | Pojazd zastępczy |
---|---|---|---|
|
|
-Zakwaterowanie, np. Pokrycie kosztów rezerwacji, dojazdu, pobytu w hotelu, -Zorganizowanie parkingu, -Odbiór pojazdu po naprawie/kradzieży – opłacenie podróży do warsztatu lub w przypadku odzyskania, -Kontynuacja podróży albo powrót ubezpieczeniowego do miejsca zamieszkania – w razie wypadku, kradzieży, |
-Gdy był wypadek, a okres unieruchomienia pojazdu był dłuższy niż 12 godzin, ale krótszy niż 3 czy 5 dni, -Gdy zgłoszono formalnie policji kradzież pojazdu. |
NNW w związku z ruchem pojazdu
Nieszczęśliwy wypadek – nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powstałe w związku z:
Ruchem ubezpieczonego pojazdu,
Wsiadaniem/wysiadaniem z ubezp. pojazdu,
Bezpośrednim załadowywaniem/wyładowywaniem ubez. pojazdu
NNW to np. Trwały uszczerbek na zdrowiu, rozstrój zdrowia, całkowita niezdolność do pracy, śmierć
Koszty leczenia związane są z:
Udzieleniem pomocy lekarskiej/ambulatoryjnej,
Pobytem w szpitalu, badań, zabiegów, operacji (z wył. plastycznych),
Nabyciem niezbędnych lekarstw i środków opatrunkowych przepisanych przez lekarza,
Przewozem ubezpieczonego z miejsca zdarzenia do szpitala.
Geneza i rozwój ubezpieczeń w Polsce i na świecie
Na wstępie warto powiedzieć, że chcąc przedstawić historię ubezpieczeń ciężko odnieść się do konkretnego momentu, mającego stanowić ich początek, bowiem ryzyko od zawsze towarzyszyło działalności człowieka, więc jednocześnie ludzie dążyli do zminimalizowania jego skutków. Początkowo przybierało to formę solidarnego ponoszenia ciężaru naprawienia szkód. Z biegiem czasu pojawiły się zaś rozwiązania komercyjne polegające na oferowaniu ochrony ubezpieczeniowej jako obietnicy pomocy w przypadku powstania szkody w wyniku zaistnienia określonych zdarzeń w zamian za opłatę, czyli składkę. Warto również powiedzieć, że znaczenie ubezpieczeń wzrastało wraz z rozwojem cywilizacyjnym i co istotne, ubezpieczenia są prawie całkowicie odporne na jakiekolwiek kryzysy, nie da się bowiem zlikwidować zapotrzebowania na nie.
A jak się to zaczęło?
W czasach starożytnych, skutki zdarzeń losowych pokrywała cała wspólnota, głównie dlatego, że to właśnie cała wspólnota je odczuwała. Nie istniał więc żaden sztuczny mechanizm zrzeszania się jednostek w celu pokrywania strat.
Swego rodzaju przełomem było pojawienie się gospodarki pieniężnej. Jej istnienie spowodowało możliwość uzyskania świadczenia pieniężnego, czyli odszkodowania, uwarunkowanego wcześniejszym uiszczeniem opłaty pieniężnej (składki).
Do najważniejszych elementów starożytnej historii ubezpieczeń należą m.in.:
Kodeks Hammurabiego (XVIII w. p.n.e), który regulował umowy uczestników karawan w krajach Bliskiego Wschodu, w których zobowiązywali się oni wspólnie pokrywać ewentualne szkody, poniesione przez każdego uczestnika takiej umowy.
Działalność w Grecji polegająca na zobowiązaniu się za opłatą do pokrycia właścicielowi straty wynikłej z ucieczki niewolnika
Podejmowanie działania w ramach organizacji wojskowych gwarantujących żołnierzowi zasiłek na podróż w razie przeniesienia do innego garnizonu czy pokrycie kosztów pogrzebu. Podobną ochroną objęci byli kupcy, artyści czy rzemieślnicy.
Źródła ubezpieczeń są ściśle powiązane z żeglugą morską. Tutaj warto więc wytłumaczyć, czym była pożyczka morska (zapoczątkowana w Grecji, kontynuowana w Rzymie), bowiem stanowiła ona niemal idealne odzwierciedlenie dzisiejszych ubezpieczeń. Polegała ona na udzieleniu wysoko oprocentowanego kredytu na sfinansowanie podróży morskiej. Kredyt ten podlegał zwrotowi tylko w razie pomyślnego zakończenia wyprawy. Jednak gdy utracono statek lub ładunek, kredytobiorca był wolny od obowiązku spłaty długu. W tej konstrukcji wierzyciel był odpowiednikiem ubezpieczyciela, dłużnik ubezpieczonego, kredyt stanowił „odszkodowanie wypłacone z góry”, a odsetki od kredytu – dzisiejszą składkę.
Średniowiecze
Najwcześniej proces wyodrębniania się ubezpieczeń jako samodzielnej instytucji gospodarczej i prawnej nastąpił w morskiej żegludze handlowej i w handlu morskim. Stąd panuje powszechnie pogląd, że kolebkę wszystkich ubezpieczeń stanowią ubezpieczenia morskie, które powstały w Italii i rozprzestrzeniły się następnie na inne kraje wraz z rozpowszechnieniem się handlu i tworzeniem się kapitału handlowo-finansowego.
Najstarsze zachowane umowy ubezpieczenia morskiego pochodzą z 1347 r. z Genui, z 1384 z Pizy i z 1397 z Florencji. W tych czasach najsilniejszą pozycję w handlu morskim posiadała Wenecja. Ponieważ przy zawieraniu omawianych umów dużą rolę odgrywali samodzielni pośrednicy - maklerzy (brokerzy), można im przypisać znaczący wkład w rozwój ubezpieczeń morskich. Działając przede wszystkim w interesie osób zajmujących się transportem morskim, maklerzy dbali nie tylko o to, aby umowa ubezpieczeniowa była dla nich możliwie korzystna, ale i o dopływ nowych umów ubezpieczenia do ubezpieczycieli i dzięki temu lepsze wyrównanie ryzyka oraz większe zyski wynikające z transakcji ubezpieczeniowych. Działalnością maklerską zajmowały się nie tylko indywidualne osoby, ale również domy bankowe. W XV i XVI w. centrum żeglugi morskiej przesunęło się z basenu Morza Śródziemnego, przez Hiszpanię, Holandię, Francję i niemieckie miasta hanzeatyckie do Anglii. W praktyce ubezpieczeń morskich umowa ubezpieczenia zyskała samodzielność jako instytucja obrotu majątkowego i przedmiot oddzielnych ustawowych uregulowań prawnych (Pierwszym dokumentem ustawodawczym dotyczącym ubezpieczeń morskich była tzw. Ordynacja barcelońska z 1435 r. Jest ona traktowana jako prototyp koordynacji prawa asekuracyjnego w dziedzinie przewozów morskich. Przewidywała ona nawet kary za oszustwa ubezpieczeniowe.). W ubezpieczeniach morskich ukształtowała się treść podstawowych pojęć i terminów techniczno-ubezpieczeniowych, treść stosunku ubezpieczenia, prawna sylwetka ubezpieczyciela.
Ubezpieczeniowe cechy wzajemnej pomocy występowały również w działalności prowadzonej przez gildie kupieckie i rzemieślnicze, związki chłopskie, kasy ogniowe, bractwa, itp. w zakresie ochrony wspólnych interesów członków, udzielania pomocy w razie pożaru, śmierci, kradzieży, wypadku w podróży morskiej lub lądowej. Z czasem gildie przeszły do odszkodowań pieniężnych.
Wiek XVII i XVIII
Do XVII wieku ubezpieczycielami były pojedyncze osoby lub grupy osób działających na zasadzie wzajemności. Jednak od początku XVII wieku pojawiła się coraz większa liczba podmiotów wyspecjalizowanych, czyli instytucji ubezpieczeniowych o szerszym terytorialnie i rzeczowo zakresie działania, a mianowicie instytucje ubezpieczeń wzajemnych, zakłady ubezpieczeniowe w formie SA oraz publiczne zakłady ubezpieczeń. W dalszym ciągu ubezpieczenia związane były głównie z żeglugą morską, a pierwszy zakład ubezpieczeń morskich powstał w Paryżu w 1668 roku. W okresie tym upowszechniły się także kasy ogniowe czy powodziowe, wyodrębnione z cechów i gildii, organizowane przez społeczności miejskie i wiejskie. Ubezpieczenia ogniowe rozwinęły się szczególnie w Niemczech (ze szczególną pomocą państwa), gdzie od końca XVII wieku zajmowały się nimi specjalnie utworzone zakłady zwane socjetami. Ubezpieczenia ogniowe niejednokrotnie opierały się na przymusie ubezpieczeniowym.
Tendencja polegająca na zmniejszeniu znaczenia indywidualnych ubezpieczycieli spowodowała powstanie oraz rozbudowę nowych działów, grup i rodzajów ubezpieczeń, zarówno majątkowych jak i osobowych. Wprowadzono, oprócz dotychczasowych ubezpieczeń życiowych, morskich i ogniowych, ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków, ubezpieczenia maszyn, od szkód wodociągowych, rolne, kradzieżowe, odpowiedzialności cywilnej, kredytów itd.
