Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
Vademecum dla osób niepełnosprawnych
- przewodnik zawodowy
Część I. Podstawowe pojęcia
B. Orzekanie
o niepełnosprawności
i stopnie niepełnosprawności
1
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
SPIS TREŚCI:& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 2
B. Orzekanie o niepełnosprawności i stopnie niepełnosprawności
Orzekanie o niepełnosprawności & & & & & & & & & & & & & & & & & .......& & .3
Stopnie niepełnosprawności& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 5
Ocena niepełnosprawności dzieci, które nie ukończyły 16 r.\
& & & & & & & & & & 8
2
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
Orzekanie o niepełnosprawności
Zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niepełnosprawnych:
Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale
lub okresowo utrudnia, ogranicza bądz
uniemo\
liwia wypełnianie ról społecznych, a w
szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, je\
eli uzyskały orzeczenie:
1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni
niepełnosprawności określonych w art. 3,
2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy - na podstawie odrębnych przepisów lub
3) o niepełnosprawności przed ukończeniem 16 roku \
ycia.
Od dnia 1 wrzenia 1997 r. zmieniły się zasady orzekania o niepełnosprawności.
Przestały funkcjonować komisje lekarskie do spraw inwalidztwa i zatrudnienia przy
Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (popularnie zwane KiZ). Nie ma ju\
I, II i III grupy
inwalidzkiej, ale osoby, które przed wejściem w \
ycie ustawy zaliczono do jednej z grup,
pozostają osobami niepełnosprawnymi oraz zachowują nabyte uprawnienia, jeśli orzeczenie o
zaliczeniu do jednej z grup nie utraciło mocy przed tą datą.
Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa, regulowane odrębnymi ustawami i
prowadzonymi przez ró\
ne instytucje:
1) do celów rentowych - orzecznictwo rentowe prowadzone przez lekarza orzecznika
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, komisje lekarskie Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego, komisje lekarskie podległe MSWiA,
2) do celów pozarentowych - orzecznictwo pozarentowe prowadzone przez zespoły do spraw
orzekania o stopniu niepełnosprawności.
ORZECZNICTWO RENTOWE
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 1998r. Nr 162, poz. 1118 z póz
n. zm.),
- Rozporządzenie MPiPS z dnia 8 sierpnia 1997r. w sprawie orzekania o niezdolności
do pracy dla celów rentowych (Dz. U. z 1997r. Nr 99, poz. 612.)
Orzekaniem o niezdolności do pracy dla celów rentowych zajmuje się lekarz orzecznik ZUS.
Lekarz orzecznik ocenia stopień niezdolności do pracy. Wydaje on orzeczenie, na podstawie
3
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
którego ZUS podejmuje decyzję w sprawie świadczeń rentowych. Lekarz orzecznik wydaje
orzeczenie o "niezdolności do pracy". Oznacza to, \
e odpowiednio do: stanu zdrowia,
sprawności organizmu, wieku zawodu, wykonywanej pracy, mo\
liwości dalszego
wykonywania pracy zarobkowej, a tak\
e mo\
liwości przywrócenia zdolności do pracy przez
leczenie, rehabilitację lub przekwalifikowanie zawodowe, kwalifikuje osobę jako:
1) całkowicie niezdolną do pracy oraz samodzielnej egzystencji,
2) całkowicie niezdolną do pracy,
3) częściowo niezdolną do pracy.
Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania
zdolności do pracy lekarz orzecznik bierze pod uwagę:
- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz mo\
liwości przywrócenia sprawności
w wyniku leczenia i rehabilitacji,
- mo\
liwość wykonywania dotychczasowej lub podjęcia innej pracy,
- celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę m.in. dotychczas
wykonywaną pracę, wykształcenie, wiek.
W związku z tym lekarz orzecznik mo\
e orzec:
- okresową niezdolność do pracy,
- trwałą niezdolność do pracy.
Samo orzeczenie o niezdolności do pracy nie jest równoznaczne z prawem do renty.
Prawo do renty ma osoba, która spełnia jednoczenie następujące warunki:
- jest niezdolna do pracy,
- ma wymagany okres zatrudnienia,
- niezdolność do pracy powstała w czasie zatrudnienia lub w okresie równorzędnym z
okresem zatrudnienia albo nie póz
niej ni\
w ciągu 18 m-cy od ustania tych okresów.
