Prawidłowe zachowanie się płciowe bydła, wpływ

sposobu utrzymania

na możliwość wyrażania naturalnych zachowań

Klaudia Pasterczyk

Ib st.

Dojrzałość płciowa

• 6-12 miesięcy (szybciej u buhajków)
• pierwsze krycie: średnio 14-15

miesięcy

(kryterium masy HF: 390 kg)

Ruja

• Cykl płciowy trwa przeciętnie 21 dni,

występuje okresowo przez cały rok.

• trwa 12-36 godz. (przeciętnie 18

godz.)

• po porodzie 25-60 dni (wpływ buhaja

i laktacji)

• „cicha ruja” – często u krów

wysokowydajnych

Ruja - wykrywanie

• niepokój, krótsze okresy leżenia, częste

ryczenie

• intensywna pielęgnacja sierści,
• mniejsze spożycie paszy
• częstsze oddawanie moczu i kału
• zaczerwieniony, opuchnięty srom, śluzowa

wydzielina

• obskakuje inne krowy i pozwala im się

obskakiwać (odruch tolerancji)

• w warunkach naturalnych „zaloty” zaczynają

się ok. 48h przed wystąpieniem rui

Zachowanie buhajów

• Towarzyszy samicy na dwa dni przed

pojawieniem się objawów rui

• Obwąchuje okolice ogona, sromu,

unosząc górną wargę

• Odpędza młode buhaje i krowy

niebędące w rui

• Opuszcza głowę, bodzie rogami o

ziemię, huczy

Skok

• buhaj naciska łbem i szyją na lędźwie

krowy (odruch tolerancji)

• erekcja
• wspięcie
• ejakulacja
• zeskok

Krycie wolne

• najbardziej prymitywny sposób

rozmnażania

• stosowany na wypasach - na okres

stanówki łączy się stado samic z
określoną grupą rozpłodników, które
wyszukują sztuki latujące się i kryją
je w sposób nie kontrolowany

Krycie grupowe

• inaczej haremowe
• grupę samic łączy się na okres stanówki z

jednym, odpowiednio dobranym
rozpłodnikiem (1:40)

• pozwala ustalić ojcostwo potomstwa całej

stawki krytych samic,

• umożliwia do pewnego stopnia regulowanie

eksploatacji rozpłodnika i ogranicza
rozprzestrzenianie się tzw. chorób krycia.

Krycie z ręki

• stosowana jest we wszystkich

punktach kopulacyjnych, które
dysponują wartościowymi, uznanymi
rozpłodnikami hodowlanymi

Ograniczenia

• Inseminacja
• Oprowadzanie, wstrzymywanie przed

skokiem

• Pobieranie nasienia

– Sztuczna pochwa
– Elektroejakulator
– Masowanie baniek nasieniowodu

Bibliografia

•

http://mlecznaferma.pl

•

http://portalhodowcy.pl

• „Zachowanie się zwierząt gospodarskich” B.

Nowicki, I. Zwolińska-Bartczak

• „Systemy utrzymania bydła. Poradnik” Praca

zbiorowa. Warszawa: Instytut Budownictwa,
Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa; Duńskie
Służby Doradztwa Rolniczego;