Społeczeństwa zachodu mogą jeszcze wrócić na ścieżkę stabilnego rozwoju, muszą jednak w tym
celu odrobić wiele lekcji. Obok powrotu do tradycyjnych rodzinnych wartości, ograniczenia
szaleńczego konsumpcjonizmu, mamy też do odrobienia lekcję ekonomii, o której chcę tu
wspomnieć.
Ekspansja kredytowa
Świat zachodu wymienia dziś pośród swoich głównych osiągnięć demokrację liberalną i kapitalizm.
Pamiętając o tych sukcesach, warto przyjrzeć się mniej znanej stronie naszego systemu. Tą mniej
znaną stroną są pewne zawiłości systemu walutowego, który w połączeniu z polityką kredytową
banków oddaje do dyspozycji zaawansowane mechanizmy kontroli społeczeństw na wysokim
ponadnarodowym poziomie (system walutowy  w tym opracowaniu to określenie będzie używane
na określenie systemu walutowego stosowanego niepodzielnie we współczesnym kapitaliz
mie, w
teorii są oczywiście możliwe inne systemy walutowe). Mechanizmy te są zasadniczo jawne i
funkcjonują dzięki temu, że społeczeństwa w ogromnej większości ich nie rozumieją. Eksperci w
analizach na użytek publiczny po prostu pomijają ten aspekt systemu walutowego. Zasłona dymna
jest tworzona także za pomocą konsekwentnego głoszenia i stosowania fałszywych teorii
ekonomicznych.
Na czym polega zagrożenie związane z systemem walutowym?  w tym opracowaniu nie ma
możliwości szczegółowej analizy zasad systemu walutowego, nie jest to jego celem. Dzięki
Internetowi można obecnie łatwo znalez
ć przystępne wyjaśnienie tych zagadnień. Na początek
podaję kilka tropów. Kluczowe jest zrozumienie mechanizmu ekspansji kredytowej (w praktyce
ekspansja kredytowa jest realizowana za pomocą mechanizmu FRB, fractional reserve banking,
system rezerw cząstkowych), reszta to jego konsekwencje. Dobrze jest też wyzbyć się myślenia o
realnym bogactwie (np. nieruchomościach, dobrach materialnych) wyłącznie w kategoriach ich
wartości w pieniądzu (przykład króla Midasa, który miał dowolną ilość złota, a groziła mu śmierć z
głodu i pragnienia). Wtedy łatwiej w pełni uświadomić sobie konsekwencje ekspansji kredytowej 
w istocie jest ona jednokierunkowym drenażem realnego bogactwa od społeczeństwa do banków
(bardziej obrazowo: od klasy średniej do wąskiej uprzywilejowanej grupy).
Wyobraz
my sobie uproszczony model  zamknięty system z małą społecznością i jednym bankiem
stosującym FRB. Można wykonać stosunkowo proste wyliczenia, które pokazują wykładniczy
wzrost całkowitego długu w takim systemie. Systemy rzeczywiste są bardziej złożone, co zaciemnia
i ukrywa opisywany proces, ale jego istota pozostaje ta sama. W praktyce oznacza to, że ten
mechanizm w istocie tworzy perfekcyjny system niewolniczy. Argumenty typu  można nie brać
kredytów są naiwne, gdyż mówimy tu o cesze strukturalnej systemu walutowego, która nie jest
bezpośrednio uzależniona od jednostkowych decyzji. (polecane materiały: John Kutyn: The Nature
of Money (pdf); Thomas H. Greco: Pieniądz i dług; Jacek Andrzej Rossakiewicz: Zasada emisji
pieniądza; ten sam temat w przystępnej wersji w filmie: Money as Debt (Pieniądz jako dług); wiele
innych materiałów)
Jeśli ktoś nie zetknął się jeszcze z zagadnieniem ekspancji kredytowej, to w tym miejscu proponuję
poświęcić kilka chwil na obejrzenie animacji Money as Debt. Szczególnie polecam początkowe 33
min, dalszy fragment zatytułowany Changing the System jest mniej istotny dla tego opracowania.
Object 1
Wewnętrzny dług publiczny
Jeśli do ekspansji kredytowej dodamy sprawę długu publicznego, który czyni niewolnikami już nie
tylko nas, ale i nasze dzieci, to już w zupełności wystarczy, by stwierdzić, że z kapitalizmem w
obecnej wersji jest coś mocno nie w porządku. Szczególnie zdumiewający jest absurd
wewnętrznego długu publicznego. Wewnętrzny dług publiczny jest sztucznym wrzuceniem na barki
społeczeństwa zwielokrotnionego obciążenia. Po raz pierwszy obciążenie to wynika z pieniądzy
wyemitowanych przez bank w formie długu publicznego  społeczeństwo odczuje to obciążenie w
formie inflacji. Po raz drugi obciążenie to wynika z konieczności spłaty długu wraz z odsetkami
przez obywateli. Po raz trzeci obiążenie wystąpi przy wysoce prawdopodobnym scenariuszu utraty
przez państwo kontroli nad zadłużeniem i konieczności wdrażania drastycznych programów
oszczędnościowych.