Osobie, która spełnia wszystkie wymienione powy\
ej warunki, przysługuje:
- renta stała - je\
eli niezdolność do pracy jest trwała,
- renta okresowa - je\
eli niezdolność do pracy jest okresowa, renta ta przysługuje przez
okres wskazany w decyzji organu rentowego,
- renta szkoleniowa - je\
eli wobec tej osoby orzeczono celowość przekwalifikowania
zawodowego, poniewa\
nie mo\
e ona pracować w dotychczasowym zawodzie. Renta
szkoleniowa przysługuje przez 6 m-cy, z mo\
liwością przedłu\
enia, ale nie dłu\
ej ni\

o 30 m-cy (o ile jest to niezbędne do przekwalifikowania się). Renta szkoleniowa
wynosi 75% podstawy renty, a je\
eli niezdolność do pracy w dotychczasowym
zawodzie spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową wynosi
ona 100% podstawy wymiaru renty.
4
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
ORZECZNICTWO POZARENTOWE
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997r. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.);
- Rozporządzenie MPiPS z dnia 21 maja 2002r w sprawie orzekania
niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2002r Nr 66, poz. 604);
- Rozporządzenie MPiPS z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny
niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku \
ycia.(. Dz. U. z 2002r. Nr 17, poz.
162);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 stycznia 1999r. w sprawie szczegółowych
zasad powoływania i odwoływania oraz sprawowania nadzoru nad zespołami
orzekającymi o stopniu niepełnosprawnoci, zakresu ich działania, a tak\
e zakresu ich
współdziałania z organami administracji rządowej i organami jednostek samorządu
terytorialnego (Dz. U. z 1999r. Nr 8, poz. 72).
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności dla celów pozarentowych wydaje zespół do spraw
orzekania o niepełnosprawności. Zespół orzeka na wniosek:
- osoby zainteresowanej,
- przedstawiciela ustawowego tej osoby.
Wniosek mo\
na równie\
zło\
yć za pośrednictwem CPR (Centrum Pomocy Rodzinie) lub
OPS (Ośrodek Pomocy Społecznej).
Stopnie niepełnosprawności
Powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności wydaje (w odniesieniu do osób, które
ukończyły 16 rok \
ycia) orzeczenia o znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniu
niepełnosprawności.
Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością
organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i
wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych
osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Standardy w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności zawierają
kryteria określające skutki naruszenia sprawności organizmu powodujące:
5
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
1) niezdolność do pracy - co oznacza całkowitą niezdolność do wykonywania pracy
zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia
sprawności organizmu;
2) konieczność sprawowania opieki - co oznacza całkowitą zale\
ność osoby od
otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w
wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego
oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem;
3) konieczność udzielania pomocy, w tym równie\
w pełnieniu ról społecznych - co
oznacza zale\
ność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w
czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego,
współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról
społecznych właściwych dla ka\
dego człowieka, zale\
nych od wieku, płci, czynników
społecznych i kulturowych.
Przez długotrwałą opiekę i pomoc w pełnieniu ról społecznych rozumie się konieczność jej
sprawowania przez okres powy\
ej 12 miesięcy w zakresie, o którym mowa w pkt 2 i 3.
Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością
organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej
lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról
społecznych.
Standardy w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności
zawierają kryteria określające naruszenie sprawności organizmu powodujące:
1) czasową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza konieczność udzielenia
pomocy, o której mowa w pkt 3, w okresach wynikających ze stanu zdrowia;
2) częściową pomoc w pełnieniu ról społecznych, co oznacza wystąpienie co najmniej
jednej okoliczności, o których mowa w pkt 3.
Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności
organizmu, powodującej w sposób istotny obni\
enie zdolności do wykonywania pracy, w
porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z
pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról
społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposa\
enia w przedmioty ortopedyczne,
środki pomocnicze lub środki techniczne.
Standardy w zakresie kwalifikowania do lekkiego stopnia niepełnosprawności określają
kryteria naruszonej sprawności organizmu powodujące:
1) istotne obni\
enie zdolności do wykonywania pracy, co oznacza naruszoną sprawność
organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie
obni\
ające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką
6
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością
psychiczną i fizyczną;
2) ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, co oznacza trudności doświadczane przez
osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych
norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu;
3) mo\
liwość kompensacji ograniczeń oznacza wyrównywanie dysfunkcji organizmu
spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty
ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Stopień niepełnosprawności osoby zainteresowanej orzeka się na czas określony (je\
eli
według wiedzy medycznej mo\
e nastąpić poprawa stanu zdrowia) lub na stałe (je\
eli według
wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy);
W przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o
niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności mo\
e wystąpić z wnioskiem o
ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.
Orzeczenie o znacznym albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie stanowi
przeciwwskazania do podjęcia zatrudnienia przez osobę niepełnosprawną na otwartym
rynku pracy! Pracodawca musi jednak zapewnić odpowiednie warunki pracy uwzględniające
potrzeby wynikające z niepełnosprawności. Warunki takie powinny być potwierdzone
pozytywną opinią Państwowej Inspekcji Pracy.
