Metody badawcze w

psychologii

politycznej

Błędy wnioskowania zdroworozsądkowego

(Allen i Greene, 1966)

uogólnianie i dowodzenie na podstawie wybranych

przypadków potwierdzających tezę;

myślenie typu post-hoc ergo propter hoc – mylenie

następstwa czasowego ze związkiem przyczynowo-

skutkowym

błędna interpretacja współwystępowania w kategoriach

związków przyczynowo-skutkowych

rozumowanie przez analogię;

błędne poczucie powszechności – nadmierne uogólnianie;

nieuprawnione indywidualizowanie;

uleganie argumentacji niemerytorycznej;

myślenie niezgodne z regułami logicznymi.

METODA NAUKOWA

TEORIA PSYCHOLOGICZNA

WIEDZA POTOCZNA

CODZIENNE DOŚWIADCZENIA

Problemy

badawcze

Hipotezy

Weryfikacja

odpowiedzi

Weryfikacja

hipotez

Dane (obserwacje)

wnioski

Tworzenie/

modyfikacja teorii

Nowe pytania i

hipotezy badawcze

Na podstawie: Rathus, 2004, s.79

Podejścia i poziomy analizy w

psychologii politycznej

Nomotetyczne – reguły ogólne
Idiograficzne – podejście
jednostkowe, analiza poszczególnych
przypadków

Poziomy analizy:
- Mikrospołeczny
- makrospołeczny

Metody badawcze

Metody korelacyjne (opisowe)

Metody manipulacyjne

Quasi-eksperyment

Eksperyment

Modele komputerowe

Analiza wytworów

Analiza danych

demograficznych

Obserwacja

Metody opisu i samoopisu

Testy psychologiczne

Metody opisowe (za: Kenrick, Neuberg, Cialdini, 2002)

Metoda

opis

Zalety

wady

Obserwacj

a

Ukryta obserwacja
w warunkach
naturalnych

-

Spontaniczność

zachowań;
- badani nie muszą
opisywać swoich
doświadczeń

- rzadkość niektórych
interesujących zachowań;
- skupianie uwagi przez
obserwatora na jednych
aspektach kosztem innych (błąd
obserwatora);
- badacz może wchodzić w
interakcję z obserwowanym
obiektem;

Wywiad

Uzyskiwanie
informacji
bezpośrednio od
osób badanych
przy pomocy
zadawania pytań

- osoba badana
może podzielić się
swoim sposobem
interpretowania
swojej sytuacji;-
uzyskujemy szeroki
zestaw danych

- osoby badane mogą nie
potrafić lub nie chcieć
odpowiadać szczerze na pytania;
- znamy jedynie ich punkt
widzenia, dane mogą być
nieobiektywne

Testy

psycholo-

giczne

Badacz próbuje
ocenić zdolności,
przekonania,
motywy lub
zachowania
badanych

- pozwala na ocenę
cech nieobserw.
- pozwala odnieść
wyniki badanego do
wyników innych ludzi

- testy mogą być nierzetelne lub
nietrafne;

Studium

przypadku

Dogłębne
zbadanie wybranej
osoby lub grupy

-

bogate źródło

hipotez
- badanie rzadkich,
nietypowych
zachowań

- błąd obserwatora;
- problemy z uogólnianiem
wyników;
- nie można uzupełnić i
odtworzyć wielu danych;

Testy psychologiczne

Rzetelność

Trafność

Obiektywność

Wystandaryzowanie

Normalizacja

Metody eksperymentalne (za: Kenrick, Neuberg,

Cialdini, 2002)

Metoda

opis

Zalety

wady

Eksperyment

laboratoryjny

Manipulacja

zmiennymi

(niezależnymi)

przez badacza i

obserwacja ich

wpływu na

zachowanie

człowieka w

laboratorium

- wyciąganie

wniosków

przyczynowo-

skutkowych;-

kontrola

zmiennych

ubocznych

(czynników spoza

związku zmienna-

zachowanie)

- sztuczność

sytuacji

Eksperyment
naturalny

j.w., tylko w

warunkach

naturalnych

-

wyciąganie

wniosków

przyczynowo-

skutkowych;
- zachowany

realizm

sytuacyjny

(warunki

naturalne)

-

sztuczność

sytuacji (mniejsza

niż wyżej);
- brak kontroli

zmiennych

ubocznych i

zakłócających

Eksperyment klasyczny

Grupa

kontrolna

Grupa

eksperymentaln

a

Manipulacja

eksperymentalna

Pomiar

zmiennej

zależnej

Zmienna

niezależna

Zmienna

uboczna

Zmienna

zależna

Źródła nietrafności wewnętrznej w

badaniach eksperymentalnych

(za: Babbie, 2003)

Historia

Dojrzewanie

Pomiar

Narzędzia

Regresja statystyczna

Obciążenia doboru

Wymieranie grup

Przyczynowy porządek czasowy

Rozpowszechnianie/naśladowanie

Rekompensata

Rywalizacja o rekompensatę

zniechęcenie

Zasady etyczne badań

psychologicznych

zasada dobrowolności

gwarancja anonimowości

badany ma prawo znać cel badania

badania nie mogą wywoływać cierpień

osób badanych, mieć poniżającego

charakteru, przynosić szkody osobom

badanym

wyniki nie mogą być wykorzystywane do

badacza w celach nienaukowych i w

służbie tzw. zbrodniczych czy

dyskryminacyjnych ideologii (np.

prowadzenie badań „udowadniających”

niższość jakiejś rasy)

Badania sondażowe

Przeznaczenie: badanie postaw i poglądów dużych

populacji

Problemy metodologiczne:

1.

Format pytań (otwarte /zamknięte) i odpowiedzi

2.

Sposób zadawania pytań:



Niejasne twierdzenia



Podwójne pytanie



Wiedza respondentów



Motywacja respondentów



Zbyt długie pytania



Pytanie przeczące



Pytania obciążone (sugerujące)



Kolejność pytań

3. Błąd ankietera (wpływ wyglądu, zachowania, odczytywania

pytań, sugestii, zapisywania danych, dopytywania)

4. Reprezentatywność

Przykład: wpływ sformułowania pytań

na uzyskane wyniki

(Rasinski, 1989 za: Babbie, 2003, s.

275)

Większe poparcie

Mniejsze poparcie

Pomoc dla biednych

Pomoc społeczna

Powstrzymanie wzrostu
przestępczości

Egzekwowanie prawa

Zajmowanie się uzależnieniem
od narkotyków

Leczenie narkomanów

Rozwiązywanie problemów

wielkich miast

Pomoc wielkim miastom

Poprawa warunków życia
czarnych

Pomoc czarnym

Ochrona bezpieczeństwa
socjalnego

Bezpieczeństwo socjalne

Badanie preferencji

politycznych

Metoda Sherifa – pomiar przekonań
dotyczących m.in. problemów
politycznych:

1)

Strefa akceptacji

2)

Strefa odrzucenia

3)

Strefa niezaangażowania

Badanie preferencji: strategia badania

wpływu reklam politycznych na postawy

(strategia L. Kaid)

Stosowane metody pomiaru:
termometr (uczucia względem
konkurencyjnych partii/stron 0
100°), dyferencjał semantyczny
Pre-test: badanie postawy wyjściowej
i post-test: badanie postawy po
ekspozycji na reklamę