FARMAKOTERAPIA
NIEWYDOLNOŚCI ODDECHOWEJ
Środki zwiotczające
mięśnie prążkowane.
Opracował Jarosław Pawlik
2009r
Środki zwiotczające
FIZJOLOGIA PRZEWODNICTWA
NERWOWO-MIĘŚNIOWEGO.
Ach / acetylocholina/
- neuroprzekaźnik w
złączu nerwowo-mięśniowym.
Syntetyzowana z choliny i acetylokoenzymu A
przez acetylotransferazę cholinową i
magazynowany w zakończeniach nerwowych.
Potencjał czynnościowy powoduje
depolaryzację
zakończenia nerwu,
napływ jonów Ca do
zakończenia nerwowego i
uwolnienie Ach do
szczeliny synaptycznej.
Środki zwiotczające
FIZJOLOGIA PRZEWODNICTWA
NERWOWO-MIĘŚNIOWEGO c.d.:
Ach
łączy się z receptorami
cholinergicznymi (rec.nikotynowe) na błonie
postsynaptycznej powodując otwarcie
kanałów jonowych Na-K (napływ Na i
wypływ K ) powodując
depolaryzację błony
postsynaptycznej
i wytworzenie potencjału
czynnościowego wzdłuż błony komórkowej
komórki mięśniowej umożliwiając
skurcz
mięśni.
Środki zwiotczające
FIZJOLOGIA PRZEWODNICTWA
NERWOWO-MIĘŚNIOWEGO c.d.:
Na błonie postsynaptycznej
znajduje się enzym
Acetylocholinesteraza
odpowiedzialna za ostateczny
rozkład Ach.
Środki zwiotczające
Środki zwiotczajace:
Depolaryzujace
Sukcynylocholina
Niedepolaryzujące
Benzyloizochinolinowe Aminosteroidowe
Tubokuraryna Pankuronium
Atrakurium
Wekuronium
Cis-atrakurium Pipekuronium
Doxacurium Rokuronium
Miwakurium Rapakuronium
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny
Budowy 2 związanych ze sobą cząstek Ach
Łączy się z podjednostka α
rec.postsynaptycznego powodując
depolaryzację
bł. postsynaptycznej o przedłużonym działaniu w
porównaniu do Ach
( bez następowej po killku
milisekundach repolaryzacji) – początkowo
skurcz
mięśni /drżenia włókienkowe-pęczkowe/
następnie
zwiotczenie
z powodu zablokowania
depolaryzacją kanałów jonowych i braku
przechodzenia potencjałów czynnościowych.
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny c.d.:
Dawka intubacyjna
1-1,5 mg/kg
(dzieci
2mg/kg).
Początek działania po ok.
60s
Czas działania
5-10 min.
Metabolizowany w osoczu przez
cholinesterazę
osoczową ( pseudocholinesterazę).
W niewielkim stopniu metabolizowana w
wątrobie oraz rozkładana przez niespecyficzne
esterazy osoczowe.
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny c.d.:
Przedłużony czas działania :
WRODZONE
czynniki nieprawidłowej struktury
cholinesterazy osoczowej
: zaburzenia
sekwencji aminokwasów w strukturze
sukcynylocholiny ( atypowy gen) – u 4% osób
rasy kaukaskiej – czas działania
sukcynylocholiny
do 2-3 godz.
U tych pacjentów lek rozkładany jest przez
niespecyficzne esterazy osoczowe.
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny c.d.:
NABYTE
czynniki zmniejszające aktywność
cholinesterazy osoczowej:
struktura cholinesterazy prawidłowa
Czas działania wydłużony o minuty, a nie godziny
CZYNNIKI:
Choroby wątroby ( spadek syntezy enzymu)
Rozsiany proces nowotworowy i wyniszczenie
(spadek
syntezy).
Ciąża
( zwiększenie objętości osocza ( efekt
rozcieńczenia) oraz spadek syntezy).
Leki hamujące acetylocholinesterazę /neostygmina/
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny c.d.:
NABYTE
czynniki c.d.:
Leki metabolizowane przez cholinesterazy
osoczowe
( etomidat, propanidid, analgetyki
miejscowe o budowie steroidowej,
metotrexat, inhibitory MAO, esmolol)
Niedoczynność tarczycy
Choroby nerek
Krążenie pozaustrojowe
Środki zwiotczające
Działania uboczne Sukcynylocholiny :
Bóle mięśniowe –
następstwo drżenia
włókienkowatego-zapobieganie
prekuraryzacją
Wzrost ciśnienia śródgałkowego
Wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego
Wzrost ciśnienia śródczaszkowego
( niewielki,
krótkotrwały, o małym znaczeniu klinicznym)
Bradykardia-
przez pobudzanie rec.
