Województwo

lubelskie

Właściwości klimatu

Województwo lubelskie charakteryzuje się klimatem umiarkowanym
kontynentalnym. Świadczą o tym kontrasty termiczne pomiędzy latem a
zimą oraz długi czas trwania najcieplejszej i najzimniejszej pory roku.
Większy kontynentalizm zauważalny jest w północno-wschodniej części
województwa, natomiast w części południowo-zachodniej regionu rozkład
temperatur i niektórych innych elementów klimatycznych jest bardziej
wyrównany. Wschodnia część województwa charakteryzuje się dużym
nasłonecznieniem, co stwarza dogodne warunki do rozwoju rekreacji i
lecznictwa uzdrowiskowego. Osobliwy zespół cech klimatu lokalnego
(łagodny, o małej przewiewności) występuje w rejonie Nałęczowa i
Krasnobrodu.

Opady na Lubelszczyźnie

Roczna suma opadów w

województwie jest niska i
mieści się przeważnie w
przedziale od 500 mm do 600
mm (wartość występująca na
południu).

Najmniejsza ilość opadów

występuje na wschodzie
województwa lubelskiego i
wynosi 480 mm.

Potencjał

przyrodniczy

regionu

Złoża podstawowe:



Węgiel kamienny(Lubelskie Zagłębie Węglowe, Bogdanka).



Fosforyty(Annopol).



Ziemia krzemionkowa(Rejowiec).



Ropa naftowa(południowa część woj. lubelskiego oraz okolice
Lublina: Minkowice, Ciecierzyn).



Gaz ziemny(okolice Lublina i Tarnobrzegu).



węgla brunatnego (w Sierskowoli k. Ryk i Trzydniku).

Złoża skalne:



Opoki, margle(okolice Chełma).



Wapienie(Roztocze).



Piaski szklarskie(Biłgoraj).



Piaski formierskie oraz piaski kwarcowe(Lubartów).

Charakterystyka zasobów wodnych

województwa lubelskiego

Województwo lubelskie zaliczane jest

do mało zasobnych w wody
powierzchniowe oraz posiadające
duże zasoby wód podziemnych.

Przyczyną małej ilości zasobów

powierzchniowych jest słabo
rozwinięta sieć rzeczna i zmienne
wielkości odpływu, zarówno w
układzie przestrzennym, jak i
sezonowym. Deficyty wody
utrzymują się na znacznych
obszarach, szczególnie w rejonie
oddziaływania Kanału Wieprz–
Krzna oraz w zlewniach większości
lewostronnych dopływów Bugu.

Wody powierzchniowe

Województwo lubelskie
zlokalizowane jest w dorzeczu
Wisły, w dwóch regionach wodnych:
Wisły Środkowej oraz Wisły Górnej
Obszar woj. podzielić można zasadniczo
na cztery lokalne regiony zlewicowe
tj.: zlewnia Sanu i Sanny, zlewnia
Wisły, zlewnia Wieprza i zlewnia
Bugu.
Na terenie województwa lubelskiego
większość jezior położona jest w obrębie
zlewni Wieprza. Największe ich
skupisko występuje na Pojezierzu
Łęczyńsko-Włodawskim. Na terenie
województwa lubelskiego znajduje się
67 jezior o powierzchni powyżej 1
ha. Część z nich służy głównie celom
rekreacyjnym, niektóre przekształcone
zostały w sztuczne zbiorniki służące
retencjonowaniu wody lub tworzą
system wodny Kanału Wieprz-Krzna.

Źródła i wody

lecznicze:

Występowanie źródeł skoncentrowane jest na Wyżynie Lubelskiej i

Roztoczu.

Źródła wypływające na obszarze Lubelszczyzny i Roztocza zasilane są z

zasobu kredowego poziomu wodonośnego i są to wody wysokiej jakości.

Najwartościowsze w województwie lubelskim wody lecznicze to słabo

zmineralizowane (0,7 g/l) Wody wodorowo-wapniowe, żelaziste;
udokumentowane są w ilości 96,00 m3/h i ujmowane w ilości 185 444
m3/rok w Nałęczowie. 

Wody podziemne

Na obszarze województwa lubelskiego znajduje się częściowo lub w

całości osiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP), z
których pięć należy do prowincji nizinnej a pozostałe trzy do prowincji
górsko-wyżynnej.

Zasadnicze znaczenie w zaspokojeniu potrzeb wodnych regionu posiada

zbiornik kredowy o nazwie Niecka Lubelska posiadając zasoby 2380
tys. m3/d.

Wody kredowe i trzeciorzędowe są na ogół dobrej jakości, natomiast

czwartorzędowe są średniej jakości i wymagają szerokiego uzdatniania.