Wiek XIX i XX to oczywiście dalszy rozwój ubezpieczeń. Jako że stały się one zjawiskiem masowym, pozwoliło to oprzeć je na podstawach statystycznych pozwalających m.in. odpowiednio ocenić ryzyko. Ubezpieczenia stały się jedną ze znaczących dziedzin sektora finansowego, a poziom ich rozwoju jest uzależniony od stanu koniunktury, dlatego współcześnie najwyższy poziom rozwoju występuje w krajach rozwiniętych gospodarczo jak: Stany Zjednoczone, Japonia, kraje „starej” Unii Europejskiej.
Do cech charakterystycznych współczesnych ubezpieczeń należą:
Koncentracja ubezpieczeń oraz innych usług finansowych
Wzrost ingerencji państwa w działalność ubezpieczeniową (ochrona rynku ubezpieczeniowego, ochrona interesów ubezpieczonych, nadzór, regulacje prawne, ubezpieczenia obowiązkowe)
Rozwój reasekuracji
Rozwój działalności inwestycyjnej zakładów ubezpieczeń
Rozwój instytucji i podmiotów wspierających funkcjonowanie rynku ubezpieczeń
Międzynarodowy charakter rynku ubezpieczeniowego.
Ubezpieczenia w Polsce:
Już w XV w. istniały kasy brackie, które oprócz innych funkcji zapewniały świadczenie w sytuacji wypadku przy pracy. W XVII i XVIII w. rozwinęły się tzw. porządki ogniowe, które oprócz funkcji prewencyjnych spełniały również funkcję kompensacyjną. W zaborze pruskim od roku 1803 funkcjonowały publicznoprawne zakłady ubezpieczeń, które ubezpieczały (przymusowo) w zakresie ryzyka pożaru oraz ryzyk związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Z czasem ubezpieczenia pojawiły się również w pozostałych dwóch zaborach. W drugiej połowie XVIII w. częściowo zrezygnowano z przymusu i stworzono możliwość działania prywatnych podmiotów. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku wprowadzono przymus i monopolizację ubezpieczenia budynków od ognia (Polska Dyrekcja Ubezpieczeń Wzajemnych przemianowana później na Powszechny Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych), ale pozostawiono swobodę w zakresie pozostałych ubezpieczeń, z czego korzystały liczne prywatne zakłady ubezpieczeń. Mimo przejściowych problemów związanych z hiperinflacją na początku lat dwudziestych oraz kryzysu w latach trzydziestych XX w., rynek ubezpieczeń rozwijał się prężnie. Powszechnie dostępne już były bardziej wyrafinowane produkty ubezpieczeniowe, w tym ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, czy ubezpieczenie na życie. Bardzo dobrze rozwijały się wówczas lokalne inicjatywy ubezpieczeniowe w postaci towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, które zakładali sami zainteresowani, czyli ubezpieczający. Świadczy to również o regionalnym charakterze ówczesnych ubezpieczeń oraz ich zakotwiczeniu w społecznościach lokalnych.
Ubezpieczenia w ograniczonym zakresie działały również w czasie drugiej wojny światowej. Pracownicy Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych (PZUW) brali udział w organizacji oddziałów straży pożarnej oraz angażowali się w działalność konspiracyjną, czym przyczynili się m.in. do uratowania wielu istnień ludzkich. Natomiast już w dwa tygodnie po ustaniu działań wojennych, PZUW wznowił pracę i wziął czynny udział w odbudowie zniszczonych budynków. W okresie powojennym, mimo monopolizacji i nacjonalizacji, ubezpieczenia nadal były obecne. Szczególnie rozwinęły się ubezpieczenia obowiązkowe w rolnictwie i transporcie. W znacznie mniejszym zakresie funkcjonowały ubezpieczenia osobowe. Pewne próby przerwania tego monopolu podjęto w roku 1984 i 1989, jednak dopiero
ustawa z dnia 28 lipca 1990 roku o działalności ubezpieczeniowej wprowadziła rozwiązania, które wpłynęły na natychmiastowy wzrost liczby podmiotów i otworzyła nowy rozdział w rozwoju rynku ubezpieczeniowego.
Umowa ubezpieczeniowa. Ogólne warunki ubezpieczenia
Umowa ubezpieczenia- Zgodnie z art. 805 k.c. przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.
Zawarcie umowy ubezpieczenia- Zgodnie z art. 809 k.c. momentem zawarcia umowy ubezpieczenia jest moment dostarczenia ubezpieczającemu dokumentu potwierdzającego jej zawarcie. Pisemnym dokumentem ubezpieczeniowym, potwierdzającym zawarcie umowy i zawierającym w swej treści jej istotne postanowienia jest najczęściej polisa. Oprócz polisy dokumentem takim jest legitymacja ubezpieczeniowa lub tymczasowe zaświadczenie albo inny dokument ubezpieczeniowy.
Istnieją jednak odstępstwa od wyrażonej w art. 809 k.c. zasady odnoszącej się do zawierania umowy ubezpieczenia. Art. 810 k.c. stanowi, że umowa ubezpieczenia może zostać zawarta poprzez milczące przyjęcie oferty, czyli w sytuacji, kiedy ubezpieczający złożył ofertę na piśmie, natomiast ubezpieczyciel nie wystawił dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy. W powyższym przypadku umowę uważa się za zawartą z dniem piętnastym od przycięcia przez ubezpieczyciela oferty, na podstawie stosowanych przez zakład ubezpieczeń ogólnych warunków ubezpieczenia. Zasada ta ma zastosowanie jedynie w ubezpieczeniach majątkowych.
Zawarcie umowy ubezpieczenia następuje najczęściej w trybie ofertowym prostym lub złożonym, jednak umowa ubezpieczenia może zostać również zawarta w trybie przetargowym lub w drodze rokowań.
Zawarcie umowy ubezpieczenia to jej formalny początek, natomiast rozpoczęcie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń oznacza materialny początek umowy ubezpieczenia. Jeśli strony nie umówiły się inaczej odpowiedzialności gwarancyjna, czyli zobowiązanie ubezpieczyciela do realizacji świadczenia pieniężnego, rozpoczyna się od dnia następnego po zawarciu umowy ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki. Odpowiedzialnością gwarancyjną może zostać również objęty okres poprzedzający zawarcie umowy ubezpieczenia, jednak pod warunkiem, że przy dołożeniu należytej staranności obydwie strony nie mogły wiedzieć, że wypadek ubezpieczeniowy wystąpił lub odpadła w tym okresie możliwość jego wystąpienia. W sytuacji zawarcia umowy ubezpieczenia w drodze milczącego przyjęcia oferty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się po upływie czternastu dni od przyjęcia oferty na piśmie, czyli z dniem piętnastym.
Elementy umowy ubezpieczenia:
Polisa lub inny dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia musi zawierać informacje dotyczące:
adresu i siedziby zakładu ubezpieczeń lub odpowiednio adres oddziału zakładu ubezpieczeń, który udziela ochrony ubezpieczeniowej;
miejsca zawarcia umowy ubezpieczenia;
właściwości sądu, w przypadku sporu między stronami umowy ubezpieczenia;
daty zawarcia umowy ubezpieczenia i terminu jej obowiązywania;
przedmiotu umowy ubezpieczenia i warunków jej wykonania;
oznaczenia stron umowy ubezpieczenia;
wysokości składki ubezpieczeniowej;
wskazania ogólnych warunków ubezpieczenia, w oparciu o które została zawarta umowa ubezpieczenia oraz ich dostarczenia ubezpieczającemu.
Strony umowy ubezpieczenia:
Umowa ubezpieczenia zawierana jest przez strony składające oświadczenia woli. Umowę zawierają ubezpieczyciel i ubezpieczający. W stosunku ubezpieczenia może wystąpić jednakże więcej podmiotów – ubezpieczony, uposażony czy poszkodowany w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej.
Wyłączność w zakresie świadczenia ochrony ubezpieczeniowej posiada zakład ubezpieczeń, czyli ubezpieczyciel. Zakład ubezpieczeń jest koniecznym uczestnikiem prawnego stosunku ubezpieczenia. Ubezpieczyciel jest tą stroną umowy, która w zamian za składkę zobowiązuje się udzielać ochronę ubezpieczeniową, a w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego wypłacić umówione świadczenie pieniężne.
Drugą stroną jest ubezpieczający – podmiot prawa cywilnego, osoba fizyczna, osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która, zawierając umowę, zobowiązana jest jednocześnie do uiszczenia składki. Najczęściej ubezpieczający zawiera umowę na własną rzecz, może jednak zawrzeć umowę na rzecz osoby trzeciej. Umowa na rzecz osoby trzeciej może przyjąć dwie postaci:
umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej sensu stricte, w której przedmiotem ubezpieczenia jest interes ubezpieczającego, a osoba trzecia jest jedynie podmiotem ubezpieczonego interesu (uprawnionym);
umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, w której uprawnienia
z tytułu umowy ubezpieczenia przysługują zasadniczo ubezpieczonemu, natomiast „dysponentem” stosunku ubezpieczenia jest ubezpieczający, który może rozwiązać lub zmienić umowę, żądać wydania polisy, może odebrać świadczenie lub przenieść wierzytelność ubezpieczeniową na inny podmiot, o ile znajduje się w posiadaniu polisy.