Muskarynowych nerwu błędnego.
Środki zwiotczające
Działania uboczne Sukcynylocholiny :
Reakcja anafilaktyczna
Wzmożone wydzielanie śliny i wydz. oskrzelowej.
Hypertermia złośliwa.
Hiperkaliemia
– w wyniku
drżenia mięśniowego,
u chorych z obrzękiem tkanek , uszkodzeniami
komórek mięśniowych lub nieprawidłowym
unerwieniem wł.mięśniowych, nadmiarem receptorów
pozasynaptycznych zwiekszony wypływ K.
Środki zwiotczające
Działania uboczne Sukcynylocholiny :
Hiperkaliemia c.d.:
Zakaz stosowania:
Oparzenia
Dystrofia mięśniowa
Miotonia dystroficzna
Paraplegia
Ciężkie urazy zmiażdżeniowe
Ciężkie zakażenia jamy brzusznej.
Środki zwiotczające
Chlorek Sukcynylocholiny c.d.:
BLOK PODWÓJNY /blok II fazy/
: przy
zwiotczeniu sukcynylocholiną i podażą kolejnej
dawki leku
wzmocnienie bloku
depolaryzacyjnego, zmiana charakteru na typ
niedepolaryzacyjny.
Utrzymujemy znieczulenie i monitorowanie
przewodnictwa nerwowo-mięśniowego do czasu
całkowitego ustąpienia blokady nerwowo-
mięśniowej.
Środki zwiotczające
Niedepolaryzujące środki
zwiotczające :
Hamują
receptory nikotynowe post- i
presynaptyczne konkurując z Ach.
Blokada może być przełamana zwiększona
ilością Ach (
blok kompetycyjny
).
Porażenie mięśni przy blokadzie
>75%
receptorów
Pierwsze blokowane drobne, szybkie
mięśnie: mm.okręzne oka, mm.krtani – mm.
przepony - m.przywodziciel kciuka
Środki zwiotczające
Niedepolaryzujące środki
zwiotczające :
Działanie uboczne:
Blok rec.M w zakończeniach n.X w sercu.
↓RR
Uwalnianie HISTAMINY
tachycardia
Reakcje anafilaktyczne
Hamowanie perystaltyki
Wydłużone działanie w niewyd. nerek i wątroby
Toksyczne metabolity: Laudanozyna
Środki zwiotczające
Benzyloizochinolinowe:
ATRAKURIUM
Dawka intubacyjna 0,5-0,6 mg/kg (dz.po 2-3min)
Wlew 10ug/kg/min.
Czas działania ok. 20-45min.
Rozkład niezależny od
czynności wątroby i nerek
oraz
od czynności pseudocholinesterazy.
Uwalnia HISTAMINĘ
Rozkład :
droga spontanicznej
eliminacji Hoffmana
Hydroliza estru niezależnie od pseudocholinesterazy
Rozkładany do
LAUDANOZYNY
– drgawkotwórcza.
Środki zwiotczające
Benzyloizochinolinowe:
CIS-ATRAKURIUM
Dawka intubacyjna 0,1– 0,15mg/kg ( Dz. Po 3-
5min)
Wlew 1-2 ug/kg/min
Czas działania ok. 45 min.
Silniejszy od atrakurium, wymaga mniejszych
dawek
Podlega eliminacji Hofmanna w większym
stopniu
Większa stabilność ukł. Sercowo- naczyniowego.
Brak uwalniania HISTAMINY
Środki zwiotczające
Benzyloizochinolinowe:
MIWAKURIUM:
Krótkodziałający ok.15-20 min.
Dawka intubacyjna
0,2-0,25 mg/kg (dz.po 3-
4min)
Nie nadaje się do szybkiej intubacji.
Inaktywowany przez
cholinesterazę osoczową
Wydłużony czas działania w przypadku
wrodzonej lub nabytej obniżonej aktywności
cholinesterazy.
Uwalnia HISTAMINĘ.
Środki zwiotczające
Aminosteroidowe:
W mniejszym stopniu uwalniają HISTAMINĘ
Większa stabilność układu krążenia
Wydalane w postaci niezmienionej przez
nerki i z żółcią
W niewielkim stopniu metabolizowane w
wątrobie
Czas działania zależy od redystrybucji.
