Wykład 1

Psychologia w zarządzaniu

Tematyka wykładu

Studia dzienne

Studia zaoczne

1.

Rola psychologii w procesach
zarządzania (45 minut)

2.

Dopasowanie pracownika do
pracy – kompetencje,
preferencje, zainteresowania
zawodowe

3.

Motywacja do pracy

4.

Stres w organizacji

5.

Procesy grupowe w organizacji

6.

Kierowanie i przywództwo

7.

Cechy sytuacji pracy a
dobrostan pracowników –
witaminowy model Warr’a

8.

Kolokwium zaliczeniowe

1.

Rola psychologii w procesach
zarządzania; Dopasowanie
pracownika do pracy –
kompetencje, preferencje,
zainteresowania zawodowe

2.

Motywacja do pracy; Stres w
organizacji

3.

Procesy grupowe w organizacji;

4.

Kierowanie i przywództwo

5.

Cechy sytuacji pracy a dobrostan
pracowników – witaminowy
model Warr’a; kolokwium
zaliczeniowe

2

Literatura:



Armstrong, M. (2000). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Kraków:
Oficyna ekonomiczna



Bajcar, B., Borkowska, A., Czerw, A., Gąsiorowska, A. (2007).
Kwestionariusz zainteresowań zawodowych – nowa metoda w
doradztwie zawodowym, W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu,
(329-356). Taszów: MODERATOR



Bańka, A. (2002). Psychologia pracy. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (283-320), Gdańsk: GWP



Bańka, A. (2002). Psychologia organizacji. W: J. Strelau (red.),
Psychologia. Podręcznik akademicki, t 3, (321-350), Gdańsk: GWP



Jachnis, A. (2008). Psychologia organizacji. Warszawa: Difin



Kożusznik, B. (2011). Zachowania człowieka w organizacji.
Warszawa: PWE



Nosal, C. (2007). Struktura preferencji zawodowych i metoda ich
diagnozy. W: T. Witkowski (red.), Dobór personelu, (173-196).
Taszów: Moderator

3

Psychologia pracy i organizacji



Psychologia pracy



Przedmiotem zainteresowań jest psychika i zachowanie
człowieka w konkretnych warunkach aktywności
zawodowej



Pomaga lepiej przygotować ludzi do pracy,
racjonalizować jej organizację i osiągać z niej
zadowolenie



Skupienie na procesach indywidualnych



Psychologia organizacji/zarządzania



Przedmiotem zainteresownia jest analiza funkcji i
procesów wpływających na klimat wewnątrz organizacji



Pomaga lepiej przygotować managerów/liderów do
kierowania pracą zespołu



Skupienie na procesach grupowych

4

Psychologia pracy



Najważniejsze pytania - jak osiągnąć?:



Skuteczność indywidualnego działania pracownika



Wysokie wyniki przy minimalizacji kosztów

(zmniejszony wysiłek, najłatwiejszy sposób, najkrótszy
czas)



Bezpieczeństwo w pracy (fizyczne i psychologiczne)



Zadowolenie z pracy i poczucie jej wysokiej jakości

(sukcesu)



Klasyczne ujęcia:



Przystosowanie człowieka do pracy



Psychologia stosunków międzyludzkich



Dostosowanie pracy do człowieka



Współczesne ujęcia:



Podejście interakcyjne/transakcyjne



Dopasowanie człowiek-praca

5

Dopasowanie

człowieka do pracy



Predyspozycje



Cechy fizyczne



Zdolności – talenty



Cechy temperamentu i osobowości



Kompetencje zawodowe



Preferencje zawodowe



Zainteresowania zawodowe

6

Kompetencje



Rozumienie wąskie (wiedza i umiejętności) i szerokie



Na kompetencje (ujęcie szerokie) składają się
następujące elementy (Spencer i inni, 1990; za:
Armstrong, 2000, s. 244)



Motywy – ukierunkowanie zachowania



Cechy – psychologiczne predyspozycje do określonego
sposobu zachowania (np. samokontrola, odporność na
stres, itp.)



Samoocen a – postawy i wartości danej osoby



Wiedza merytoryczna – potwierdzona lub nie
świadectwami, dyplomami, itp.



Umiejętności poznawcze i behawioralne – ukryte (np.
sposób rozumowania) lub obserwowalne ( aktywne
słuchanie)

7

Preferencje (Holland)



Wybór zawodu i drogi kariery zawodowej stanowi bardzo ważny
aspekt rozwoju osobowości człowieka



6 typów podstawowych preferencji zawodowych oraz
analogiczne do nich typy środowisk zawodowych (rodzajów
organizacji), w obrębie których dominują określone osobowości,
style zachowania
i rozwiązywania problemów
oraz oferowane możliwości
rozwoju.



Ludzie poszukują takich
środowisk, które umożliwią im
jak najwyższy poziom
wykorzystania ich możliwości
i preferencji (zdolności, kompetencji,
postaw) oraz realizację
określonych wartości i ról społecznych

Realistyczne
(technika)

Konwenc-

jonalne

(biznes –

operacje)

Przedsiębiorcze

(biznes - kontakt)

Społeczne

(usługi społeczne)

Artystyczne

(sztuka)

Badawcze

(nauka)

8

Zainteresowania

zawodowe



Klasyczne teorie zainteresowań zawodowych
– Parsonsa, Ginzberga, Roe, Supera,
Predigera



Zainteresowania wyrażają się względnie
stałym i częstym zorientowaniem uwagi
dowolnej i mimowolnej podmiotu na
określone kategorie obiektów, czynności,
stanów lub sytuacji



Złożoność i niejednorodność pojęcia
zainteresowań



Zainteresowania a preferencje i kompetencje

9

Model uwarunkowań i przejawów zainteresowań

(Bajcar, Borkowska, Czerw, Gąsiorowska, N

osal)

Czynniki
środowiskowe

Czynniki

genetyczne

Czynniki związane
z obrazem siebie

Zainteresowania zawodowe

zachowania

preferencje

emocje

postrzegane
umiejętności

10

Rodzaje zainteresowań zawodowych

•

Artystyczne

•

Badawcze

•

Handlowe

•

Komunikacyjne

•

Konwencjonalne

•

Mechaniczne

•

Opiekuńcze

•

Perswazyjne

•

Przedsiębiorcze

•

Realistyczne

•

Społeczne

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

Psychologia organizacji



Analiza wpływu wszystkich podsystemów organizacji
na zachowania pracownicze



„Zachowania organizacyjne” – kluczowe pojęcie



System zachowań i działań związanych z
wykorzystywaniem przez ludzi zadań pracy oraz
osiąganiem celów organizacji



Ma zastosowanie głównie w procesie kierowania ludźmi



Elementy organizacji jako systemu społecznego



Role



Normy



Władza



Klimat organizacyjny



Dopasowanie człowiek-organizacja

12