Ubezpieczonym jest osoba, której mienie lub życie czy teżzdolność do pracy objęte są ochroną ubezpieczeniową. Zwykle ubezpieczający jest ubezpieczonym, chyba że umowę zawarto na rzecz umowy trzeciej.
Uposażonym jest osoba uprawniona do otrzymania określonej sumy pieniężnej w ubezpieczeniu osobowym na wypadek śmierci ubezpieczonego. Podstawą prawną do nabycia przez uposażonego prawa do świadczenia jest umowa ubezpieczenia na życie, określająca również zakres tego ubezpieczenia, zawarta pomiędzy ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń. Wyznaczenie uposażonego następuje poprzez jednostronne złożenie oświadczenia woli przez ubezpieczonego.
Prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia:
Obowiązki ubezpieczyciela:
realizacja świadczenia pieniężnego w sytuacji zaistnienia wypadku ubezpieczeniowego;
potwierdzenie zawarcia umowy polisą, legitymacją ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem lub innym dokumentem ubezpieczenia oraz jego doręczeniem ubezpieczającemu;
obowiązek dostarczenia tekstu ogólnych warunków ubezpieczenia (przed zawarciem umowy ubezpieczenia).
Obowiązki ubezpieczającego:
zapłacenie składki;
podanie do wiadomości zakładu ubezpieczeń wszystkich znanych okoliczności istotnych dla oceny ryzyka – deklaracja ryzyka;
zgłaszanie w czasie trwania umowy ubezpieczenia zmian okoliczności,
o które zakład ubezpieczeń zapytywał w ofercie lub innych pismach przed zawarciem ubezpieczenia – notyfikacja ryzyka (przepis ten nie ma zastosowania do umów ubezpieczeń na życie)
dochowanie należytej staranności w zakresie zapobiegania realizacji wypadku ubezpieczeniowego, a w sytuacji jego nastąpienia użycie wszelkich dostępnych i rozsądnych środków w celu ograniczenia ujemnych skutków tego wypadku;
zawiadomienia zakładu ubezpieczeń o wypadku w określonym terminie;
przedstawienie zakładowi ubezpieczeń odpowiedniej dokumentacji
i udzielenie wszelkich informacji umożliwiających stwierdzeni faktu powstania szkody, jej okoliczności oraz rozmiarów.
Terminy obowiązywania umowy ubezpieczenia:
Umowy ubezpieczenia mogą być zawierane na czas określony lub nieokreślony. Umowy ubezpieczenia na czas nieokreślony występują generalnie w ubezpieczeniach życiowych.
Umowy ubezpieczenia zawierane na okres kilku miesięcy określane są jako umowy krótkoterminowe, zawierane na okres dwunastu miesięcy to umowy roczne, natomiast umowy zawierane na okres powyżej dwunastu miesięcy to umowy długoterminowe.
Składka ubezpieczeniowa jest to kwota pieniędzy, jaką ubezpieczający płaci firmie ubezpieczeniowej w zamian za udzieloną przez nią ochronę. Wysokość tej kwoty uzależniona jest od rodzaju ubezpieczenia, wartości sumy ubezpieczenia, długości jego trwania, a także od płci, wieku i aktualnego stanu zdrowia. Składkę można wpłacić w całości jednorazowo w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia lub rozłożyć ją na raty w cyklu rocznym, kwartalnym lub miesięcznym.
Składka ubezpieczeniowa jest ustalana w wysokości zapewniającej środki finansowe na wypłatę odszkodowań i świadczeń, na tworzenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i funduszy rezerwowych oraz na pokrycie kosztów działalności ubezpieczeniowej.
W przypadku ubezpieczeń gospodarczych składka ubezpieczeniowa rozpatrywana jest jako:
składka netto, którą jest część składki przeznaczona na pokrycie ryzyka sensu stricto, którego składka dotyczy;
składka brutto, czyli składka netto powiększona o kwotę, która ma zapewnić: pokrycie kosztów administracyjnych zakładu, kosztów akwizycji, pozostałych kosztów na udziale własnym, kwotę pokrywającą odszkodowania i świadczenia z tytułu dodatkowych i nieprzewidzianych zdarzeń losowych, jak również osiągnięcie zysku przez zakład ubezpieczeń i akcjonariuszy. Składka brutto odpowiada wysokością składce taryfowej.
Zasady kalkulacji składki ubezpieczeniowej:
Kalkulacja składki przebiega dwuetapowo. Najpierw następuje kalkulacja kosztów ryzyka, które decydują o wysokości składki. Wartość tego komponentu zależy bezpośrednio od rodzaju grupy ubezpieczenia, czyli od indywidualnych czynników ryzyka. Składkę brutto kalkuluje się jako składkę netto powiększoną o narzut kosztów zakładowych.
Składka ubezpieczeniowa powinna pokrywać przewidywane roszczenia w okresie ubezpieczenia. Zakład ubezpieczeń musi w miarę dokładnie oszacować prawdopodobne wielkości szkód. Należy również uwzględnić w przybliżeniu zaległe roszczenia i nieuregulowane szkody, gdyż nie wszystkie roszczenia są rozliczane w roku, za który zastała zapłacona składka. Rozliczanie roszczeń związanych ze szkodami jest bardzo często wieloletnim procesem. W związku z tym obligatoryjnie tworzy się rezerwę na zdarzenia likwidowane i te, które mogą wystąpić w przyszłości.
Przy kalkulacji składki ubezpieczeniowej niezbędne jest branie pod uwagę:
inflacji, ponieważ roszczenia będą rozliczane „jutro”, ze składek otrzymanych „dziś”;
wysokości oprocentowania, gdyż zainwestowane fundusze mają przynieść określony dochód;
konkurencji, zbyt wysoka składka - utrata klientów, zbyt niska – strata;
narażenie na wypadek, czyli nasilenie ryzyka.
Suma gwarancyjna jest to określona w umowie ubezpieczenia kwota stanowiąca górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Jej wysokość stanowi jedną z podstaw do naliczenia wysokości składki. W umowach ubezpieczenia mienia górną granicę odpowiedzialności stanowi tzw. suma ubezpieczenia. Innymi instrumentami ograniczającymi odpowiedzialność ubezpieczycieli są wyłączenia odpowiedzialności oraz franszyza.
Inaczej mówiąc suma gwarancyjna jest maksymalną wysokością odszkodowania, które może być wypłacone z konkretnego ubezpieczenia. Suma ubezpieczenia w zależności od konkretnych warunków zwana bywa inaczej limitem odpowiedzialności.
Standardowo wysokość sumy ubezpieczenia określa ubezpieczający biorąc przede wszystkim pod uwagę wartość ubezpieczanego majątku.
Termin likwidacji szkody w ubezpieczeniach obowiązkowych:
w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia zawiadomienia
o szkodzie. Jednak gdyby w tym terminie nie było możliwe wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania, odszkodowanie powinno być wypłacone w ciągu 14 dni od dnia,
w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia
o szkodzie;
ustawa przewiduje jeden wyjątek od tej zasady – przekroczenie maksymalnego terminu 90 dni jest możliwe jedynie w przypadku, gdy stwierdzenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub też określenie wysokości odszkodowania uzależnione jest od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego;
bezsporną część świadczenia zakład ubezpieczeń jest zobowiązany wypłacić w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody. Osoba uprawniona do odszkodowania nie może odmówić przyjęcia kwoty bezspornej, przy czym jej przyjęcie nie zamyka drogi do dochodzenia dalszych roszczeń. Trzeba pamiętać, że dochodzenie tych roszczeń nie będzie jednak możliwe wówczas, gdy zostanie zawarta ugoda.
w przypadku niemożności zaspokojenia roszczeń poszkodowanego w całości lub w części w terminie 30 dni zakład ubezpieczeń jest zobowiązany wskazać na piśmie przyczyny zwłoki, jak również przypuszczalny termin zajęcia ostatecznego stanowiska co do wypłaty odszkodowania;
w przypadku niewypłacenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania
w przewidzianych terminach lub niedopełnienia obowiązku powiadomienia poszkodowanego na piśmie o przyczynach zwłoki i przypuszczalnym terminie wypłaty odszkodowania, poszkodowany ma możliwość powiadomienia o tych nieprawidłowościach Komisję Nadzoru Finansowego, która zastosuje wówczas przewidziane prawem środki nadzorcze. W przypadku wystąpienia nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu likwidacyjnym poszkodowanemu dodatkowo przysługuje roszczenie o odsetki ustawowe;
jeżeli zakład ubezpieczeń w powyższych terminach nie ustali ważności umowy ubezpieczenia obowiązkowego ani osoby odpowiedzialnej za szkodę, właściwy do wypłaty odszkodowania jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, wobec czego zakład ubezpieczeń zobowiązany jest niezwłocznie przesłać do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego zgromadzoną dokumentację, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie.