Mechanizmy jawne, ale niewidoczne
Metoda jawnego kłamstwa rzuca się tu w oczy jeszcze bardziej niż w przypadku analizowanej
wcześniej lekcji 11 września (patrz: Ciekawe czasy (1)). Jak na razie mówimy tu wyłącznie o
jawnych mechanizmach polityki pieniężnej  mechanizmy ekspansji kredytowej i długu
publicznego są znane i dobrze opisane. Jednak bardzo nieliczni mają odwagę powiedzieć, że te
mechanizmy w swojej istocie są wprowadzaniem perfekcyjnego systemu niewolniczego.
Oczywiście takich uwag nie dopuszcza się do głównego nurtu. Inna sprawa, że mimo tej jawności
nadal większość ludzi jest mocno zdziwiona, gdy dowiaduje się, że banki za każdym razem w
momencie udzielania kredytu tworzą pieniądz z niczego. Interesy z bankiem przypominają więc grę
w pokera, w której bank ma w kieszeni 1 000 $ a gra o pulę 200 000 $. Klienci banku nie mają
żadnych szans w tej grze.
Trik polega na tym, że w oficjalnych materiałach używa się pozytywnych lub zgoła
entuzjastycznych określeń zamiast pejoratywnych. Oficjalna ekonomia opiera się na teoriach
wygodnych dla bankierów. Z tych teorii wywodzą się frazesy chętnie powtarzane zwłaszcza przez
ludzi wykształconych, ale skutecznie oduczonych myśleć samodzielnie (u nas: przez  młodych,
wykształconych, z dużych miast ). Oto przykłady takiej argumentacji:  system, jaki posiadamy,
powoduje, że każdy ma dostęp do pieniądza i jest możliwy ciągły wzrost gospodarczy; ograniczając
ekspansję kredytową ograniczasz wzrost i ludzie wolniej się bogacą; tylko wzrost gospodarzy
powoduje zacieranie różnic majątkowych i daje nadzieję na wyrwanie się z biedy . Takim
twierdzeniom często towarzyszy szczery lub deklarowany antykomunizm. Byłoby ironią, zwalczać
komunizm po to, by popaść w kolejną niewolę.
Kilka cytatów dotyczących negatywnych stron systemu walutowego. Nie zastępują one
systematycznego przestudiowania przynajmniej jednego opracowania.
 FRB skutkuje gwałtowną koncentracją dóbr w rękach nielicznych osób, prowadząc do zubożenia
pozostałej części narodu. Z FRB korzyści czerpią jedynie właściciele banków. System został
wynaleziony dawno temu i przez wiele stuleci w wielu krajach traktowany był jako przestępstwo 
czasami nawet karany śmiercią. (...) Model FRB jest stosowany we wszystkich krajach zachodnich,
z Polską włącznie, a także w większości innych państw. Twórcy tego niewiarygodnie
niesprawiedliwego systemu wykorzystywali swoje rosnące bogactwo do zakupu mediów oraz
korumpowania polityków i naukowców, aby ukryć tę niesprawiedliwość i odwrócić od niej uwagę
obywateli. Z biegiem czasu owa szkoda stała się nieodłącznym elementem życia, natomiast ludzie
postrzegali ten system jako normalny i nieunikniony. Tymczasem jest on zupełnie nienormalny,
nienaturalny i powinien zostać zakazany. (Patrick S. J. Carmack, Nasz Dziennik, 22.11.2008)
 Dług jest formą związywania dłużnika i wierzyciela zależnością taką, że jeden zobowiązuje się
świadczyć pracę drugiemu, konkretnie zaś dłużnik wierzycielowi. Umowa kredytowa jest tak
naprawdę umową o pracę, jaką biorący pożyczkę jest zobowiązany wyświadczyć dostarczycielowi
kapitału, aby mu oddać odsetki. Teoretycy pieniądza, jak Ludwig van Moses, tym uzasadniają
moralnie tę przyrzeczoną  odsetkową pracę wierzyciela na rzecz dłużnika, że pożyczkodawca
odstępuje od możliwości natychmiastowego spożytkowania kapitału, jakim dysponuje, zawieszając
tę możliwość na czas pożyczki, za co powinno mu się należeć  odszkodowanie . Można przyznać
trafność tej argumentacji w sytuacji wypracowanego przez wierzyciela kapitału, którego jest
ograniczona ilość. Jednak współczesny bank ani pieniądza kredytowego nie wypracowuje, gdyż
kreuje go mocą dekretu, ani nie zawiesza żadnych swoich  zachcianek na potem, gdyż praktycznie
dysponuje nieograniczoną ilością kredytów, byleby tylko znalez
li się kredytobiorcy z odpowiednim
