Tasiemiec bąblowcowy

(Echinococcus

granulosus)

Tasiemiec bąblowcowy (Echinococcus granulosus), także bąblowiec –
gatunek tasiemca, groźny pasożyt, w postaci dojrzałej bytujący w
jelicie cienkim psowatych, przypadkowo występujący u człowieka,
który jest wtedy żywicielem pośrednim.
Tasiemiec bąblowiec (Echinococcus granulosus) - Żywicielem
pośrednim są: człowiek, owce, bydło, świnie, konie, dziki, psy, sarny,
jelenie, zające, króliki. Żywicielem ostatecznym jest pies, wilk, lis i
kot. Larwy wywołują bąblowicę. Forma dorosła tasiemca pasożytuje w
jelicie cienkim żywiciela ostatecznego, w nim też rozmnaża się
płciowo.
Inny gatunek, Echinococcus multilocularis wywołuję tzw. bąblowicę
wielokomorową (pęcherz echinokoka jest złożony z wielu mniejszych –
wtórnych pęcherzyków, w których mieszczą się protoskoleksy).
Żywicielem ostatecznym dla bąblowca wielokomorowego jest kot, a
pośrednim gryzonie i człowiek.

Morfologia i anatomia

Tasiemiec ten posiada 3-4 człony (niedojrzały, dojrzały i maciczny).
Długość tasiemca jest bardzo mała i wynosi około 6 mm. Czerwioch
posiada ryjek, 4 przyssawki i 28-50 haczyków ustawionych w dwóch
rzędach.

Cykl rozwojowy

Zarażenie pasożytem następuje po spożyciu pokarmu lub wody
zanieczyszczonej jajami bąblowca. Bezpośrednie stykanie się z kotami i
psami sprzyja zakażeniu bąblowcem. Jaja wydostają się z ustroju
żywiciela ostatecznego wraz z kałem na zewnątrz i zanieczyszczają wodę
lub rośliny spożywane przez ludzi lub zwierzęta gospodarskie. W
zapłodnionych jajach znajdują się onkosfery, które zostają uwolnione w
przewodzie pokarmowym żywiciela pośredniego. Onkosfery przedostają
się do naczyń i płyną wraz z krwią lub limfą do różnych organów: wątroba,
płuca, gałka oczna, mózg, węzły chłonne, serce, nerki, śledziona, trzustka,
a nawet kości. Może osiedlić się także w mięśniach. Onkosfera w miejscu
docelowym otacza się osłonką i przekształca w echinokokus. Od tej chwili
wokół larwy zbiera się płyn bezbarwny, a pęcherzyk zwiększa swoje
rozmiary. Poprzez pączkowanie powstają z larwy protoskoleksy, czyli
formy larwalne potomne, leżące w tzw. komorach lęgowych (larwy
wtórne). Echinokokus żyje nawet 20 lat. Zakażenie bakteryjne
(paciorkowce, gronkowce, pałeczki) echinokoka jest powodem powstania
wielkiego ropniaka. Pęcherz bąblowca uciskając na okoliczne tkanki i
organy wywołuje objawy chorobowe, może nastąpić przebicie pęcherza
do jamy ciała, żołądka, worka osierdziowego, pęcherza moczowego,
naczyń krwionośnych, jelit, czy komór mózgowych. W razie wylania się
płynu z pęcherza bąblowca (pęknięcia) do tkanek dochodzi do zatrucia
organizmu metabolitami pasożyta i wystąpienia uogólnionej pokrzywki, a
nawet śmierci (np. po pęknięcie pęcherza w płucach). Pęknięcie
zropiałego pęcherza bąblowca powoduje uogólnione zakażenie ropne,
kończące się śmiercią. Wreszcie rozerwanie cysty bąblowca powoduje
rozpowszechnienie się protoskoleksów w ustroju (przerzuty).

Bąblowica wątroby – Choroba rozwija
się wiele lat, w utajeniu, nie dając
ostrych objawów. Po pewnym czasie
występują objawy zatrucia metabolitami
tasiemca i eozynofilia. Wątroba
stopniowo powiększa się, staje się
obolała, badaniem palpacyjnym
stwierdza się niekiedy chełbotanie.
Niekiedy obserwuje się stany
podżółtaczkowe lub żółtaczkę i puchlinę
wodną. Pęknięcie pęcherza echinokoka
objawia się nagłą pokrzywką,
drgawkami, nudnościami, wymiotami, i
zapaścią. Chory wykazuje wstręt do
potraw tłustych. W razie zropienia
pojawia się leukocytoza obojętnochłonna
i gorączka. Powiększeniu ulega śledziona
i węzły chłonne. Zwiększa się stężenie Ig
G i E. Bąblowica wielokomorowa wątroby
grozi zgonem żywiciela.

Bąblowiec płuc - Początkowo choroba objawia się kaszlem i
krwiopluciem. Następnie kaszel nasila się, przy osłuchiwaniu stwierdza
się osłabienie szmeru oddechowego, stłumienie odgłosu opukowego i
rzężenie drobnobańkowe. Przebicie pęcherza do tchawicy objawia się
ostrym kaszlem i wykrztuszaniem żółtawej wydzieliny. Przebiciu
towarzysz wstrząs anafilaktyczny i drgawki. Zgon następuje wskutek
wstrząsu i uduszenia.