Główne zbiorniki wód podziemnych na terenie województwa lubelskiego

charakteryzują się brakiem naturalnych warstw izolujących piętra
wodonośne od powierzchni terenu.

Gleby

Ogółem grunty orne w klasach I–III zajmują 36,4% powierzchni
użytków rolnych w województwie. Mniej przydatne dla rolnictwa,
zwłaszcza ze względu na silne zakwaszenie, są gleby płowe
wytworzone z pyłów wodnego pochodzenia. Gleby w klasach IVa–IVb
stanowią 27,9% ogólnego areału użytków rolnych i są spotykane we
wszystkich częściach województwa, natomiast grunty orne najsłabsze
(kl. V–VIz), do których należą głównie bielice, najbardziej
rozprzestrzenione są w północnej i południowej części województwa i
zajmują 15,8% areału. Pozostałą część użytków rolnych (19,9%)
stanowią gleby łąkowo-pastwiskowe, najczęściej w IV-tej klasie
bonitacyjnej. Lepszym miernikiem przydatności rolniczej gleb są
kompleksy glebowo-rolnicze. W województwie lubelskim gleby orne w
kompleksach 1–4 (tj. od pszennych bardzo dobrych po żytnie bardzo
dobre) zajmują niemal 60% ogólnego areału.

System obszarów

chronionych

Na terenie województwa
znajdują się dwa parki
narodowe oraz 17 parków
krajobrazowych oraz 17
obszarów chronionego
krajobrazu. Ponadto istnieje 85
rezerwatów przyrody i 554
pomników przyrody.

Parki Narodowe:



Poleski Park Narodowy.



Roztoczański Park Narodowy.

Parki krajobrazowe:

1.

Park Krajobrazowy Puszczy
Solskiej

2.

Poleski Park Krajobrazowy

3.

Południowo-roztoczański Park
Krajobrazowy

4.

Skierbieszowski Park
Krajobrazowy

5.

Sobiborski Park Krajobrazowy

6.

Strzelecki Park Krajobrazowy

7.

Szczebrzeszyński Park
Krajobrazowy

8.

Wrzelowiecki Park
Krajobrazowy

9.

Chełmski Park Krajobrazowy

10.

Kazimierski Park Krajobrazowy

11.

Kozłowiecki Park Krajobrazowy

12.

Krasnobrodzki Park
Krajobrazowy

13.

Krzczonowski Park
Krajobrazowy

14.

Nadwieprzański Park
Krajobrazowy

15.

Park Krajobrazowy Lasy
Janowskie

16.

Park Krajobrazowy Podlaski
Przełom Bugu

17.

Park Krajobrazowy Pojezierze
Łęczyńskie

Flora

O bogactwie florystycznym Lubelszczyzny
świadczy liczba dotychczas stwierdzonych na
jej terenie gatunków roślin naczyniowych –
1611.

Stanowi

to

71,6%

roślinności

naczyniowej Polski. Trzy z tej liczby
występują tylko w województwie lubelskim.
Do

największych

osobliwości

flory

naczyniowej Lubelszczyzny należą przede
wszystkim

gatunki,

ujęte

w

Polskiej

Czerwonej Księdze Roślin, dokumentującej
zagrożenia

rodzimej

przyrody.

Na

umieszczonych w Księdze 206 taksonów w
randze gatunku, a wyjątkowo podgatunku, w
regionie

lubelskim

stwierdzono

występowanie 23 taksonów (11% zagrożonej
flory krajowej). Na liście ginących i
zagrożonych gatunków roślin naczyniowych
województwa lubelskiego znajduje się 408
gatunków

(23%

flory

województwa).

Zagrożeniem

dla

muraw

i

zarośli

kserotermicznych jest naturalna sukcesja,
dla roślin łąkowych i torfowiskowych –
zmiana stosunków wodnych i sposobów
użytkowania

fitocenoz,

natomiast

dla

gatunków leśnych – gospodarka leśna.

Fauna

Świat zwierzęcy jest

gatunkowo o wiele bogatszy od szaty
roślinnej. Ze 143 gatunków zwierząt
krajowych zakwalifikowanych do
gatunków wymarłych oraz gatunków
zagrożonych, ginących i na terenie Polski
wymarłych, na Lubelszczyźnie występuje
58 gatunków, m.in. 4 gatunki
nietoperzy, 5 gatunków gryzoni, 32
gatunki ptaków, 3 gatunki ryb i 9
gatunków owadów.