zabezpieczeniem. Jest więc we współczesnej, standardowej umowie kredytowej między bankiem a
jego klientem coś z gruntu niesprawiedliwego, na co pożyczkobiorcy, podpisujący umowy kredytowe
lub leasingowe, nie zwracają uwagi, gdyż w powszechniej świadomości społecznej nie buduje się
obrazu prawdziwych stosunków ekonomicznych łączących dającego pożyczkę z biorącym. W
szkolnych i uniwersyteckich programach nauczania ekonomii, kształtujących paradygmat
postrzegania rzeczywistości gospodarczej, nie występują podstawowe kategorie i definicje, które by
umożliwiały ogarnięcie przez studentów mechanizmu dziedziczenia przywilejów władzy,
realizowanego za pomocą instrumentów kredytowych. (Krzysztof Lewandowski: Bez przemocy)
 Wewnętrzny dług publiczny jest dziwną (sic!) konstrukcją finansową, która w zasadzie nie
powinna istnieć. Jest to zazwyczaj trwonienie społecznych pieniędzy, gdyż wszyscy podatnicy
spłacając dług zapłacą grupie obywateli większa kwotę niż koszt emisji dodatkowej lub wynikającej
z niej (ewentualnej) inflacji. Istnienie długu wewnętrznego jest świadectwem braku społecznej
solidarności i nadużyć finansowych dokonywanych przez najsilniejsze grupy społeczne. (Jacek
Andrzej Rossakiewicz: Zasady emisji pieniądza)
System walutowy ze strukturalnie wbudowanym mechanizmem ekspansji kredytowej jest bardzo
groz
ny dla społeczeństwa, o tym mówiła poprzednia część. W niniejszym szkicu przyjrzymy się, w
jaki sposób ten system pozostaje w ukryciu, a jednocześnie oplata nas mentalnie oraz przenika
naszą społeczną rzeczywistość.
Życie w nieświadomości
System od setek lat zamilcza pojawiające się publikacje i wypowiedzi demaskujące niewolnicze
cele polityki pieniężnej. Pouczająca jest historia książki Eustace Mullinse'a Secrets of the Federal
Reserve, przeciwko której w latach 50. i 60. prowadzono olbrzymią akcję, by nie dopuścić jej do
opinii publicznej, łącznie z cenzurą treści w USA i spaleniem całego nakładu (!) w 1961 w
Niemczech. Palenie książki odbyło się na mocy wyroku wydanego przez sędziego Israela Katza,
Sąd Najwyższy Bawarii. System zachodni słusznie rościł sobie prawo do moralnej wyższości nad
komunistycznymi dyktaturami za sprawą swoich wolności obywatelskich takich jak choćby
wolność słowa. Okazało się, że nawet w systemie zachodnim są interesy nienaruszalne, dla których
poświęca się zasady.
Centralnie sterowany system edukacji celowo pozbawiony jest wiedzy ekonomicznej w zakresie,
który pozwoliłby zrozumieć zagrożenie szerokim kręgom społecznym. W praktyce akademickiej
teorie naruszające ekonomiczne dogmaty przedstawia się pobieżnie jako  alternatywne albo wcale.
 Pomimo rozległej akademickiej praktyki w zakresie zarządzania, finansów i analityki ilościowej
moje zrozumienie ekonomii, zdobyte dzięki formalnym studiom uniwersyteckim, było
powierzchowne, zawężone i w przeważającej części oparte na przesłankach w najlepszym razie
wątpliwych, a w wielu przypadkach błędnych. (...) Odkryłem mnóstwo wartościowych materiałów,
które uległy zapomnieniu, przeoczeniu albo zostały przyćmione. Wkrótce uświadomiłem sobie, że
problemy, które staramy się rozwikłać, biorą się z wad strukturalnych i z funkcjonalnych błędów w
wielu wiodących instytucjach. (Thomas H. Greco: Pieniądz i dług)
Można powiedzieć, że ludzie w pewnym sensie za własną zgodą dają się oszukiwać i wyzyskiwać
przez niesprawiedliwy system, bo  formalnie biorąc  mechanizmy niewolnictwa w strukturze
systemu walutowego są podane do wiadomości ogółu, trzeba je tylko zrozumieć. Problemem
społeczeństwa jest brak wiedzy i  niestety  problem intelektualny niemałej jego części.
Niechciałbym używać tu określenia  ubóstwo intelektualne , ale myślę, że  intelektualna
gnuśność jest odpowiednim określeniem. Mechanizm niewolnictwa nie jest zbyt trudny do
zrozumienia, ale pod względem matematycznym nieco wykracza poza 4 podstawowe działania,
trzeba też zdecydowanie odrzucić dotychczasowe autorytety.