Termin likwidacji szkody w ubezpieczeniach dobrowolnych:
w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych termin zakończenia likwidacji szkody regulowany jest przepisami kodeksu cywilnego;
ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku. Gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe. Jednakże bezsporną część świadczenia ubezpieczyciel powinien spełnić w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia szkody;
umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać inne terminy, lecz tylko takie, które są korzystniejsze dla uprawnionego do odszkodowania, niż terminy określone w przepisach kodeksu cywilnego;
jeżeli zakład ubezpieczeń nie zachowa terminu wypłaty odszkodowania przewidzianego w umowie, lub też w kodeksie cywilnym, jest zobowiązany do pisemnego zawiadomienia osoby zgłaszającej roszczenie o odszkodowanie o przyczynach niemożności zaspokojenia zgłaszanych roszczeń;
w przypadku wystąpienia nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu likwidacyjnym uprawnionemu do świadczenia przysługują odsetki ustawowe, o ile zawarta umowa ubezpieczenia nie przewiduje innej wysokości odsetek.
Różnice w likwidacji szkód w ubezpieczeniach obowiązkowych i dobrowolnych:
w przypadku ubezpieczenia obowiązkowego przepisy Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych regulujące kwestię czasu trwania postępowania likwidacyjnego są przepisami bezwzględnie obowiązującymi, a więc nie jest możliwe zastosowanie innych terminów – oczywiście termin 30 dni jest terminem granicznym, nie oznacza to, iż zakład ubezpieczeń nie może wypłacić odszkodowania przed upływem tego terminu.
W przypadku zaś ubezpieczeń dobrowolnych, przepisy kodeksu cywilnego, wskazując 30-dniowy termin likwidacji szkody dopuszczają przyjęcie w umowie innego terminu, pod warunkiem jednak, iż będzie to termin korzystniejszy dla poszkodowanego;
górna granica czasu likwidacji szkody w ubezpieczeniach obowiązkowych w liczbie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, przy czym przekroczenie tego terminu jest możliwe jedynie w przypadku, gdy stwierdzenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub też określenie wysokości odszkodowania uzależnione jest od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego;
przepisy regulujące kwestię terminu likwidacji szkody zawierają także różnice dotyczące możliwości nakładania przez Komisję Nadzoru Finansowego na zakłady ubezpieczeń sankcji z tytułu nieuzasadnionej zwłoki w wypłacie odszkodowania, jak również niespełnienia obowiązku zawiadomienia poszkodowanego o przyczynach zwłoki w wypłacie odszkodowania i prawdopodobnym terminie jego wypłaty – o ile
w ubezpieczeniach obowiązkowych Komisja Nadzoru Finansowego ma prawny obowiązek nałożenia sankcji, o tyle w przypadku ubezpieczeń dobrowolnych decyzję o nałożeniu sankcji Komisja podejmuje fakultatywnie.
Wyłączenia umowy
Art. 38 ust. 1 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych przewiduje takie sytuacje, w których pomimo zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego ubezpieczyciel nie wypłaca odszkodowania.
Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody:
polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczowi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również sytuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiadaczem lub współposiadaczem pojazdu mechanicznego, w którym szkoda została wyrządzona;
wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, przesyłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego niż pojazd przewożący te przedmioty;
polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych;
polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska.
Zgodnie z art. 43 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący:
wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło
o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
zbiegł z miejsca zdarzenia.
Przewidziane w art. 827 § 1 k.c. przesłanki wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz zwolnienia go z obowiązku wypłaty odszkodowania odnoszą się tylko do takich sytuacji, w których sprawcą szkody był wyłącznie ubezpieczający albo osoba, z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za którą ponosi odpowiedzialność.
Przykłady wyłączeń umownych w umowie ubezpieczenia mieszkań i domów
Standardowo wyłączenia odpowiedzialności w zakresie ubezpieczeń mieszkań i domów nie obejmują szkód powstałych z tytułu wymienionych w umowie zdarzeń będących następstwem:
umyślnego działania lub w przypadku rażącego niedbalstwa ubezpieczonego oraz osób, z którymi pozostaje on we wspólnym gospodarstwie domowym;
prac górniczych tzn. tąpnięcia, osunięcie itp., których przyczyny pozostają w związku z pracami górniczymi;
działania energii jądrowej, wojny, trzęsienia ziemi, zamieszek, aktu terroryzmu;
naturalnego zużycia lub starzenia się ubezpieczonego mienia w związku z jego normalnym użytkowaniem lub eksploatacją, np.: długotrwałe i systematyczne zawilgocenie;
obowiązku zapłaty kar sądowych lub administracyjnych oraz kar umownych;
czynności wynikających z wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej;
przepięć elektrycznych tzn. gwałtownych zmian poziomu napięcia w instalacji elektrycznej;
uszkodzenia, zniszczenia lub utraty przedmiotów przyjętych przez ubezpieczającego do używania przechowania lub naprawy;
przemarzania ścian i przenikania wód gruntowych;
pleśni i zagrzybienia.
Zakończenie stosunku prawnego ubezpieczenia
Zakończenie prawnego stosunku ubezpieczenia może nastąpić z przyczyn ogólnych, występujących we wszystkich stosunkach zobowiązaniowych, lub z przyczyn szczególnych, które mają swoje zastosowanie tylko w stosunku ubezpieczeń.
Do przyczyn ogólnych powodujących wygaśnięcie zobowiązań należy zaliczyć:
spełnienie świadczenia przez dłużnika zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego i ustalonym zwyczajom;
niemożność świadczenia, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności;
zawarcie umowy rozwiązującej.
Najczęściej wygaśnięcie stosunku prawnego następuje w chwili zrealizowania świadczenia. W ubezpieczeniach warunek ten jest spełniony, jeżeli wynika to z przepisów prawnych, umowy lub ogólnych warunków ubezpieczenia, zatem nie zawsze zrealizowania świadczenia powoduje wygaśnięcie stosunku ubezpieczenia. Wygaśnięcie stosunku ubezpieczenia następuje w chwili wyczerpania sumy ubezpieczenia, w sytuacji realizacji pełnego świadczenia przy szkodzie całkowitej lub poprzez odpisanie od wysokości sumy ubezpieczenia wielkości świadczeń przy szkodach częściowych.
Przyczynami szczególnymi wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia są:
upływ czasu, na jaki zawarto umowę ubezpieczenia, o ile nie dojdzie do jej przedłużenia;
odstąpienia od umowy przez ubezpieczającego, w określonych przepisami prawa i ogólnymi warunkami ubezpieczeń terminach;
odstąpienie od umowy przez ubezpieczyciela w przypadku zwłoki ubezpieczającego w zapłacie składki oraz ujawnienia okoliczności związanych z nadzwyczajnym zwiększeniem prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową;
wypowiedzenia umowy ubezpieczenia;
w sytuacji odpadnięcia przyczyny, dla której zawarto umowę, z uwagi na okoliczności faktyczne lub prawne;
utraty praw z umowy ubezpieczenia w określonych przepisami Kodeksu cywilnego sytuacjach (np.: w sytuacji, gdy szkoda powstała z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa).
Ogólne warunki ubezpieczenia
Ogólne warunki ubezpieczenia są wzorcami umowy ubezpieczenia. Są one regulowane zarówno przepisami Kodeksu cywilnego odnoszącymi się do umowy ubezpieczenia, jak i ogólnymi przepisami o zobowiązaniach umownych oraz przepisami ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Rolą ogólnych warunków ubezpieczenia jest uproszczenie i ułatwienie zawierania umów ubezpieczenia przez ich ujednolicenie.
Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności:
rodzaj ubezpieczenia i jego przedmiot;
warunki zmiany sumy ubezpieczenia lub sumy gwarancyjnej, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia taką zmianę przewidują;
prawa i obowiązki każdej ze stron umowy ubezpieczenia;
zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń;
przy ubezpieczeniach majątkowych – sposób ustalania rozmiaru szkody;
sposób określania sumy odszkodowania lub innego świadczenia, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia przewidują odstępstwa od zasad ogólnych;
sposób ustalania i opłacania składki ubezpieczeniowej;
metodę i sposób indeksacji składek, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia indeksację przewidują;
tryb i warunki dokonania zmiany umowy ubezpieczenia zawartej na czas nieokreślony;
przesłanki i terminy wypowiedzenia umowy przez każdą ze stron, a także tryb i warunki wypowiedzenia, jeżeli ogólne warunki ubezpieczenia przewidują taką możliwość.
W ubezpieczeniach obowiązkowych powszechnych warunki umowy regulowane są przepisami ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Regulacje ustawy mają charakter normatywny. Przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w zakresie warunków umów ubezpieczeń obowiązkowych powszechnych, pełnią rolę ogólnych warunków ubezpieczenia, nie będąc wzorcem umowy. W pozostałych ubezpieczeniach obowiązkowych OWU wydają zakłady ubezpieczeń, natomiast w rozporządzeniach Ministra Finansów podane są jedynie minimalne wymagania, jakie musza zostać spełnione przy ustalaniu ich treści przez ubezpieczyciela.
Ogólne zasady prowadzenia zakładu ubezpieczeń
Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wymaga zezwolenia organu nadzoru którym od 2006 roku jest Komisja Nadzoru Finansowego.
Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych.
Czynnościami ubezpieczeniowymi są:
-zawieranie umów ubezpieczenia, umów gwarancji ubezpieczeniowych lub zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom ubezpieczeniowym, a także wykonywanie tych umów;
-zawieranie umów reasekuracji lub zlecanie ich zawierania brokerom reasekuracyjnym, a także wykonywanie tych umów, w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych (reasekuracja bierna);
-składanie oświadczeń woli w sprawach roszczeń o odszkodowania lub inne świadczenia należne z tytułu umów,
-ustalanie składek i prowizji należnych z tytułu zawieranych umów;
-ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub osobistych, jeżeli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów.