Środki zwiotczające
Aminosteroidowe:
PANCURONIUM:
Dawka intubacyjna 0,07-0,1 mg/kg (dz.po 3-
4min)
Nie nadaje się do szybkich intubacji.
60% w postaci niezmienionej wydalane przez
nerki
25-40% metabolizowane w wątrobie
( metabolity biologicznie czynne)
Długi czas działania 45-60 min
Powoduje tachykardię i wzrost RR (bezpośredni
efekt wagolityczny i sympatykomimetyczny
)
Środki zwiotczające
Aminosteroidowe:
WEKURONIUM:
Dawka intubacyjna
0,08 - 0,1 mg/kg
(dz.po
3min.)
Czas działania 20-30min
Brak działania wagolitycznego- nie ma
bezpośredniego działania na układ sercowo-
naczyniowy
Bradykardia – nasila działanie kardiodepresyjne
opioidów.
Metabolizowany w wątrobie, wydalany głównie z
żółcią i w mniejszym stopniu przez nerki.
Środki zwiotczające
Aminosteroidowe:
PIPEKURONIUM:
Dawka intubacyjna
0,07 mg/kg
(dz.po 3min.)
Czas działania podobny do pancuronium
Wydalany głównie przez nerki
Niewielki wpływ na ukł. Sercowo-naczyniowy
Brak działania wagolitycznego i
sympatykomimetycznego.
Środki zwiotczające
Aminosteroidowe:
ROKURONIUM:
Dawka intubacyjna
0,06 mg/kg
( dz.po 60-90s)
Do szybkiej intubacji
0,08-1,2 mg/kg
( dz.po 45-
60s)
Czas działania klinicznego 30-45 min.
Wydzielanie HISTAMINY
Wydalane w postaci niezmienionej przez nerki i
z żółcią.
W niewielkim stopniu wpływa na ukł. Sercowo-
naczyniowy.
Środki zwiotczające
Czynniki wpływające na wydłużenie blokady
niedepolaryzacyjnej:
Wcześniejsze podanie
sukcynylocholiny
Jednoczesne stosowanie
gazów anestetycznych
Obniżenie pH
( kwasica) – więcej form zjonizowanych
Hipotermia
( obniżenie funkcji narzadów co daje
spowolnienie metabolizmu i wydalania leku).
Wiek
– u starszych wydłuzony czas ze względu na
pogorszenie funkcji narządów i zmniejszenie metabolizmu.
Niskie stężenie
K i Ca.
Miastenia
Niewydolność
nerek i wątroby.
Środki zwiotczające
Środki odwracające blok
niedepolaryzacyjny:
Inhibitory acetylocholinesterazy
Neostygmina
Edrofonium
Pirydostygmina
Związki fosfoorganiczne
Sugammadex / Bridion/
Środki zwiotczające
INHIBITORY Cholinesterazy:
Odwracacze bloku niedepolaryzacyjnego.
Hamują acetylocholinesterazę w okolicy
złącza nerwowo-mięśniowego - hamując
rozkład Ach (konkuruje z lekiem niedepol.o
receptor)
Neostygmina
Endrofonium
Pirydostygmina
Środki zwiotczające
NEOSTYGMINA /polstygmina/:
Wiąże się z acetylocholinesterazą w sposób
odwracalny.
Dawka 0,035-0,07mg/kg
Poczatek dz. po 2 min. , szczyt dz. po 5-7 min.
Czas połowiczej eliminacji
45 min.
Wzmacnia działanie Ach we wszystkich
miejscach gdzie Ach jest neuroprzekaźnikiem
Działania uboczne:
Bradykardia
Wzmożone wytwarzanie śliny
Skurcz oskrzeli Zaburzenie widzenia.
Środki zwiotczające
EDROFONIUM:
Tworzy wiązanie jonowe z
acetylocholinesterazą , nie wchodzi
w reakcje chemiczną.
Działa bardzo krótko-
tylko kilka
minut.
Dawka
0,5-1 mg/kg
Początek działania po 1min.
Środki zwiotczające
SUGAMMADEX /Bridion/:
Stosowany do zniesienia działania
rokuronium
i
prawdopodobnie
wekuronium.
Cyklodekstryna
- otacza rokuronium tworząc
kompleks nieaktywny wydalany z moczem.
Dawka
4 -16 mg/kg
Redukcja dawki w niewydolności nerek
Zalecany
czas odczekania 24 h
po podaniu
sugammadexu przed podaniem kolejnej dawki
rocuronium lub wekuronium lub podanie
niesteroidowego środka zwiotczającego.
