DALEKI WSCHÓD W DRUGIEJ
POŁOWIE XX WIEKU

CHINY MAO ZEDONGA

Mao Zedong, Mao Tse-tung –
urodził się 26 grudnia 1893, zmarł
9 września 1976, chiński
przywódca komunistyczny.
Od 1943 r. szef biura
politycznego oraz Przewodniczący
Komitetu Politycznego
Komunistycznej Partii Chin.

Po zakończeniu wojny domowej rozpoczęto w
Chińskiej Republice Ludowej (ChRL) reformy
mające na celu unowocześnienie kraju. W 1958
r. przywódca tego państwa MAO ZEDONG
nakazał rozpoczęcie tzw. wielkiego skoku.
Chińczykom, nawet w niewielkich wsiach,
nakazano budowanie prymitywnych pieców
hutniczych do wytopu rudy żelaza. Masowo
powstały komuny ludowe rolników, które miały
na się zajmować produkcją zarówno rolną, jak i
przemysłową.

Ten absurdalny plan by z góry skazany na
niepowodzenie , gdyż wydajność nowo
powstałych za zakładów „przemysłowych”
okazała się znikoma. Obciążenie chłopów
dodatkowymi obowiązkami spowodowało
spadek produkcji w rolnictwie. Z powodu błędnej
polityki Mao Zedonga miała miejsce jedna z
największych klęsk głodu w dziejach ludzkości. Z
powodu braku żywności zmarło wówczas
kilkadziesiąt milionów mieszkańców miast i wsi.

Po fiasku swych planów Mao Zedong

przyznał, że „nie zna się na ekonomii”.
Z tego powodu stracił stanowisko
przewodniczącego ChRL, pozostając
przywódcą Komunistycznej Partii Chin.
Nie zrezygnował jednak z walki o
otrzymanie się przy władzy.

CZERWONA KSIĄŻECZKA

Strona tytułowa „czerwonej
książeczki” ze zdjęciem Mao
Zedonga. „Dzieło” to
przetłumaczone zostało na
kilkadziesiąt języków, w tym
także polski. Naśladowcy Mao
nadal prowadzą walkę
partyzancką w najbardziej
zacofanych rejonach świata,
takich jak Nepal.

CZERWONI KHMERZY

W latach 70. dzięki poparciu Chin władzę w Kambodży
przejęli komuniści – Czerwoni Khmerzy, dowodzeni
przez Pol Pota, wzorującego się na Mao Zedongu.
Podczas niespełna trzyletnich rządów wymordowali oni
ok.30% mieszkańców Kambodży – blisko 3 mln ludzi.
Zginęła wówczas większość wykształconych obywateli
Kamodży, a mieszkańcy miast byli przymusowo
wysiedlani na wieś. Zadaniem Czerwonych Khmerów,
o przynależności klasowej decydowało nawet
noszenie okularów lub obuwia. Kres ich bestialstwu
położyli dopiero wietnamscy komuniści, wspierani z
kolei przez ZSRR, konkurujący z Chinami.

REWOLUCJA KULTURALNA

W 1966 r. Mao Zedong odzyskał pełną władzę w Chinach
dzięki rozpoczętej przez siebie rewolucji kulturalnej.
Główną rolę odegrali w niej fantastyczni studenci tzw.
hunwejbini. Podstawą ich działań była „czerwona
książeczka”, w której Mao spisał swoje poglądy na temat
rewolucji i komunizmu. Hunwejbinie, wspomagani i
chronieni przez wojsko, podjęli walkę z kulturą i tradycją
dawnych Chin. W barbarzyński sposób zniszczono część
liczącego kilka tysięcy lat dziedzictwa kulturowego kraju
– spalono zabytki i stare księgi. W trakcie rewolucji
kulturalnej życie straciło około miliona Chińczyków – w
większości przedstawicieli inteligencji.

ROZWÓJ GOSPODARCZY JAPONII

Gdy w Chinach realizowano absurdalny plan „wielkiego skoku” i
przeprowadzano rewolucję kulturalną, w sąsiedniej Japonii
gospodarka rozwijała się na niespotykaną wcześniej skalę.
Amerykańska pomoc gospodarcza, ograniczenie wydatków na
zbrojenia oraz zamówienia dla walczącej w Korei amerykańskiej
armii pozwoliły gospodarce japońskiej na dynamiczny rozwój. W
latach 70. japońskie banki, koncerny stoczniowe, hutnicze i
samochodowe stały się największymi przedsiębiorstwami na
świecie.
W latach 80. rozwinął się przemysł elektrotechniczny i
elektroniczny, tzw. high-tech, a Japonia stała się drugą po
Stanach Zjednoczonych potęgą gospodarczą świata. Wyroby
japońskich firm zdominowały rynki państw zachodnich, stały się
symbolem nowoczesności i niezawodności.

„AZJATYCKI TYGRYSY”

W latach osiemdziesiątych niezwykle szybkie tempo
rozwoju gospodarczego osiągnęły wzorem Japonii cztery
inne kraje: Korea Południowa, Singapur, Hongkong i
Tajwan. W tych państwach nastąpił w krótkim czasie rozwój
technologiczny, dzięki czemu zyskały one wspólne miano
„azjatyckich tygrysów”. Tania siła robocza, duża
dyscyplina pracy oraz inwestowanie w rozwój szkolnictwa i
przemysły umożliwiły tym krajom tym krajom powtórzenie
japońskiego sukcesu w gospodarce.
Na europejskich i amerykańskich rynkach i elektronicznych
pochodzących z tych państw. Dobrze znane na całym
świecie stały się również koreańskie marki samochodów.

NOTATKA

1.

Mao Zedong - chiński przywódca komunistyczny.

2.

Teoria Wielkiego Skoku - zakładała szybkie przekształcenie Chin z zacofanego
kraju rolniczego w czołową potęgę przemysłową, w rzeczywistości zakończyła się
klęską głodu i ruiną gospodarki.

3.

Komuny ludowe, próby przyspieszenia budowy komunizmu w Chińskiej
Republice Ludowej.

4.

Czerwona Książeczka - manifest programowy "rewolucji kulturalnej" w Chinach,
a zarazem jej osobliwy symbol.

5.

Rewolucja kulturalna - wielki ruch społeczno-polityczny w Chinach zainicjowany
w 1966 roku przez Mao Zedonga.

6.

Czerwoni Khmerowie, ekstremistyczne ugrupowanie kambodżańskich
komunistów. Jego przywódcy utworzyli na początku lat 60. oddziały partyzanckie
zwalczające rządy księcia Norodoma Sihanouka.

7.

Hunwejbini - komunistyczna organizacja młodzieżowa działająca w Chinach
podczas rewolucji kulturalnej .

8.

"Azjatyckie tygrysy", publicystyczne określenie grupy państw azjatyckich, gdzie
w latach 90. nastąpił niezwykle szybki rozwój gospodarczy.