-ocena ryzyka w ubezpieczeniach osobowych i ubezpieczeniach majątkowych oraz w umowach gwarancji ubezpieczeniowych;
-wypłacanie odszkodowań i innych świadczeń należnych z tytułu umów;
-przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej;
-prowadzenie kontroli przestrzegania przez ubezpieczających lub ubezpieczonych, zastrzeżonych w umowie lub w ogólnych warunkach ubezpieczeń, obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową
-prowadzenie postępowań regresowych oraz postępowań windykacyjnych związanych z wykonywaniem:
a) umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych,
b) umów reasekuracji w zakresie cedowania ryzyka z umów ubezpieczenia i umów gwarancji ubezpieczeniowych;
-lokowanie środków zakładu ubezpieczeń;
-wykonywanie innych czynności określonych w przepisach innych ustaw.
Czynnościami ubezpieczeniowymi są także następujące czynności, jeżeli są wykonywane przez zakład ubezpieczeń:
ustalanie przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych;
ustalanie wysokości szkód oraz rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych;
ustalanie wartości przedmiotu ubezpieczenia;
czynności zapobiegania powstawaniu albo zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych lub finansowanie tych działań z funduszu prewencyjnego (prewencja).
Zakład ubezpieczeń może bezpośrednio lub poprzez pośredników Ubezpieczeniowych ustanowionych na podstawie odrębnych Przepisów:
wykonywać działalność akwizycyjną na rzecz otwartych funduszy emerytalnych;
pośredniczyć w imieniu lub na rzecz podmiotów wykonujących czynności bankowe, przy zawieraniu umów w ramach wykonywania czynności bankowych;
pośredniczyć w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lub tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych, funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz funduszy inwestycyjnych otwartych z siedzibą w państwach należących do OECD innych niż państwo członkowskie Unii Europejskiej.
Zakład ubezpieczeń nie może wykonywać jednocześnie działalności w dziale I oraz w dziale II.
Zakład ubezpieczeń wykonujący działalność, w dziale I, używa w nazwie lub firmie wyrazy wyróżniające ten rodzaj działalności.
Przykłady:
PZU ŻYCIE SA
AMPLICO LIFE S.A.
TUnŻ WARTA S.A.
Zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium Polski wyłącznie w następujących formach:
Zakłady ubezpieczeń z siedzibą w Polsce:
Zakłady działające w formie spółki akcyjnej,
Zakłady działające w formie TUW.
Notyfikowane w Polsce zakłady ubezpieczeń, bądź oddziały zakładów ubezpieczeń państw członkowskich UE i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Główne Oddziały zakładów ubezpieczeń z innych państw niż państwa członkowskie UE oraz państwa członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Zasady działania notyfikowanych w Polsce zakładów, bądź oddziałów zakładów ubezpieczeń państw członkowskich UE:
Zagraniczny zakład ubezpieczeń z państwa członkowskiego Unii Europejskiej może wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium RP, jeżeli uzyskał odpowiednie zezwolenie na wykonywanie tej działalności w państwie, w którym ma swoją siedzibę.
Wykonywanie działalności przez zakład ubezpieczeń podlega nadzorowi właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym ma on swoją siedzibę. Zagraniczny zakład działający w Polsce na jej terenie jest obowiązany stosować prawo polskie, chyba że co innego wynika z umowy międzynarodowej, której RP jest stroną.
Zagraniczny zakład ubezpieczeń może wykonywać działalność na terytorium RP w ramach swobody świadczenia usług, gdy KNF otrzyma następujące dokumenty:
zaświadczenie potwierdzające, że zakład ubezpieczeń posiada środki na pokrycie marginesu wypłacalności,
informacje o grupach ubezpieczeń, na wykonywanie których posiada on zezwolenie,
informacje o rodzaju ryzyk, które taki zakład ubezpieczeń zamierza ubezpieczać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zasady działania krajowych zakładów ubezpieczeń na terytorium państw członkowskich UE:
Krajowy zakład ubezpieczeń, w ramach swobody świadczenia usług, może wykonywać działalność ubezpieczeniową na terytorium państwa członkowskiego UE.
Działalność krajowego zakładu ubezpieczeń podlega nadzorowi KNF.
Krajowy zakład ubezpieczeń, który zamierza rozpocząć działalność ubezpieczeniową na terytorium innego państwa członkowskiego UE przez oddział, ma obowiązek zawiadomienia KNF.
W zawiadomieniu ma się zawierać:
nazwę państwa członkowskiego Unii Europejskiej, na terytorium którego zakład ubezpieczeń zamierza wykonywać działalność ubezpieczeniową,
rodzaj planowanej działalności, w tym rodzaje ryzyk, które zakład ubezpieczeń zamierza ubezpieczać,
strukturę organizacyjną oddziału,
plan działalności,
adres oddziału w państwie członkowskim Unii Europejskiej,
imię i nazwisko dyrektora oddziału,
oświadczenie, że zakład ubezpieczeń jest członkiem biura narodowego i zagranicznego ubezpieczeniowego funduszu gwarancyjnego, w przypadku gdy zamierza on wykonywać działalność w dziale II grupa 10.
Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne zakłady ubezpieczeń mające siedzibę poza terenem UE:
Mogą podejmować i wykonywać działalność ubezpieczeniową:
na zasadzie wzajemności,
jedynie przez główny oddział.
Podjęcie działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń, wymaga odpowiedniego zezwolenia na wykonywanie tej działalności przez KNF.
Jak uzyskać zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej dla krajowego zakładu ubezpieczeń?
Zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej
Należy złożyć wniosek wraz z wymaganymi załącznikami do Komisji Nadzoru Finansowego.
Wniosek ten zawiera:
określenie nazwy lub firmy, siedziby i adresu, zasięgu terytorialnego i rzeczowego zakresu działalności krajowego zakładu ubezpieczeń;
określenie wysokości kapitału zakładowego;
wskazanie założycieli krajowego zakładu ubezpieczeń;
wskazanie formy prawnej, w jakiej ma być wykonywana działalność;
określenie wysokości funduszu organizacyjnego przeznaczonego na utworzenie administracji krajowego zakładu ubezpieczeń i zorganizowanie sieci przedstawicielstw; wymóg ten nie dotyczy przypadku, gdy akwizycja na rzecz zakładu ubezpieczeń, o którym mowa w art. 38 ust. 1, będzie prowadzona przez struktury własne założycieli zakładu ubezpieczeń;
wskazanie imion i nazwisk osób przewidzianych na członków zarządu i rady nadzorczej;
wskazanie imienia i nazwiska aktuariusza, osoby której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz doradcy inwestycyjnego w przypadku, gdy obowiązek zatrudnienia tej osoby wynika z ustawy.
Do wniosku dołącza się między innymi:
projekt statutu krajowego zakładu ubezpieczeń;
projekty ogólnych warunków ubezpieczenia ryzyk, w zakresie których ma być wydane zezwolenie;
sprawozdania finansowe założycieli
plan działalności, obejmujący okres pierwszych trzech lat obrotowych działalności;
zaświadczenie albo oświadczenie o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego
zgody osób przewidzianych na członków zarządu oraz rady nadzorczej na objęcie stanowisk w zakładzie ubezpieczeń oraz oświadczenie aktuariusza o wyrażeniu zgody na wykonywanie obowiązków w krajowym zakładzie ubezpieczeń;
poświadczenie odpowiedniego wykształcenia i doświadczenia zawodowego osób przewidzianych na członków zarządu i rady nadzorczej, w tym kopie świadectw pracy i dokumentów potwierdzających wykształcenie;
zaświadczenie albo oświadczenie o niekaralności osób proponowanych na członków zarządu i rady nadzorczej oraz aktuariusza;
Organ nadzoru może żądać od założycieli krajowego zakładu ubezpieczeń informacji dotyczących ich:
struktury własnościowej;
sytuacji finansowej;
dotychczasowej działalności.
Następnie wnioskodawca wnosi Opłatę skarbową (Zgodnie z ustawą dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej) w Kwocie 12 750 zł.
2. Formalne sprawdzenie wniosku
Organ sprawdza, czy wnioskodawca złożył wszystkie niezbędne dokumenty konieczne dla poprawnego przeprowadzenia procedury.
W przypadku stwierdzenia braków formalnych Organ właściwy wzywa do ich uzupełnienia. Wnioskodawca ma 7 dni na uzupełnienie braków dokumentacji, licząc od dnia otrzymania wezwania.
W przypadku kiedy wnioskodawca nie uzupełni braków dokumentacji w ciągu 7 dni zgodnie z art. 64 ust. 2 Kodeksu postępowania administracyjnego wniosek pozostaje bez rozpoznania.
3.Weryfikacja merytoryczna wniosku
Organ dokonuje oceny przedstawionych dokumentów.