Główne zagrożenia

środowiska

Zagrożenia naturalne:



Zagrożenie pożarowe terenów leśnych wynikające z suszy
glebowej (Puszcza Solska, NE część województwa) .



Zagrożenie powodziowe spowodowane występującymi lokalnie
deszczami (doliny: Wisły, Wieprza i Bugu) .



Erozja gruntów rolnych i leśnych: - wietrzna (35,5% powierzchni
ogólnej: Kotlina Sandomierska, Polesie) - wodna (30,2%
powierzchni ogólnej: Wyżyna Lubelska, Wołyńska, Roztocze) -
wąwozowa (13,9% powierzchni ogólnej: Płaskowyż Nałęczowski) .



Osuwiska (południowa i centralna część województwa) .

Zanieczyszczenie powietrza:

Województwo należy do obszarów o średnim poziomie
zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
Zajmuje 8 miejsce w kraju pod względem emisji pyłów i 12 miejsce
pod względem emisji gazów z zakładów szczególnie uciążliwych.

Sieć osadnicza

Niski poziom urbanizacji na poziomie 46%(Polska 61%)
W skład województwa wchodzą: 4 powiaty grodzkie (Biała Podlaska,

Chełm, Lublin, Zamość) i 20 powiatów ziemskich oraz 213 gmin
(16 miejskich, 21 miejsko - wiejskich i 172 gminy wiejskie)

Zgodnie z klasyfikacją NTS w województwie wydzielono 3 podregiony

NTS3 (bialskopodlaski, chełmsko-zamojski i lubelski).
Najbardziej rozwinięty jest region lubelski, a Lublin uważany jest za
największy ośrodek gospodarczy i akademicki we Wschodniej Polsce.

Główny ośrodek osadniczy stanowi aglomeracja lubelska. W

zależności od koncepcji i przyjętych kryteriów delimitacji obszarów,
liczba ludności zamieszkującej aglomerację wynosi od 451 tys. do
652,6 tys. osób. Miasta aglomeracji: Lublin, Łęczna, Piaski,
Świdnik.

Wyznania na

lubelszczyźnie



Protestanci.



Katolicy.



Mormoni.



Starokatolicy.



Prawosławni.



Badacze Pisma Świętego.

W samym Lublinie znajduje się 20 kościołów różnych odmian
w.w. religii.m.in. Babtyści, zielonoświątkowcy, mariawici, grekokatolicy.

Gospodarka

W 2009 r. produkt krajowy brutto woj. lubelskiego wynosił 51,1 mld zł, co

stanowiło 3,8% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca
wynosił 23,6 tys. zł (67,2% średniej krajowej), co plasowało lubelskie na
ostatnim miejscu względem innych województw.

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. lubelskim wynosiła 24,5

mld zł, co stanowiło 2,5% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji
budowlano-montażowej w lubelskim wynosiła 5,2 mld zł, co stanowiło
3,2% tej sprzedaży Polski

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. lubelskiego w 3.

kwartale 2011 r. wynosiło 3272,35 zł, co lokowało je na 10. miejscu
względem wszystkich województw.

W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w

województwie obejmowała ok. 132,0 tys. mieszkańców, co stanowi
stopę bezrobocia na poziomie 14,1% do aktywnych zawodowo

Według danych z 2011 r. 10,9% mieszkańców w gospodarstwach domowych

woj. lubelskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego

Uprzemysłowienie

Województwo lubelskie jest regionem o niskim stopniu

uprzemysłowienia. W strukturze produkcji przemysłowej
najważniejszą role odgrywają gałęzie o tzw. niskim stopniu
zaawansowania technologicznego, w tym przemysł spożywczy (w
2006 r. - 29,6% wartości produkcji sprzedanej), produkcja mebli
(8,5%) , produkcja maszyn i urządzeń (7%). Produkcja wyrobów z
metali (5,3%)

Leśnictwo i

gospodarka

leśna

Lasy lubelszczyzny należą do

najzdrowszych w Polsce.

Powierzchnia lasów wynosi

585,8 tys. ha co stanowi
ok. 6% zasobów krajowcyh.

Poziom rozwoju rolnictwa

Województwo lubelskie jest regionem o niskim stopniu uprzemysłowienia.

Jednym z najważniejszych działów gospodarki województwa jest
rolnictwo. Świadczą o tym duże zasoby gleb o wysokiej przydatności
rolniczej, wysoki udział ludności rolniczej oraz znacząca produkcja
rolnicza w skali kraju.

Wysoka pozycja rolnictwa wynika z ukształtowania powierzchni,

korzystnych warunków klimatycznych i glebowych.