Wymienione przyczyny  z jednej strony blokowanie popularyzacji wiedzy ekonomicznej
niepasującej do przyjętych schematów, a z drugiej strony konieczność dokonania intelektualnego
wysiłku i wyjścia poza schematy  powodują, że świadomość mechanizmu ekspansji kredytowej,
czyli zasadniczego strukturalnego problemu w całym systemie społecznym, jest bardzo
ograniczona. I to jest jakiś problem, jeśli pamiętamy, że zmiany polityczne (czy to drogą rewolucji,
czy choćby poprzez wybory) wymagają poparcia mas.
Szara sieć zależności
System stworzył gęstą sieć zależności, w których wszyscy tkwimy materialnie i mentalnie. Wiemy,
że większość z nas praktycznie przez całe życie spłaca kredyty, większość firm działa w oparciu o
kredyty, zadłużenie państwa traktuje się jako stan normalny. Wydaje nam się to naturalne i trudno
nam nawet wyobrazić sobie, jak inaczej mogłoby funkcjonować społeczeństwo. Elity biznesu i
polityki są niedaleko od wierzchołka piramidy i należą do beneficjentów systemu.
Przyjrzyjmy się jak powiązane są systemy: walutowy i polityczny. Ustrój demokratyczny i system
walutowy idealnie się uzupełniają z punktu widzenia ciągłości władzy. Politycy potrzebują
pieniędzy na kampanie wyborcze, a potem  niezależnie od tego, która partia wygra  rządzący i tak
będą musieli zgłosić się po pieniądze do bankierów. Prawdziwa władza znajduje się powyżej
systemu politycznego. Zjawiska w polityce widziane w mediach  gorszące kłótnie, trudności z
utworzeniem stabilnego rządu, niedorzeczne rozdmuchiwanie drugo- i trzeciorzędnych spraw jako
głównych kwestii spornych  to wszystko jest mile widziane przez  górę . Zjawiska te wynikają
zresztą ze strukturalnych cech demokracji. Wyborcy po każdych kolejnych wyborach z
rozczarowaniem przekonują się, że niezależnie od wyborczych haseł właściwie wszystkie partie w
momencie, gdy stają się partiami rządzącymi, przestają się różnić. Samodzielność polityków
pozoruje się, pozwalając im na samodzielne decyzje w sprawach pozorowanych problemów,
specjalnie rozdmuchanych, i w kwestiach drugorzędnych. Gdyby wyborcy rozumieli mechanizmy,
które za tym stoją, to przynajmniej nie byłoby rozczarowania po każdym nowym rozdaniu
politycznym.
Bariera mentalna
Mentalne uzależnienie od systemu walutowego opartego na kredycie jest w społeczeństwie bardzo
silne i powoduje, że trudno nam sobie wyobrazić alternatywny system. Małe grupy niezależnych
ekonomistów podejmują badania natury pieniądza i działają na rzecz alternatywnych systemów
walutowych, aby zainicjować procesy transformacyjne. Przyglądając się tego typu propozycjom,
możemy czasem odbierać je jako dziwne, nierealistyczne. Wynika to mentalnego uzależnienia od
obecnego systemu walutowego. Nie przesądzając, który z proponowanych alternatywnych
systemów byłby rzeczywiście dobry, pamiętajmy że wiele z nich jest efektem rzetelnych
naukowych dociekań. Dziś system wydaje się zbyt silny, by dopuścić do niekontrolowanych zmian
w systemie walutowym. Mimo to warto znać wady obowiązującego systemu walutowego.
Z drugiej strony warto pamiętać o tym, że z całą pewnością część grup na rzecz alternatywnych
systemów walutowych jest kontrolowana przez system. Celem jest przeprowadzenie w
odpowiednim momencie zmiany kontrolowanej, która umocni władzę systemu. Szczególną
ostrożność i zdystansowanie trzeba zachować w odniesieniu do często padających (w formie
uczonej krytyki obecnego systemu walutowego) propozycji powrotu do parytetu złota. Zresztą
kilka dni przed szczytem G20 w Seulu (11-12.11.2010) taką propozycję przedstawił do rozważenia
obradującym politykom szef Banku Światowego Robert Zoellick! Trzeba jednak pamiętać, że
większość rezerw złota została wykupiona przez bankierów. System oparty o parytet złota byłby
(nadal) ponadnarodowym systemem bankierów. Ciekawie przedstawiają się deklarowane rezerwy
złota: UE + państwa UE  20 tys. t, USA  8 tys. t, Chiny, Szwajcaria  1 tys. t, Japonia, Rosja 
700 t. Szacuje się, że w całych dziejach wydobyto 125 tys. t złota, a obecnie roczna produkcja
wynosi ok. 2300 t rocznie, z czego ok. 40% idzie na sztabki.