Jeżeli krajowy zakład ubezpieczeń będzie podmiotem zależnym lub podmiotem ze znaczącym udziałem kapitałowym (art. 92 ust. 3 pkt 23), przed wydaniem zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej organ nadzoru występuje na piśmie do właściwego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie informacji dotyczących:
nadzorowanego przez ten organ zakładu ubezpieczeń, zakładu reasekuracji, instytucji kredytowej lub firmy inwestycyjnej,
założycieli, akcjonariuszy lub udziałowców podmiotów, o których mowa w pkt 1,
podmiotów dominujących w stosunku do podmiotów, o których mowa w pkt 1,
osób fizycznych lub prawnych posiadających znaczący udział kapitałowy w podmiotach, o których mowa w pkt 1
Wydanie zezwolenia
Organ wydaje zezwolenie, w którym określa się:
nazwę lub firmę, siedzibę i adres, zasięg terytorialny i rzeczowy zakres działalności krajowego zakładu ubezpieczeń;
wysokość kapitału zakładowego;
założycieli krajowego zakładu ubezpieczeń;
formę organizacyjną działalności krajowego zakładu ubezpieczeń;
imiona i nazwiska osób przewidzianych na członków pierwszego zarządu.
Zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej nie może być wydane, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:
wniosek o wydanie zezwolenia i dołączone do niego dokumenty nie spełniają wymagań określonych w ustawie;
w skład zarządu lub rady nadzorczej krajowego zakładu ubezpieczeń wchodzą osoby, które nie spełniają wymogów określonych w ustawie;
założyciele krajowego zakładu ubezpieczeń byli karani za umyślne przestępstwo stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu;
założyciele krajowego zakładu ubezpieczeń nie dają rękojmi prowadzenia spraw krajowego zakładu ubezpieczeń w sposób należycie zabezpieczający interesy ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia;
założyciele krajowego zakładu ubezpieczeń nie udowodnią posiadania środków finansowych w wysokości równej co najmniej funduszowi organizacyjnemu i ustalonym w planie działalności wartościom emisji akcji (udziałów) krajowego zakładu ubezpieczeń;
założyciele posługują się wartościami majątkowymi pochodzącymi z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł;
plan działalności krajowego zakładu ubezpieczeń nie zapewnia zdolności krajowego zakładu ubezpieczeń do wykonywania zobowiązań;
krajowy zakład ubezpieczeń nie przedłoży listy reprezentantów do spraw roszczeń – w przypadku działalności ubezpieczeniowej w zakresie działu II grupa 10 załącznika do ustawy, z wyjątkiem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przewoźnika.
Likwidacja szkód
Zgłoszenie szkody:
Najlepiej zgłosić szkodę telefonicznie już z miejsca wypadku, ale istnieje możliwość zgłoszenia jej w późniejszym okresie. W zależności od ubezpieczyciela i rodzaju ubezpieczenia może to być okres:
24 godzin
48 godzin
3 dni
A nawet 3 lat (ubezpieczenia OC sprawcy w Liberty Direct)
Szkodę również można zgłosić przez internet, pisemne lub osobiście.
Dane potrzebne przy zgłoszeniu szkody:
Imię i nazwisko
Nr polisy i jej data ważności
Opis okoliczności zdarzenia
Przyczyna i zakres szkody
Nr rejestracyjny pojazdu (OC lub AC)
Marka, typ i model ubezpieczonego pojazdu
Dane adresowe policji, straży pożarnej lub innej jednostki jeśli wystąpiła interwencja w miejscu zdarzenia
Dane sprawcy zdarzenia
Wspólne oświadczenie o zdarzeniu drogowym
Dokumenty kompletowane przy likwidacji szkody:
Ubezpieczenia majątkowe (domu, mieszkania)
Druk zgłoszenia szkody
Dokument potwierdzający prawo do lokalu
Dane osobowe sprawcy zdarzenia (jeśli istnieje)
Wykaz zniszczonych ruchomości (z datami nabycia i w miarę możliwości rachunkami)
Protokół straży pożarnej lub policji w przypadku interwencji
Ubezpieczenia samochodowe
Kopia dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu
Kopia prawa jazdy osoby prowadzącej pojazd
Oryginał oświadczenia spisanego na miejscu zdarzenia
Oryginał przeniesienia cesji praw do pojazdu (w przypadku kradzieży)
Nr konta lub upoważnienie do naprawy bezgotówkowej
Druk zgłoszenia szkody
Ubezpieczenie NNW
Druk zgłoszenia szkody
Kopia dowodu osobistego
Pełna dokumentacja medyczna leczenia urazów wypadku
Wskazanie nr konta bankowego
Potwierdzenie daty pierwszej wizyty w placówce medycznej po wypadku
W niektórych sytuacjach ubezpieczyciel może poprosić o dostarczenie dodatkowych dokumentów niezbędnych do likwidacji szkody.
Wycena szkody:
Po otrzymaniu zgłoszenia ubezpieczyciel wyznacza rzeczoznawcę, który umówi się z ubezpieczonym na wycenę szkody w najdogodniejszym terminie.
W trakcie oględzin sporządzane są następujące dokumenty:
Kalkulacja kosztów naprawy
Opis miejsca zdarzenia
Opis szkody
Dokumentacja fotograficzna
Raport rzeczoznawcy
Dokumenty te zostają przesłane do likwidatora szkody.
W oparciu o zgromadzoną dokumentację i wyliczenie wartości szkody likwidator merytoryczny podejmuje decyzję o odpowiedzialności za szkodę i wysokości odszkodowania
Dostaje się możliwość wyboru:
Odszkodowanie gotówkowe
Naprawę na koszt ubezpieczyciela
Zwrot kosztów naprawy
Uproszczona likwidacja szkód:
Ta forma likwidacji szkód jest coraz bardziej popularna. Przynosi ona korzyści nie tylko poszkodowanemu, ale również ubezpieczycielowi.
Polega to na tym, że decyzja o wypłacie i wysokości odszkodowania jest ustalana już w czasie rozmowy telefonicznej z miejsca zdarzenia bez wysyłania likwidatora mobilnego. Przy rejestracji zdarzenia zbierana jest większość potrzebnych informacji, ustala się okoliczności, rozmiar szkody oraz szacuje koszt naprawy, a brakujące informacje w razie potrzeby uzupełniane są drogą elektroniczną.
Firmy ubezpieczeniowe obniżają w ten sposób swoje koszty, ponieważ nie muszą kierować likwidatora na miejsce zdarzenia ani wysyłać klientowi korespondencji.
Klient nie wypełnia formularzy i szybko dostaje odszkodowanie, decyzja o przyznaniu odszkodowania podejmowana jest w ciągu jednego dnia, a pieniądze trafiają na konto klienta średnio trzeciego dnia od zgłoszenia szkody. Jeśli klient nie zgadza się z wyceną może się odwołać i wówczas zostanie wysłany likwidator mobilny.
Ośrodek informacji UFG:
Dzięki ich stronie dostajemy możliwość szybkiego sprawdzenia gdzie sprawca wypadku ma wykupioną polisę ubezpieczeniową, w razie gdyby nie chciał on podać ten informacji lub uciekł z miejsca zdarzenia.
Jeśli nie jesteśmy pewni czy dobrze zapamiętaliśmy numer rejestracyjny pojazdu możemy podać również jego markę co ułatwia identyfikację.
Coraz więcej osób sprawdza te informacje na stronie, są to najczęściej towarzystwa ubezpieczeniowe, osoby prywatne oraz kancelarie odszkodowawcze.
Charakterystyka Ubezpieczeń majątkowych
Cechy ubezpieczeń majątkowych:
Przedmiot: Ryzyko majątkowe, obejmujące prawa i obowiązki majątkowe osoby ubezpieczonej
Podmiot: Osoby fizyczne i prawne
Szkoda: Ma charakter wymierny w pieniądzu i zawsze charakter zdarzenia negatywnego
Suma ubezpieczeniowa: Ustalona na podstawie wartości przedmiotu ubezpieczenia
Charakter świadczenia: Odszkodowanie
Czas: Wyłącznie krótkoterminowe (do 1 roku)
Ubezpieczenia majątkowe obowiązkowe: dział II od grupy 3
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów ("ubezpieczenie OC kierowców", "ubezpieczenie Zielona Karta")
ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych ("ubezpieczenie budynków")
ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego ("ubezpieczenie OC rolników")
inne ubezpieczenia przewidziane na mocy obowiązujących ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych
Art. 4 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych
ubezpieczenie ogniowe i inne z nimi związane
ubezpieczenie utraty zysku
ubezpieczenia techniczne: budowlano-montażowe, sprzętu elektronicznego
ubezpieczenie maszyn od awarii oraz szkód elektrycznych
ubezpieczenia transportowe: casco, cargo
ubezpieczenie od kradzieży z włamaniem lub rabunku
ubezpieczenie mieszkań
ubezpieczenie domków letniskowych oraz mienia ruchomego
ubezpieczenia rolne: mienia ruchomego w gospodarstwach rolnych, upraw, zwierząt
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej: z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej , za produkt, wykonywania zawodów: lekarza, przewoźnika drogowego w ruchu krajowym, przewoźnika drogowego w ruchu międzynarodowym, hotelarza, nauczyciela, biegłego rewidenta
ubezpieczenie ochrony prawnej
ubezpieczenia ryzyk finansowych: kredytów towarowych, należności faktoringowych, spłaty rat, gwarancje ubezpieczeniowe spłaty należności celnych i podatkowych, gwarancje ubezpieczeniowe zapłaty wadium na przetarg, gwarancja ubezpieczeniowa zwrotu zaliczki
Ubezpieczenia majątkowe umożliwiają odtworzenie utraconego lub uszkodzonego majątku. Do ochrony różnych składników aktywów służą odpowiednie, ściśle określone rodzaje ubezpieczeń. Zależnie do tego, jakie składniki majątkowe w przedsiębiorstwie są szczególnie zagrożone, firma wybiera do swojego programu ubezpieczeniowego odpowiednią liczbę ubezpieczeń.