Orzeczenie wydane przez zespół ds. orzekania o niepełnosprawności słu\
y do celów
pozarentowych. Oznacza to, \
e posiadanie orzeczenia pozwala korzystać z następujących
form pomocy bądz
uprawnień:
- korzystanie z ulg np.: podatkowych, komunikacyjnych, zwolnienia z opłat radiowo-
telewizyjnych, na podstawie odrębnych przepisów,
- w zakresie rehabilitacji - mo\
liwość uczestniczenia w terapii zajęciowej,
- w zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia - mo\
liwość uzyskania
odpowiedniego zatrudnienia, mo\
liwość korzystania ze szkoleń,
w zakresie pomocy społecznej (Szerzej w pkt. I. C Prawa osób niepełnosprawnych)
Odpowiadające sobie orzeczenia stopnia niepełnosprawności
Dawny system OBECNY SYSTEM ORZECZNICTWA
orzecznictwa (od dnia 1 września 1997 r.)
orzeczenie
orzeczenie
komisji
orzeczenie lekarza powiatowego zespołu
lekarskiej ds.
orzecznika ZUS do spraw orzekania o
inwalidztwa
niepełnosprawności
i zatrudnienia
7
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
całkowita niezdolność
I grupa do pracy oraz znaczny stopień
inwalidzka samodzielnej niepełnosprawności
egzystencji
II grupa całkowita niezdolność umiarkowany stopień
inwalidzka do pracy niepełnosprawności
częściowa niezdolność
III grupa do pracy lub celowość lekki stopień
inwalidzka przekwalifikowania niepełnosprawności
zawodowego
Ocena niepełnosprawności dzieci, które nie ukończyły 16 r.\
.
Z dniem 1 stycznia 2002 r. wprowadzono orzekanie o niepełnosprawności dla dzieci poni\
ej
16 roku \
ycia dla celów m.in. uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego, zasiłku stałego z tytułu
opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem z pomocy społecznej, dla celów rehabilitacyjno-
leczniczych. Orzekaniem o niepełnosprawności dzieci zajmują się powiatowe zespoły do
spraw orzekania o niepełnosprawności. Tryb postępowania jest identyczny jak w przypadku
postępowania o uzyskanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Zaświadczenia lekarskie, które w przeszłości stanowiły podstawę do ustalenia prawa do
zasiłku pielęgnacyjnego (które pełniły równie\
rolę dokumentu potwierdzającego status
dziecka niepełnosprawnego) zachowują wa\
ność do upływu okresu na jaki zostały wydane.
Osoby, które nie ukończyły 16 roku \
ycia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, je\
eli
mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania
powy\
ej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia
organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w
zaspokajaniu podstawowych potrzeb \
yciowych w sposób przewy\
szający wsparcie potrzebne
osobie w danym wieku.
Przy orzekaniu o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku \
ycia, bierze
się pod uwagę:
- zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod
którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące
mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności;
- ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza - przewodniczącego składu
orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki
8
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009
Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie
w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie
dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie
choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do
przebiegu choroby, a tak\
e ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w \
yciu
codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną
właściwą dla wieku dziecka;
- mo\
liwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty
ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.
Wśród kryteriów, na podstawie których dokonuje się oceny niepełnosprawności u osoby
w wieku do 16 lat, wymienia się m.in.:
- przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia przekraczający 12 miesięcy,
- niezdolność do zaspokajania podstawowych potrzeb \
yciowych, takich jak:
samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującą
konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewy\
szający zakres
opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
- znaczne zaburzenie funkcjonowania organizmu, wymagające systematycznych i
częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
Ponadto, przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:
- rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy
organizmu,
- sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków
choroby lub naruszenia sprawności organizmu,
- mo\
liwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.
W orzeczeniu o niepełnosprawności zawarte są wskazania dotyczące m.in.:
- konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz
pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie, konieczności stałej lub długotrwałej
opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną mo\
liwością
samodzielnej egzystencji,
- konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego
leczenia, rehabilitacji i edukacji,
- spełniania przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. -
Prawo o ruchu drogowym.
Opracowała: Wioletta Niewola  Inspektor wojewódzki
9
Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z póz
n. zm.).
http://www.unic.un.org.pl/niepelnosprawnosc/index.php
http://www.niepelnosprawni.gov.pl/
http://www.idn.org.pl/
Gazeta Podatnika, Magdalena Stec,  Stopnie niepełnosprawności 11.05.2007 r.
Paz
dziernik 2009