Kalendarz juliański i

gregoriański

Juliusz Cezar

• Kalendarz – umowna, przyjęta w

danej społeczności bądź kulturze
rachuba czasu. Dzieli ona czas na
powtarzające się cyklicznie okresy,
związane najczęściej z cyklami
przyrody.

• Kalendarz słoneczny/solarny –

oparty jest na cyklu zmian pór roku
związanym z ruchem obiegowym
Ziemi wokół Słońca. Rok ma 365 dni,
średnia długość roku słonecznego
wynosi 365,2422 dni (rok
zwrotnikowy), co wymusza
wyrównanie roku kalendarzowego co
pewien czas (lata przestępne).

Kalendarz juliański

• Pierwotnie Rzymianie numerowali lata 'ab urbe

condita' (w skrócie a.u.c.), czyli tłumacząc z łaciny
”od ustanowienia miasta”. (czyli od 21 kwietnia
753 r. p.n.e.)

• Powodem reformy kalendarza było rozregulowanie

się wcześniej stosowanego kalendarza
księżycowego. W 46 p.n.e. kalendarzowy grudzień
wypadał we wrześniu. (różnica 67 dni)

• Dlatego, żeby ponownie zsynchronizować

kalendarz z porami roku, rok 46 p.n.e. wydłużono o
kilkadziesiąt dni.

• Kalendarz przyjęty przez Juliusza

Cezara w 709 roku a.u.c. (a po
naszemu w 46 roku p.n.e.) był
identyczny z kalendarzem
opracowanym w roku 239 p.n.e.
przez Aleksandryjczyka Aristarchusa.
Oparty był o słoneczny rok z 12
miesiącami i 365 dniami oraz
dodatkowym dniem co 4 lata.

Kalendarz juliański

• Kalendarz słoneczny opracowany na życzenie

Juliusza Cezara przez astronoma egipskiego
Sosygenesa .

• Rok 46 p.n.e. został w dwóch miejscach

uzupełniony. Dodano 23 dni następujące po 23
lutego.

• Oraz dwa dodatkowe miesiące między końcem

listopada, a początkiem grudnia. Te wprowadzenia
dawały razem 67 dni tworząc rok liczący nie mniej
niż 445 dni i powodując, że marzec w roku 45 p.n.e.
w republikańskim kalendarzu rzymskim przypadał
na 1 stycznia kalendarza juliańskiego.

• Zgodnie z życzeniem Juliusza Cezara

rok zaczynać się miał w czasie
wiosennego lub jesiennego
zrównania dnia z nocą. Nie zgodził
się jednak na to rzymski Senat, który
tradycyjnie rozpoczynał obrady 1
stycznia, która to data pozostała
pierwszym dniem roku.

Miesiące w kalendarzu

juliańskim:

• Ianuarius (31) - poświęcony Janusowi,
• Februarius (28) - przeznaczony na odbywane przed początkiem

nowego roku sakralnego februa, czyli obrzędy oczyszczające.

• Martius (31) - poświęcony Marsowi,
• Aprilis (30) - poświęcony Wenus,
• Maius (31) - poświęcony wszystkim bogom,
• Iunius (30) - poświęcony prawdopodobnie Lucjuszowi Juniusowi

Brutusowi, albo Junonie,

• Iulius (31) - na cześć Juliusza Cezara, który urodził się w tym miesiącu,
• Augustus (31) - na cześć cesarza Augusta,
• September (30) = 'siódmy',
• October (31) = 'ósmy',
• November (30) = 'dziewiąty',
• December (31) = 'dziesiąty',

• Wprowadzony w życie 1 stycznia 45 p.n.e. jako

kalendarz obowiązujący w państwie rzymskim.

• Istotne jest zaznaczenie, że nowo ustanowiony

kalendarz dotyczył zmiany miesięcy i ilości dni,
a nie numerowania lat. Lata nadal były liczone
'ab urbe condita’.

• Obowiązywał w Europie przez wiele stuleci: w

Polsce do 1582, w Rosji do 1918 a w Grecji aż
do 1923.

• Został zastąpiony przez kalendarz

gregoriański, jednak niektóre kościoły wciąż
jeszcze posługują się kalendarzem juliańskim.

Scena przyjęcia kalendarza przez Grzegorz XIII

Grzegorz XIII

Kalendarz gregoriański

• Jest zasadniczo zreformowany w 1582 r.

kalendarzem juliańskim.

• Dokonał tego Luigiego Lilio na zlecenie papieża

Grzegorza XIII.

• Poprawka została wprowadzona w celu

zniwelowanie powstającego opóźnienia, oraz
zapobieżenie jego powstawaniu na przyszłość.

• Kalendarz juliański spóźniał się 1 dzień na 128

lat, natomiast opóźnienie kalendarza
gregoriańskiego wynosi 1 dzień na ok. 3000 lat.

• Korekta kalendarza nie jest kompletna. Dotyczy

tylko części opóźnienia.

• Przywrócono kalendarz do stanu z soboru

nicejskiego w roku 325 n.e.

• Przesilenie zimowe wypada u nas 21 grudnia,

podczas gdy w czasach Cezara przypadało na 24
grudnia.

• Powód wprowadzenia częściowej korekty związany

jest z faktem, iż na soborze nicejskim ustalono m.in.
zasadę wyznaczania świąt Wielkanocy w kalendarzu
juliańskim, która opiera się na założeniu, że
równonoc wiosenna przypada na 21 marca. Aby
uniknąć ponownego przeliczania tablic
komputystycznych, rachubę dni przesunięto tak,
aby równonoc wiosenna znów przypadała na tę
właśnie datę.

Porównanie
kalendarzy

Budowa kalendarza gregoriańskiego

Bibliografia

•

http://yakipl.republika.pl/kalendarze2
.html

•

http://pl.wikipedia.org

•

http://calendar.zoznam.sk/julian_cale
ndar-pl.php