Ubezpieczenia ogniowe:
Przedsiębiorstwo może skorzystać w ramach ubezpieczenia ogniowego dla zapewnienia sobie ochrony ubezpieczeniowej dla wszelkich składników majątku obrotowego i trwałego, w szczególności:
budynków składowo-magazynowych i biurowych,
rzeczowych składników majątku obrotowego (towary, surowce, materiały, mienie przyjęte do wykonania usługi itp.);
maszyny, urządzenia i wyposażenie,
elektroniczny sprzęt biurowy i sprzęt komputerowy,
mienie osobiste pracowników,
gotówka.
Ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych chroni nie tylko przed pożarem, obejmuje także inne rodzaje ryzyka, takie jak: wybuch, uderzenie piorunu, upadek pojazdu powietrznego, osunięcie ziemi, zapadanie się ziemi, huragan, deszcz nawalny, grad, powódź, lawinę, dym, falę uderzeniową, wydostanie się wody lub pary wodnej z sieci wodociągowej, kanalizacji, centralnego ogrzewania, wyciek z instalacji tryskaczowej lub zraszaczowej, działanie ciężaru śniegu lub lodu, pośrednie skutki uderzenia pioruna w postaci indukcji elektromagnetycznej.
Przy ubezpieczeniach ogniowych ważne jest ustalenie sumy ubezpieczenia na poziomie odpowiadającym wartości przedmiotu ubezpieczenia.
To właśnie suma ubezpieczenia stanowi podstawę do obliczania składki i wyznacza górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczenia.
Suma ubezpieczeniowa podana jest w umowie ubezpieczenia i polisie zawierającej najważniejsze postanowienia tej umowy.
Nie zawsze odszkodowanie wypłacone zostanie w wysokości równej sumie ubezpieczenia – zależy to od tego, na jaką kwotę rzeczoznawca wyceni rzeczywista wartość szkody.
Majątek trwały (budynki, budowle, urządzenia i wyposażenie, sprzęt elektroniczny) może być ubezpieczany na wartość :
odtworzeniową (odpowiadającą kosztom zakupu, odbudowy lub remontu),
rzeczywistą (wartość odtworzeniową pomniejszona o faktyczne zużycie),
wartość księgowa brutto, czyli wartość początkowa mienia z kolejnymi przeszacowaniami,
wartość księgową netto, czyli wartość początkowa pomniejszoną o odpisy amortyzacyjne.
W ubezpieczeniach ogniowych stosowane są różne systemy ubezpieczenia, na podstawie których ubezpiecza się majątek:
System sum stałych
Majątek trwały i rzeczowe składniki majątku obrotowego najczęściej ubezpieczane są według systemu na sumy stałe. Dzięki temu możliwe jest ubezpieczenie całkowitej wartości mienia stanowiącego własność ubezpieczającego. W systemie tym możliwe jest nadubezpieczenie (suma ubezpieczenia przekracza wartość mienia), jak i niedoubezpieczenie (suma ubezpieczenia niższa od wartości ubezpieczeniowej).
System ubezpieczenia na sumy stałe można stosować w odniesieniu do każdej z kategorii ubezpieczanego mienia.
W przypadku zadeklarowania przez ubezpieczającego zaniżonej sumy ubezpieczenia, naliczone odszkodowanie zostanie zmniejszone w takiej proporcji, w jakiej pozostaje zadeklarowana suma ubezpieczenia do faktycznej, całkowitej wartości ubezpieczanego mienia.
System sum zmiennych
Możliwe jest także zastosowanie systemu sum zmiennych w odniesieniu do rzeczowych składników majątku obrotowego.
Ma to uzasadnienie wówczas, gdy w okresie obowiązywania ubezpieczenia ubezpieczający przewiduje znaczne zmiany wartości tych składników majątku.
System ubezpieczenia na sumy zmienne można stosować w odniesieniu do towarów, surowców, produkcji w toku oraz wyrobów gotowych
System odpowiedzialności za pierwsze ryzyko
W ramach ubezpieczeń ogniowych możliwe jest także zastosowanie systemu odpowiedzialności za pierwsze ryzyko, w szerszym zakresie stosowanego do szkód powstałych w wyniku kradzieży.
Według tego systemu można np. ubezpieczyć gotówkę, mienie osobiste pracowników.
W ramach ubezpieczeń ogniowych coraz popularniejsze stają się ubezpieczenia all risks. Mają one bardzo szeroki zakres ochrony ubezpieczeniowej. W ogólnych warunkach ubezpieczeń typu all risks, inaczej niż klasycznych ubezpieczeniach ogniowych, nie wymienia się wszystkich zdarzeń losowych stanowiących przedmiot ubezpieczenia. W ubezpieczeniu all risks zakład ubezpieczeniowy ponosi odpowiedzialność za wszelkie szkody rzeczowe (utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia wskutek wypadku/zdarzenia losowego). Jednak także w tym przypadku odpowiedzialność ubezpieczyciela nie jest nieograniczona. W umowie ubezpieczeniowej zawarte są wyłączenia od odpowiedzialności ubezpieczeniowej w określonych warunkach.
OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE
HISTORIA:
System opieki zdrowotnej w okresie powojennym wzorowany był na radzieckim modelu ochrony zdrowia (tzw. model Siemaszki). Jego głównymi cechami była silna centralizacja i hierarchiczny układ organizacyjny oraz budżetowe finansowanie. W okresie PRL model ten był modyfikowany, ale zasadnicza jego zmiana nastąpiła w końcu lat dziewięćdziesiątych. Wprowadzono wówczas system obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, a finansowanie z budżetu centralnego spadło do drugorzędnej roli. W wyniku decentralizacji władzy administracyjnej głos funkcji zarządczych oraz własność większości publicznych placówek ochrony zdrowia przekazano z rąk rządu, samorządom terytorialnym: gminom, powiatom i województwom.
OBECNIE
Kwestie związane z zasadami powstawania i wygasania obowiązku ubezpieczenia, zgłoszenia przez płatnika, naliczania i odprowadzania składek regulowane są w art.67, 69-95 cytowanej ustawy
Zgodnie z treścią art. 1a Ustawy ubezpieczenie zdrowotne oparte jest w szczególności na zasadach:
solidarności społecznej,
samorządności,
samofinansowania,
prawa wolnego wyboru świadczeniodawcy i kasy chorych,
zapewnienia równego dostępu do świadczeń,
działalności kas chorych nie dla zysku,
gospodarności i celowości działania,
gwarancji państwa.
ORGANIZACJA SYSTEMU UBEZPIECZEN
Prawo do ochrony zdrowia oraz do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych to podstawowe prawa zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.
System ubezpieczenia zdrowotnego ma na celu możliwie jak najlepsze zabezpieczenie opieki zdrowotnej osobom ubezpieczonym i osobom innym niż ubezpieczeni, uprawnionym do świadczeń opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych. Osoby te mają prawo do opieki zdrowotnej, świadczonej w celu zapobiegania chorobom i urazom, wczesnego wykrywania chorób, leczenia, pielęgnacji oraz zapobiegania niepełnosprawności i jej ograniczania.
KTO PODLEGA UBEZPIECZENIU
Zgodnie z przepisami prawa obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają m.in. pracownicy, osoby prowadzące działalność gospodarczą, dzieci, studenci, uczniowie, emeryci, renciści oraz bezrobotni, osoby duchowne, żołnierze, posłowie, sędziowie i prokuratorzy. Pełna lista osób znajduje się w Ustawie.
Osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego nabywa prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w momencie zgłoszenia jej do ubezpieczenia zdrowotnego.
Zgłoszenia dokonuje płatnik składki na ubezpieczenie zdrowotne, np. pracodawca, szkoła, uczelnia wyższa, ośrodek pomocy społecznej, urzędy pracy, ZUS, KRUS. Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, zgłasza się do ubezpieczenia zdrowotnego samodzielnie.
Każdy ubezpieczony ma obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego członków rodziny. Uzyskują oni prawo do świadczeń opieki zdrowotnej na takich samych zasadach i w takim samym zakresie, jak osoba ubezpieczona. Status członka rodziny posiada:
dziecko do ukończenia 18 roku życia (własne, małżonka, przysposobione, wnuk, dziecko obce, dla których ustanowiono opiekę, lub dziecko obce w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka). Jeśli dziecko kontynuuje naukę, może być zgłoszone do ubezpieczenia, jako członek rodziny do ukończenia 26 lat. Po tym czasie – o ile nie jest ubezpieczone z żadnego innego tytułu – powinno powiadomić szkołę lub uczelnię, która będzie zobowiązana zgłosić je do ubezpieczenia. Dziecko posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (lub inne traktowane na równi) może być zgłaszane do ubezpieczenia bez ograniczenia wieku,
małżonek (mąż, żona),
wstępni pozostający z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym (rodzice, dziadkowie).