MONITOROWANIE
PRZEWODNICTWA
NERWOWO-
MIĘŚNIOWEGO.
Środki zwiotczające
MONITOROWANIE PRZEWODNICTWA NERWOWO-
MIĘŚNIOWEGO.
Zastosowanie stymulatora nerwów obwodowych.
Ocena odpowiedzi :
m. przywodziciela kciuka lub mm. zginaczy palców na
stymulację nerwu łokciowego ( w nadgarstku).
m. okrężny oka na stymulację n. twarzowego
m. zginacz palucha na stymulację n. piszczelowego
Ocena wzrokowa lub ocena za pomocą elektromiografii
lub
akcelerometrii.
Środki zwiotczające
MONITOROWANIE PRZEWODNICTWA
NERWOWO-MIĘŚNIOWEGO.
Elektrody skórne w miejscu przebiegu
nerwu.
Elektroda mierząca skurcz na powierzchni
mm.
Bodziec supramaksymalny do 60mA
Impuls 0,2 ms i o przebiegu prostokątnym
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Środki zwiotczające
Różne systemy stymulacji do pomiaru
zwiotczenia:
Bodziec pojedynczy
Stymulacja serią 4 bodźców /TOF/
Bodziec tężcowy
Torowanie potężcowe
Stymulacja podwójnym bodźcem
tężcowym /DBS/.
Środki zwiotczające
STYMULACJA BODŹCEM
POJEDYNCZYM
Pojedynczy bodziec
01,-0,2 ms 40-60 mA co minimum 10 s
porównuje się z wielkością skurczu sprzed
podania środka zwiotczającego.
Wady:
Potrzebna wartość kontrolna sprzed podania
środka
Konieczne zablokowanie 70-75% rec.,żeby
amplituda zmalała
Brak odpowiedzi przy bloku >90-95% rec.
Środki zwiotczające
TOF train-of-four
/Stymulacja serią 4 bodźców/
Seria 4 pojedynczych bodźców z
częstotliwością 2Hz (2x/s)
Nie wymaga ustalenia wartości kontrolnych
przed blokadą.
Nie jest bolesna.
4 bodźce przez 2 s z co najmniej 10 s
przerwą między seriami.
Środki zwiotczające
Współczynnik TOF / TOFR/
to stosunek wartości
amplitudy odpowiedzi na
czwarty bodziec do
amplitudy odpowiedzi na
bodziec pierwszy.
Środki zwiotczające
TOF train-of-four
/Stymulacja serią 4 bodźców/
Reakcja na stymulacje:
BEZ BLOKADY
wszystkie skurcze są maksymalne i o równej amplitudzie
.
BLOK DEPOLARYZACYJNY:
Amplituda mniejsza (taka sama przy wszystkich bodźcach)
TOFR bez zmian równy 1,0
BLOK NIEDEPOLARYZACYJNY:
Amplituda czwartego skurczu mniejsza niż amplituda
trzech pozostałych
TOFR maleje w miarę nasilania blokady
Środki zwiotczające
Jeśli przy
TOF występuje tylko 1
do 2
skurczów na 4 pojedyncze
bodźce , odpowiada to blokowi
90-95% rec.
Taka blokada wystarcza do
większości zabiegów.
Środki zwiotczające
Odwracanie bloku niedepolaryzacyjnego z
pomocą inhibitorów cholinesterazy powinno
się stosować dopiero od momentu
obecności odpowiedzi na drugi impuls.
Odnowa po blokadzie środkiem
niedepolaryzującym jest wystarczająca jeśli
TOFR przywodziciela kciuka wynosi
TOFR>0,9.
Środki zwiotczające
BODZIEC TĘŻCOWY:
Seria bodźców o wysokiej częśtotliwości 50Hz
przez 5 sekund.
Przy resztkowej blokadzie niedepolaryzacyjnej
obecne osłabienie tężcowe , ale odpowiedź na
pojedynczy bodziec jest prawidłowa.
Bolesny
Może wywrzeć działanie antagonistyczne
przeciwko blokadzie nerwowo-mięśniowej.
Środki zwiotczające
TOROWANIE POTĘŻCOWE:
Ocena bloku niedepolaryzującego
Osłabiona odpowiedź na pojedynczy
bodziec
Po 5 s przerwy stosujemy 5s bodziec
tężcowy 50Hz oraz następny pojedynczy
bodziec po 3 s, po którym odpowiedź
powinna być wzmocniona.
Liczba potężcowa
– ilość odpowiedzi na
pojedynczy bodziec po bodźcu tężcowym,
aż do ich zaniku.
PRZERWA