Mieszkańcami wsi jest ponad połowa ludności - 53,5% (przy średniej w

kraju 39,9%). Obszary wiejskie zajmują 96,2% terytorium regionu, a
71,8% związane jest z działalnością rolniczą.

Wielką rolę w rolnictwie Lubelszczyzny odgrywają uprawy trwałe

obejmujące plantacje drzew i krzewów owocowych oraz ich szkółek,
szkółek drzew i krzewów ozdobnych i innych. W 2007 r. takimi
uprawami zajmowało się 67,5 tys. gospodarstw indywidualnych
(18,4% upraw krajowych i 2 miejsce w Polsce po województwie
mazowieckim). W lubelskich sadach dominują jabłonie (22 tys. ha),
porzeczki (17 tys. ha) i maliny (14 tys. ha)

Według Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w

2008 roku w województwie lubelskim było 1609 producentów
ekologicznych oraz 30 przetwórni rolno-spożywczych, dostarczających
na krajowy i europejski rynek zdrową certyfikowaną żywność. Stawia to
Lubelszczyznę trzecim miejscu w kraju.

Poziom rozwoju

rolnictwa

Najwięcej gospodarstw - 123 tysiące uprawia pszenicę (3
miejsce w kraju), 85 tysięcy - jęczmień (1 miejsce), 82 tys. -
mieszanki zbożowe , 65 tys. - pszenżyto . Znaczącą pozycję w
strukturze upraw regionu zajmują nadal buraki cukrowe (15,5
tys. gospodarstw) oraz rzepaku i rzepiku (12,4 tys.). Bardzo
dużo gospodarstw - 35,7 tysięcy uprawia warzywa gruntowe (3
miejsce w kraju) i truskawki (27 tys., 2 miejsce). Specyfiką
rolnictwa lubelskiego jest uprawa chmielu (1,8 tys. ha i aż 70%
produkcji krajowej), tytoniu (8,2 tys. ha, 36%) oraz roślin
strączkowych jadalnych i uprawianych na ziarno (49%
produkcji kraju).

Rybactwo

śródlądowe

Ważną rolę odgrywa także optymalne wykorzystanie układu

topograficznego Lubelszczyzny. Na glebach mało urodzajnych i
trudnych do zagospodarowania, a więc mało przydatnych do typowej
produkcji rolniczej, ale o wyśmienitych walorach przyrodniczych,
lokalizuje się stawy.

Obecnie w regionie stawy rybne zajmują ponad 10 tys. ha, a

największymi ich dysponentami są powiaty: lubartowski i
parczewski (ponad 4 tys. ha każdy) oraz rycki i tomaszowski
(ponad 2 tys. ha każdy). Znaczącą rolę odgrywają m.in.
zlokalizowane na czystych ekologicznie terenach gospodarstwa
rybackie w Siemieniu, Kocku, Opolu Lubelskim, Jedlance,
Samoklęskach, Sosnowicy czy na Polesiu,  które wykorzystują w
hodowli tradycyjne metody i naturalny pokarm.

Województwo lubelskie jest obecnie jednym z głównych producentów

karpia w Polsce.

Potencjał energetyczny

Województwo lubelskie ma znaczny, ale w wysokim stopniu niewykorzystany i
nieuruchomiony potencjał energetyczny. Stanowią go:



Zasoby wysokiej jakości węgla kamiennego (zasoby bilansowe wynoszą 9
288 mln t, a zasoby przemysłowe 342,5 mln t),



Złoża węgla brunatnego, gazu ziemnego i ropy naftowej,



Możliwość produkcji energii z biomasy,



Zasoby geotermalne.

Łatwo dostępnym i ekonomicznym źródłem odnawialnym energii jest biomasa.
Potencjał energetyczny tego rodzaju surowców z rolnictwa województwa
oceniany jest na ok. 18,8 PJ /rok (ok. 10% potencjału krajowego),
natomiast rezerwy gruntów pod uprawę roślin energetycznych to ok. 152 tys.
ha. Pozyskiwanie energii z biomasy pochodzącej z rolnictwa, zwłaszcza z upraw
specjalnych gatunków roślin przeznaczonych na cele energetyczne, może
bardzo istotnie zdynamizować rozwój regionu, zwłaszcza restrukturyzację wsi i
obszarów wiejskich.
Zasoby energii wód geotermalnych szacuje się na 80 733 mln typu (ok. 2,37
PJ). Naturalnym kierunkiem wykorzystania wód geotermalnych jest funkcja
uzdrowiskowo-lecznicza. Badania wskazują, że obszarami perspektywicznymi
dla rozwoju balneologii są rejony Nałęczowa i Krasnobrodu, a także
Celejowa, Wólki Biskiej.

K ONIEC