JAK ZGŁOSIĆ CZŁONKA RODZINY DO UBEZPIECZENIA ZDROWOTNEGO?
Osoby pracujące robią to za pośrednictwem swojego pracodawcy
Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, emeryci i renciści robią to osobiście w ZUS lub KRUS
Osoby zarejestrowane w urzędzie pracy za pośrednictwem urzędu
WAŻNE!
Od 1 stycznia 2013 roku dziecko może zostać zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego jednocześnie przez obydwoje rodziców. Do tej pory mógł to zrobić tylko jeden rodzic
Dziadkowie mogą zgłosić wnuka do ubezpieczenia zdrowotnego tylko w przypadku, gdy żaden z rodziców nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu lub nie jest osobą uprawnioną do świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie przepisów o koordynacji z tytułu wykonywania pracy lub pracy na własny rachunek albo ubezpieczenia dobrowolnego.
KIEDY WYGASA ŚWIADCZENIE:
Osoba ubezpieczona, w stosunku, do której wygasł tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, zostaje wyrejestrowana wraz z członkami rodziny. Osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu ma obowiązek poinformować płatnika składki o konieczności wyrejestrowania zgłoszonych członków rodziny, jeśli zaistnieją okoliczności powodujące ustanie statusu członka rodziny (w szczególności nabycie własnego tytułu do ubezpieczania zdrowotnego, np. umowa o pracę). Na przekazanie tych informacji ubezpieczony ma 7 dni od zaistnienia okoliczności.
Za niepoinformowanie pracodawcy o konieczności zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego lub wyrejestrowania z niego członka rodziny grozi kara grzywny.
Terminy wygaśnięcia ubezpieczenia
Po 30 dniach ustania stosunku pracy
Po 6 miesiącach po zakończeniu nauki w szkole ponadgimnazjalnej
Po 4 miesiącach od dnia zakończenia szkoły wyższej
DODATKOWO UBEZPIECZENIU PODLEGAJA CUDZOZIEMCY
Z publicznej opieki zdrowotnej mogą korzystać cudzoziemcy, którzy należą do jednej z poniższych grup:
Zatrudnieni w Polsce
W Polsce wszystkie osoby legalnie zatrudnione – w tym także cudzoziemcy – są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Oznacza to, że pracownik może bezpłatnie korzystać ze świadczeń zdrowotnej publicznej i niepublicznej służby zdrowia.
2. Członkowie rodzin ubezpieczonych, w tym członkowie rodzin osób zatrudnionych
3. Uchodźcy (status uchodźcy musi być uznany w Polsce) oraz cudzoziemcy objęci ochroną uzupełniającą i programem integracyjnym w porozumieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie – program taki trwa 12 miesięcy
4. Bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy (ubezpieczeniem mogą być objęci także członkowie rodziny zarejestrowanego bezrobotnego, jeśli nie są ubezpieczeni z innego tytułu)
5. Duchowni
6. Dzieci uczęszczające do szkoły (w ramach opieki zapewnianej przez szkołę), nawet jeżeli pobyt ich rodziców w Polsce jest niezalegalizowany
7. Osoby pozbawione wolności (przebywające w więzieniu lub areszcie)
8. Osoby przebywające na terytorium Polski ubezpieczone w państwach Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu
STRUKTURA SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ
Narodowy Fundusz Zdrowia - finansuje świadczenia opieki zdrowotnej i kontraktuje je z publicznymi i niepublicznymi świadczeniodawcami,
Ministerstwo Zdrowia - nadzoruje działalność operacyjną NFZ, wytycza politykę zdrowotną, finansuje i wdraża programy zdrowotne,
Ministerstwo Finansów – nadzoruje działalność NFZ w zakresie w zakresie gospodarki finansowej,
Władze samorządowe - są odpowiedzialne za identyfikowanie potrzeb zdrowotnych swoich mieszkańców oraz planowanie podaży świadczeń zdrowotnych.
NFZ
Jest to państwowa jednostka organizacyjna działająca na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Po likwidacji kas chorych w 2004 roku, Narodowy Fundusz Zdrowia przejął rolę finansowania świadczeń zdrowotnych. Struktura organizacyjna NFZ składa się z Centrali, 16 Oddziałów Wojewódzkich oraz ich delegatur. Oddziały NFZ mają obowiązek zakontraktować tylko te placówki, które oferują najlepsze i najtańsze usługi medyczne. Za wykonanie tych usług płacą poszczególnym placówkom na podstawie przedstawionych przez nie wcześniej cenników. Środki na finansowanie świadczeń pochodzą w głównej mierze ze składek ubezpieczonych.
CO FINANSUJE NFZ
usługi lekarza pierwszego kontaktu oraz lekarza specjalisty,
leczenie ambulatoryjne w przychodni, poradni lub domu pacjenta,
niektóre szczepienie ochronne,
leczenie szpitalne, jeśli skierowanie wystawi lekarz pierwszego kontaktu,
badania diagnostyczne,
długotrwałe leczenie o charakterze hospicyjnym,
podstawowy sprzęt ortopedyczny dla osób niepełnosprawnych,
uzasadnione wezwanie pogotowia ratunkowego,
podstawowe usługi stomatologiczne.
CZEGO NIE FINANSUJE NFZ
zabiegi chirurgii plastycznej i zabiegi kosmetyczne w przypadkach niebędących następstwem wady wrodzonej, urazu, choroby lub następstw jej leczenia,
szczepienia ochronne, inne niż wprowadzone na mocy odrębnych przepisów jako powszechnie obowiązujące,
orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych,
wyżywienie i zakwaterowanie w sanatoriach i inne świadczenia nieobjęte skierowaniem,
wyżywienie i zakwaterowanie w zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych.
Na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych są zobowiązani właściwi ministrowie lub Narodowy Fundusz Zdrowia. Świadczenia opieki zdrowotnej udzielane osobom ubezpieczonym są finansowane przede wszystkim ze składek na ubezpieczenie zdrowotne. Leczenie osób innych niż ubezpieczonych, które posiadają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jest finansowane z budżetu państwa.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, wynosi 9% podstawy wymiaru składki.
Część składki podlega odliczeniu od zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, a część stanowi podatek dodatkowy, ponoszony w całości przez pracownika. Budżet państwa pokrywa składki pewnych grup ubezpieczonych, na przykład osób bezrobotnych niepobierających zasiłku oraz podopiecznych pomocy społecznej.
Składkę za pracownika oblicza, pobiera z dochodu za każdy miesiąc i odprowadza do ZUS pracodawca. Ma na to czas do 15-go dnia następnego miesiąca. Składka z ZUS-u powinna być przekazana w ciągu trzech dni do NFZ.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą, jeśli nie zatrudniają pracowników i same za siebie płacą składki, powinny to czynić do 10-go dnia każdego miesiąca.
Osoby opłacające składkę dobrowolnie, powinny to czynić do 10-go dnia każdego miesiąca.
EWUŚ
Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców to system wprowadzony 1 stycznia 2013 r., który pozwala na weryfikowanie prawa pacjenta do opieki medycznej finansowanej przez NFZ na podstawie numeru PESEL. Informacje zgromadzone w systemie EWUŚ są aktualizowane codziennie wg danych otrzymywanych m.in. z ZUS i KRUS i przedstawiają stan uprawnień pacjenta w dniu, w którym dokonano sprawdzenia.
To właśnie dzięki temu systemowi, wiele osób dowiedziało się, że np. mają niejasną sytuację ubezpieczeniową lub nie zgłosili swoich członków rodziny do ubezpieczenia. Często wynika to z niezrozumienia obowiązujących przepisów, a przez to zaniedbania swoich obowiązków.
Do lekarza bez ubezpieczenia
Warto wiedzieć, że jeśli z jakiegoś powodu straciliśmy ubezpieczenie, to przez pewien określony czas mamy jeszcze prawo do świadczeń opieki zdrowotnej. I tak:
osoby podlegające ubezpieczeniu zdrowotnemu np. z tytułu pracy, zawarcia umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (wraz z członkami rodziny) – przez 30 dni,
osoby, które ukończyły szkołę ponadgimnazjalną – przez 6 miesięcy od dnia zakończenia nauki albo skreślenia z listy uczniów,
osoby, które ukończyły szkołę wyższą – przez 4 miesiące od dnia zakończenia nauki albo skreślenia z listy studentów,
osoby pobierające zasiłek przyznany na podstawie przepisów o ubezpieczeniu chorobowym lub wypadkowym, którego nie zalicza się do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (wraz z członkami rodziny) – w okresie pobierania przez tę nie zasiłku,
osoby ubiegające się o przyznanie emerytury i renty (wraz z członkami rodziny) – w okresie trwania postępowania o przyznanie tych świadczeń.
Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej w ramach NFZ bez konieczności posiadania ubezpieczenia zdrowotnego posiadają m.in. :
osoby posiadające obywatelstwo polskie i miejsce zamieszkania na terytorium RP, które uzyskały na podst. art. 54 ustawy decyzję wójta (burmistrza, prezydenta) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania
osoby posiadające obywatelstwo polskie, które nie ukończyły 18. roku życia
kobiety posiadające obywatelstwo polskie oraz mieszkające na terenie RP, które są w okresie ciąży, porodu lub połogu
Odpowiedzialność Cywilna- każdy ma