Mod

ele k

omu

nikac

yjne

Pojęcie modelu



Model- metodolodzy utożsamiają go z

pewnym wzorcem lub ideałem jakiegoś stanu.
W naukach o komunikowaniu model to
schemat mało sformalizowany, posiadający
niewielkie wartości prognostyczne.

Podział modeli



Kryterium stosunku do ukazywanej

rzeczywistości:

a)

Model wzorzec- ma na celu ukazanie stanu
pożądanego i postulowanego, w którego
kierunku ma być kształtowana rzeczywistość;

b)

Model odwzorowanie- odzwierciedla w bardziej
ogólny sposób szczegółowy proces
komunikowania lub jakiś jego aspekt. Jest to
uproszczony obraz rzeczywistości z
pominięciem mniej istotnych rzeczy;



Kryterium użyteczności:

a)

Model opisowy- ukazuje poszczególne
elementy procesu komunikowania lub
wskazuje kierunki analizy naukowej;

b)

Model operacyjny- pozwala na
przeprowadzenie analizy procesu, w taki
sposób, że możliwe jest prognozowanie oraz
pomiar;

c)

Model funkcjonalny- służy do określania
relacji między poszczególnymi jego
częściami oraz do odkrywania zależności,
które z niego wynikają;



Podział ze względu na budowę modelu:

a)

Model linearny- ukazuje proces
komunikowania w linii ciągłej, zawsze
przebiegający w tym samym kierunku;
(nadawca  odbiorca)

b)

Model koncentryczny- przedstawia proces
komunikowania w dynamiczny sposób,
nadawca i odbiorca mogą ze sobą
negocjować, ich role mogą się odwracać;



Podział według G.Fauconniera:

a)

Modele strukturalne- ukazują jedynie
elementy procesu;

b)

Modele funkcjonalne- poszukują zależności
między poszczególnymi elementami procesu
komunikowania;

c)

Modele dynamiczne- ilustrują przebieg
procesu;

d)

Modele operacjonalne- pozwalają
przewidywać przebieg procesu;

Podstawowe modele

komunikacyjne



Model aktu perswazyjnego Lasswella



Klasyczny linearny, jednokierunkowy model opisowy.
Konstrukcja modelu oparta na arystotelowskiej triadzie
komunikowania – nadawcy, przekazie i odbiorcy.

Proces komunikowania ujęty w formie 5 pytań: kto

mówi? Co mówi? Za pośrednictwem jakiego kanału
mówi? Do kogo mówi? Z jakim skutkiem mówi? Według
Lasswella komunikowanie to proces perswazyjny,
mający na celu ukształtowanie nowej, wzmocnienie lub
zmianę postawy u odbiorcy.



Model przekazu sygnałów Shannona i Weavera



Model matematyczny, linearny, operacyjny ( pozwala przewidzieć
przebieg procesu). Autorzy wprowadzili takie pojęcia jak:
nadajnik, odbiornik, szum informacyjny, przepustowość kanału,
kod.

Trzy grupy problemów poddano analizie:

1.

Dotyczące techniki- na ile dokładnie można transmitować
symbole;

2.

Dotyczące semantyki- z jaką dokładnością wysłane symbole są
przenoszone na pożądane znaczenie;

3.

Dotyczące skuteczności- w jakim stopniu znaczenie odebrane
odpowiada znaczeniu pożądanemu;



Model trójkątny Newcomba

Model skoncentrowany wokół stosunków między

jednostkami, komunikowanie utrzymuje równowagę w
systemie społecznym.

AiB- jednocześnie nadawca i odbiorca; nie działają

indywidualnie, ale w ramach organizacji, struktur
władzy itp.

X- część otoczenia społecznego (osoba lub przedmiot)
A, B, X- system zależny

Necomb uważał komunikowanie za proces

utrzymania relacji między trzema elementami
(A, B, X) poprzez przekazywanie informacji.
Informacja pozwala utrzymać równowagę
społeczną (kształtuje zachowanie i pozwala
dostosować się do zmian).



Model wspólnoty doświadczeń Scharmma

Komunikowanie- to dzielenie się jednostki jej

doświadczeniami i uczestniczenie w pewnej
wspólnocie z inną bądź innymi jednostkami.

Elementy niezbędne w procesie

komunikowania:



źródło- osoba lub organizacja;



przekaz- rozpowszechniany w rozmaitych
formach ekspresyjnych, pisanych bądź
obrazkowych;



adresat – jednostka lub publiczność środków
masowego przekazu;

Fazy procesu komunikowania: kodowanie, interpretacja,
dekodowanie.
Warunek skutecznego porozumiewania się jednostek:
„zsynchronizowanie źródła z adresatem”- nadawca i odbiorca
używają tego samego kodu i operują tymi samymi symbolami.
Nie jest to model linearny, gdyż jednostka bądź nadawca medialny
jest źródłem i adresatem jednocześnie, wysyła i odbiera przekaz,
koduje, interpretuje, dekoduje.



Model percepcji Gerbnera

Model dynamiczny, nielinearny, można zastosować w

różnych formach komunikowania.

Komunikowanie jest zjawiskiem czysto psychologicznym,

ma charakter łańcuchowy.

Model łączy przekaz z rzeczywistością, jest w stanie

poinformować o znaczeniu komunikatu, komunikowanie to
jedność percepcji i komunikującego. Występują dwa
kierunki analizy:

a)

Poziom horyzontalny- wydarzenie (w) inicjuje komunikację
i jest postrzegane przez N (maszyna, np. kamera lub
osoba). N selekcjonuje wydarzenie W i postrzega W’;

b)

Poziom wertykalny- stosunki między formą a treścią
przekazu są dynamiczne i interaktywne. Przekaz nigdy nie
jest identyczny z percepcją W’.



Model selekcji Westleya i MacLeana

Komunikowanie interpersonalne: nadawca A

selekcjonuje przedmioty, tematy X i
bezpośrednio w formie X’ przekazuje
komunikat do odbiorcy B.

Komunikowanie masowe: nowy element C-

gate keeper, czyli masowy komunikator,
pośrednik między źródłem informacji A, a
publicznością. A i C są aktywne w procesie
komunikowania; B jest od nich uzależniony.
Brak w komunikowaniu masowym sprzężenia
zwrotnego, liczba nadawców i tematów w
otoczeniu według których odbiorcy mogą się
orientować i dokonywać selekcji jest ogromna.



Model socjologiczny Rileyów

Model operacyjny, uwzględniający otoczenie

procesu komunikowania. Komunikowanie
masowe jest jednym z systemów społecznych,
istniejących w społeczeństwie i jest z nim
powiązany. Nadawca i odbiorca należą do grup
pierwotnych i są pod ich wpływem. Te z kolei
są elementami większych struktur
społecznych, które to również determinują
postawy i zachowania członków grupy
pierwotnej.